Περὶ συνδέσμων (484-488)

λέγω δὲ λόγον τὸν δι’ ἑαυτοῦ ἐπαγγελλόμένον συνάφειαν. ἐφ’ οὖ γὰρ ὁ διαζευκτικός, ἐκεῖ οὐχ ὁ συναπτικός· καὶ ὅπου ὁ συναπτικός,· ἐκεῖ οὐκέτι ὁ διαζευκτικός. καὶ σαφὲς ἐκ τοῦ προκειμένου, ὡς μάχεται ἥ τε τῶν συναπτικῶν ἐπαγγελία, καὶ ἔτι τῶν συμπλεκτικῶν, πρὸς τὴν τῶν διαζευκτικῶν, καθ’ ἕνα τρόπον τῶν συμπλεκτικῶν ἀδιαφορούντων. ὡς γὰρ οἱ διαζευκτικοὶ οὐκ ἐν ἀκολουθίᾳ , οὐδ’ οἱ συμπλεκτικοί. εἰ γὰρ ὧδ’ ἀποφαινοίμεθα, ἤτοι ἡμέρα ἐστὶν ἢ νύξ ἐστιν, ἢ καὶ κατὰ ἀναστροφήν, ἤτοι νύξ ἐστιν ἢ ἡμέρα ἐστίν, ἀδιαφορεῖ, ὡς εἰ καὶ Ἀπολλώνιος παρέσται καὶ Τρύφων παρέσται, καὶ Τρύφων παρέσται καὶ Ἀπολλώνιος.

Μηδὲ τὸ πρὸς τῶν Στωικῶν λεγόμενον παραλείπωμεν, παρ’ οἶς ἐστί τις διαφορὰ ἐν τοῖς κατὰ φύσιν διεζευγμένοις μαχομένου καὶ ἀντικειμένου. καὶ ἦν μαχόμενον τὸ μὴ δυνάμενον κατὰ τὸ αὐτὸ παραληφθῆναι, ὑπὲρ οὗ καὶ ἐν τοῖς προκειμένοις εἴρηται, ἡμέρα ἐστὶν ἢ νύξ ἐστιν, ἢ φθέγγομαι ἢ σιγῶ, καὶ ἔτι τὰ τούτοις ὅμοια. ἀντικείμενον δὲ τὸ πλεονάζον ἀποφάσει, ὅπερ δυνάμει πάλιν μαχόμενον, ἢ φθέγγομαι ἢ οὐ φθέγγομαι, ἢ ἡμέρα ἐστὶν ἢ οὐκ ἔστιν ἡμέρα. ὁ γὰρ ἕτερος λόγος ἐπλεόνασε τῇ ἀποφάσει. ἡ γὰρ φ . . . . ἢ κάθημαι ἢ οὐ κάθημαι. καὶ τοῦτό φασιν διαφέρειν τὸ ἀντικείμενον τοῦ μαχομένου, ἡ τῷ μὲν μαχομένῳ πάντως τι ἀντιστατοῦν

ἐπιφέρεται, τῷ δὲ ἀντικειμένῳ οὐκέτι . μὲν γὰρ εἰ οὕτως ἐπηνέχθη . . . . . . οὐκ ἔστιν ἡμέρα. δύο δὲ εἰ ουτ . . . . ἐστὶν ἡμέρα ἢ ἡμέρα ἐστίν. πλ . . . . γων ἔχει περισσὴν τὴν ἀπόφαϲιν . . . . . . ἡμέρα οὐκ ἔστιν ἢ οὐχ ἡμέρα ἐστίν . . . τῶν λόγων μιᾷ ἀποφάσει πλεον . . . . . τήρησις παρὰ τοῖς Στωικοῖς ἀντικειμένου καὶ μαχομένου. χρὴ μέντοι γινώσκειν ο . . . τὸ δηλούμενον.

ἐν ᾧ γὰρ ἀποφάσκομεν τὸ ἡμέραν εἶναι, ἐν τούτῳ καταλείπεται τὸ νύκτα εἶναι. ο . . . δὲ εἴρηται μαχόμενον ἀπὸ τῶν ἐν μάχῃ . . . οἷς παρέπεται τὸ μὴ συνεῖναι. φαμὲν γ . . . τησιν καὶ ἔτι ξυμβασίας τὰς φιλίας . . . . . καὶ τὰ κατὰ φύσιν ἦν διαζευκτικά.

Ἔστι καὶ τρίτη διαφορὰ τῶν προκειμένων συνδέσμων , ἡ παραδια ζευκτικὴ καλουμένη, ἐπαγγελίαν ἔχουσα τοιαύτην, ἢ τὸ ἓν ἢ καὶ τὸ συνὸν ἢ καὶ τὰ συνόντα τιθέναι. διαφέρει δὲ τοῦ διαζευκτικοῦ τοῦ ἓν μόνον ἐπαγγελλομένου. καὶ ἡ γινομένη ἐν αὐτοῖς σύνδεσις οὐκ ἂν δύναιτό ποτε ἀπὸ τῶν μαχομένων παραληφθῆναι, ἀπὸ δὲ τῶν ἑτέρων λόγων. οἷόν τε γάρ ἐστι τὸν παραδιαζευκτικὸν καὶ εἰς τὸν καί μεταλαμβάνεσθαι, παρεστήσαμεν δὲ ὡς τὰ φύσει διεζευγμένα οὔ ποτε συμπλακήσεται. ἐκκείσθω δὲ ὑποδείγματα. ὁ ἀποφηνάμενος οὕτως,
ἢ νέος ἠὲ παλαιός (Ξ 108),
οὐχὶ τὸ ἕτερον ἀπαγορεύει, ὡς νέος μὲν βουλὴν εἰσηγησάσθω, παλαιὸϲ δὲ μή, ἢ παλαιὸς μέν, νέος δὲ μή, ἀλλὰ τοιοῦτόν τι ἀπαιτεῖ, κἂν νέος εἰσηγῆ ται κἂν παλαιός, παραδέξομαι. ὥστε ἢ τὸ ἓν αἰτεῖ ἢ τὰ δύο. καὶ αἱ τοιαῦται δὲ φράσεις οὕτως ἔχουσιν, ἢ Ἀλκαϊκόν μοι χρῆσον ἢ Σαπφικόν. οὐ γὰρ ἐν ἀποφάσει τὸ ἕτερον, ὥσπερ ἐστὶν ἐπὶ τοῦ ἰατροῦ ἀποφαινομένου ἢ ῥοφημάτιον δὸς ἢ σευτλίον. . . . . . . . . γένοιτο. λέγω δὲ ἐπὶ τοῦ προ . . . . .

χρήσαντος. ἐφ’ οὗ δὲ ἄγαν . . . . . αυται τῶν ἐλέγχων ἐπιγραφαὶ . . . . . Ἀχαιοὶ ἢ Πελοποννήσιοι· καὶ . . . . . .

οὕτως ἂν ἔχοι. φωνή ἐστιν . . . . . . η τὸ ἴδιον αἰσθητὸν ἀκοῆς . . . . . ἐζητήθη διότι οὐ τακτέοι εἰσὶν εἰς τοὺς ϲυμπλεκτικούϲ, εἴγε ἀκώλυτον ἔχουσι τὴν εἰς αὐτοὺς μετάληψιν, καὶ νέος παλαιός καὶ παλαιὸς . . . μα ἐστι τοι οἱόν τε δρᾶσαι ἢ παθεῖν . . . δρᾶσαι. καί φησι Τρύφων (p. 35 Velsen ), ὡς οὐ πάντως τὰμεταλαμβανόμενα εἰς τὸ αὐτὸ εἶδος ἐπάγεται. τὸ ἀκολουθεῖ ῥῆμα μετάληψιν ἔχει τὴν εἰς τὸν εἴ σύνδεσμον· ἀκολουθεῖ τῷ ἡμέραν εἶναι τὸ φῶς εἶναι· ἴσον γὰρ τῷ εἰ ἡμέρα ἐστί, φῶς ἐστίν. ἄλλως τε τὸ μὲν συμπλεκτικὸν ἐξ ἀνάγκης πάντα τίθησι, καὶ νέος καὶ παλαιός· τὸ δὲ παραδιαζευκτικὸν οὐκέτι, ἀλλὰ ἢ καὶ τὸ ἓν ἢ καὶ τὰ ἕτερα ἢ καὶ τὰ ἐπιφερόμενα. προσθείημεν δ’ ἂν καὶ τοῦτο. ὃν τρόπον ὁ καλούμενος παρασυναπτικός, ἔχων καὶ ἐπαγγελίαν τὴν τοῦ συμπλεκτικοῦ, ἐν οἷς συμπλέκει λόγους, ἔχων δὲ καὶ τὴν τοῦ συναπτικοῦ, ἐν οἷς ἀκολουθίας ἐστὶ παραστατικός, οὐκ ἀπὸ τῆς δυνάμεως τῶν ϲυνδέϲμων τὴν ὀνομασίαν εἴληφε, καλούμενος συμπλεκτικὸς ἢ συναπτικός, παρὰ δὲ τὸ συνημμένον ληφθεὶς παρασυναπτικὸς ὠνομάσθη, τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ οἱ καλούμενοι παραδιαζευκτικοί, ἔχοντες μὲν τοῦ διαζευκτικοῦ τὸ ἓν παραλαμβάνειν , ἔχοντες δὲ καὶ τοῦ συμπλεκτικοῦ τὸ καὶ ἕν καὶ τὰ ἕτερα, πάλιν ἔτυχον τῆς ὀνομασίας, κληθέντες παραδιαζευκτικοί.

Καὶ τοσαῦτα μὲν περὶ τῆς ἐννοίας τῶν προκειμένων συνδέσμων. ῥητέον δὲ καὶ ὑπὲρ τῆς τάξεως. ὁ ἤ καὶ ὁ ἠέ διαφέρουσι τοῦ ἤτοι, καθότι οἱ μὲν καὶ προτακτικοί εἰσι καὶ ὑποτακτικοί,
κτείνῃς ἠὲ δόλῳ ἢ ἀμφαδόν (α 296 ),
ἠὲ διαπραθέειν ἢ ἄνδιχα πάντα δάσασθαι (Σ 511).
ὁ δὲ ἤτοι μόνως προτακτικός· οὐ γὰρ ἄν ποτε φήσαιμεν ἢ ἡμέρα ἐστὶν ἤτοι νύξ ἐστι. καὶ ἔτι ὁ μὲν ἤτοι ἅπαξ παραλαμβάνεται, οἱ δὲ ἄλλοι ἐπὶ πλεῖον παραλαμβάνονται κατὰ τὰς συνδέσεις,

ἤτοι Ἀπολλώνιος παρέσται ἢ Διονύσιος ἢ Τρύφων. ὁ δὲ ἠέ τοῦ ἤ

διαφέρει, ᾑ ὁ μὲν συνηθέστερος . . ὁ δὲ ποιητικός. Τὴν τῶν προκατειλεγμένων τάξιν ἔστιν οἰκείως ἐκδέξασθαι. οἱ συναπτι κοὶ καὶ ὅσοι ἀκολουθίαν ἐπαγγέλλονται ἐν ἀρχῇ τῶν λόγων παραλαμβανόμενοι, οὐκ ἂν εὖ τεθεῖεν ἐν μεταξύτητι· οἱ δὲ διαζευκτικοὶ οὐκ ἂν παραληφθεῖεν, εἰ μὴ ἐν μεταξύτητι τεθεῖεν. ὡς ἔφαμεν οὖν, τῇ δυνάμει τῶν συνδέσμων ἡ θέσις ᾠκείωται. τὸ μὲν γὰρ συναπτικὸν τὴν συνάφειαν ἐπαγγελλόμενον ἔχει ἡνωμένην τῷ λόγῳ τὴν τάξιν, τὸ δὲ διαζευκτικὸν δηλοῦν τὸ ἀσυνύπαρκτον μεσάζεται κατὰ τὴν τάξιν τῶν λόγων , ὡσανεὶ ἀπεῖργον τὸν ἕτερον τοῦ ἑτέρου λόγον. καὶ διὰ τοῦτο ἐν ἀρχῇ τοῦ λόγου τιθέμενοι οἱ διαζευκτικοὶ οὔ ποτε συνδέουσι τοὺς λόγους· ἤτοι ἡμέρα ἐστί νύξ ἐστιν. εἰ δὲ οὕτως ἀποφαινοίμεθα· ἤτοι ἡμέρα ἐστὶν ἢ νύξ ἐστίν, οἰκείως ὁ λόγος συνδέδεται. καὶ ἀποβληθεὶς μὲν ὁ ἤτοι ἔτι τὴν διάζευξιν ἕξει, καθὸ εἰς τὴν οἰκείαν χώραν ἐτάχθη ὁ σύνδεσμος· ἀποβληθεὶς δὲ ὁ ἤ οὐ ποιήσει λόγον, εἴγε πάλιν μὴ δεόντως ἐτέτακτο ὁ ἤτοι.

Ἔστι καὶ τρίτη διαφορὰ τοῦ ἤ συνδέσμου, ἥτις καλεῖται διαϲαφητική. τοῦ μὲν γὰρ προτέρου ὕπαρξιν διασαφεῖ, τοῦ δὲ ἐπιφερομένου ἀναίρεσιν, βούλομαι πλουτεῖν ἢ πένεσθαι, βούλομαι φιλολογεῖν ἢ σχολάζειν. ποιεῖται καὶ μετὰ τοῦ πέρ τὴν σύνταξιν, ἡμέρα ἐστὶν ἤπερ νύξ. ἴδιον δὲ ἔχει παρὰ τοὺς προκειμένους συνδέσμους τὸ ἐν ἀρχῇ μὴ παραλαμβάνεσθαι, καθάπερ ἔχουσιν οἵ τε διαζευκτικοὶ καὶ παραδιαζευκτικοί, ἤτοι ἡμέρα ἐστὶν ἢ νύξ ἐϲτιν. τῷ μέντοι διαϲαφητικῷ ϲυνδέϲμῳ οὐκ ἄλλο τι ϲύνεϲτι μόριον ἢ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον.

καὶ ἦν ἡ τοιαύτη ἀφορμὴ ἀποδεικτική, καθότι προείπομεν ἐν τοῖϲ κατ’ ἀρχήν , τοῦ τὸ μᾶλλον καὶ ἧϲϲον ϲυνδέϲμουϲ εἶναι, καὶ καθὸ δύναμιϲ ἦν ἀντηρη Anν.

Ἔϲτι μέντοι καὶ ὑπὲρ τοῦ ἤ ζήτηϲιϲ, πότερον εἰϲ τὰ ἐπιρρήματα καταταγείη ἢ εἴπερ εἰϲ τοὺϲ ϲυνδέϲμουϲ. δῆλον ὡϲ καὶ τὸ ἀνθυπαγόμενον μὸριον, λέγω δὲ τὴν οὔ ἀπόφαϲιν, εἰϲ τοὺϲ ϲυνδέϲμουϲ παραλαμβάνοιτο ἄν· ἡμέρα ἐϲτὶν ἢ ν ύξ· π λουτεῖν βούλομαι ἤ πένεϲθαι. ἔϲτι τὸ αὐτὸ οὕτωϲ ἀποφήναϲθαι· πλουτεῖν βούλομαι , οὐ πένεϲθαι· ἡμέρα ἐϲτίν, οὐχὶ δὲ νύξ. Ἀλλὰ δείξομεν ὡϲ οὔτε ὁ προκατειλημμένοϲ ϲύνδεϲμοϲ ἄλλο τι κεκλήϲεται ἢ ϲύνδεϲμοϲ, οὔθ’ ἡ ἀπόφαϲιϲ . . ϲει ἢ ἐπίρρημα. πρῶτον, ὡϲ καὶ ἄλλοτε ἐδείξαμεν, τὰ ἀνθυπαγόμενα οὐκ εἰϲ τὰ αὐτὰ μέρη λόγου παραληπτά ἐϲτιν ἐν τῷ καθόλου, εἴγε ἐδείξαμεν ἐν τῷ . . ῥηματι τὸν ἄν ϲύνδεϲμον ἀντιπαραλαμβανόμενον κατὰ πλείονα, ὥϲτε οὐδὲ κατὰ τοῦτο τῷ ἤ τὸ οὔ τὸ αὐτό. δεύτερον οἱ ϲύνδεϲμοι ϲυϲϲημαίνουϲιν, αὐτόθεν δὲ ἡ ἀπόφαϲιϲ τὸ δηλούμενον προφανὲϲ ἔχει. τρίτον οἱ ϲύνδεϲμοι κατ’ ἰδίαν οὐ ῥητοί, ἐπεὶ πόθεν ϲύνδεϲμοι; . . . τὸν μὲν ἤ, ϲύνδεϲμον ἐπαγγελλόμενον, οὐ ῥητὸν κατ’ ἰδίαν, ἡ δὲ οὔ ἀπόφαϲιϲ. τέταρτον τὰ ἐπιρρήματα παράγεται, οὐχὶ οἱ ϲύνδεϲμοι. τὸ οὔ ἐν τῷ οὐχὶ παράγεται, τοῦ ἤ οὐχ οὕτωϲ ἔχοντοϲ. τὸ δὲ πάντων ϲυνεκτικώτατον· ἡ ἀπόφαϲιϲ πρὸ ῥήματοϲ ἐπιταϲϲομένη ποιεῖ αὐτοτέλειαν οὐ γρά φω, οὐ περιπατῶ. ἦν δὲ τὸ τοιοῦτον ἴδιον ἐπιρρημάτων. ὁ δὲ ἤ οὐδέποτε τὸ τοιοῦτον ἀπετέλεϲε . . τοῦ δ’ ἑτέρου λόγου ἐξ ἀνάγκηϲ παραλαμβανομένου . . ὅπερ ἦν ἴδιον ϲυνδέϲμου, γράφω ἤπερ λέγω, διαλέγομαι ἤπερ ἀναγινώϲκω. ὑγιῶϲ ἄρα ὃ μὲν ἐπίρρημα κεκλήϲεται, ὃ δὲ ϲύνδεϲμοϲ.

Φαίνεται δὲ ὅτι ἡ τοιαύτη διαφορὰ τοῦ ϲυνδέϲμου ἀπὸ τῆϲ διαζευκτικῆϲ ϲυνδέϲεωϲ μετέβαλεν εἰϲ τὴν διαϲαφητικήν,