A). ἐπάμερος Pi. , etc., αὐθημερόν IG 7.235.18 (Oropus), etc.; usu. unaspirated in early Att. Inscrr., IG 12.49.6 , al.; aspirated in codd. even in dialects: original ἀμέρα prob. took aspirate from ἑσπέρα): ἡ:—day, less freq. than ἦμαρ in Hom., ἡ. ἥδε κακὸν φέρει Il. 8.541 , 13.828 ; τίς νύ μοι ἡ. ἥδε; Od. 24.514 ; νύκτες τε καὶ ἡ. 14.93 ; μῆνές τε καὶ ἡ. ib. 293 ; νοῦσοι ἐφ’ ἡμέρῃ αἳ δ’ ἐπὶ νυκτί Hes. Op. 102 ; ἡ σήμερον ἡ., v. σήμερον· ἅμα ἡμέρᾳ or ἅμα τῇ ἡμέρᾳ at daybreak, X. An. 6.3.6 , Aeschin. 3.76 ; ἅμ’ ἡμέρῃ διαφωσκούσῃ Hdt. 3.86 ; ἡ. διέλαμψεν, ἐξέλαμψεν, ὑπέφαινε, Ar. Pl. 744 , Pax 304 , X. Cyr. 4.5.14 ; τῆς ἡ. ὀψέ late in the day, Id. HG 2.1.23 .

2). sts. like Ep. ἦμαρ, with Adjs. to describe a state or time of life, ἐπίπονος ἁ. a life of misery, S. Tr. 654 (lyr.); λυπρὰν ἄγειν ἡ. E. Hec. 364 ; ἐχθρὰ ἡ. Id. Ph. 540 ; παλαιὰ ἁ. old age, S. Aj. 623 (but θεία ἡ. Id. Fr. 950 is dub. l.); τερμία ἁ. Id. Ant. 1330 (lyr.); αἱ μακραὶ ἁμέραι length of days, Id. OC 1216 (lyr.); νέα ἁ. youth, E. Ion 720 (lyr.); so τῇ πρώτῃ ἡ. Arist. Rh. 1389a24 ; ἐπὶ τῇ τελευταίᾳ ἡ. at the close of life, ib. 1389b33 , cf. S. OT 1529 ; ζοὴν βλέπουσιν ἡ. look life-like, Herod. 4.68 .

3). poet. for time, ἡ. κλίνει τε κἀνάγει πάλιν ἅπαντα τἀνθρώπεια S. Aj. 131 ; ἐς τόδ’ ἡμέρας Id. OC 1138 : pl., ἐν ἡμέραις τινός in the days of .. , LXX 1 Ch. 4.41 , etc.; ἡ. ἀρχαῖαι ib. Ps. 142(143).5 .

4). birthday, D.L. 4.41 .

5). a fixed day, τακτὴ ἡ. Act.Ap. 12.21 ; ῥητὴ ἡ. Luc. Alex. 19 ; ἡ. ἔστησαν ἀρχαιρεσιῶν D.H. 6.48 , cf. Act.Ap. 17.31 ; ἡ. Κυρίου LXX Jl. 2.1 , cf. 2 Ep.Pet. 3.12 , etc.; ἡ. κρίσεως Ev.Matt. 10.15 : so abs., ὑπὸ ἀνθρωπίνης ἡμέρας a human tribunal, 1 Ep.Cor. 4.3 ; ἡμέραι καὶ ἀγῶνες Jahresh. 23 Beibl. 93 (Pamphyl.).

6). in pl., age, προβεβηκὼς ἐν ταῖς ἡ. Ev.Luc. 1.7 , cf. LXX Ge. 47.8 , etc.

II). abs. usages,

1). gen., τριῶν ἡμερέων within three days, Hdt. 2.115 , cf. Th. 7.3 ; ἡμερῶν ὀλίγων within a few days, Id. 4.26 , etc.; ἄλλης ἡ. another day, S. El. 698 ; τῆς αὐτῆς ἡ. Isoc. 4.87 ; μιᾶς ἀμέρας IG 5(1).213.43 (Sparta, V B.C.); ἡμέρας by day, opp. νυκτός, S. Fr. 65 ; οὔθ’ ἡμέρας οὔτε νυκτός Pl. Phdr. 240c ; τοὺς .. τῆς ἡ. ἄρτους δ’ daily, UPZ 47.21 (ii B.C.); δὶς τῆς ἡμέρης ἑκάστης twice every day, Hdt. 2.37 ; δίς τῆς ἡ. Pl.Com. 207 ; πεντάκις τῆς ἡ. Men. 326 ; κατεσθίω .. τῆς ἡ. πένθ’ ἡμιμέδιμνα five every day, Pherecr. 1 .

2). dat., τῇδε θἠμέρᾳ,= σήμερον,( S. OT 1283 ; τῇ τόθ’ ἡ Id. El. 1134 .

3). acc., πᾶσαν ἡ. any day, i.e. soon, Hdt. 1.111 , 7.203 ; τὴν μὲν αὐτίχ’ ἡ. S. OC 433 ; ὅλην τὴν ἡ. Eup. 233 ; τρίτην ἡ. ἥκων two days after one's arrival, Th. 8.23 ; οὐδεμίαν ἡ. ὑπεύθυνος εἶναί φημι D. 18.112 ; πέντε ἡμέρας during five days, Th. 8.103 ; τὰς ἡ. in the daytime, X. Cyr. 1.3.12 ; τὴν ἡ. daily, LXX Ex. 29.38 .

III). with Preps., μίαν ἀν’ ἁμέραν on one day, Pi. O. 9.85 ; ἀνὰ πᾶσαν ἡ. every day, Hdt. 7.198 ; ἀφ’ ἡμέρας τῆς νῦν from this day, S. OT 351 ; but ἀφ’ ἡμέρας γίνεσθαι ἐν τῷ Μουσείῳ from early in the day, Plb. 8.25.11 : δῑ ἡμέρης, Att. -ρας, the whole day long, Hdt. 1.97 , 2.173 , Pherecr. 64 , Ar. Ra. 260 (lyr.); διὰ τρίτης ἡ. every other day, Hdt. 2.37 ; διὰ πολλῶν ἡ. at a distance of many days, Th. 2.29 ; δῑ ἡμερῶν τινων Thphr. HP 4.3.6 ; εἰς/ ἡμέραν yearly, LXX Jd. 17.10 ; ἐν ἡμέρῃ in a single day, Hdt. 1.126 , cf. Men. Pk. 377 ; ἐνἡ. μιᾷ S. OT 615 ; τῇδ’ ἐν ἡ. Id. OC 1612 ; ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡ. Ev.Jo. 14.20 ; ἐν ἑστέραισιν ἡ. A. Ag. 1666 ; ἐν ὀκτὼ ἡ. Lys. 20.10 ; but ἐν τρισὶν ἡ. within three days, Ev.Jo. 2.19 ; ἐξ ἡμέρας by day, οὔτε νυκτὸς οὔτ’ ἐξ ἡ. S. El. 780 ; ἡμέραν ἐξ ἡμέρας day after day, Henioch. 5.13 , LXX Ge. 39.10 , 2 Ep.Pet. 2.8 (but ἐξ ἡμερῶν εἰς ἡμέρας LXX 2 Ch. 21.15 ); ἐπ’ ἡμέρην ἔχειν, ἐφ’ -ραν χρῆσθαι, sufficient for the day, Hdt. 1.32 , Th. 4.69 ; τὸ γὰρ βρότειον σπέρμ’ ἐφ’ ἡ. φρονεῖ A. Fr. 399 ; τῆς ἐφ’ ἡ. βορᾶς E. El. 429 ; but τοὐφ’ ἡμέραν day by day, Id. Cyc. 336 : c. dat., ἐπ’ ἡμέρῃ ἑκάστῃ ( v.l. -ρης -της ) every day, Hdt. 5.117 ; ὁ ἥλιος νέος ἐφ’ ἡμέρῃ Heraclit. 6 ; καθ’ ἡμέραν by day, A. Ch. 818 (lyr.); καθ’ ἡ. τὴν νῦν to-day, S. OC 3 , Aj. 801 ; but καθ’ ἡ. commonly means day by day, IG 12.84.40 , etc.; καθ’ ἡ. ἀεί [ S.] Fr. 1120.4 : with Art., τὸν καθ’ ἡ. βίον Id. OC 1364 ; ἡ καθ’ ἡ. ἀναγκαία τροφή Th. 1.2 ; τὰ καθ’ ἡ. ἐπιτηδεύματα Id. 2.37 ; τὸ καθ’ ἡ. ἀδεές Id. 3.37 , etc.; τὸ καθ’ ἡ. every day, Ar. Eq. 1126 (lyr.), etc.; also τὰ καθ’ ἑκάστην τὴν ἡ. ἐπιτηδεύματα Isoc. 4.78 ; μετ’ ἡμέρην in broad daylight, opp. νυκτός, Hdt. 2.150 , cf. Ar. Pl. 930 ; opp. νύκτωρ, Aeschin. 3.77 ; μεθ’ ἡμέρας some days after, LXX Jd. 15.1 ; ἡμέρα παρ’ ἡμέραν γιγνομένη day following on day, Antipho 5.72 ; but παρ’ ἡμέραν every other day, Dsc. 3.137 , Luc. DDeor. 24.2 ; παρ’ ἡ. ἄρχειν Plu. Fab. 15 ; καθ’ ἡμέραν εἰώθειν ὀργίζεσθαι, νῦν παρ’ ἡμέραν, εἶτα παρὰ δύο, εἶτα παρὰ τρεῖς Arr. Epict. 2.18.13 ; πρὸ ἡμέρας before day-break, Diph. 22 ; but πρὸ ἀμερᾶν δέκα ἤ κα μέλλωντι ἀναγινώσκεν GDI 5040.42 (Crete); πρὸ ἡμερῶν ἑπτὰ εἰδυῶν Ὀκτωμβρίων SIG 646.2 (Thisbe, ii B.C.); γίγνεται, ἔστι πρὸς ἡμέραν, towards day, near day, X. HG 2.4.6 , Lys. 1.14 ; also, for the day, daily, Charito 4.2 .

IV). as pr. n., the goddess of day, Hes. Th. 124 .

2). v. ἥμερος 11 .