Declamatio 22 (15-22)

καὶ περὶ τῆς αἰτίας δέ, ὦ Ἀθηναῖοι, τῆς πολλῆς ταύτης, ὡς ἄρα ἐγὼ πόλεμον ἐποίουν ἐξὸν εἰρήνην ἄγειν εἶπον καὶ τὰ πράγματα
ἐξήτασα καὶ διορίσας τὸν ἀμυνόμενον ἀπὸ τοῦ κινοῦν- τος πόλεμον οὐδαμοῦ λύων εἰρήνην ἐφάνην, ἀλλ’ Εὔβοια, Πελοπόννησος, τὰ πλοῖα, Μέγαρα, Ἑλλήσπον- τος, μικρά, μείζω, πάντα με ταύτης ἐλεύθερον ἐποίει τῆς μέμψεως.

ἐγὼ μὲν οὖν σιωπήσας ἤλπιζον
μάστιγας καὶ κέντρα καὶ πῦρ καὶ τὸ τελευταῖον, σφα- γήν, ὁ δὲ μικρὸν ἐπισχών, ἀφίημί σε, φησί, καὶ ποιῶ κύριον τῆς ὅποι βούλει πορείας, καὶ σώζου καὶ μένε μέν, εἰ τοῦθ’ ἥδιον, ἐν ταῖς ἐμαῖς πόλεσι, βάδιζε δὲ Ἀθήναζε καὶ κομίζου
τὴν οἰκείαν, εἰ τοῦτό σοι κατὰ νοῦν. καὶ μειδιῶν ἄμα καὶ βλέπων εἰς τοὺς παρόντας, ἐπιμελοῦ δέ, φησί, καὶ τοῦ Ἐλέου βωμοῦ. παρ’ ὑμῖν γάρ ἐστι τοῖς ἡμέροις, ἡμεῖς δὲ ὠμοί τε καὶ βάρβαροι.

17. Τί δὴ τὸ τῆς μεταβολῆς αἴτιον καὶ τοῦ χάριν ὅν ἔσπευσε λαβεῖν ἔχων ἀφῆκε, τὸ μὲν ἀκριβὲς αὐτὸς ἂν εἰδείη καὶ πρὸς ἄλλον ἂν εἴποι, τεκμαιρομένῳ δὲ πολλά, ὦ Ἀθηναῖοι, φανείη. καὶ γὰρ ὧς ἀπέχρησεν
αὐτῷ γενέσθαι κυρίῳ καὶ ὡς ἡττήθη τῶν δικαίων καὶ ὡς ἠλέησε τὴν τύχην καὶ ὧς ἔδεισε τὸ τοῦ μέλλοντος ἀφανὲς καὶ ὧς δόξαν μεγαλοψυχίας ἐδίωξεν ἐχθροῦ φειδόμενος καὶ ὧς ἐξῄτησε φιλανθρωπότερος νομισθῆ- ναι τοῦ δήμου τῶν Ἀθηναίων ζητῶν. ἀκούομεν δὲ
αὐτὸν καὶ πρὸς τὰς Ἀπολλοφάνους θυγατέρας ποιῆσαί τι παραπλήσιον. ἀφεῖναι γὰρ αὐτὰς Σατύρῳ τῷ τῆς κωμῳδίας ὑποκριτῇ τοῦ πατρὸς τῶν κορῶν ἀπεκτονό- τος αὐτῷ τὸν ἀδελφόν.

18. Περὶ μὲν οὖν τῆς ἐμῆς σωτηρίας τοιαῦτα ἄν
τις ὑπολάβοι, λελυμένος δὲ ἤδη καὶ τετυχηκὼς ἀδείας οὐκ ἂν φαίην ὧς ἐβουλευσάμην ὅποι χρὴ τραπέσθαι. [*] καίτοι παρὰ πολλοῖς τῶν Ἑλλήνων ἦσαν εὐερ- γεσίαι μοι κείμεναι, καὶ μετέδωκαν ἀσμένως ἄν μοι καὶ πολιτείας καὶ γῆς καὶ τῶν ἄλλων ἀγαθῶν, ἀλλ’ [*] [*] [*]

τὴν τοίνυν πορείαν ὧς μάλιστα λανθάνων ἐποι- ούμην τοῦ μὴ πάλιν ὁρᾶσθαι παρὰ τῶν Ἑλλήνων μηδὲ
ἀναγκάζεσθαι πικρῶν ἀκούειν καθ’ ὑμῶν ῥημάτων. ἦσαν γάρ, ἦσαν οἱ παραβάλλοντες τῇ ἐκδόσει τὴν ἄφεσιν, τοῖς Ἀθηναίοις τὸν Φίλιππον, τοῖς πολίταις τὸν ἐχθρόν. ἃ καὶ νῦν μὲν ἀνάγκη πολλαχοῦ λέγεσθαι τῆς Ἑλλάδος. ἐγνωσμένων γάρ, οἶμαι, καὶ τούτων
κἀκείνων εἰκὸς ἑκατέρῳ γίνεσθαι τοὺς προσήκοντας λόγους. ὅπως οὖν μὴ πολλοῖς ἐντεύξομαι τοῦ βωμοῦ μεμνημένοις, εἰς ὅσον οἶόν τ’ ἦν, κρύπτων ἐμαυτὸν ἐχώρουν. ἥκων τοίνυν ἓν τοῦτο ὅπερ ἔφην πολιτεύο- μαι πολίτευμα καὶ γράφω τὸν ἑστηκότα τηνάλλως
ἀνατρέπειν.

20. Εἶτα σὺ τολμᾷς, φησί, βωμὸν ἀρχαῖον καὶ τίμιον καὶ δόξαν ἀγαθὴν ἐνηνοχότα τῇ πόλει τῆς εἰωθυίας τιμῆς ἐκβαλεῖν; ἐγὼ γάρ εἰμι ὁ τοῦτο ποιῶν, ὦ Ἀθηναῖοι; ἐγὼ καταλύω τιμὴν
κρατοῦσαν ὁ τῇ πρὸς αὐτὸν καταφυγῇ βεβαιώσας αὐτῷ τὸν νόμον; εἰρωνεία ταῦτα ἔστι καὶ παιδιὰ τῶν οὐ βουλομένων εἰδέναι δοκεῖν ὡς ἃ τοῖς ἔργοις ἤδη πέ- πρακται, ταῦτα νυνὶ τυγχάνει λόγου. τίς γὰρ οὐκ οἶδεν ὡς ἀπ’ ἐκείνης ἀπέρριπται τῆς ἡμέρας ὁ βωμός,
ἐν ᾗ τὸν ἱκέτην οὐκέτ’ εἶχεν ἐξελέσθαι;

φέρε γάρ, τίς ἡ τιμὴ τοῦ βωμοῦ; τὸν ἀδικούμενον ὡς αὐτὸν ἥκοντα σῶσαι. τί οὖν; ἤρκεσέ με ῥύσασθαι; πόθεν; οὐκοῦν ὁ μὲν λίθος ἔστηκε, τὸ γέρας δὲ πέπαυται, καὶ τῷ μὲν δοκεῖν μένει, τῇ δ’ ἀληθείᾳ κεκίνηται. τὴν
γὰρ ἐκ τῶν νόμων αἰδῶ τοῖς βωμοῖς ὑπάρχουσαν ἂν ἀφέλῃς, οἴχεται ὁ βωμὸς καὶ τοῦτ’ ἔστιν ὃ πρὶν ἢ [*] βωμὸς νομισθῆναι. καὶ γὰρ τὰ τῶν θεῶν ἕδη τῶν ἄλλων τύπων αἰδεσιμώτερα ταῖς τιμαῖς, ἄνευ δὲ τούτων οὐδὲν ἀμείνω τῶν λοιπῶν ἀνδριάντων οὐδέ γε [*] [*] [*]

οὐδεὶς ἐτόλμα πρό- τερον ἅπτεσθαι τῶν ἐκεῖσε καταφευγόντων. οὐδεὶς ἤκουσέ μου λέγοντος ὅτι χρὴ τοῦτον ἀνελεῖν. ἀνῄρη- ται τοῖς εἰς ἐμὲ πραχθεῖσιν ἡ παρ’ αὐτοῦ συμμαχία. μηδ’ ὁράσθω τοίνυν ὁ βωμός, μέχρις ἂν θεραπεύηται
Παναθηναίοις μὲν Ἀθηνᾶ, μυστηρίοις δὲ Δημήτηρ, τῇ λαμπάδι δὲ ὁ Πὰν καὶ τῶν ἄλλων ἕκαστος θεῶν τοῖς παλαιοῖς νομίμοις.