α ὐτάρκως ἐν τοῖς πρὸ τούτων ἐκ πολλῶν ὀλίγα διαλαβόν τες 
 περὶ τῆς τῶν ἐθνῶν περὶ τὰ εἴδωλα πλάνης, καὶ τῆς τούτων 
 δη δει σιδαιμονίας, πῶς ἐξ ἀρχῆς τούτων γέγονεν ἡ εὕρεσις, ὅτι ἐκ κακίας οἱ ἄνθρωποι ἄνοι , ἑαυτοῖς τὴν πρὸς τὰ εἴδωλα θρησκεί ας αν αν ἐ πενόησαν· ἀλλὰ γὰρ χάριτι θεοῦ θῦ 
 σημείναντες σημήναντες ὀλίγα καὶ περὶ τῆς θειότητος τοῦ λόγου τοῦ πατρὸς πρς , καὶ τῆς εἰς πάντα προνοίας καὶ δυνάμεως αὐτοῦ, καὶ ὅτι ὁ ἀγαθὸς πατὴρ πὴρ τούτω τὰ πάντα διακοσμεῖ, καὶ τὰ πάντα ὑπ’ αὐτοῦ κινεῖται, καὶ ἐν αὐτῷ ζωο ποιεῖται, φέρε κατὰ ἀκολουθίαν μακάριε καὶ ἀληθῶς φι λόχριστε, τῇ περὶ τῆς εὐσεβείας πίστει, καὶ τὰ περὶ τῆς ἐν ανθρωπ αν ή σεως τοῦ θεοῦ θῦ λόγου διηγησόμεθα, καὶ περὶ τῆς θείας αὐτοῦ πρὸς ἡμᾶς ἐπιφανείας δηλώσωμεν, ἣν ἰουδαῖοι μὲν διαβάλλου σι, ἕλληνες δὲ χλευάζουσιν· ἡμεῖς δὲ προσκυνοῦμεν, ἵν’ ἔ τι μᾶλλον ἐκ τῆς δοκούσης ἀτελείας τοῦ λόγου, μείζονα καὶ πλείονα τὴν εἰς αὐτὸν εὐσέβειαν ἔχης· ὅσω γὰρ παρὰ τοῖς ἀπίστοις χλευάζεται, τοσούτῳ μείζονα τὴν περὶ τῆς θεότητος αὐτοῦ μαρτυρίαν παρέχει· ὅτι, τε ἃ μὴ καταλαμβάνουσιν ἄνθρωποι ἄνοι ὡς ἀδύνατα, ταῦτα αὐτὸς ἐπιδείκνυται δυνατά· καὶ ἃ ὡς ἀπρεπῆ χλευάζουσιν ἄνθρωποι ἄνοι , ταῦτα αὐτὸς τῆ ἑαυτοῦ ἀγαθότητι εὐπρεπῆ κατασκευάζει· καὶ ἃ σοφιζόμενοι οἱ ἄνθρωποι ἄνοι ὡς ἀνθρώπινα ἀνινα γελῶσι, ταῦτα αὐτὸς τῆ αὐτοῦ δυνάμει, θεῖα ἐπιδείκνυται· τὴν μὲν τῶν εἰδώλων φαντασίαν, τ ῆ νομιζομένη ἑαυτοῦ εὐτελεία, διὰ τοῦ σταυροῦ στροῦ καταστρέφων· τοὺς δὲ χλευάζοντας καὶ ἀπιστοῦντας, μεταπείθων ἀφανῶς, ὥστε τὴν θειότητα αὐτοῦ καὶ δύναμιν ἐπιγινώσκειν· εἰς δὲ τὴν περὶ τούτων διήγησιν, χρεία τῆς τῶν προειρημένων μνήμης· ἵνα καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἐν σώματι φανερώσεως, τοῦ τοσούτου καὶ τηλικούτου πατρικοῦ πατρι κοῦ λόγου γνῶναι δυνηθῆς· καὶ μὴ νομίσης ὅτι φύσεως ἀκολουθία, σῶμα πεφόρεκεν ὁ σωτήρ σήρ · ἀλλ’ ὅτι ἀσώματος ὢν τῆ φύσει· καὶ λόγος ὑπάρχων, ὅμως κατὰ φιλ ανθρωπίαν ανίαν καὶ ἀγαθότητα τοῦ ἑαυτοῦ πατρός πρός διὰ τὴν ἡμῶν σωτηρίαν σρίαν , ἐν ἀνθρωπίνω σώματι ἡμῖν πεφανέρωται· πρέπει δὲ ποιουμένους ἡμᾶς τὴν περὶ τούτου διήγησιν, πρότερον περὶ τῆς τῶν ὅλων κτίσεως καὶ τὴν ταύτης ἀνακαίνισιν ὑπὸ τοῦ κατὰ τὴν ἀρχὴν αὐτὴν δημιουργήσαντος λόγου γεγενῆσθαι· ἀξίως ἄν τις θεωρήσειεν· οὐδὲν γὰρ ἐναντίον φανήσεται, εἰ δι’ οὗ ταύτην ἐδημιούργησεν ὁ πατήρ πήρ , ἐν αὐτῶ καὶ τὴν ταύτης σωτηρίαν εἰργάσατο· τὴν δημιουργίαν τοῦ κόσμου κ αὶ τὴν τῶν πάντων κτίσιν, πολλοὶ διαφόρως ἐξειλήφασι· καὶ ὡς ἕκαστος ἠθέλησεν, οὕτως καὶ ὡρίσατο· οἱ μὲν, γὰρ αὐτομάτως καὶ ὡς ἔτυχε τὰ πάντα γεγενῆσθαι λέγουσιν· ὡς οἱ ἐπικούρ ε ιοι· οἳ καὶ τὴν τῶν ὅλων πρόνοιαν καθ’ ἑαυτῶν οὐκ εἶναι μυθολογοῦντες· ἄντικρυς παρὰ τὰ ἐναργῆ καὶ φαινόμενα λέγοντες· εἰ γὰρ αὐτομάτως τὰ πάντα χωρὶς προνοίας κατ’ αὐτοὺς γέγονεν, ἔδει τὰ πάντα ἁπλῶς γεγενῆσθαι, καὶ ὅμοια εἶναι καὶ μὴ διάφορα, ὡς γὰρ ἐπὶ σώματος ἑνὸς ἔδει τὰ πάντα εἶναι ἥλιον ἢ σελήνην· καὶ ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων ἀνων ἔδει τὸ ὅλον εἶναι χεῖρα ἢ ὀφθαλμὸν, ἢ πόδα νῦν δὲ οὐκ ἔστι μὲν οὕτως· ὁρῶμεν δὲ τὸ μὲν, ἥλιον· τὸ δὲ, σελήνην· τὸ δὲ, γῆν· καὶ πάλιν ἐπὶ τῶν ἀνθρωπίνων ἀνίνων σωμάτων· τὸ μὲν, πόδα· τὸ δὲ, χεῖρα· τὸ δὲ, κεφαλήν· ἡ δὲ τοιαύτη διάταξις, οὐκ αὐτομάτως αὐτὰ γεγενῆσθαι γνωρίζει· ἀλλ’ αἰτίαν τούτων προηγεῖσθαι δείκνυσιν· ἀφ’ ἧς καὶ τὸν διαταξάμενον καὶ πάντα ποιήσαντα θεὸν θν ἔστι νοεῖν· ἄλλοι δὲ ἐν οἷς ἐστι καὶ ὁ μέγας παρ’ ἕλλησι πλ ά των· ἐκ προυποκειμένης καὶ ἀγενήτου ὕλης πεποιηκέναι τὸν θεὸν θν τὰ ὅλα διηγοῦνται· μὴ, ἂν γὰρ δύνασθαί τι ποιῆσαι τὸν θεὸν θν , εἰ μὴ προυπέκειτο ἡ ὕλη·ὥσπερ καὶ τῶ τέκτονι προυποκεῖσθαι δεῖ τὸ ξύλον· ἵνα καὶ ἐργάσασθαι δυνηθῆ· οὐκ ἴσασι δὲ τοῦτο λέγοντες, ὅτι ἀσθένειαν περιτιθέασι τῶ θεῶ· εἰ γὰρ οὐκ ἔστι τῆς ὕλης αὐτὸς αἴτιος· ἀλλ’ ὅλως ἐξ υποκειμένης ὕλης ποιεῖ τὰ ὄντα, ἀσθενὴς εὑρίσκεται· μη δυνάμενος ἄνευ τῆς ὕλης ἐργάσασθαί τι τῶν γενομένων· ὥσπερ ἀμέλει καὶ τοῦ τέκτονος ἀσθένειά ἐστι, τὸ μὴ δύνασθαι χωρὶς τῶν ξύλων ἐργάσασθαί τι τῶν ἀναγκαίων· Καὶ καθ’ ὑπόθεσιν γὰρ, εἰ μὴ ἦν ἡ ὕλη, οὐκ ἂν εἰργάσατό τι ὁ θεός θς · καὶ πῶς ἔτι ποιητὴς καὶ δημιουργὸς ἂν λεχθείη· ἐξ ἑτέρου τὸ ποιεῖν ἐσχηκὼς, λέγω δὴ ἐκ τῆς ὕλης· ἔσται δὲ, εἰ ο ὕτως ἔχει κατ’ αὐτοὺς ὁ θεὸς θς , τεχνίτης μόνον καὶ οὐ κτίστης, εἰς τὸ εἶναι, εἴ γε τὴν ὑποκειμένην ὕλην ἐργάζεται· τῆς δὲ ὕλης, οὐκ ἔστιν αὐτὸς αἴτιος· καθόλου γὰρ, οὐδὲ κτίστης ἂν λεχθείη· εἴ γε μὴ κτίζη τὴν ὕλην· ἐξ ἧς καὶ τὰ κτισθέντα γέγονεν· οἱ δὲ ἀπὸ τῶν αἱρέσεων, ἄλλον ἑαυτοῖς ἀναπλάττονται δημιουργὸν τῶν πάντων· παρὰ τὸν πατέρα τοῦ κυρίου κυ ἡμῶν ἰησοῦ ἰῦ 
 χριστοῦ χῦ , τυφλώττοντες μέγα καὶ περὶ ἃ φθέγγονται· τοῦ γὰρ κυρίου κυ λέγοντος πρὸς τοὺς ἰουδαίους· οὐκ ἀνέγνωτε ὅτι ἀπ’ ἀρχῆς ὁ κτίσας· ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτοὺς· καὶ εἶπεν· ἕνεκεν τούτου καταλείψει ἄνθρωπος ἄνος τὸν πατέρα πρα πρα καὶ τὴν μητέρα μρα αὐτοῦ· καὶ προσκολληθήσεται τῆ γυναικὶ αὐτοῦ· καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν· εἶτα σημαίνων τὸν κτίσαντα, φησίν· ὁ οὖν ὁ θεὸς θς συνέζευξεν ἄνθρωπος ἄνος μὴ χωριζέτω πῶς οὗτοι ξένην τοῦ πατρὸς πρὸς τὴν κτίσιν εἰσάγουσιν· εἰ δὲ κατὰ τὸν ἰωάννην ἰω 
 π άντα περιλαβόντα καὶ λέγοντα πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο· καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν, πῶς ἂν ἄλλος εἴη ὁ δημιουργὸς· παρὰ τὸν πατέρα πρα πρα τοῦ χριστοῦ χῦ · ταῦτα μὲν οὗτοι μυθολογοῦσιν· ἡ δὲ ἔνθεος διδασκαλία καὶ ἡ κατὰ χριστὸν χν πίστις· τὴν μὲν τούτων ματαιολογίαν, ὡς ἀθεότητα διαβάλλει· οὔτε γὰρ αὐτομάτως, διὰ τὸ μὴ ἀπρονόητα εἶναι, οὔτε ἐκ προυποκειμένης ὕλης, διὰ τὸ μὴ ἀσθενῆ εἶναι τὸν θεὸν θν · ἀλλ’ ἐξ οὐκ ὄντων καὶ μηδαμῆ μηδαμῶς ὑπάρχοντα τὰ ὅλα εἰς τὸ εἶναι πεποιηκέναι τὸν θεὸν θν διὰ τοῦ λόγου οἶδεν· ἦ φησι· διὰ μὲν μωυσεώς, ἐν ἀρχῆ ἐποίησεν ὁ θεὸς θς τὸν οὐρανὸν οὐνὸν καὶ τὴν γῆν· διὰ δὲ τῆς ὠφελιμωτάτης βίβλου τοῦ ποιμένος· πρῶτον πάντων πίστευσον ὅτι εἷς ἐστὶν ὁ θεὸς θς ὁ τὰ πάντα κτίσας καὶ καταρτίσας, καὶ ποιήσας ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι· ὅπερ καὶ ὁ παῦλος σημαίνων, φησί· πίστει νοοῦμεν κατηρτίσθαι τοὺς αἰῶνας ῥήματι θεοῦ θῦ · εἰς τὸ μὴ ἐκ φαινομένων τὰ βλεπόμενα γεγονέναι· ὁ θεὸς θς γὰρ ἀγαθός ἐστι· μᾶλλον δὲ πηγὴ τῆς ἀγαθότητος ὑπάρχει· ἀγαθῶ δὲ περὶ οὐδενὸς ἂν γένοιτο φθόνος· ὅθεν οὐδενὶ τοῦ εἶναι φθονήσας, ἐξ οὐκ ὄντων τὰ πάντα πεποίηκε· διὰ τοῦ ἰδίου λόγου τοῦ κυρίου κυ ἡμῶν ἰησοῦ ἰῦ 
 χριστοῦ χῦ · ἐν οἷς πάντων τῶν ἐπὶ γῆς τὸ ἀνθρώπων ἀνων γένος ἐλεήσας· καὶ θεωρήσας ὡς οὐχ’ ἱκανὸν εἴη κατὰ τὸν τῆς ἰδίας γενέσεως λόγον διαμένειν ἀεὶ· πλέον, τί χαριζόμενος αὐτοῖς, οὐχ’ ἁπλῶς ὥσπερ πάντα τὰ ἐπὶ γῆς ἄλογα ζῶα ἔκτισε τοὺς ἀνθρώπους ἀνους · ἀλλὰ κατὰ τὴν ἑαυτοῦ εἰκόνα ἐποίησεν αὐτούς· μεταδοὺς αὐτοῖς καὶ τῆς τοῦ ἰδίου λόγου δυνάμεως· ἵνα ὥσπερ σκιάς τινας ἔχοντες τοῦ λόγου· καὶ γενόμενοι λογικοὶ, διαμένειν ἐν μακαριότητι δυνηθῶσι· ζῶντες τὸν ἀληθινὸν καὶ ὄντως τῶν ἁγίων ἐν παραδείσω βίον· εἰδὼς δὲ πάλιν τὴν ἀνθρώπων ἀνων 
 ε ἰς ἀμφότερα νεύειν δυναμένην προαίρεσιν, προλαβὼν, ἠσφαλίσατο νόμω καὶ τόπω τὴν δοθεῖσαν αὐτοῖς χάριν εἰς τὸν ἑαυτοῦ γὰρ παράδεισον αὐτοὺς εἰσαγαγὼν, ἔδωκεν αὐτοῖς νόμον· ἵνα εἰ μὲν φυλάξοιεν τὴν χάριν· καὶ μένοιεν καλοὶ, ἔχωσι τὴν ἐν παραδείσω ἄλυπον καὶ ἀνώδυνον καὶ ἀμέριμνον ζωὴν· πρὸς τῶ καὶ τῆς ἐν οὐρανοῖς οὐνοῖς ἀφθαρσίας αὐτοὺς τὴν ἐπαγγελίαν ἔχειν· εἰ δὲ παραβαῖεν καὶ στραφέντες γένοιντο φαῦλοι, γινώσκοιεν ἑαυτοὺς τὴν ἐν θανάτω κατὰ φύσιν φθορὰν ὑπομένειν, καὶ μηκέτι μὲν ἐν παραδείσω ζῆν· ἔξω δὲ τούτου λοιπὸν ἀποθνήσκοντας, μένειν ἐν τῶ θανάτω καὶ ἐν τῆ φθορᾶ· τοῦτο δὲ καὶ ἡ θεία γραφὴ προσημαίνει λ έγουσα ἐκ προσώπου τοῦ θεοῦ θῦ · ἀπὸ παντὸς ξύλου τοῦ ἐν τῶ παραδείσω βρώσει φαγῇ· ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρὸν, οὐ φάγεσθε ἀπ’ αὐτοῦ· ἧ δἂν ἡμέρα φάγησθε, θανάτω ἀποθανεῖσθε, τί ἂν ἄλλο εἴη, ἢ τὸ μὴ μόνον ἀποθνήσκειν, ἀλλὰ καὶ ἐν τῆ τοῦ θανάτου φθορᾶ διαμένειν· ἴσως θαυμάζεις, τί δήποτε περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ λόγου προθέμενοι λέγειν, νῦν περὶ τῆς ἀρχῆς τῶν ἀνθρώπων διηγούμεθα· ἀλλὰ καὶ τοῦτο, οὐκ ἀλλό τ ριον ἐστὶ τοῦ σκοποῦ τῆς διηγήσεως· ἀνάγκη γὰρ ἡμᾶς λέγοντας· περὶ τῆς εἰς ἡμᾶς ἐπιφανείας τοῦ σωτῆρος σρς , λέγειν καὶ περὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων ἀνων ἀρχῆς· ἵνα γινώσκης ὅτι ἡ ἡμῶν αἰτία, ἐκείνω γέγονε πρόφασις τῆς καθόδου· καὶ ἡ ἡμῶν παράβασις τοῦ λόγου τὴν φιλ ανθρωπίαν ανίαν ἐξεκαλέσατο· ὥστε καὶ εἰς ἡμᾶς φθάσαι καὶ φανῆναι τὸν κύριον κν ἐν ἀνθρώποις· τῆς γὰρ ἐκείνου ἐνσωματώσεως, ἡμεῖς γεγόναμεν ὑπόθεσις· καὶ διὰ τὴν ἡμῶν σωτηρίαν σρίαν , ἐφιλανθρωπεύσατο· καὶ ἐν ἀνθρωπίνω ἀνίνω γενέσθαι καὶ φανῆναι σώματι· οὕτως μὲν οὖν ὁ θεὸς θ ς , τὸν ἄνθρωπον ἄνον πεποίηκε, καὶ μένειν ἠθέλησεν ἐν ἀφθαρσία· ἄνθρωποι ἄνοι δὲ κατολιγωρήσαντες· καὶ ἀποστραφέντες τὴν πρὸς τὸν θεὸν θν κατανόησιν· λογισάμενοι δὲ καὶ ἐπινοήσαντες ἑαυτοῖς τὴν κακίαν ὥσπερ ἐν τοῖς πρώτοις ἐλέχθη, ἔσχον τὴν προαπειληθεῖσαν τοῦ θανάτου κατάκρισιν· καὶ λοιπὸν, οὐκ ἔτι ὡς γεγόνασι διέμενον· ἀλλ’ ὡς ἐλογίζοντο διεφθείροντο· καὶ ὁ θάνατος αὐτῶν ἐκράτει βασιλεύων· ἡ γὰρ παράβασις τῆς ἐντολῆς, εἰς τὸ κατὰ φύσιν αὐτοὺς ἐπέστρεφεν· ἵνα ὥσπερ οὐκ ὄντες γεγόνασιν, οὕτως καὶ τὴν εἰς τὸ μὴ εἶναι φθορὰν ὑπομείνωσι τῶ χρόνω εἰκότως· εἰ γὰρ φύσιν ἔχοντες τὸ μὴ εἶναί ποτε· τῆ τοῦ λόγου παρουσία καὶ φιλ ανθρωπία ανία εἰς τὸ εἶναι ἐκλήθησαν, ἀκόλουθον ἦν κενωθέντας τοὺς ἀνθρώπους ἀνους τῆς περὶ θεοῦ θεοῦ ἐννοίας καὶ εἰς τὰ οὐκ ὄντα ἀποστραφέντας, οὐκ ὄντα γάρ ἐστι τὰ κακά, ὄντα δὲ τὰ καλά, ἐπειδήπερ ἀπὸ τοῦ ὄντος θεοῦ θεοῦ γεγόνασι· κενωθῆναι καὶ τοῦ εἶναι ἀεί· τοῦτο δέ ἐ στι· τὸ διαλυθέντας, μένειν ἐν τῶ θανάτω καὶ τῆ φθορᾶ· ἔστι μὲν γὰρ κατὰ φύσιν ἄνθρωπος ἄνος θνητὸς· ἅτε δὴ, ἐξ οὐκ ὄντων γεγονώς· διὰ δὲ τὴν πρὸς τὸν ὄντα ὁμοιότητα, ἦν εἰ ἐφύλαττε διὰ τῆς πρὸς αὐτὸν κατανοήσεως· ἤμβλυνεν ἂν τὴν κατὰ φύσιν φθορὰν καὶ ἔμεινεν ἄφθαρτος· καθάπερ ἡ σοφία φησί· προσοχὴ νόμων, βεβαίωσις ἀφθαρσίας· ἄφθαρτος δὲ ὢν, ἔζη λοιπὸν ὡς θεός θς · ὥς που καὶ ἡ θεία γραφὴ τοῦτο σημαίνει λέγουσα· ἐγὼ εἶπα θεοί ἐστε καὶ υἱοὶ ὑψίστου πάντες· ὑμεῖς δὲ ὡς ἄνθρωποι ἄνοι ἀποθνήσκετε· καὶ ὡς εἷς τῶν ἀρχόντων πίπτετε· ὁ μὲν γὰρ θεὸς θεὸς οὐ μόνον ἐξ οὐκ ὄντων ἡμᾶς πεποίηκεν· ἀλλὰ καὶ τὸ κατὰ θεὸν θν ζῆν ἡμῖν ἐχαρίσατο· τῆ τοῦ λόγου χάριτι· οἱ δὲ ἄνθρωποι ἄνοι ἀποστραφέντες τὰ αἰώνια· καὶ συμβουλία τοῦ διαβόλου εἰς τὰ τῆς φθορᾶς ἐπιστραφέντες, ἑαυτοῖς αἴτιοι τῆς ἐν τῶ θανάτω φθορᾶς γεγόνασιν· ὄντες μὲν ὡς προεῖπον κατὰ φύ σιν φθαρτοί· χάριτι δὲ τῆς τοῦ λόγου μετουσίας τοῦ κατὰ φύσιν ἐκφυγόντες, εἰ μεμενήκεισαν καλοί· διὰ γὰρ τὸν συν όντα τούτοις λόγον, καὶ ἡ κατα φύσιν φθορὰ τούτων οὐκ ἤγγιζε καθὼς καὶ ἡ σοφία φησίν· ὁ θεὸς θς ἔκτισε τὸν ἄνθρωπον ἐπὶ ἀφθαρσία καὶ εἰκόνα τῆς ἰδίας ἀϊδιότητος· φθόνω δὲ διαβόλου, θάνατος εἰσῆλθεν εἰς τὸν κόσμον· τούτου δὲ γ ενομένου, οἱ μὲν ἄνθρωποι ἄνοι ἀπέθνησκον· ἡ δὲ φθορὰ λοιπὸν κατ’ αὐτῶν ἤκμαζε· καὶ πλεῖον τοῦ κατὰ φύσιν ἰσχύουσα καθόλου τοῦ γένους· ὅσω καὶ τὴν ἀπειλὴν τοῦ θείου διὰ τὴν παράβασιν τῆς ἐντολῆς κατ’ αὐτῶν προειλήφει· καὶ γὰρ καὶ ἐν τοῖς πλημμελήμασιν οἱ ἄνθρωποι ἄνοι · οὐκ ἄχρις ὅρων ὡρισμένων εἱστήκεισαν· ἀλλὰ κατ’ ὀλίγον ἐπεκτεινόμενοι· λοιπὸν καὶ εἰς ἄμετρον ἐληλύθασιν, ἐξ ἀρχῆς μὲν εὑρεταὶ τῆς κακίας γενόμενοι· καὶ καθ’ ἑαυτῶν τὸν θάνατον προκαλεσάμενοι καὶ τὴν φθοράν· ὕστερον δὲ εἰς ἀδικίαν ἐκτραπέντες, καὶ παρανομίαν πᾶσαν ὑπερβαλόντες καὶ μὴ ἑνὶ κακῶ ἱστάμενοι· ἀλλὰ πάντα καινὰ καινοῖς ἐπινοοῦντες, ἀκόρεστοι περὶ τὸ ἁμαρτάνειν γεγόνασι· μοιχεῖαι μὲν γὰρ ἦσαν καὶ κλοπαὶ πανταχοῦ· φόνων δὲ καὶ ἁρπαγῶν, πλήρης ἦν ἡ σύμπασα γῆ· Καὶ νόμου μὲν, οὐκ ἦν φροντὶς περὶ φθορᾶς καὶ ἀδικίας· πάντα δὲ τὰ κακὰ καθ’ ἕνα καὶ κοινῆ παρὰ πᾶσιν ἐπράττετο· πόλεις μὲν κατὰ πόλεων ἐ π ολέμουν· καὶ ἔθνη κατὰ ἐθνῶν ἠγείρετο· διῄρητο δὲ πᾶσα ἡ οἰκουμένη στάσεσι καὶ μάχαις· ἑκάστου φιλονεικοῦντος ἐν τῶ παρανομεῖν· οὐκ ἦν δὲ τούτων μακρὰν οὐδὲ τὰ παρὰ φύσιν· ἀλλ’ ὡς εἶπεν ὁ τοῦ χριστοῦ χῦ μάρτυς ἀπόστολος· αἵ τε γὰρ θήλειαι αὐτῶν μετήλλαξαν τὴν φυσικὴν χρῆσιν, εἰς τὴν παρὰ φύσιν· ὁμοίως δὲ καὶ οἱ ἄρρενες· ἀφέντες τὴν φυσικὴν χρῆσιν τῆς θηλείας, ἐξεκαύθησαν ἐν τῆ ὀρέξει αὐτῶν εἰς ἀλλήλους· ἄρρενες ἐν ἄρσεσι τὴν ἀσχημοσύνην κατεργαζόμενοι, καὶ τὴν ἀντιμισθίαν ἣν ἔδει τῆς πλάνης αὐτῶν, ἐν ἑαυτοῖς ἀπολαμβάνοντες· διὰ δὴ ταῦτα πλεῖον τοῦ θανάτου κρατήσαντος, καὶ τῆς φθορᾶς παραμενούσης κατα τῶν ἀνθρώπων ἀνων , τὸ μὲν τῶν ἀνθρώπων ἀνων γένος ἐφθείρετο, ὁ δὲ λογικὸς καὶ κατ’ εἰκόνα γενόμενος ἄνθρωπος ἄνος ἠφανίζετο· καὶ τὸ ὑπὸ τοῦ θεοῦ θῦ γενόμενον ἔργον παραπώλλυτο· καὶ γὰρ καὶ ὁ θάνατος ὡς προεῖπον νόμω λοιπὸν ἴσχυε καθ’ ἡμῶν· καὶ οὐχ’ οἷόν τε ἦν τὸν νόμον ἐκφυγεῖν διὰ τὸ ὑπὸ θεοῦ θῦ τεθεῖσθαι τοῦτον τῆς παραβάσεως χάριν· καὶ ἦν ἄτοπον ὁμοῦ καὶ ἀπρεπὲς τὸ γινόμενον ἀληθῶς· ἄτοπον μὲν γὰρ ἦν, εἰπόντα τὸν θεὸν θν , ψεύσασθαι· ὥστε νομοθετήσαντος αὐτοῦ θανάτω ἀποθνήσκειν τὸν ἄνθρωπον ἄνον εἰ παραβαίη τὴν ἐντολήν, μετὰ τὴν παράβασιν μὴ ἀποθνήσκειν· ἀλλὰ λύεσθαι τὸν τούτου λόγον· οὐκ ἀληθὴς γὰρ ἦν ὁ 
 θεὸς θς , εἰ εἰπόντος αὐτοῦ ἀποθνήσκειν ἡμᾶς· μὴ ἀπέθνησκεν ὁ ἄνθρωπος ἄνος · ἀπρεπὲς δὲ ἦν πάλιν· τὰ ἅπαξ γενόμενα λογικὰ καὶ τοῦ λόγου αὐτοῦ μετασχόντα παραπόλλυσθαι· καὶ πάλιν· εἰς τὸ μὴ εἶναι· διὰ τῆς φθορᾶς ἐπιστρέφειν· οὐκ ἄξιον γὰρ ἦν τῆς ἀγαθότητος τοῦ θεοῦ θῦ τὰ ὑπ’ αὐτοῦ γενόμενα διαφθείρεσθαι· διὰ τὴν παρὰ τοῦ διαβόλου γενομένην τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις ἀπάτην· ἄλλως τε καὶ τῶν ἀπρεπεστάτων ἦν· τὴν τοῦ θεοῦ θῦ τέχνην ἐν τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις ἀφανίζεσθαι ἢ διὰ τὴν αὐτῶν ἀμέλειαν, ἢ διὰ τὴν τῶν δαιμόνων ἀπάτην· φθειρομένων τοίνυν τῶν λογικῶν καὶ παραπολλυμένων τῶν τοιούτων ἔργων, τί τὸν θεὸν θν ἔδει ποιεῖν ἀγαθὸν ὄντα· ἀφεῖναι τὴν φθορὰν κατ’ αὐτῶν ἰσχύειν καὶ τὸν θάνατον αὐτῶν κρατεῖν, καὶ τίς ἡ χρεία τοῦ καὶ ἐξ ἀρχῆς αὐτὰ γενέσθαι, ἔδει γὰρ μὴ γενέσθαι· ἢ γινόμενα· παραμεληθῆναι καὶ ἀπολέσθαι· ἀ σθένεια γὰρ μᾶλλον καὶ οὐκ ἀγαθότης ἐκ τῆς ἀμελείας γινώσκεται τοῦ θεοῦ θῦ , εἰ ποιήσας παρορᾶ φθαρῆναι τὸ ἑαυτοῦ ἔργον· ἤπερ εἰ μὴ πεποιήκει κατὰ τὴν ἀρχὴν τὸν ἄνθρωπον ἄνον · μὴ ποιήσαντος μὲν γὰρ, οὐκ ἦν ὁ λογιζόμενος τὴν ἀσθένειαν· ποιήσαντος δὲ καὶ εἰς τὸ εἶναι κτίσαντος, ἀτοπώτατον ἦν ἀπόλλυσθαι τὰ ἔργα· καὶ μάλιστα ἐπ’ ὄψει τοῦ πεποιηκότος· οὐκοῦν ἔδει τοὺς ἀνθρώπους ἀνους μὴ ἀφιέναι φέρεσθαι τῆ φθορᾶ δια τὸ ἀπρεπὲς καὶ ἀνάξιον εἶναι τοῦτο τῆς τοῦ θεοῦ θῦ ἀγαθότητος· ἀλλ’ ὥσπερ ἔδει τοῦτο γενέσθαι· οὕτως καὶ ἐκ τῶν ἐναντίων πάλιν ἀντίκειται τὸ πρὸς τὸν θεὸν θν εὔλογον· ὥστε ἀληθῆ φανῆναι τὸν θεὸν θν · ἐν τῆ περὶ τοῦ θανάτου νομοθεσία· ἄτοπον γὰρ ἦν διὰ τὴν ἡμῶν ὠφέλειαν καὶ διαμονὴν, ψεύστην φανῆναι τὸν τῆς ἀληθείας πατέρα πρα 
 θεόν θν · τί οὖν ἔδει καὶ περὶ τούτου γενέσθαι ἢ ποιῆσαι τὸν θεὸν θν · μετάνοιαν ἐπὶ τῆ παραβάσει τοὺς ἀνθρώπους ἀπαιτῆσαι, τοῦτο γὰρ ἄν τις ἄξιον φήσειε θεοῦ θῦ λέγων· ὅτι ὥσπερ ἐκ τῆς παραβάσεως εἰς φθορὰν γεγόνασιν; οὕτως ἐκ τῆς μετανοίας γένοιντο πάλιν ἂν εἰς ἀφθαρσίαν· ἀλλ’ ἡ μετάνοια· οὔτε τὸ εὔλογον τὸ πρὸς τὸν θεὸν θν ἐφύλαττεν· ἔμενε γὰρ πάλιν οὐκ ἀληθὴς μὴ κρατουμένων ἐν τῶ θανάτω τῶν ἀνθρώπων ἀνων · οὔτε δὲ ἡ μετάνοια ἀπὸ τῶν κατὰ φύσιν ἀνακαλεῖται· ἀλλὰ μόνον παύει τῶν ἁμαρτημάτων· εἰ μὲν οὖν μόνον ἦν πλημμέλημα· καὶ μὴ φθορᾶς ἐπακολούθησις, καλῶς ἂν ἦν ἡ μετάνοια· εἰ δὲ ἅπαξ προλαβούσης τῆς παραβάσεως εἰς τὴν κατὰ φύσιν φθορὰν ἐκρατοῦντο οἱ ἄνθρωποι· καὶ τὴν τοῦ κατ’ εἰκόνα χάριν ἀφαιρεθέντες ἦσαν, τί ἄλλο ἔδει γενέσθαι· ἢ τίνος ἦν χρεία πρὸς τὴν τοιαύτην χάριν καὶ ἀνάκλησιν· ἢ, τοῦ καὶ κατὰ τὴν ἀρχὴν ἐκ τοῦ μὴ ὄντος πεποιηκότος τὰ ὅλα, τοῦ θεοῦ θῦ λόγου· αὐτοῦ γὰρ ἦν πάλιν καὶ τὸ φθαρτὸν εἰς ἀφθαρσίαν ἐνεγκεῖν· καὶ τὸ ὑπὲρ πάντων εὔλογον ἀποσῶσαι πρὸς τὸν πατέρα πρα · λόγος γὰρ ὢν τοῦ πατρὸς πρὸς · καὶ ὑπὲρ πάντας ὢν, ἀκολούθως καὶ ἀνακτίσαι τὰ ὅλα μόνος ἦν δυνατὸς· καὶ ὑπὲρ πάντων παθεῖν· καὶ πρεσβεῦσαι περὶ πάντων ἱκανὸς πρὸς τὸν πατέρα πρα πρα · τούτου δὴ ἕνεκεν ὁ ἀσώματος, καὶ ἄ φθαρτος καὶ ἄϋλος τοῦ θεοῦ θῦ λόγος παραγίνεται· εἰς τὴν ἡμετέραν χώραν· οὔτι γε μακρὰν ὢν πρότερον· οὐδὲν γὰρ αὐτοῦ κενὸν ὑπολέλειπται τῆς κτίσεως μέρος· πάντα δὲ διὰ πάντων πεπλήρωκεν· αὐτὸς συνὼν τῶ ἑαυτοῦ πατρί πρί · ἀλλὰ παραγίνεται· συγκαταβαίνων τῆ εἰς ἡμᾶς αὐτοῦ φιλ ανθρωπία ανία καὶ ἐπιφανεία· καὶ ἰδὼν τὸ λογικὸν απολλύμενον γένος· καὶ τὸν θάνατον κατ’ αὐτῶν βασιλεύοντα τῆ φθορᾶ· ὁρῶν δὲ καὶ τὴν ἀπειλὴν τῆς παραβάσεως διακρατοῦσαν τὴν καθ’ ἡμῶν φθορὰν· καὶ ὅτι ἄτοπον ἦν πρὸ τοῦ πληρωθῆναι τὸν νόμον, λυθῆναι· ὁρῶν δὲ καὶ τὸ ἀπρεπὲς ἐν τῶ συμβεβηκότι· ὅτι ὧν αὐτὸς ἦν δημιουργὸς, ταῦτα παρηφανίζετο· ὁρῶν δὲ καὶ τὴν τῶν ἀνθρώπων ἀνων ὑπερβάλλουσαν κακίαν· ὅτι κατ’ ὀλίγον καὶ ἀφόρητον αὐτὴν ηὔξησαν καθ’ ἑαυτῶν· ὁρῶν δὲ καὶ τὸ ὑπεύθυνον πάντων ἀνθρώπων ἀνων πρὸς τὸν θάνατον· ἐλεήσας τὸ γένος ἡμῶν καὶ τὴν ἀσθένειαν ἡμῶν οἰκτειρήσας· καὶ τῆ φθορᾶ ἡμῶν συγκαταβὰς· καὶ τὴν τοῦ θανάτου κράτησιν οὐκ ἐνεγκὼν ἵνα μὴ τὸ γενόμενον ἀπόλ λ ηται καὶ εἰς ἀργὸν τοῦ πατρὸς πρὸς τὸ εἰς ἀνθρώπους ἀνους 
 ἔργον αὐτοῦ γένηται, λαμβάνει ἑαυτῶ σῶμα· καὶ τοῦτο οὐκ ἀλλότριον τοῦ ἡμετέρου· οὐ γὰρ ἁπλῶς ἠθέλησεν ἐν σώματι γενέσθαι· οὐδὲ μόνον ἤθελε φανῆναι· ἐδύνατο γάρ, εἰ μόνον ἤθελε φανῆναι· καὶ δι’ ἑτέρου κρείττονος τὴν θεοφάνειαν αὐτοῦ ποιήσασθαι· ἀλλὰ λαμβάνει τὸ ἡμέτερον· καὶ τοῦτο οὐχ’ ἁπλῶς· ἀλλ’ ἐξ ἀχράντου καὶ ἀμιάντου ἀνδρὸς ἀπείρου παρθένου· καθαρὸν καὶ ὄντως ἀμιγὲς τῆς ἀνδρῶν συνουσίας· αὐτὸς γὰρ δυνατὸς ὢν καὶ δημιουργὸς τῶν ὅλων ἐν τῆ παρθένω κατασκευάζει ἑαυτῶ ναὸν τὸ σῶμα· καὶ ἰδιοποιεῖται τοῦτο· ὥσπερ ὄργανον ἐν αὐτῶ γνωριζόμενος καὶ ἐνοικὼν· καὶ οὕτως ἀπὸ τῶν ἡμετέρων τὸ ὅμοιον λαβὼν· διὰ τὸ πάντας ὑπευθύνους εἶναι τῆ τοῦ θανάτου φθορᾶ, ἀντὶ πάντων αὐτὸ, θανάτω παραδιδοὺς, προσῆγε τῶ πατρί πρί · καὶ τοῦτο φιλανθρώπως ποιῶν· ἵνα ὡς μὲν πάντων ἀποθανόντων ἐν αὐτῶ λ υθῆ ὁ κατὰ τῆς φθορᾶς τῶν ἀνθρώπων ἀνων νόμος, ἅτε δὴ πληρωθείσης τῆς ἐξουσίας ἐν τῶ κυριακῶ σώματι· καὶ μὴκἔτι χώραν ἔχοντος κατὰ τῶν ὁμοίων ἀνθρώπων ἀνων · ὡς δὲ εἰς φθορὰν ἀναστρέψαντας τοὺς ἀνθρώπους ἀνους , πάλιν εἰς τὴν ἀφθαρσίαν ἐπιστρέψη καὶ ζωοποιήση τούτους ἀπὸ τοῦ θανάτου· τῆ τοῦ σώματος ἰδιοποιήσει καὶ τῆ τῆς ἀναστάσεως χάριτι· τὸν θάνατον ἀπ’ αὐτῶν ὡς καλάμην ἀπὸ πυρὸς ἐξαφανίζων· συνιδὼν γὰρ ὁ λόγος ὅτι ἄλλως οὐκ ἂν λυθείη τῶν ἀνθρώπων ἀνων ἡ φθορὰ· εἰ μὴ διὰ τοῦ πάντως ἀποθανεῖν· οὐχ’ οἷον τε δὲ ἦν τὸν λόγον ἀποθανεῖν· ἀθάνατον ὄντα, καὶ τοῦ πατρὸς πρὸς υἱὸν, τούτου ἕνεκεν τὸ δυνάμενον ἀποθανεῖν ἑαυτῶ λαμβάνει σῶμα· ἵνα τοῦτο τοῦ ἐπὶ πάντων λόγου μεταλαβὸν, ἀντὶ πάντων ἱκανὸν γένηται τῶ θανάτω· καὶ διὰ τὸν ἐνοικήσαντα λόγον ἄφθαρτον διαμείνη· καὶ λοιπὸν ἀπὸ πάντων ἡ φθορὰ παύσηται· τῆ τῆς ἀναστάσεως χάριτι· ὅθεν ὡς ἱερεῖον καὶ θῦμα παντὸς ἐλεύθερον σπίλου· ὃ αὐτὸς ἑαυτῶ ἔλαβε σῶμα προσάγων εἰς θάνατον· ἀπὸ πάντων εὐθὺς τῶν ὁμοίων ἠφάνιζε τὸν θάνατον τῆ προσφορᾶ τοῦ καταλλήλου· ὑπὲρ πάντας γὰρ ὢν ὁ λόγος τοῦ θεοῦ θῦ · εἰκότως τὸν ἑαυτοῦ ναὸν καὶ τὸ σωματικὸν ὄργανον προσάγων ἀντίψυχον, ὑπὲρ πάντων ἐπλήρου τὸ ὀφειλόμενον ἐν τῶ θανάτω· καὶ ὡς οἷόν τε διὰ τοῦ ὁμοίου τοῖς πᾶσιν ὁ ἄφθαρτος τοῦ θεοῦ θῦ υἱὸς, εἰκότως τοὺς πάντας ἐνέδυσεν ἀφθαρσίαν ἐν τῆ περὶ τῆς ἀναστάσεως ἐπαγγελία· καὶ αὐτὴ γὰρ ἡ ἐν τῶ θανάτω φθορὰ κατὰ τῶν ἀνθρώπων ἀνων οὐκἔτι χώραν ἔχει διὰ τὸν ἐνοικήσαντα λόγον ἐν τούτοις διὰ τοῦ ἑνὸς σώματος· αὶ ὥσπερ μεγάλου βασιλέως εἰσελθόντος εἴς τινα πόλιν μεγάλην· καὶ οἰκήσαντος εἰς μίαν τῶν ἐν αὐτῆ οἰκιῶν· πάντως ἡ τοιαύτη πόλις τιμῆς πολλῆς καταξιοῦται· καὶ οὐκἔτι τίς ἐχθρὸς αὐτὴν· οὔτε ληστὴς ἐπιβαίνων καταστρέφει, πάσης δὲ μᾶλλον ἐπιμελείας ἀξιοῦται· διὰ τὸν εἰς μίαν αὐτῆς οἰκίαν οἰκήσαντα βασιλέα, οὕτως καὶ ἐπὶ τοῦ πάντων βασιλέως, γέγονεν· ἐλθόντος γὰρ αὐτοῦ ἐπὶ τὴν ἡμετέραν χώραν, καὶ οἰκήσαντος εἰς ἓν τῶν ὁμοίων σῶμα, λοιπὸν πᾶσα ἡ κατὰ τῶν ἀνθρώπων ἀνων παρὰ τῶν ἐχθρῶν ἐπιβουλὴ πέπαυται· καὶ ἡ τοῦ θανάτου ἠφάνισται φθορὰ· ἡ πάλαι κατ’ αὐτῶν ἰσχύουσα· παραπωλώλει γὰρ ἂν τὸ τῶν ἀνθρώπων ἀνων γένος εἰ μὴ ὁ πάντων δεσπότης καὶ σωτὴρ σὴρ τοῦ θεοῦ θῦ υἱὸς παρεγεγόνει πρὸς τὸ τοῦ θανάτου τέλος· πρέπον δὲ καὶ μάλιστα τῆ ἀγαθότητι τοῦ θεοῦ θῦ ἀληθῶς τὸ μέ γ α τοῦτο ἔργον· εἰ γὰρ βασιλεὺς κατασκευάσας· οἰκίαν ἢ πόλιν· καὶ ταύτην ἐξ ἀμελείας τῶν ἐνοικούντων πολεμουμένην ὑπὸ ληστῶν· τὸ σύνολον οὐ παρορᾶ· ἀλλ’ ὡς ἴδιον ἔργον ἐκδικεῖ καὶ περισώζει· οὐκ εἰς τῶν ἐνοικούντων ἀμέλειαν ἀφορῶν· ἀλλ’ εἰς τὸ ἑαυτοῦ πρέπον, πολλῶ πλέον ὁ τοῦ παναγάθου θεὸς θς λόγος πατρὸς πρὸς εἰς φθορὰν κατερχόμενον τὸ δι’ αὐτοῦ γενόμενον τῶν ἀνθρώπων ἀνων γένος, οὐ παρεῖδεν· ἀλλὰ τὸν μὲν συμβεβηκότα θάνατον ἀπήλειψε διὰ τῆς προσφορᾶς τοῦ ἰδίου σώματος· τὴν δὲ ἀμέλειαν αὐτῶν διωρθώσατο τῆ ἑαυτοῦ διδασκαλία· πάντα τὰ τῶν ἀνθρώπων ἀνων διὰ τῆς ἑαυτοῦ δυνάμεως κατορθώσας· ταῦτα δὲ, καὶ παρὰ τῶν αὐτοῦ τοῦ σωτῆρος σ ρς θεολόγων ἀνδρῶν πιστοῦσθαί τις δύναται ἐντυγχάνων τοῖς ἐκείνων γράμμασιν· ἧ φασίν· ἡ γὰρ ἀγάπη τοῦ χριστοῦ χῦ συνέχει ἡμᾶς· κρίναντας τοῦτο· ὅτι εἰ εἷς ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν, ἄρα οἱ πάντες ἀπέθανον· καὶ ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν· ἵνα ἡμεῖς μηκἔτι ἑαυτοῖς ζῶμεν· ἀλλὰ τῶ ὑπὲρ ἡμῶν ἀποθανόντι καὶ ἀναστάντι ἐκ νεκρῶν τῶ κυρίω κω ἡμῶν ἰησοῦ ἰῦ 
 χριστῶ χῶ · καὶ πάλιν· τὸν δὲ βραχύ τι παρ’ ἀγγέλους ἠλαττωμένον βλέπομεν ἰησοῦν ἰν · διὰ τὸ πάθημα τοῦ θανάτου; δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφανωμένον· ὅπως χάριτι θεοῦ θῦ ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου· εἶτα καὶ τὴν αἰτίαν τοῦ μὴ ἄλλον δεῖν· ἢ αὐτὸν τὸν θεὸν θν λόγον ἐνανθρωπῆσαι σημαίνει λέγων· ἔπρεπε γὰρ αὐτῶ δι’ ὃν τὰ πάντα καὶ δι’ οὗ τὰ πάντα· πολλοὺς υἱοὺς εἰς δόξαν ἀγαγόντα τὸν ἀρχηγὸν τῆς σωτηρίας σρίας αὐτῶν διὰ παθημάτων τελειῶσαι· τοῦτο δὲ σημαίνει λέγων· ὡς οὐκ ἄλλου ἦν ἀπὸ τῆς γενο μένης φθορᾶς τοὺς ἀνθρώπους ἀνους ἀνενεγκεῖν, ἢ τοῦ θεοῦ θῦ λόγου τοῦ καὶ κατὰ τὴν ἀρχὴν πεποιηκότος αὐτούς· ὅτι δὲ διὰ τὴν περὶ τῶν ὁμοίων σ ωμάτων θυσίαν· σῶμα καὶ αὐτὸς ὁ λόγος ἔλαβεν ἑαυτῶ· καὶ τοῦτο σημαίνουσι λέγοντες· ἐπεὶ, οὖν τὰ παιδία κεκοινώνηκεν αἵματος καὶ σαρκὸς, καὶ αὐτὸς παραπλησίως μετέσχε τῶν αὐτῶν· ἵνα διὰ τοῦ θανάτου καταργήση τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου· τουτέστι τὸν διάβολον· καὶ ἀπαλλάξη τούτους ὅσοι φόβω θανάτου διαπαντὸς τοῦ ζῆν ἔνοχοι ἦσαν δουλείας· τῆ γὰρ τοῦ ἰδίου σώματος θυσία, καὶ τέ λ ος ἐπέθηκε τῶ καθ’ ἡμᾶς νόμω· καὶ ἀρχὴν ζωῆς ἡμῖν ἐκαίνισεν· ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως δεδωκώς· ἐπειδὴ γὰρ ἐξ ἀνθρώπων ἀνων εἰς ἀνθρώπους ανους ὁ θάνατος ἐκράτησε· διὰ τοῦτο πάλιν διὰ τῆς ἐ νανθρωπήσεως τοῦ θεοῦ θῦ λόγου ἡ τοῦ θανάτου κατάλυσις γέγονε καὶ ἡ τῆς ζωῆς ἀνάστασις· λέγοντος τοῦ χριστοφόρου ἀνδρός· ἐπειδὴ γ ὰρ δι’ ἀνθρώπου ἀνου θάνατος, καὶ δι’ ἀνθρώπου ἀνου ἀνάστασις νεκρῶν· ὥσπερ γὰρ ἐν τῶ ἀδ ὰ μ πάντες ἀποθνήσκουσιν, οὕτως καὶ ἐν τῶ χριστῶ χῶ πάντες ζωοποιηθήσονται· καὶ τὰ τούτοις ἀκόλουθα· οὐκέτι γὰρ νῦν ὡς κατακρινόμενοι ἀποθνήσκομεν· ἀλλ’ ὡς ἐγειρόμενοι περιμένομεν τὴν κοινὴν πάντων ἀνάστασιν· ἣν καιροῖς ἰδίοις δείξει ὁ καὶ ταύτην ἐργασάμενος καὶ χαρισάμενος θεός θς · αἰτία μὲν δὴ π ρώτη τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ σωτῆρος σρς , αὕτη· γνοίη δ’ ἄν τις αὐτοῦ τὴν ἀγαθὴν εἰς ἡμᾶς πα ρουσίαν εὐλόγως γεγενῆσθαι, καὶ ἐκ τούτων· ὁ 
 θεὸς θς , ὁ πάντων ἔχων τὸ κράτος· ὅτε τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος διὰ τοῦ ἰδίου λόγου ἐποίει· κατιδὼν πάλιν τὴν ἀσθένειαν τῆς φύσεως αὐτῶν· ὡς οὐχ’ ἱκανὴ εἴη ἐξ ἑαυτῆς γνῶναι τὸν δημιουργὸν· οὐδ’ ὅλως ἔννοιαν λαβεῖν θεοῦ θῦ · τῶ τὸν μὲν, εἶναι ἀγέννητον, τὰ δὲ, ἐξ οὐκ ὄντων γεγενῆσθαι· καὶ τὸν μὲν, ἀσώματον εἶναι, τοὺς δὲ ἀνθρώπους ἀνους κάτω που σώματι πεπλάσθαι· καὶ ὅλως πολλὴν εἶναι τὴν τῶν γενητῶν ἔλλειψιν πρὸς τὴν τοῦ πεποιηκότος κατάληψιν καὶ γνῶσιν· ἐλεήσας πάλιν τὸ γένος τὸ ἀνθρώπινον ἀνινον · ἅτε δη ἀγαθὸς ὤν, οὐκ ἀφῆκεν αὐτοὺς ἐρήμους τῆς ἑαυτοῦ γνώσεως· ἵνα μὴ ἀνόνητον ἔχωσι καὶ τὸ εἶναι· ποία γὰρ ὄνησις τοῖς πεποιημένοις· μὴ γινώσκουσι τὸν ἑαυτῶν ποιητήν· ἢ, πῶς ἂν εἶεν λογικοὶ, μὴ γινώσκοντες τὸν τοῦ πατρὸς πρὸς λόγον· ἐν ᾧ καὶ γεγόνασιν· οὐδὲ γὰρ ο ὐδὲ ἀλόγων διαφέρειν ἔμελλον· εἰ πλέον οὐδὲν τῶν περιγείων ἐπεγίνωσκον· τί δὲ καὶ ὁ θεὸς θς ἐποίει τούτους, ἀφ’ ὧν οὐκ ἠθέλησε γινώσκεσθαι· ὅθεν ἵνα μὴ τοῦτο γένηται, ἀγαθὸς ὢν, τῆς ἰδίας εἰκόνος αὐτοῖς τοῦ κυρίου κυ ἡμῶν ἰησοῦ ἰῦ 
 χριστοῦ χῦ μεταδίδωσι, καὶ ποιεῖ τούτους κατὰ τὴν ἑαυτοῦ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσιν· ἵνα διὰ τῆς τοιαύτης χάριτος τὴν εἰκόνα νοοῦντες, λέγω δὴ τὸν τοῦ πατρὸς πρὸς λόγον, δυνηθῶσιν ἔννοιαν δι’ αὐτοῦ τοῦ πατρὸς πρὸς λαβεῖν· καὶ γινώσκοντες τὸν ποιητὴν, ζῶσι τὸν εὐδαίμονα καὶ μακάριον ὄντως βίον· ἄλλ’ ἄνθρωποι ἄνοι 
 πάλιν παράφρονες κατολιγωρήσαντες καὶ οὕτως τῆς δοθείσης αὐτοῖς χάριτος, τοσοῦτον ἀπεστράφησαν τὸν θεόν θν καὶ τοσοῦτον ἐθόλωσαν ἑαυτῶν τὴν ψυχὴν, ὡς μὴ μόνον ἐπιλαθέσθαι τῆς περὶ θεοῦ θῦ ἐννοίας· ἀλλὰ καὶ ἕτερα ἀνθ’ ἑτέρων ἑαυτοῖς ἀναπλάσασθαι· εἴδωλά τε γὰρ ἀντὶ τῆς ἀ λ ηθείας ἑαυτοῖς ἀνετυπώσαντο· καὶ τὰ οὐκ ὄντα τοῦ ὄντος θεοῦ θῦ προετίμησαν· τῆ κτίσει παρὰ τὸν κτίσαντα λατρεύοντες· καὶ τό γε χείριστον, ὅτι καὶ εἰς ξύλα καὶ εἰς λίθους· καὶ εἰς πᾶσαν ὕλην καὶ ἀνθρώπους ἀνους τὴν τοῦ θεοῦ θῦ τιμὴν μετετίθουν· καὶ πλείονα τούτων ποιοῦντες, ὥσπερ ἐν τοῖς ἔμπροσθεν εἴρηται· τοσοῦτον δὲ ἠσέβουν, ὅτι καὶ δαίμονας ἐθρήσκευον λοιπὸν καὶ θεοὺς ἀνηγόρευον· τὰς ἐπιθυμίας αὐτῶν ἀποπληροῦντες· θυσίας τε γὰρ ζώων ἀλόγων καὶ ἀνθρώπων ἀνων σφαγὰς ὥσπερ εἴρηται πρότερον εἰς τὸ ἐκείνων καθῆκον ἐπετέλουν· πλεῖον ἑαυτοὺς τοῖς ἐκείνων οἰστρήμασι καταδεσμεύοντες· διὰ τοῦτο γοὖν καὶ μαγεῖαι παρ’ αὐτοῖς ἐδιδάσκοντο· καὶ μαντεῖα κατὰ τόπον τοὺς ἀνθρώπους ἀνους ἐπλάνα· καὶ πάντες τὰ γενέσεως καὶ τοῦ εἶναι ἑαυτῶν τὰ αἴτια τοῖς ἄστροις καὶ τοῖς κατ’ οὐρανὸν οὐνὸν πᾶσιν ἀνετίθουν· μηδὲν πλέον τῶν φαινομένων λογιζόμενοι· καὶ ὅλως πάντα ἦν ἀσεβείας καὶ παρανομίας μεστά· καὶ μόνος ὁ θεὸς θς οὐδὲ ὁ τούτου λόγος ἐπεγινώσκετο· καίτοι οὐκ ἀφανῆ ἑαυτὸν τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις 
 ἐ πικρύψας· οὐδὲ ἁπλῆν τὴν περὶ ἑαυτοῦ γνῶσιν αὐτοῖς δεδωκώς· ἀλλὰ καὶ ποικίλως καὶ διὰ πολλῶν αὐτὴ ν αὐτοῖς ἐφαπλώσας· αὐτάρ κης μὲν γὰρ ἦν ἡ κατ’ εἰκόνα χάρις γνωρίζειν τὸν θεὸν θν λόγον, καὶ δι’ αὐτοῦ τὸν πατέρα πρα · εἰδὼς δὲ ὁ θεὸς θς τὴν ἀσθένειαν τῶν ἀνθρώπων ἀνων , προενοήσατο καὶ τῆς ἀμελείας τούτων· ἵν’ ἐὰν ἀμελήσαιεν δι’ ἑαυτῶν τὸν θεὸν θν ἐπιγνῶναι, ἔχωσι διὰ τῶν τῆς κτίσεως ἔργων τὸν δημιουργὸν μὴ ἀγνοεῖν· ἐπει δ ὴ δὲ ἡ ἀνθρώπων ἀνων ἀμέλεια ἐπὶ τὰ χείρονα κατ’ ὀλίγον ἐπικαταβαίνει· προενοήσατο πάλιν ὁ θεὸς θς καὶ τῆς τοιαύτης αὐτῶν ἀσθενείας· νόμον καὶ προφήτας τοὺς αὐτοῖς γνωρίμους ἀποστείλας, ἵνα ἐὰν καὶ εἰς τὸν οὐρανὸν οὐνὸν ὀκνήσωσιν ἀναβλέψαι καὶ γνῶναι τὸν ποιητὴν, ἔχωσιν ἐκ τῶν ἐγγὺς τὴν διδασκαλίαν· ἄνθρωποι ἄνοι γὰρ παρὰ ἀνθρώπων ἀνων ἐγγυτέρω δύνανται μαθεῖν περὶ τῶν κρειττόνων· ἐξὸν οὖν ἦ ν ἀναβλέψαντας αὐτοὺς εἰς τὸ μέγεθος τοῦ οὐρανοῦ οὐνοῦ · καὶ κατανοήσαντας τὴν τῆς κτίσεως ἁρμονίαν, γνῶναι τὸν ταύτης ἡγεμόνα τὸν τοῦ πατρὸς πρὸς λόγον· τὸν τῆ ἑαυτοῦ εἰς πάντα προνοία γνωρίζοντα πᾶσι τὸν πατέρα πρα , καὶ διὰ τοῦτο τὰ ὅλα κινοῦντα· ἵνα δι’ αὐτοῦ πάντες γινώσκωσι τὸν θεὸν θν · ἢ εἰ τοῦτο αὐτοῖς ἦν ὀκνηρὸν, κἂν τοῖς ἁγίοις δυνατὸν ἦν αὐτοὺς συντυγχάνειν, καὶ δι’ αὐτῶν μαθεῖν τὸν τῶν πάντων δημιουργὸν θεὸν θν τὸν τοῦ χριστοῦ χῦ 
 πατέρα πρα · καὶ ὅτι τῶν εἰδώλων ἡ θρησκεία, ἀθεότης ἐστὶ καὶ πάσης ἀσεβείας μεστή· ἐξὸν δὲ ἦν αὐτοὺς καὶ τὸν νόμον ἐγνωκότας, παύσασθαι πάσης παρανομίας, καὶ τὸν κατ’ ἀρετὴν ζῆσαι βίον· οὐδὲ γὰρ διὰ ἰουδαίους μόνους ὁ νόμος ἦν· οὐδὲ δι’ αὐτοὺς μόνους οἱ προφῆται ἐπέμποντο· ἀλλὰ πρὸς ἰουδαίους μὲν ἐπέμποντο καὶ παρὰ ἰουδαίων ἐδιώ κοντο· πάσης δὲ τῆς οἰκουμένης ἦσαν διδασκάλιον ἱερὸν τῆς περὶ θεοῦ θῦ γνώσεως καὶ τῆς κατὰ ψυχὴν πολιτείας· τοσαύτης οὖν οὔσης τῆς τοῦ θεοῦ θῦ ἀγαθότητος καὶ φιλ ανθρωπίας ανίας , ὅμως οἱ ἄνθρωποι, νικώμενοι ταῖς παραυτίκα ἡδοναῖς· καὶ ταῖς παρὰ δαιμόνων φαντασίαις καὶ ἀπάταις, οὐκ ἀνένευσαν πρὸς τὴν ἀλήθειαν· ἀλλ’ ἑαυτοὺς πλείοσι κακοῖς καὶ ἁμαρτήμασιν ἐνεφόρησαν· ὡς μηκέτι δοκεῖν αὐτοὺς λογικοὺς ἀλλὰ ἀλόγους ἐκ τῶν τρόπων νομίζεσθαι· οὕτω τοίνυν ἀλογωθέντων τῶν ἀνθρώπων ἀνων καὶ οὕτως τῆς δαιμονικῆς πλάνης ἐπισκιαζούσης τὰ πανταχοῦ· καὶ κρυπτούσης τὴν περὶ τοῦ ἀληθινοῦ θεοῦ θῦ γνῶσιν, τί τὸν θεὸν θν ἔδει ποιεῖν· σιωπῆσαι τὸ τη λ ικοῦτον, καὶ ἀφεῖναι τοὺς ἀνθρώπους ἀνους ὑπὸ δαιμόνων πλανᾶσθαι· καὶ μὴ γινώσκειν αὐτοὺς τὸν θεὸν θν , καὶ τίς ἡ χρεία τοῦ καὶ ἐξ ἀρχῆς κατ’ εἰκόνα θεοῦ θῦ γενέσθαι τὸν ἄνθρωπον ἄνον · ἔδει γὰρ αὐτὸν ἁπλῶς ὡς ἄλογον γενέσθαι· ἢ γενόμενον λογικὸν τὴν τῶν ἀλόγων ζωὴν μὴ βιοῦν· τίς δὲ ὅλως ἦν χρεία ἐννοίας αὐτὸν λαβεῖν περὶ θεοῦ θῦ ἐξ αρχῆς· εἰ γὰρ οὐδὲ νῦν ἄξιός ἐστι λαβεῖν, ἔδει μηδὲ κατὰ τὴν ἀρχὴν αὐτῶ δοθῆναι· τί δὲ καὶ ὄφελος τῶ πεποιηκότι θεῶ θῶ · ἢ ποία δόξα αὐτῶ ἂν εἴη· εἰ οἱ ὑπ’ αὐτοῦ γενόμενοι ἄνθρωποι ἄνοι οὐ προσκυνοῦσιν αὐτῶ ἀλλ’ ἑτέρους εἶναι τοὺς πεποιηκότας αὐτοὺς νομίζουσιν· εὑρίσκεται γὰρ ὁ θεὸς θς ἑτέροις καὶ οὐχ’ ἑαυτῶ τούτους δημιουργήσας· εἶτα βασιλεὺς μ ὲν ἄνθρωπος ἄνος ὢν· τὰς ὑπ’ αὐτοῦ κτισθείσας χώρας· οὐκ ἀφίησιν ἐκδότους ἑτέροις δουλεύειν, οὐ δὲ πρὸς ἄλλους καταφεύγειν· ἀλλὰ γράμμασιν αὐτοὺς ὑπομιμνήσκει· πολλάκις δὲ καὶ διὰ φίλων αὐτοῖς ἐπιστέλλει· εἰ δὲ καὶ χρεία γένηται· αὐτὸς παραγίνεται τῆ παρουσία λοιπὸν αὐτοὺς δυσωπῶν· μόνον ἵνα μὴ ἑτέροις δουλεύσωσι καὶ ἀργὸν αὐτοῦ τὸ ἔργον γένηται, οὐ πολλῶ πλέον ὁ θεὸς θς τῶν ἑαυτοῦ κτισμάτων φείσεται· πρὸς τὸ μὴ πλανηθῆναι ἀπ’ αὐτοῦ καὶ τοῖς οὐκ οὖσι δουλεύειν· μάλιστα ὅτι ἡ τοιαύτη πλάνη ἀπωλείας αὐτοῖς αἰτία καὶ ἀφανισμοῦ γίνεται, οὐκ ἔδει δὲ τὰ ἅ παξ κοινωνήσαντα τῆς τοῦ θεοῦ θῦ εἰκόνος, ἀπολέσθαι· τί οὖν ἔδει ποιεῖν τὸν θεὸν θν · ἢ τί ἔδει γενέσθαι· ἀλλ’ ἢ τὸ κατ’ εἰκόνα πάλιν ἀνανεῶσαι· ἵνα δι’ αὐτοῦ πάλιν αὐτὸν γνῶναι δυνηθῶσιν οἱ ἄνθρωποι· τοῦτο δὲ πῶς ἂν ἐγεγόνει· εἰ μὴ αὐτῆς τ ῆς τοῦ θεοῦ θῦ εἰκόνος παραγενομένης· τοῦ σωτῆρος σρς ἡμῶν ἰησοῦ ἰῦ 
 χριστοῦ χῦ · δι’ ἀνθρώπων ἀνων μὲν γὰρ οὐκ ἦν δυνατὸν· ἐπεὶ, καὶ αὐτοὶ κατ’ εἰκόνα γεγόνασιν· ἀλλ’ οὐδὲ δι’ ἀγγέλων· οὐδὲ γὰρ οὐδὲ αὐτοί εἰσιν εἰκόνες· ὅθεν ὁ τοῦ θεοῦ θῦ λόγος δι’ ἑαυτοῦ παρεγένετο· ἵνα ὡς εἰκὼν ὢν τοῦ πατρὸς πρὸς , τὸν κατ’ εἰκόνα ἄνθρωπον ἀνος ἀνακτίσαι δυνηθῆ· ἄλλως δὲ πάλιν οὐκ ἂν ἐγεγόνει· εἰ μὴ ὁ θάνατος ἦν καὶ ἡ φθορὰ ἐξαφανισθεῖσα· ὅθεν εἰκότως ἔλαβε σῶμα θνητὸν, ἵνα καὶ ὁ θάνατος ἐν αὐτῶ λοιπὸν ἐξαφανισθῆναι δυνηθῇ· καὶ οἱ κατ’ εἰκόνα πάλιν ἀνακαινισθῶσιν ἄνθρωποι ἄνοι · οὐκοῦν ἑτέρου πρὸς ταύτην τὴν χρείαν οὐκ ἦν· εἰ μὴ τῆς εἰκόνος τοῦ πατρός πρός · ὡς γὰρ τῆς γραφείσης ἐν ξύλω μορφῆς παραφανισθείσης ἐκ τῶν ἔξωθεν ῥύπων· πάλιν χρεία τοῦτον παραγενέσθαι· οὗ καὶ ἔ στιν ἡ μορφὴ· ἵνα ἀνακαινισθῆναι ἡ εἰκὼν δυνηθῆ ἐν τῆ αὐτῆ ὕλη· διὰ γὰρ τὴν ἐκείνου γραφὴν· καὶ αὐτὴ ἡ ὕλη ἐν ἧ καὶ γέγραπται οὐκ ἐκβάλλεται· ἀλλ’ ἐν αὐτῆ ἀνατυποῦται· κατὰ τοῦτο καὶ ὁ πανάγιος τοῦ πατρὸς πρὸς υἱὸς· εἰκὼν ὢν τοῦ πατρὸς πρὸς , παρεγένετο ἐπὶ τοὺς ἡμετέρους τόπους· ἵνα τὸν κατ’ αὐτὸν πεποιημένον ἄνθρωπον ἀνος ἀνακαινίση καὶ ὡς ἀπολόμενον εὕρη· διὰ τῆς τῶν ἁμαρτιῶν ἀφέσεως· ἤ φησι καὶ αὐτὸς ἐν τοῖς εὐαγγελίοις· ἦλθον τὸ ἀπολόμενον εὑρεῖν καὶ σῶσαι· ὅθεν καὶ πρὸς τοὺς ἰδίους ἔλεγεν· ἐὰν μή τις ἀναγεννηθῆ· οὐ τὴν ἐκ γυναικῶν γέννησιν σημαίνων ὥσπερ ὑπενόουν ἐκεῖνοι· ἀλλὰ τὴν ἀναγεννωμένην καὶ ἀνακτιζομένην ψυχὴν ἐν τῷ κατ’ εἰκόνα δηλῶν· ἐπειδὴ δὲ καὶ εἰδωλομανία καὶ ἀθε ό της κατεῖχε τὴν οἰκουμένην· καὶ ἡ περὶ θεοῦ θῦ γνῶσις ἐκέκρυπτο, τίνος γὰρ ἦν διδάξαι τὴν οἰκουμένην περὶ πατρὸς πρὸς · ἀνθρώπου ἀνου φαίη τις ἄν· ἀλλ’ οὐκ ἦν ἀνθρώπων ἐνὸν τὴν ὑφήλιον πᾶσαν ὑπελθεῖν· οὔτε τῆ φύσει τοσοῦτον ἰσχυόντων δραμεῖν, οὔτε ἀξιοπίστων περὶ τούτου δυναμένων γενέσθαι· οὔτε πρὸς τὴν τῶν δαιμόνων ἀπάτην καὶ φαντασίαν ἱκανῶν δι’ ἑαυτῶν ἀντιστῆναι· πάντων γ ὰρ κατὰ ψυχὴν πληγέντων καὶ ταραχθέντων παρὰ τῆς δαιμονικῆς ἀπάτης· καὶ τῆς τῶν εἰδώλων ματαιότητος· πῶς οἷόν τε ἦν ἀνθρώπου ἀνου ψυχὴν, καὶ ἀνθρώπων ἀνων νοῦν μεταπεῖσαι ὅπουγε οὐδὲ ὁρᾶν αὐτοὺς δύνανται· ὃ, δὲ μὴ ὁρᾶ τις, πῶς δύναται μεταπαιδεῦσαι· ἀλλ’ ἴσως ἄν τις εἴποι· τὴν κτίσιν ἀρκεῖσθαι· ἀλλ’ εἰ ἡ κτίσις ἤρκει, οὐκ ἂν ἐγεγόνει τὰ τηλικαῦτα κακά· ἦν γὰρ καὶ ἡ κτίσις· καὶ οὐδὲν ἧττον οἱ ἄνθρωποι ἄνοι ἐν τῆ αὐτῆ περὶ θεοῦ θῦ πλάνη ἐκυλίοντο· τίνος οὖν ἦν πάλιν χρεία· ἢ τοῦ θεοῦ θῦ λόγου τοῦ καὶ ψυχὴν καὶ νοῦν ὁρῶντος· τοῦ καὶ τὰ ὅλα ἐν τῆ κτίσει κινοῦντος· καὶ δι’ αὐτῶν γνωρίζοντος τὸν πατέρα πρα · τοῦ γὰρ διὰ τῆς ἰδίας προνοίας καὶ διακοσμήσεως τῶν ὅλων διδάσκοντος περὶ τοῦ πατρὸς πρὸς , αὐτοῦ ἦν καὶ τὴν αὐτὴν διδασκαλίαν ἀνανεῶσαι· πῶς ο ὖν ἂν ἐγεγόνει τοῦτο ἴσως ἄν τις εἴποι· ὅτι ἐξὸν ἦν διὰ τῶν αὐτῶν· ὥστε πάλιν διὰ τῶν τῆς κτίσεως ἔργων τὰ περὶ αὐτοῦ δεῖξαι· ἀλλ’ οὐκ ἦν ἀσφαλὲς ἔτι τοῦτο· οὐχί γε· παρεῖδον γὰρ τοῦτο πρότερον οἱ ἄνθρωποι ἄνοι · καὶ οὐκἔτι μὲν ἄνω· κάτω δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐσχήκασιν· ὅθεν εἰκότως ἀνθρώπους ἀνους θέλων ὠφελῆσαι ὡς ἄνθρωπος ἀνος ἐπιδημεῖ· λαμβάνων ἑαυτῶ σῶμα ὅμοιον ἐκείνοις· καὶ ἐκ τῶν κάτω· λέγω δὴ διὰ τῶν τοῦ σώματος ἔργων· ἵνα οἱ μὴ θελήσαντες αὐτὸν γνῶναι ἐκ τῆς εἰς τὰ εἴδω ὅλα προνοίας καὶ ἡγεμονίας αὐτοῦ· κἂν ἐκ τῶν δι’ αὐτοῦ τοῦ σώματος ἔργων γνώσωνται τὸν ἐν τῶ σώματι τοῦ θεοῦ θῦ λόγον· καὶ δι’ αὐτοῦ τὸν πατέρα πρα · ὡς γὰρ ἀγαθὸς διδάσκαλος κηδόμενος τῶν ἑαυτοῦ μαθητῶν· τοὺς μὴ δυναμένους ἐκ τῶν μειζόνων ὠφεληθῆναι· πάντως διὰ τῶν εὐτελεστέρων συγκαταβαίνων αὐτοὺς παιδεύει, οὕτως καὶ ὁ τοῦ θεοῦ θῦ λόγος καθὼς καὶ ὁ παῦ λ ος φησίν· ἐ πειδὴ γὰρ ἐν τῆ σοφία τοῦ θεοῦ θῦ , οὐκ ἔγνω ὁ κόσμος διὰ τῆς σοφίας τὸν θεὸν θν , εὐδόκησεν ὁ θεὸς θς διὰ τῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος σῶσαι τοὺς πιστεύοντας· ἐπειδὴ γὰρ οἱ ἄνθρωποι ἄνοι ἀποστραφέντες τὴν πρὸς τὸν θεὸν θν 
 θεωρίαν· καὶ ὡς ἐν βυθῶ βυθισθέντες· κάτω τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχοντες ἐν γενέσει καὶ τοῖς αἰσθητοῖς τὸν θεὸν θν ἀνεζήτουν· ἀνθρώπους θνητοὺς καὶ δαίμονας ἑαυτοῖς θεοὺς ἀνατυπούμενοι· τούτου ἕνεκα ὁ φιλ άνθρωπος άνος καὶ κοινὸς πάντων σωτὴρ σὴρ ὁ τοῦ θεοῦ θῦ λόγος λαμβάνει ἑαυτῶ σῶμα· καὶ ὡς ἄνθρωπος ἀνος ἐν ἀνθρώποις ἀνοις ἀναστρέφεται· καὶ τὰς αἰσθήσεις πάντων ἀνθρώπων προσλαμβάνει· ἵνα οἱ ἐν σωματικοῖς νοοῦντες εἶναι τὸν θεὸν θν · ἀφ’ ὧν ὁ κύριος κς ἐργάζεται διὰ τῶν τοῦ σώματος ἔργων· ἀπ’ αὐτῶν νοήσωσι τὴν ἀλήθειαν· καὶ δι’ αὐτοῦ τὸν πατέρα πρα λογίσωνται· ἄνθρωποι ἀνοι δὲ ὄντες καὶ ἀνθρώπινα ἀνινα πάντα νοοῦντες· οἷς ἐὰν ἐπέβαλον τὰς ἑαυτῶν αἰσθήσεις· ἐν τούτοις προσλαμβανομένους ἑαυτοὺς ἑώρων· καὶ πανταχόθεν διδασκομένους τὴν ἀλήθειαν· εἴτε γὰρ εἰς τὴν κτίσιν ἐπτόηντο· ἀλλ’ ἑώρων αὐτὴν ὁμολογοῦσαν τ ὸν χριστὸν χν 
 κύριον κν · εἴτε εἰς ἀνθρώπους ανους ἦν αὐτῶν ἡ διάνοια προληφθεῖσα ὥστε τούτους θεοὺς νομίζειν· ἀλλ’ ἐκ τῶν ἔργων τοῦ σωτῆρος σρς , συγκρινόντων τὲ ἐκείνων ἐφαίνετο ἐν ἀνθρώποις ἀνοις μόνος ὁ σωτὴρ σὴρ 
 θεοῦ θῦ υἱὸς· οὐκ ὄντων παρ’ ἐκείνοις τοιούτων ὁποῖα παρὰ τοῦ θεοῦ θῦ λόγου γέγονεν· εἰ δὲ καὶ εἰς δαίμονας ἦσαν προληφθέντες· ἀλλ’ ὁρῶντες αὐτοὺς διωκομένους ὑπὸ τοῦ κυρίου κυ , ἐγίνωσκον μόνον εἶναι τοῦτον τὸν τοῦ θεοῦ θῦ λόγον· καὶ οὐκ εἶναι θεοὺς τοὺς δαίμονας· εἰ δὲ καὶ εἰς νεκροὺς ἤδη τούτων ἦν ὁ νοῦς κατασχεθείς ὥστε θρησκεύειν ἥρωας καὶ τοὺς παρὰ ποιηταῖς λεγομένους θεοὺς, ἀλλ’ ὁρῶντες τὴν τοῦ σωτῆρος σρς ἀνάστασιν, ὡμολόγουν ἐκείνους εἶναι ψευ δεῖς, καὶ μόνον τὸν κύριον κν ἀληθινὸν τὸν τοῦ πατρὸς πρὸς λόγον τὸν καὶ τοῦ θανάτου κυριεύοντα διὰ τοῦτο καὶ γεγέννηται· καὶ ἄνθρωπος ἀνος ἐφάνη, καὶ ἀπέθανε καὶ ἀνέστη· ἀμβλύνας καὶ ἐπισκιάσας τὰ τῶν πώποτε γενομένων ἀνθρώπων ἀνων διὰ τῶν ἰδίων ἔργων· ἵνα ὅπου δἂν ὦσι προληφθέντες οἱ ἄνθρωποι ἄνοι , ἐκεῖθεν αὐτοὺς ἀναγάγη· καὶ διδάξη τὸν ἀληθινὸν ἑαυτοῦ πατέρα πρα · καθάπερ καὶ αὐτός φησιν· ἦλλθον σῶσαι καὶ εὑρεῖν τὸ ἀπολωλός· ἅπαξ γὰρ εἰς αἰσθητὰ πεσούσης τῆς διανοίας τῶν ἀνθρώπων ἀνων , ὑπέβαλεν ἑαυτὸν διὰ σώματος φανῆναι ὁ λόγος, ἵνα μετενέγκη εἰς ἑαυτὸν ὡς ἄνθρωπον ἀνος τοὺς ἀνθρώπους ανους · καὶ τὰς αἰσθήσεις αὐτῶν εἰς ἑαυτὸν ἀποκλίνη· καὶ λοιπὸν ἐκείνους ὡς ἄνθρωπον ἀνος αὐτὸν ὁρῶντας δι’ ὧν ἐργάζεται ἔργων, πείση μὴ εἶναι ἑαυτὸν ἄνθρωπον ἀνος μόνον· ἀλλὰ καὶ θεὸν θν καὶ θεοῦ θῦ ἀληθινοῦ λόγον καὶ σοφίαν· τοῦτο δὲ καὶ ὁ πα ῦ λος βουλόμενος σημᾶναί φησίν· ἐν ἀγάπη ἐρριζωμένοι καὶ τεθεμελιωμένοι· ἵνα ἐξισχύσητε καταλαβέσθαι σὺν πᾶσι τοῖς ἁγίοις· τί τὸ πλάτος καὶ μῆκος καὶ ὕψος καὶ βάθος· γνῶναί τε τὴν ὑπερβάλλουσαν τῆς γνώσεως ἀγάπην τοῦ χριστοῦ χῦ · ἵνα πληρωθῆτε εἰς πᾶν τὸ πλήρωμα τοῦ θεοῦ θῦ · πανταχοῦ γὰρ τοῦ λόγου ἑαυτὸν ἁπλώσαντος, καὶ ἄνω καὶ κάτω· καὶ εἰς τὸ βάθος καὶ εἰς τὸ πλάτος· ἄνω μὲν εἰς τὴν κτίσιν· κάτω δὲ εἰς τὴν ἐνανθρώπησιν· εἰς βάθος δὲ εἰς τὸν ἅδην· εἰς πλάτος δὲ εἰς τὸν κόσμον· τὰ πάντα τῆς περὶ θεοῦ θῦ γνώσεως πεπλήρωται· διὰ δὲ τοῦτο οὐδὲ παραυτὰ παραγενόμενος· τὴν θυσίαν τὴν ὑπὲρ πάντων ἐπετέλει· παραδιδοὺς τὸ σῶμα τῶ θανάτω· καὶ ἀνιστῶν αὐτὸ, ἀφανῆ ἑαυτὸν διατούτου ποιῶν· ἀλλὰ καὶ ἐμφανῆ ἑαυτὸν διὰ τούτου καθίστει διαμένων ἐν αὐτῶ καὶ τοιαῦτα τελῶν ἔργα καὶ σημεῖα διδοὺς· ἃ μηκἔτι ἄνθρωπον ἀνος ἀλλὰ θεὸν θν λόγον αὐτὸν ἐγνώριζον ἀμφότερα γὰρ ἐφιλανθρωπεύετο ὁ σωτὴρ σὴρ διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως ὅτι καὶ τὸν θάνατον ἐξ ἡμῶν ἠφανιζε καὶ ἀνεκαίνιζεν ἡμᾶς· καὶ ὅτι ἀφανὴς ὢν καὶ ἀόρατος· διὰ τῶν ἔργων ἐνέφαινε καὶ ἐγνώριζεν ἑαυτὸν εἶναι τὸν λόγον τοῦ πατρὸς πρὸς τὸν τοῦ παντὸς ἡγεμόνα καὶ βασιλέα· οὐ γὰρ δὴ περικεκλεισμένος ἦν ἐν τῶ σώματι· οὐδὲ ἐν σώματι μὲν ἦν, ἀλλαχόσε δὲ οὐκ ἦν· οὐδὲ ἐκεῖνο μὲν ἐκίνει· τὰ ὅλα δὲ τῆς τούτου ἐνεργείας καὶ προνοίας κεκένωτο· ἀλλὰ τὸ παραδοξότατον· λόγος ὢν, οὐ συνείχετο μὲν ὑπό τινος· συνεῖχε δὲ τὰ πάντα μᾶλλον αὐτός· καὶ ὥσπερ ἐν πάσῃ τῆ κτίσει ὢν· ἐκτὸς μέν ἐστι τοῦ παντὸς κατ’ οὐσίαν· ἐν πᾶσι δέ ἐστι· ταῖς ἑαυτοῦ δυνάμεσι, τὰ πάντα διακοσμῶν· καὶ εἰς πάντα, ἐν πᾶσι τὴν ἑαυτοῦ πρόνοιαν ἐφαπλῶν· καὶ ἕκαστον καὶ πάντα ὁμοῦ ζωοποιῶν· περιέχων τὰ ὅλα καὶ μὴ περιεχόμενος· ἀλλ’ ἐν μόνω τῶ ἑαυτοῦ πατρὶ πρὶ ὅλος ὢν κατὰ πάντα, οὕτως καὶ ἐν τῶ ἀνθρωπίνω ἀνίνω σώματι ὢν· καὶ αὐτὸς αὐτὸ ζωοποιῶν, εἰκότως ἐζωοποίει καὶ τὰ ὅλα καὶ ἐν τοῖς πᾶσιν ἐγίνετο· καὶ ἔξω τῶν ὅλων ἦν· καὶ ἀπὸ τοῦ σώματος δὲ διατῶν ἔργων γνωριζόμενος· οὐκ ἀφανὴς ἦν καὶ ἀπὸ τῆς τῶν ὅλων ἐνεργείας· ψυχῆς μὲν οὖν ἔργόν ἐστι θεωρεῖν μὲν καὶ τὰ ἔξω τοῦ ἰδίου σώματος τοῖς λογισμοῖς· οὐ μὴν καὶ ἔξωθεν τοῦ ἰδίου σώματος ἐνεργεῖν· ἢ τὰ τούτου μακρὰν τῆ παρουσία κινεῖν· οὐδέποτε γοὖν ἄνθρωπος ἀνος διανοούμενος τὰ μακρὰν, ἤδη καὶ ταῦτα κινεῖ καὶ μεταφέρει· οὐδὲ εἰ ἐπὶ τῆς ἰδίας οἰκίας καθέζοιτό τις καὶ λογίζοιτο τὰ ἐν οὐρανῶ οὐνῶ ἤδη καὶ τὸν ἥλιον κινεῖ· καὶ τὸν οὐρανὸν οὐνὸν περιστρέφει· ἄλλ’ ὁρᾶ μὲν αὐτὰ κινούμενα καὶ γεγονότα· οὐ μὴν ὥστε ἐργάζεσθαι αὐτὰ δυνατὸς τυγχάνει· οὐ δὴ τοιοῦτος ἦν ὁ τοῦ θεοῦ θῦ λόγος ἐν τῶ ἀνθρώπω ἀνω · οὐ γὰρ συνεδέδετο τῶ σώματι· ἀλλὰ μᾶλλον αὐτὸς ἐκράτει τοῦτο· ὥστε καὶ ἐν τούτω ἦν· καὶ ἐν τοῖς πᾶσιν ἐτύγχανε· καὶ ἔξω τῶν ὄντων ἦν· καὶ ἐν μόνω τῶ πατρὶ πρὶ ἀνεπαύετο· καὶ τὸ θαυμαστὸν τοῦτο ἦν· ὅτι καὶ ὡς ἄνθρωπος ἀνος ἐπολιτεύετο· καὶ ὡς λόγος τὰ πάντα ἐζωογόνει· καὶ ὡς υἱὸς τῶ πατρὶ πρὶ συνῆν· ὅθεν οὐδὲ τῆς παρθένου τικτούσης ἔπασχεν αὐτὸς· οὐδὲ ἐν σώματι ὢν ἐμολύνετο· ἀλλὰ μᾶλλον καὶ τὸ σῶμα ἡγίαζεν· οὐδὲ γὰρ ἐν τοῖς πᾶσιν ὤν τῶν πάντων μεταλαμβάνει ἀλλὰ πάντα μᾶλλον ὑπ’ αὐτοῦ ζωογονεῖται καὶ τρέφεται· εἰ γὰρ καὶ ἥλιος ὁ ὑπ’ αὐτοῦ γενόμενος καὶ ὑφ’ ἡμῶν ὁρώμενος περι πολῶν ἐν οὐρανῶ οὐνῶ · οὐ ῥυπαίνεται τῶν ἐπὶ γῆς σωμάτων ἁπτόμενος· οὐδὲ ὑπὸ σκότους ἀφανίζεται· ἀλλὰ μᾶλλον αὐτὸς καὶ ταῦτα φωτίζει καὶ καθαρίζει· πολλῶ πλέον, ὁ πανάγιος τοῦ θεοῦ θῦ λόγος· ὁ καὶ τοῦ ἡλίου ποιητὴς καὶ κύριος κς , ἐν σώματι γνωριζόμενος οὐκ ἐρυπαίνετο ἀλλὰ μᾶλλον ἄφθαρτος ὢν· καὶ τὸ σῶμα θνητὸν τυγχάνον, ἐζωοποίει καὶ ἐκαθάρι ζεν· ὃς ἁμαρτίαν γάρ φησιν οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῶ στόματι αὐτοῦ· ὅταν τοίνυν ἐσθίον τ α καὶ πίνοντα· καὶ τικτόμενον αὐτὸν λέγωσιν οἱ περὶ τούτου θεολόγοι, γίνωσκε ὅτι τὸ μὲν σῶμα, ὡς σῶμα ἐτίκτετο· καὶ καταλλήλοις ἐτρέφετο τροφαῖς· αὐτὸς δὲ ὁ συνὼν τῶ σώματι θεὸς θς λόγος τὰ πάντα διακοσμῶν· καὶ δι’ ὧν εἰργάζετο ἐν τῶ σώματι οὐκ ἄνθρωπον ἀνος ἑαυτὸν· ἀλλὰ θεὸν θν λόγον ἐγνώριζε· λέγεται δὲ περὶ αὐτοῦ ταῦτα· ἐπειδὴ καὶ τὸ σῶμα ἐσθίον καὶ τικτόμενον καὶ πάσχον, οὐχ’ ἑτέρου τινὸς, ἀλλὰ τοῦ κυρίου κυ ἦν· καὶ ὅτι ἀνθρώπου ἀνου γενομένου, ἔπρεπε καὶ ταῦτα ὡς περὶ ἀνθρώπου ἀνου λέγεσθαι· ἵνα ἀληθεία καὶ μὴ φαντασία σῶμα ἔχων φαίνηται· ἀλλ’ ὥσπερ ἐκ τούτων ἐγινώσκετο σ ωματικῶς παρὼν, οὕτως ἐκ τῶν ἔργων ὧν ἐποίει διὰ τοῦ σώματος, υἱὸν θεοῦ θῦ ἑαυτὸν ἐγνώριζεν· ὅθεν καὶ πρὸς τοὺς ἀπίστους ἰουδαίους ἐβόα λέγων· εἰ οὐ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ πατρός πρός μου, μὴ πιστεύητέ μοι· εἰ δὲ ποιῶ κἂν ἐμοὶ μὴ πιστεύητε, τοῖς ἔργοις μου πιστεύσατε· ἵνα γνῶτε καὶ γινώσκητε· ὅτι ἐν ἐμοὶ ὁ πατὴρ πὴρ κἀγὼ ἐν τῶ πατρί πρί · ὡς γὰρ ἀόρατος ὢν ἀπὸ τῶν τῆς κτίσεως ἔργων γινώσκεται· οὕτως ἄνθρωπος ἀνος γενόμενος καὶ ἐν σώματι· μὴ ὁρώμενος, ἐκ τῶν ἔργων ἂν γνωσθείη, ὅτι οὐκ ἄνθρωπος ἀνος ἀλλὰ θεοῦ θῦ δύναμις καὶ λόγος ἐστὶν ὁ ταῦτα ἐργαζόμενος· τὸ γὰρ ἐπιτάσσειν αὐτὸν τοῖς δαίμοσι· κἀκείνους ἀπελαύνεσθαι, οὐκ ἀνθρώπινον ἀνινον ἀλλὰ θεῖόν ἐστι τὸ ἔργον· ἢ τίς ἰδὼν αὐτὸν τὰς νόσους ἰώμενον ἐν αἷς ὑπόκειται τὸ τῶν ἀνθρώπων ἀνων γένος· ἔτι ἄνθρωπον ἀνος καὶ οὐ θεὸν θν ἡγεῖτο· λεπροὺς γὰρ ἐκαθάριζε· χωλοὺς περιπατεῖν ἐποίει· κωφῶν τὴν ἀκοὴν ἤνοιγε· τυφλοὺς ἀναβλέπειν ἐποίει· καὶ πάσας ἁπλῶς νόσους καὶ πᾶσαν μαλακίαν ἀπήλαυνεν ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων ἀνων · ἀφ’ ὧν ἦν αὐτοῦ καὶ τὸν τυχόντα, τὴν θεότητα θεωρεῖν· τ ίς γὰρ ἰδὼν αὐτὸν ἀποδιδόντα τὸ λεῖπον οἷς ἡ γένεσις ἐνέλειψε· καὶ τοῦ ἐκ γενετῆς τυφλοῦ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀνοίγοντα, οὐκ ἂν ἐνενόησε τὴν ἀνθρώπων ἀνων ὑποκειμένην αὐτῶ γένεσιν, καὶ ταύτης εἶναι τοῦτον δημιουργὸν καὶ ποιητήν· ὃ γὰρ τὸ μὴ ἐκ γενέσεως ἔσχεν ὁ ἄνθρωπος ἀνος ἀποδιδοὺς, δῆλος ἂν εἴη πάντως· ὅτι κύριος κς οὗτός ἐστι καὶ τῆς γενέσεως τῶν ἀνθρώπων ἀνων · διὰ τοῦτο καὶ ἐν ἀρχῇ κατερχόμενος πρὸς ἡμᾶς, ἐκ παρθένου πλάττει ἑαυτῶ τὸ σῶμα· ἵνα μὴ μικρὸν τῆς θεότητος αὐτοῦ γνώρισμα πᾶσι παράσχη· ὅτι ὁ τοῦτο πλάσας, αὐτός ἐστι καὶ τῶν ἄλλων ποιητής· τίς γὰρ ἰδὼν χωρὶς ἀν δ ρὸς ἐκ παρθένου μόνης προερχόμενον σῶμα· οὐκ ἐνθυμεῖται τὸν ἐν τούτω φαινόμενον, εἶναι καὶ τῶν ἄλλων σωμάτων ποιητὴν καὶ κύριον κν · τίς δὲ ἰδὼν καὶ τ ὴν ὑδάτων ἀλασσομένην οὐσίαν καὶ εἰς οἶνον μεταβαλοῦσαν οὐκ ἐννοεῖ τὸν τοῦτο ποιήσαντα κύριον κν εἶναι καὶ κτίστην τῆς τῶν ὅλων ὑδάτων οὐσίας· διὰ τοῦτο γὰρ ὡς δεσπότης ἐπέβαινε καὶ τῆ θαλάσση καὶ περιεπάτει ὡς ἐπὶ γῆς· γνώρισμα τῆς ἐπὶ πάντα δεσποτείας αὐτοῦ τοῖς ὁρῶσι παρέχων· τρέφων δὲ καὶ ἐξ ὀλίγων τ οσοῦτον πλῆθος· καὶ ἐξ ἀπόρων εὐπορῶν αὐτὸς ὥστε ἀπὸ πέντε ἄρτων πεντακισχιλίους κορεσθῆναι· καὶ ἄλλο τοσοῦτον καταλεῖψαι· οὐδὲν ἕτερον, ἢ αὐτὸν εἶναι τὸν καὶ τῆς ὅλων προνοίας κύριον κν ἐγνώριζε· ταῦτα δ ὲ πάντα ποιεῖν τῶ σωτῆρι σρι καλῶς ἔχειν ἐδόκει· ἵν’ ἐπειδὴ τὴν ἐν τοῖς πᾶσιν αὐτοῦ πρόνοιαν ἠγνόησαν οἱ ἄνθρωποι ἄνοι καὶ οὐ κατενόησαν τὴν διὰ τῆς κτίσεως αὐτοῦ θεότητα, κἂν ἐκ τῶν διὰ τοῦ σώματος ἔργων αὐτοῦ ἀναβλέψωσι καὶ ἔννοιαν λάβωσι δι’ αὐτοῦ, τῆς εἰς τὸν πατέρα πρα γνώσεως· ἐκ τῶν κατὰ μέρος τὴν εἰς τὰ ὅλα αὐτοῦ πρόνοιαν ὡς προεῖπον ἀναλογιζόμενος· τίς γὰρ ἰδὼν αὐτοῦ τὴν κατὰ δαιμόνων ἐξουσίαν· ἢ τ ίς ἰδὼν τοὺς δαίμονας ὁμολογοῦντας· εἶναι τούτων αὐτὸν κύριον κν , ἔτι τὴν διάνοιαν ἀμφίβολον ἕξει, εἰ οὗτός ἐστιν ὁ τοῦ θεοῦ θῦ υἱὸς καὶ ἡ σοφία καὶ ἡ δύναμις· οὐδὲ γὰρ τὴν κτίσιν αὐτὴν σιωπῆσαι πεποίηκεν· ἀλλὰ τό γε θαυμαστὸν καὶ ἐν τῶ θανάτω, μᾶλλον δὲ ἐν αὐτῶ τῶ κατὰ τοῦ θανάτου τροπαίω λέγω δὴ τῶ σταυρῶ στρῶ , πᾶσα ἡ κτίσις ὡμολόγει, τὸν ἐν τῶ σώματι γνωριζόμενον καὶ πάσχοντα· οὐχ’ ἁπλῶς εἶναι ἄνθρωπον ἀνος · ἀλλὰ θεοῦ θῦ υἱὸν καὶ σωτῆρα σρα πάντων· ὅτε γὰρ ἥλιος ἀπεστράφη, καὶ ἡ γῆ ἐσείετο· καὶ τὰ ὄρη ἐρρήγνυτο· πάντες κατέπτησσον· ταῦτα δὲ τὸν μὲν ἐν τῶ σταυρῶ στρῶ 
 χριστὸν χν , θεὸν θν ἐδείκνυον· τὴν δὲ κτίσιν πᾶσαν τούτου δούλην εἶναι καὶ μαρτυροῦσαν τῶ φόβω, τὴν τοῦ δεσπότου παρουσίαν· οὕτω μ ὲν οὖν ὁ θεὸς θς λόγος διὰ τῶν ἔργων ἑαυτὸν ἐνεφάνιζε τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις · ἀκόλουθον δἂν εἴη καὶ τὸ τέλος τῆς ἐν σώματι διαγωγῆς καὶ περιπολήσεως αὐτοῦ διηγήσασθαι· καὶ εἰπεῖν· καὶ ὁποῖος γέγονεν ὁ τοῦ σώματος θάνατος· μάλιστα ὅτι τὸ κεφάλαιον τῆς π ίστεως ἡμῶν ἐστι τοῦτο· καὶ πάντες ἁπλῶς ἄνθρωποι ἄνοι · περὶ τούτου θρυλοῦσιν· ἵνα γνῶς ὅτι καὶ ἐκ τούτου μᾶλλον οὐδὲν ἧττον γινώσκεται θεὸς θς ὁ χριστὸς χς καὶ τοῦ θεοῦ θῦ υἱός· τ ὴν μὲν οὖν αἰτίαν τῆς σωματικῆς ἐπιφανείας αὐτοῦ, ὡς οἷόν τε ἦν ἐκ μέρους καὶ ὡς ἡμεῖς ἠδυνήθημεν νοῆσαι, προείπομεν· ὅτι οὐκ ἄλλου ἦν τὸ φθαρτὸν εἰς ἀφθαρσίαν μεταβαλεῖν, εἰ μὴ αὐτοῦ τοῦ σωτῆρος σρς · τοῦ καὶ τὴν ἀρχὴν ἐξ οὐκ ὄντων πεποιηκό τος τὰ ὅλα· καὶ οὐκ ἄλλου ἦν τὸ κατ’ εἰκόνα πάλιν ἀνακτίσαι τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις εἰ μὴ τῆς εἰκόνος τοῦ πατρός πρός · καὶ οὐκ ἄλλου ἦν τὸ θνητὸν ἀθάνατον παραστῆσαι, εἰ μὴ τῆς αὐτοζωῆς οὔσης τοῦ κυρίου κυ ἡμῶν ἰησοῦ ἰῦ 
 χριστοῦ χῦ · καὶ οὐκ ἄλλου ἦν περὶ πατρὸς πρὸς διδάξαι· καὶ τὴν εἰδώλων καθαιρῆσαι θρησκείαν, εἰ μὴ τοῦ τὰ πάντα διακοσμοῦντος λόγου· καὶ μόνου τοῦ πατρὸς πρὸς ὄντος υἱοῦ μονογενοῦς ἀληθινοῦ· ἐπειδὴ δὲ καὶ τὸ ὀφειλόμενον παρὰ πάν τ ων ἔδει λοιπὸν ἀποδοθῆναι· ὠφείλετο γὰρ πάντας ὡς προεῖπον αποθανεῖν, διὸ μάλιστα καὶ ἐπεδήμησε, τούτου ἕνεκεν μετὰ τὰς περὶ θεότητος αὐτοῦ ἐκ τῶν ἔργων ἀποδείξεις, ἤδη λοιπὸν καὶ ὑπὲρ πάντων τὴν θυσίαν ἀνέφερεν· ἀντὶ πάντων τὸν ἑαυτοῦ ναὸν εἰς θάνατον παραδιδοὺς· ἵνα τοὺς μὲν πάντας ἀνυπευθύνους καὶ ἐλευθέρους τῆς ἀρχαίας παραβάσεως ποιήση· δείξη δὲ ἑαυτὸν καὶ θανάτου κρείττονα· ἀπαρχὴν τῆς τῶν ὅλων ἀναστάσεως· τὸ ἴδιον σῶμα ἄφθαρτον ἐπιδεικνύμενος· καὶ μήτοι θαυμάσης, εἰ πολλάκις τ ὰ αὐτὰ περὶ τῶν αὐτῶν λέγομεν· ἐπειδὴ γὰρ περὶ τῆς εὐδοκίας τοῦ θεοῦ θῦ λαλοῦμεν, διὰ τοῦτο τὸν αὐτὸν νοῦν διὰ πλειόνων ἑρμηνεύομεν, μὴ ἄρά τι παραλιμπάνειν δόξωμεν· καὶ ἔγκλημα γένηται ὡς ἐνδεῶς εἰρηκόσι· καὶ γὰρ βέλτιον ταυτολογίας μέμψιν ὑποστῆναι, ἢ παραλεῖψαί τι τῶν ὀφειλόντων γραφῆναι· τὸ μὲν οὖν σῶμα ὡς καὶ αὐτὸ κοινὴν ἔ χ ον τοῖς πᾶσι τὴν οὐσίαν· σῶμα γὰρ ἦν ἀνθρώπινον ἀνινον εἰ καὶ καινοτέρω θαύματι συνέστη ἐκ παρθένου μόνης, ὅμως θνητὸν ὂν, κατὰ ἀκολουθίαν τῶν ὁμοίων καὶ ἀπέθνησκε· τῆ δὲ τοῦ λόγου εἰς αὐτὸ ἐπιβάσει, οὐκἔτι κατὰ τὴν ἰδίαν φύσιν ἐφθείρετο· ἀλλὰ διὰ τὸν ἐνοικήσαντα τοῦ θεοῦ θῦ λόγον, ἐκτὸς ἐγίνετο φθορᾶς· καὶ συνέβαινεν ἀμφότερα ἐν ταυτῶ γενέσθαι παραδόξως· ὅτι τὲ ὁ πάντων θάνατος, ἐν τῶ κυριακῶ σώματι ἐπληροῦτο· καὶ ὁ θάνατος καὶ ἡ φθορὰ, διὰ τὸν συνόντα λόγον ἐξ ἠφανίζετο· θανάτου γὰρ ἦν χρεία· καὶ θάνατον ὑπὲρ πάντων ἔδει γενέσθαι, ἵνα τὸ παρὰ πάντων ὀφειλόμενον γένηται· ὅθεν ὡς προεῖπον ὁ λόγος ἐπεὶ, οὐχ’ οἷ ό ν τε ἦν αὐτὸν ἀποθανεῖν, ἀθάνατος γὰρ ἦν, ἔλαβεν ἑαυτῶ σῶμα τὸ δυνάμενον ἀποθανεῖν· ἵνα ὡς ἴδιον ἀντὶ πάντων αὐτὸ προσενέγκη· καὶ ὡς αὐτὸς ὑπὲρ πάντων πάσχων· διὰ τὴν πρὸς αὐτὸ ἐπίβασιν, καταργήση τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου· τουτέστι τὸν διάβολον· καὶ ἀπαλλάξη τούτους ὅσοι φόβω θανάτου διὰ παντὸς τοῦ ζῆν ἔνοχοι ἦσαν δουλείας· ἀμέλει τοῦ κοινοῦ πάντων σωτῆρος σρς ἀποθανόντος ὑπὲρ ἡμῶν, οὐκ ἔστι νῦν ὥσπερ π άλαι κατὰ τὴν τοῦ νόμου ἀπειλὴν θανάτω ἀποθνήσκομεν οἱ ἐν χριστῶ χῶ πιστοί· πέπαυται γὰρ ἡ τοιαύτη καταδίκη· ἀλλὰ τῆς φθορᾶς παυομένης καὶ ἀφανιζομένης ἐν τῆ τῆς ἀναστάσεως χάριτι, λοιπὸν κατὰ τὸ τοῦ σώματος θνητὸν διαλυόμεθα μόνον· τῶ χρόνω· ὃν ἑκάστω ὁ θεὸς θς ὥρισεν· ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τυχεῖν δυνηθῶμεν· δίκην γὰρ τῶν ἐν τ ῆ γῆ καταβαλλομένων σπερμάτων, οὐκ ἀπολλύμεθα διαλυόμενοι, ἀλλ’ ὡς σπειρόμενοι ἀναστησόμεθα, καταργηθέντος τοῦ θανάτου κατὰ τὴν τοῦ σωτῆρος σρς χάριν· διὰ τοῦτο γοὖν καὶ ὁ μακάριος παῦ λ ος ἐ γγυητὴς τῆς ἀναστάσεως πᾶσι γενόμενος, φησί· δεῖ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀφθαρσίαν καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο, ἐνδύσασθαι ἀθανασίαν· ὅταν δὲ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσηται ἀθανασίαν, τότε γενήσεται ὁ λόγος ὁ γεγραμμένος· κατεπόθη ὁ θάνατος εἰς νῖκος· ποῦ σου θάνατε τὸ κέντρον· διατί ο ὖν ἄν τις εἴποι· εἴπερ ἀναγκαῖον ἦν ἀντὶ πάντων αὐτὸν παραδοῦναι τὸ σῶμα θανάτω, οὐχ’ ὡς ἄνθρωπος ἀνος ἰδίως ἀπέθετο τοῦτο· ἀλλὰ καὶ μέχρι τοῦ σταυρω στρω θῆναι παρῆλθεν· ἐντίμως γὰρ μᾶλλον αὐτὸν ἔπρεπεν ἀποθέσθαι τὸ σῶμα, ἤπερ μεθ’ ὕβρεως τὸν τοιοῦτον θάνατον ὑπομεῖναι· θέα δὴ πάλιν εἰ μὴ ἡ τοιαύτη ἀντίθεσίς ἐστιν ἀνθρωπίνη ἀνίνη · τὸ δὲ ὑπὸ τοῦ σωτῆρος σρς γενόμεμενον, θεῖον ἀληθῶς καὶ ἄξιον τῆς αὐτοῦ θεότητος διὰ πολλά· πρῶτον μὲν, ὅτι ὁ συμβαίνων τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις θάνατος κατὰ ἀσθένειαν τῆς αὐτῶν φύσεως αὐτοῖς παραγίνεται· οὐ δυνάμενοι γὰρ ἐπὶ πολὺ διαμένειν, τῶ χρόνω διαλύονται· διὰ τοῦτο γὰρ καὶ νόσοι τούτοις συμβαίνουσι, καὶ ἐξασθενήσαντες ἀποθνήσκουσιν· ὁ δὲ κύριος κς οὐκ ἀσθενής· ἀλλὰ θεοῦ θῦ δύναμις καὶ θεοῦ θῦ λόγος ἐστὶ καὶ αὐτ ο ζωή· εἰ μὲν ο ὖν ἦν ἰδία που καὶ κατὰ τὴν συνήθειαν τῶν ἀνθρώπων ἀνων ἀποθέμενος τὸ σῶμα ἐν κλίνη, ἐνομίσθη ἂν καὶ αὐτὸς κατὰ τὴν τῆς φύσεως ἀσθένειαν τοῦτο παθών· καὶ μηδὲν ἔχων πλέον τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἀνων · ἐ πειδὴ δὲ καὶ ζωὴ ἦν καὶ θεοῦ θῦ λόγος, καὶ ἔδει τὸν ὑπὲρ πάντων γενέσθαι θάνατον, διὰ τοῦτο ὡς μὲν ζωὴ καὶ δύναμις ὢν, συνίσχυεν ἐν αὐτῶ τὸ σῶμα· ὡς δὲ ὀφείλοντος γενέσθαι τοῦ θανάτου οὐχ’ ἑαυτῶ· ἀλλὰ παρ’ ἑτέρων ἐλάμβανε τὴν πρόφασιν τοῦ τελειῶσαι τὴν θυσίαν· ἐπεὶ, μηδὲ νοσεῖν ἔδει τὸν 
 κύριον κν · τὸν τῶν ἄλλων τὰς νόσους θεραπεύοντα ἀλλ’ οὐδὲ ἐξασθενῆσαι ἔδει πάλιν τὸ σῶμα· ἐν ὧ καὶ τὰς τῶν ἄλλων ἀσθενείας ἰσχυροποιεῖ· διατί οὖν κ αὶ τὸν θάνατον ὥσπερ καὶ τὸ νοσεῖν οὐκ ἐκώλυσεν· ὅτι διὰ τοῦτον ἔσχε τὸ σῶμα, καὶ ἀπρεπὲς ἦν κωλῦσαι· ἵνα μὴ καὶ ἡ ἀνάστασις ἐμποδισθῆ· προηγήσασθαι μέντοι τοῦ θανάτου νόσον, ἀπρεπὲς πάλιν ἦν, ἵνα μὴ ἀσθένεια τοῦ ἐν τῶ σώματι νομισθῆ· οὐκ ἐπείνασεν οὖν; ναὶ ἐπείνασε διὰ τὸ ἴδιον τ οῦ σώματος· ἀλλ’ οὐ λιμῶ διεφθάρη διὰ τὸν φοροῦντα αὐτὸ κύριον κν · διὰ τοῦτο εἰ καὶ ἀπέθανε διὰ τὸ ὑπὲρ πάντων λύτρον, ἀλλ’ οὐκ εἶδε διαφθοράν· ὁλόκληρον γὰρ ἀνέστη· ἐπεὶ, μηδὲ ἄλλου τινὸς· ἀλλ’ αὐτῆς τῆς ζωῆς ἦν τὸ σῶμα· ἀλλ’ ἔδει φήσειεν ἄν τις κρυβῆναι τ ὴν ἐπιβουλὴν τῶν ἰουδαίων· ἵνα καθόλου τὸ ἑαυτοῦ σῶμα ἀθάνατον φυλάξη· ἀκουέτω δὴ ὁ τοιοῦτος, ὅτι καὶ τοῦτο ἀπρεπὲς ἦν τῶ κυρίω κω · ὡς γὰρ οὐκ ἔπρεπε τῶ τοῦ θεοῦ θῦ λόγω ζωῆ ὄντι· τῶ σώματι ἑαυτοῦ θάνατον παρ’ ἑαυτοῦ διδόναι, οὕτως οὐχ’ ἥρμοζεν οὐδὲ τὸν παρ’ ἑτέρων διδόμενον, φεύγειν· ἀλλὰ καὶ μᾶλλον διώκειν αὐτὸν εἰς ἀναίρεσιν· ὅθεν εἰκότως οὔτε ἑαυτῶ ἀπέθετο τὸ σῶμα, οὔτε πάλιν ἐπιβουλεύοντας τοὺς ἰουδαίους ἔφυγε· τὸ δὲ τοιοῦτον, οὐκ ἀσθένειαν ἐδείκνυε τοῦ λόγου· ἀλλὰ μᾶλλον καὶ σωτῆρα σρα καὶ ζωὴν αὐτὸν ἐγνώριζεν· ὅτι καὶ τὸν θάνατον εἰς ἀναίρεσιν περιέμενε· καὶ τὸν διδόμενον θάνατον ὑπὲρ τῆς πάντων σωτηρίας σρίας , ἔσπευδε τελειῶσαι· καὶ ἄλλως δέ· οὐ τὸν ἑαυτοῦ θάνατον· ἀλλὰ τὸν τῶν ἀνθρώπων ἀνων ἦλθε τελειῶσαι ὁ σωτήρ σήρ · ὅθεν, οὐκ ἰδίω θανάτω, οὐκ εἶχε γὰρ ζωὴν ὢν, ἀπετίθετο τὸ σῶμα· ἀλλὰ τὸν παρὰ τῶν ἀνθρώπων ἀνων ἐδέχετο· ἵνα καὶ τοῦτον ἐν τῶ ἑαυτοῦ σώματι προσελθόντα, τέλεον ἐξαφανίση· ἔπειτα καὶ ἐκ τούτων ἄν τις εὐλόγως ἴδοι τὸ τοιοῦτο τέλος ἐσχηκέναι τὸ κυριακὸν σῶμα ἔμελλε τῶ κυρίω κω 
 μ άλιστα περὶ ἧς ἔμελλε ποιεῖν ἀναστάσεως τοῦ σώματος· τοῦτο γὰρ ἦν κατὰ τοῦ θανάτου τρόπαιον· ταύτην ἐπιδείξασθαι πᾶσι· καὶ πάντας πιστώσασθαι τὴν παρ’ αὐτοῦ γενομένην τῆς φθορᾶς ἀπάλειψιν καὶ λοιπὸν τὴν τῶν σωμάτων ἀφθαρσίαν, ἧς πᾶσιν ὥσπερ ἐνέχυρον καὶ γνώρισμα τῆς ἐπὶ πάντων ἐσομένης ἀναστάσεως, τετήρηκεν ἄφθαρτον τὸ ἑαυτοῦ σῶμα· εἰ μ ὲν οὖν πάλιν νοσῆσαν τὸ σῶμα, καὶ ἐπ’ ὄψει πάντων διαλυθεὶς ἀπ’ αὐτοῦ ὁ λόγος· ἀπρεπὲς μὲν ἦν τὸν τῶν ἄλλων τὰς νόσους θεραπεύοντα, παρορᾶν τὸ ἴδιον ὄργανον ἐν νόσοις τηκόμενον· πῶς γὰρ ἂν ἐπιστεύθη τὰς ἄλλων ἀπελάσας ἀσθενείας· ἀσθενοῦντος ἐν αὐτῶ τοῦ ἰδίου ναοῦ· ἢ γὰρ ὡς οὐ δυνάμενος ἀπελάσαι νόσον ἐγελάσθη, ἢ δυνάμενος καὶ μὴ ποιῶν, ἀφιλ άνθρωπος άνος καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους ἐνομίζετο· εἰ δὲ καὶ χωρίς τινος ν όσου· καὶ χωρίς τινος ἀλγηδόνος ἰδία που καὶ καθ’ ἑαυτὸν ἐν γωνία· ἢ ἐν ἐρήμω τόπω· ἢ κατ’ οἰκίαν· ἢ ὅπου δήποτε τὸ σῶμα κρύψας ἦν, καὶ μετὰ ταῦτα πάλιν ἐξαίφνης φανεὶς, ἔλεγεν ἑαυτὸν ἐκ νεκρῶν ἐγηγέρθαι, μύθους μὲν ἂν ἔδοξε λέγειν παρὰ πᾶσιν· ἠπιστήθη δὲ πολλῶ πλέον· καὶ περὶ τῆς ἀναστάσεως λέγων, οὐκ ὄντος ὅλως τοῦ μαρτυροῦντος περὶ τοῦ θανάτου αὐτοῦ τῆς δὲ ἀναστάσεως, προηγεῖσθαι δεῖ θάνατον· ἐπεὶ, οὐκ ἂν εἴη ἀνάστασις· μὴ προηγουμένου θανάτου· ὅθεν εἰ κρύφά που ἐγεγόνει τοῦ σώ μ ατος ὁ θάνατος, οὐ φαινομένου τοῦ θανάτου, οὐδὲ ἐπὶ μαρτύρων γενομένου, ἀφανὴς ἦν καὶ ἀμάρτυρος καὶ ἡ τούτου ἀνάστασις· ἢ διατί τὴν μὲν ἀνάστασιν ἐκήρυττεν ἀναστὰς, τὸν δὲ θάνατον ἀφανῶς ἐποίει γενέσθαι· ἢ διατί τοὺς μὲν δαίμονας ἐπ’ ὄψει πάντων ἀπήλαυνε τόν τε ἐκ γενετῆς τυφλὸν ἀναβλέπειν ἐποίει, καὶ τὸ ὕδωρ εἰς οἶνον μετέβαλεν· ἵνα δι’ αὐτῶν πιστευθῆ λόγος θεοῦ θῦ · τὸ δὲ θνητὸν οὐκ ἐπ’ ὄψει πάντων ἄφθαρτον ἐδείκνυεν, ἵνα πιστευθῆ αὐτὸς ὢν ἡ ζωὴ· πῶς δὲ καὶ οἱ τούτου μαθηταὶ παρρησίαν εἶχον περὶ τοῦ τῆς ἀναστάσεως λ όγου οὐκ ἔχοντες εἰπεῖν ὅτι πρῶτον ἀπέθανεν· ἢ πῶς ἂν ἐπιστεύθησαν λέγοντες γεγονέναι πρῶτον θάνατον εἶτα τὴν ἀνάστασιν· εἰ μὴ παρ’ οἷς ἐπαρρησιάζοντο, εἶχον τούτους μάρτυρας τοῦ θανάτου· εἰ γὰρ καὶ οὕ τ ως ἐπ’ ὄψει πάντων γενομένων τοῦ τε θανάτου καὶ τῆς ἀναστάσεως οὐκ ἠθέλησαν οἱ τότε φαρισαῖοι πιστεύειν ἀλλὰ καὶ τοὺς ἑωρακότας τὴν ἀνάστασιν ἠνάγκασαν ἀρνήσασθαι ταύτην· πάντως εἰ κεκρυμμένως ἐγεγόνει ταῦτα, πόσας ἂν προφάσεις ἐπενόουν ἀπιστίας· πῶς δὲ ἄρα τὸ τοῦ θανάτου τέλος ἐ δείκνυτο, καὶ ἡ κατὰ τούτου νίκη εἰ μὴ ἐπ’ ὄψει πάντων προσκαλεσάμενος αὐτὸν, ἤλεγξε νεκρὸν κενωθέντα λοιπὸν τῆ τοῦ σώματος ἀφθαρσία· τὰ δὲ καὶ π αρ’ ἑτέρων ἂν λεχθέντα, ταῦτα προβαλεῖν ἡμᾶς ἀναγκαῖον ταῖς ἀπολογίαις· τάχα γὰρ ἄν τις εἴποι καὶ τοῦτο εἰ ἐπ’ ὄψει πάντων καὶ ἐμμάρτυρον ἔδει γενέσθαι τὸν τούτου θάνατον· ἵνα καὶ ὁ τῆς ἀναστάσεως πιστευθῆ λόγος, ἔδει κἂν αὐτὸν ἑαυτῶ ἔνδοξον ἐπινοῆσαι θάνατον, ἵνα μόνον τὴν ἀτιμίαν τοῦ σταυροῦ στροῦ φύγη· ἀλλ’ εἰ καὶ τοῦτο ποιήσας ἦν, ὑπόνοιαν καθ’ ἑαυτοῦ παρεῖχεν ὡς οὐ κατὰ παντὸς θανάτου δυνάμενος, ἀλλὰ μόνου τοῦ περὶ αὐτοῦ ἐπινοηθέντος· καὶ οὐδὲν ἧττον πάλιν ἦν ἡ πρόφασις τῆς περὶ τῆς ἀναστάσεως, ἀπιστίας· ὅθεν οὐ παρ’ αὐτοῦ ἀλλ’ ἐξ ἐπιβουλῆς ἐγίνετο τῶ σώματι ὁ θάνατος· ἵνα ὃν αὐτοὶ προσαγάγωσι τῶ σωτῆρι σρι θάνατον, τοῦτον αὐτὸς ἐξαφανίση· καὶ ὥσπερ γενναῖος παλαιστὴς μέγας ὢ ν τῆ συνέσει καὶ τῆ ἀνδρία, οὐκ αὐτὸς ἑαυτῶ τοὺς ἀντιπάλους ἐκλέγεται· ἵνα μὴ ὑπόνοιαν τῆς πρός τινας δειλίας παράσχη· ἀλλὰ τῆ τῶν θεωρούντων δίδωσιν, ἐξουσία· καὶ μάλιστα κἂν ἐχθροὶ τυγχάνωσιν· ἵνα πρὸς ὃν ἐὰν συμβάλωσιν αὐτοὶ τοῦτον αὐτὸς καταρράξας κρείττων τῶν πάντων πιστευθῆ, οὕτως καὶ ἡ τῶν πάντων ζωὴ· ὁ κύριος κς καὶ σωτὴρ σὴρ ἡμῶν ὁ χριστὸς χς · οὐχ’ ἑαυτῶ θάνατον ἐπενόει τῶ σώματι· ἵνα μὴ ὡς ἕτερον δειλιῶν φανῆ· ἀλλὰ τὸν παρ’ ἑτέρων καὶ μάλιστα τὸν παρὰ τῶν ἐχθρῶν ὃν ἐνόμιζον εἶναι δεινὸν ἐκεῖνοι καὶ ἄτιμον καὶ φευκτὸν, τοῦτον αὐτὸς ἐν σταυρῶ στρῶ δεχόμενος ἠνείχετο· ἵνα καὶ τούτου καταλυθέντος, αὐτὸς μὲν ὢν ἡ ζωὴ πιστευθῆ· τοῦ δὲ θανάτου τὸ κράτος, τέλεον καταργηθῆ· γέγονε γοὖν τι θαυμαστὸν καὶ π αράδοξον· ὃν γὰρ ἐνόμιζον ἄτιμον ἐπιφέρειν θάνατον, οὗτος ἦν τρόπαιον κατ’ αὐτοῦ τοῦ θανάτου· διὸ, οὐδὲ τὸν ἰω ά ννου θάνατον ὑπέμεινε διαιρουμένης τῆς κεφαλῆς· οὐδὲ ὡς ἡσ α ΐας ἐπρήσθη· ἵνα καὶ τῶ θανάτω ἀδιαίρετον καὶ ὁλόκληρον τὸ σῶμα φυλάξη· καὶ μὴ πρόφασις τοῖς βουλομένοις διαιρεῖν τὴν ἐκκλησίαν γένηται· κ αὶ ταῦτα μὲν, πρὸς τοὺς ἔξωθεν ἑαυτοῖς λογισμοὺς ἐπισωρεύοντας· ἂν δὲ καὶ τῶν ἐξ ἡμῶν τις μὴ ὡς φιλόνεικος ἀλλ’ ὡς φιλομαθὴς ζητῆ· διατί μὴ ἑτέρως ἀλλὰ σταυρὸν στρὸν ὑπέμεινεν ἀκουέτω καὶ οὗτος ὅτι οὐκ ἄλλως ἢ οὕτως ἡμῖν συνέφερε· καὶ τοῦτο δι’ ἡμᾶς καλῶς ὑπέμεινεν ὁ κύριος κς · εἰ γὰρ τὴν καθ’ ἡμῶν γενομένην κατάραν ἦλθεν αὐτὸς βαστάσαι, πῶς ἂν ἄλλως ἐγένετο κατάρα· εἰ μὴ τὸν ἐπὶ κατάρα γενόμενον θάνατον ἐδέξατο· ἔστι δὲ οὗτος ὁ σταυρὸς στρὸς οὕτω γὰρ καὶ γέγραπται, ἐπικατάρατος ὁ κρεμμάμενος ἐπὶ ξύλου· ἔπειτα, εἰ ὁ θάνατος τοῦ κυρίου κυ λύτρον ἐστὶ πάντων· καὶ τῶ θανάτω τούτου τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ λύεται· καὶ γίνεται τῶν ἐθνῶν ἡ κλῆσις, πῶς ἂν ἡμᾶς προσεκαλέσατο εἰ μὴ ἐσταύρωτο· ἐν μόνω γὰρ τῶ σταυρῶ στρῶ ἐκτεταμμέναις χερσὶ, τίς ἀποθνήσκει· διὸ, καὶ τοῦτο ἔπρεπεν ὑπομεῖναι τὸν κύριον κν καὶ τὰς χεῖρας ἐκτεῖναι· ἵνα τῆ μὲν, τὸν παλαιὸν λαὸν· τῆ δὲ, τοὺς ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ἑλκύση· καὶ ἀμφοτέρους, ἐν ἑαυτῶ συνάψη· τοῦτο γὰρ καὶ αὐτὸς εἴρηκε σημαίνων ποίω θανάτω μέλλει λυτροῦσθαι τοὺς πάντας· ὅταν ὑψωθῶ πάντας ἑλκύσω πρὸς ἐμαυτόν· καὶ πάλιν, εἰ ἐχθρὸς τοῦ γένους ἡμῶν διάβολος ἐκπεσὼν ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ οὐνοῦ περὶ τὸν ἀέρα τὸν ὧδε κάτω πλανᾶται· κἀκεῖ τῶν σὺν αὐτῶ δαιμόνων ὡς ὁμοίων ἐν τῆ ἀπειθεία ἐξουσιάζων φαντασίας μὲν δι’ αὐτῶν ἐνεργεῖ τοῖς ἀπατωμένοις ἐπιχειρεῖ δὲ τοῖς ἀνερχομένοις ἐμποδίζειν καὶ περὶ τούτου φησὶν ὁ ἀπόστολος· κατὰ τὸν ἄρχοντα τῆς ἐξουσίας τοῦ ἀέρος τοῦ νῦν ἐνεργοῦντος ἐν τοῖς υἱοῖς τῆς ἀπειθείας· ἦλθε δὲ ὁ κύριος κς ἵνα τὸν μὲν διάβολον καταβάλη· τὸν δὲ ἀέρα καθαρίση καὶ ὁδοποιήση ἡμῖν, τὴν εἰς οὐρανοὺς ἄνοδον· ὡς εἶπεν ὁ ἀπόστολος διὰ τοῦ καταπετάσματος τουτέστι τῆς σαρκὸς αὐτοῦ· τοῦτο δὲ ἔδει γενέσθαι διὰ τοῦ θανάτου· ποίω δ’ ἂν ἄλλω θανάτω ἐγεγόνει ταῦτα· ἢ τῶ ἐ ν ἀέρι γενομένω φημὶ δὴ, τῶ σταυρῶ στρῶ · μόνος γὰρ ἐν τῶ ἀέρι τίς ἀποθνήσκει ὁ σταυρῶ στρῶ τελειούμενος· διὸ καὶ εἰκότως τοῦτον ὑπέμεινεν ὁ κύριος κς · οὕτω γὰρ ὑψωθεὶς, τὸν μὲν ἀέρα ἐκαθάριζεν ἀπό τε τῆς διαβολικῆς καὶ πάσης τῶν δαιμόνων ἐπιβουλῆς λέγων· ἐθεώρουν τὸν σατανᾶν ὡς ἀστραπὴν πεσόντα· τὴν εἰς οὐρανοὺς οὐνοὺς ἄνοδον ὁδ οπ οιῶν ἐνεκαίνιζε λέγων πάλιν· ἄρατε πύλας οἱ ἄρχοντες ὑμῶν καὶ ἐπάρθητε πύλαι αἰώνιοι· οὐ γὰρ αὐτὸς ὁ λόγος ἦν ὁ χρήζων ἀνοίξεως τῶν πυλῶν πάντων κύριος κς ὤν· οὐδὲ κεκλεισμένον ἦν τι τῶν ποιημάτων τῶ ποιητῆ· ἀλλ’ ἡμεῖς ἦμεν οἱ χρήζοντες οὓς ἀνέφερεν αὐτὸς διὰ τοῦ ἰδίου σώματος αὐτοῦ· ὡς γὰρ ὑπὲρ πάντων αὐτῶ προσήνεγκε τῶ θανάτω, οὕτως δι’ αὐτοῦ πάλιν ὡδοποίησε τὴν εἰς οὐρανοὺς οὐνοὺς ἄνοδον· πρέπων οὖν ἄρα καὶ ἁρμόζων ὁ ἐν τῶ σταυρῶ στρῶ γέγονε θάνατος ὑπὲρ ἡμῶν· καὶ ἡ αἰτία τούτου ε ὔλογος ἐφάνη κατὰ πάντα· καὶ δικαίους ἔχει τοὺς λογισμοὺς ὅτι μὴ ἄλλως ἀλλὰ διὰ τοῦ σταυροῦ στροῦ ἔδει γενέσθαι τὴν σωτηρίαν σρίαν πάντων· καὶ γὰρ οὐδ’ οὕτως ἀφανῆ ἑαυτὸν οὐδὲ ἐν τῶ σταυρῶ στρῶ ἀφῆκεν· ἀλλὰ κατὰ περιττὸν τὴν μὲν κτίσιν ἐποίοι μαρτυρεῖν τὴν τοῦ ἑαυτῆς δημιουργοῦ παρουσίαν· τὸν δὲ ἑαυτοῦ ναὸν τὸ σῶμα· οὐκ ἐπὶ πολὺ μένειν ἀνασχόμενος· ἀλλὰ μόνον δείξας νεκρὸν τῆ τοῦ θανάτου πρὸς αὐτὸ συμπλοκῆ· τριταῖον εὐθέως ἀνέστησε· τρόπαια καὶ νίκας κατὰ τοῦ θανάτου φέρων, τὴν ἐν τῶ σώματι γενομένην ἀφθαρσίαν καὶ ἀπάθειαν· ἠδύνατο μὲν γὰρ καὶ παρ’ αὐτὰ τοῦ θανάτου τὸ σῶμα διεγεῖραι· καὶ πάλιν δεῖξαι ζῶν· ἀλλὰ καὶ τοῦ το καλῶς προϊδὼν ὁ σωτὴρ σὴρ οὐ πεποίηκεν· εἶπε γὰρ ἄν τις μηδόλως αὐτὸ τεθνηκέναι· ἢ μὴ δὲ τέλεον αὐτοῦ τὸν θάνατον ἐψαυκέναι, εἰ παραυτὰ τὴν ἀνάστασιν ἦν ἐπιδείξας· τάχα δὲ καὶ ἐν ἴσω τοῦ διαστήματος ὄντος τοῦ τε θανάτου καὶ τῆς ἀναστάσεως, ἄδηλον ἐγίνετο τὸ περὶ τῆς ἀφθαρσίας κλέος· ὅθεν ἵνα δειχθῆ νεκρὸν τὸ σῶμα, καὶ μίαν ὑπέμεινε μέσην ὁ λόγος· καὶ τριταῖον τοῦτο πᾶσιν ἔδειξεν ἄφθαρτον· ἕνε κ α μὲν οὖν τοῦ δειχθῆναι τὸν θάνατον ἐν τῶ σώματι, τριταῖον ἀνέστησε τοῦτο· ἵνα δὲ μὴ ἐπὶ πολὺ διαμεῖναν καὶ φθαρὲν τέλεον, ὕστερον ἀναστήσας ἀπιστηθῆ ὡς οὐκ αὐτὸ ἀλλ’ ἕτερον σῶμα φέρων· ἔμελλε γὰρ ἄν τις καὶ διὰ τὸν χρόνον ἀπιστεῖν τῶ φαινομένω, καὶ ἐπιλανθάνεσθαι τῶν γενομένων· διὰ τοῦτο οὐ πλείω τῶν τριῶν ἡμερῶν ἠνέσχετο· οὐδὲ ἐπὶ πολὺ τοὺς ἀκούσαντας αὐτοῦ περὶ τῆς ἀναστάσεως παρείλκυσεν· ἀλλ’ ἔτι τῶν ἀκοῶν αὐτῶν ἔναυλον ἐχόντων τὸν λόγον· καὶ ἔτι τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν ἐκδεχομένων καὶ τῆς διανοίας αὐτῶν ἠρτημένης· καὶ ζώντων ἐπὶ γῆς ἔτι· καὶ ἐπὶ τόπων ὄντων τῶν θανατωσάντων καὶ μαρτύρων τοῦ θανάτου τοῦ κυριακοῦ σώματος, αὐτὸς ὁ τοῦ θεοῦ θῦ υἱὸς, ἐν τριταίω διαστήματι τὸ γενόμενον νεκρὸν σῶμα· ἔδειξεν ἀθάνατον καὶ ἄφθαρτον· καὶ ἀνεδείχθη πᾶσιν· ὅτι οὐκ ἀσθένεια φύσεως τοῦ ἐνοικοῦντος λόγου τέθνηκεν τὸ σῶμα· ἀλλ’ ἐπὶ τῶ τὸν θάνατον ἐξαφανισθῆναι· ἐν αὐτῶ τῆ δυνάμει τοῦ σωτῆρος σρς · τοῦ μὲν γὰρ καταλελύσθαι τὸν θάνατον, καὶ νίκην κατ’ αὐτοῦ γεγενῆσθαι τὸν σταυρὸν στρὸν , καὶ μηκέτι λοιπὸν ἰσχύειν, ἀλλ’ εἶναι νεκρὸν αὐτὸν ἀληθῶς, γνώρισμα οὐκ’ ὀλίγον καὶ πίστις ἐναργὴς τὸ παρὰ πάντων τῶν τοῦ χριστοῦ χῦ μαθητῶν αὐτὸν καταφρονεῖσθαι· καὶ πάντας ἐπιβαίνειν κατ’ αὐτοῦ, καὶ μηκέτι φοβεῖσθαι τοῦτον· ἀλλὰ τῶ σημείω τοῦ σταυροῦ στροῦ καὶ τῆ εἰς χριστὸν χν πίστει, καταπατεῖν αὐτὸν ὡς νεκρόν· π άλαι μὲν γὰρ πρὶν τὴν θείαν ἐπιδημίαν γενέσθαι τοῦ σωτῆρος σρς , πάντες τοὺς ἀποθνήσκοντας, ὡς φθειρομένους ἐθρήνουν· ἄρτι δὲ τοῦ σωτῆρος σρς ἀναστήσαντος τὸ σῶμα, οὐκἔτι μὲν ὁ θάνατός ἐστι φοβερός· πάντες δὲ οἱ τῶ χριστῶ χῶ πιστεύοντες ὡς οὐδὲν αὐτὸν ὄντα πατοῦσι· καὶ μᾶλλον ἀποθνήσκειν αἱροῦνται· ἢ ἀρνήσασθαι τὴν εἰς χριστὸν χν πίστιν· ἴσασι γὰρ ὄντως ὅτι ἀποθνῄσκοντες οὐκ ἀπόλλυνται· ἀλλὰ καὶ ζῶσι καὶ ἄφθαρτοι διὰ τῆς ἀναστάσεως γίνονται· ἐκεῖνος δὲ, ὁ πάλαι τῶ θανάτω πονηρῶς ἐναλλόμενος διάβολος λυθεισῶν αὐτοῦ τῶν ὠδίνων, ἔμεινε μόνος ἀληθῶς νεκρός· καὶ τούτου τεκμήριον ὅτι πρὶν πιστεύσωσιν οἱ ἄνθρωποι ἄνοι τῶ χριστῶ χῶ , φοβερὸν τὸν θάνατον ὁρῶσι καὶ δειλιῶσιν αὐτόν· ἐπειδὰν δὲ εἰς τὴν ἐκείνου πίστιν καὶ διδασκαλίαν μετέλθωσι, τοσοῦτον καταφρονοῦσι τοῦ θανάτου, ὡς καὶ προθύμως ἐπ’ αὐτὸν ὁρμᾶν· καὶ μάρτυρας γίνεσθαι τῆς κατ’ αὐτοῦ παρὰ τοῦ σωτῆρος σρς γενομένης ἀναστάσεως· καὶ γὰρ ἔτι νήπιοι ὄντες τὴν ἡλικίαν, σπεύδουσιν ἀποθνῄσκειν· καὶ μελετῶσι κατ’ αὐτοῦ ταῖς ἀσκήσεσιν· οὐ μόνον ἄνδρες ἀλλὰ καὶ γυναῖκες· οὕτως ἀσθενὴς γέγονεν ὡς καὶ γυναῖκας τὰς ἀπατηθείσας τὸ πρὶν παρ’ αὐτοῦ, νῦν παίζειν αὐτὸν ὡς νεκρὸν καὶ παρειμένον· ὡς γὰρ τυράννου καταπολεμηθέντος ὑπὸ γνησίου βασιλέως· καὶ δεθέντος τοὺς πόδας καὶ τὰς χεῖρας· πάντες λοιπὸν οἱ διαβαίνοντες καταπαίζουσιν αὐτοῦ τύπτοντες καὶ διασύροντες· οὐκ ἔτι φοβούμενοι τὴν μανίαν αὐτοῦ· καὶ τὴν ἁγριότητα διὰ τὸν νικήσαντα βασιλέα, οὕτω καὶ τοῦ θανάτου νικηθέντος καὶ στηλιτευθέντος ὑπὸ τοῦ σωτῆρος σρς ἐν τῶ σταυρῶ στρῶ , καὶ δεδεμένου τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας, πάντες οἱ ἐν χριστῶ χῶ διαβαίνοντες, αὐτὸν καταπατοῦσι· καὶ μαρτυροῦντες τῶ χριστῶ χῶ , χλευάζουσι τὸν θάνατον, ἐπικερτομοῦντες αὐτῶ· καὶ τὰ ἄνωθεν κατ’ αὐτοῦ γεγραμμένα λέγοντες· ποῦ σου θάνατε τὸ νῖκος· ποῦ σου ἅδη τὸ κέντρον· ἆρ’ οὖν τοῦ τ ο μικρὸς ἔλεγχός ἐστι τῆς τοῦ θανάτου ἀσθενείας, ἢ, μικρά ἐστιν ἀπόδειξις τῆς κατ’ αὐτοῦ γενομένης νίκης, παρὰ τοῦ σωτῆρος σρς · ὅταν οἱ ἐν χριστῶ χῶ παῖδες καὶ νέαι κόραι παρορῶσι τὸν ἐνταῦθα βίον· καὶ ἀποθανεῖν μελετῶσιν· ἔστι μὲν γὰρ κατὰ φύσιν ὁ ἄνθρωπος ἄνος δειλιῶν τ ὸν θάνατον· καὶ τὴν τοῦ σώματος διάλυσιν· τὸ δὲ παραδοξότατον τοῦτό ἐστιν, ὅτι τὴν τοῦ σταυροῦ στροῦ πίστιν ἐνδυσάμενος, καταφρονεῖ καὶ τῶν κατὰ φυσίν· καὶ τὸν θάνατον οὐ δειλιᾶ διὰ τὸν χριστόν χν · καὶ ὥσπερ τοῦ πυρὸς ἔ χοντος κατὰ φύσιν τὸ καίειν· εἰ λέγοι τίς εἶναί τι τὸ μὴ δειλιῶν αὐτοῦ τὴν καῦσιν· ἀλλὰ καὶ μᾶλλον ἀσθενὲς αὐτὸ δεικνύον· οἷον δὴ λέγεται τὸ παρὰ ἰνδοῖς ἀμίαντον· εἶτα ὁ τῶ λεγομένω μὴ πιστεύων, εἰ πεῖραν θελήσειε λαβεῖν τοῦ λεγομένου, πάντως τὸ ἄκαυστον ἐνδυσάμενος καὶ προσβαλὼν πυρὶ, πιστοῦται λοιπὸν τὴν κατὰ τοῦ πυρὸς ἀσθένειαν· ἢ, ὡς, ε ἴ τις τὸν τύραννον δεδεμένον ἰδεῖν θελήσειε πάντως εἰς τὴν τῶν νικησάντων χώραν καὶ ἀρχὴν παρελθὼν, ὁρᾶ τὸν ἄλλοις φοβερὸν ἀσθενῆ γενόμενον, οὕτως εἴ τις ἐστὶν ἄπιστος· μετὰ τοσαῦτα καὶ μετὰ τοὺς τοσούτους ἐν χριστῶ χῶ , γενομένους μάρ 
 μάρτυρας, μετὰ τὴν καθ’ ἡμέραν γινομένην κατὰ τοῦ θανάτου χλεύην παρὰ τῶν ἐν χριστῶ χῶ διαπρεπόντων· ὅμως εἰ ἔτι τὴν διάνοιαν ἀμφίβολον ἔχει περὶ τοῦ κατηργῆσθαι τὸν θάνατον καὶ τέλος ἐσχηκέναι, καλῶς μὲν ποιεῖ θαυμάζων περὶ τοῦ τηλικούτου· πλὴν μὴ σκληρὸς εἰς ἀπιστίαν, μηδὲ ἀναιδὴς πρὸς τὰ οὕτως ἐναργῆ γινέσθω· ἀλλ’ ὥσπερ ὁ τὸ ἀμίαντον λ αβὼν γινώσκει τὸ ἄψαυστον τοῦ πυρὸς πρὸς αὐτὸ· καὶ ὁ τὸν τύραννον δεδεμένον θέλων ὁρᾶν εἰς τὴν τοῦ νικήσαντος ἀρχὴν παρέρχεται, οὕτως καὶ ὁ ἀπιστῶν περὶ τῆς τοῦ θανάτου νίκης, λαμβανέτω τὴν πίστιν τοῦ χριστοῦ χῦ · καὶ εἰς τὴν τούτου διδασκαλίαν παρερχέσθω· καὶ ὄψεται τοῦ θανάτου τὴν ἀσθένειαν καὶ τὴν κατ’ αὐτοῦ νίκην· πολλοὶ γὰρ πρότερον ἀπιστοῦντες καὶ χλευάζοντες· ὕστερον πιστεύσαντες, οὕτως κατεφρόνησαν τοῦ θανάτου, ὡς καὶ μάρτυρας αὐτοὺς γενέσθαι τοῦ χριστοῦ χῦ · εἰ δὲ τῶ σημείω τοῦ σταυροῦ στροῦ καὶ τῆ π ίστει τῆ εἰς χριστὸν χν καταπατεῖται ὁ θάνατος, δῆλον ἂν εἴη παρὰ ἀληθεία δικαζούση, μὴ ἄλλον εἶναι· ἀλλ’ ἢ αὐτὸν τὸν χριστὸν χν · τὸν κατὰ τοῦ θανάτου τρόπαια καὶ νίκας ἐπιδειξάμενον· κἀκεῖνον ἐξασθενῆσαι ποιήσαντα· καὶ εἰ πρότερον μὲν ἴσχυεν ὁ θάνατος καὶ διὰ τοῦτο φοβερὸς ἦν· ἄρτι δὲ μετὰ τὴν ἐπιδημίαν τοῦ σωτῆρος σρς καὶ τὸν τοῦ σώματος αὐτοῦ θάνατον καὶ τὴν ἀνάστασιν καταφρονεῖται, φανερὸν ἂν εἴη παρ’ αὐτοῦ τοῦ ἐπὶ τὸν σταυρὸν στρὸν ἀναβάντος χριστοῦ χῦ , κατηργῆσθαι καὶ νενικῆσθαι τὸν θάνατον· ὡς γὰρ ἐὰν μετὰ νύκτα γένηται ἥλιος· καὶ πᾶς ὁ περίγειος τόπος καταλάμπηται ὑπ’ αὐτοῦ, πάντως οὐκ ἔστιν ἀμφίβολον ὅτι ὁ τὸ φῶς ἐφαπλώσας ἥλιος πανταχοῦ, αὐτός ἐστιν ὁ καὶ τὸ σκότος ἀπελάσας καὶ τὰ πάν τα φωτίσας· οὕτως τοῦ θανάτου καταφρονηθέντος καὶ καταπατηθέντος ἀφ’ οὗ γέγονεν ἡ τοῦ σωτῆρος σρς ἐν σώματι σωτήριος σριος ἐπιφάνεια καὶ τὸ τέλος τοῦ σταυροῦ στροῦ , πρό δ ηλον ἂν εἴη, ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ σωτὴρ σὴρ ὁ καὶ ἐν σώματι φανείς, ὁ τὸν θάνατον καταργήσας καὶ κατ’ αὐτοῦ τρόπαια καθ’ ἡμέραν ἐν τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς ἐπιδεικνύμενος· ὅταν γὰρ ἴδη τις ἀνθρώπους ἀνους ἀσθενεῖς ὄντας τῆ φύσει· προπηδῶντας εἰς τὸν θάνατον καὶ μὴ καταπτήσσοντας αὐτοῦ τὴν φθορὰν· μὴ δὲ τὰς ἐν ᾅδου καθόδους δειλιῶντας· ἀλλὰ προθύμω ψυχῆ προκαλουμένους αὐτὸν· καὶ μὴ πτήσσοντας βασάνους, ἀλλὰ μᾶλλον τῆς ἐνταῦθα ζωῆς προκρίνοντας διὰ τὸν χριστὸν χν τὴν εἰς τὸν θάνατον ὁρμὴν· ἢ καὶ ἐὰν θεωρός τις γένηται ἀνδρῶν καὶ θηλειῶν καὶ παίδων νέων, ὁρμώντων καὶ ἐπιπηδώντων εἰς τὸν θάνατον, διὰ τὴν εἰς χριστὸν χν εὐσέβειαν, τίς οὕτως ἐστὶν εὐήθης, ἢ τίς οὕτως ἐστὶν ἄπιστος· τίς δὲ οὕτως τὴν διάνοιαν πεπήρωται, ὡς μὴ νοεῖν καὶ λογίζεσθαι, ὅτι ὁ χριστὸς χς εἰς ὃν μαρτυροῦσιν οἱ ἄνθρωποι ἄνοι , αὐτὸς τὴν κατὰ τοῦ θανάτου νίκην ἑκάστω παρέχει καὶ δίδωσιν; ἐξασθενεῖν αὐτὸν ποιῶν ἐν ἑκάστω τῶν αὐτοῦ τὴν πίστιν ἐχόντων· καὶ τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ στροῦ φορούντων· καὶ γὰρ ὁ τὸν ὄφιν β λέπων καταπατούμενον, εἰδὼς αὐτοῦ μάλιστα τὴν προτέραν ἁγριότητα, οὐκ ἀμφιβάλει λοιπὸν ὅτι νεκρός ἐστι καὶ τέλεον ἐξησθένησεν, ἐκτὸς εἰ μὴ τὴν διάνοιαν ἀπεστράφη, καὶ οὐδὲ τὰς τοῦ σώματος αἰσθήσεις ὑγιαινούσας ἔχει· τίς γὰρ καὶ λέοντα παι ζ όμενον ὑπὸ παιδίων ὁρῶν, ἀγνοεῖ τοῦτον· ἢ νεκρὸν γενόμενον· ἢ πᾶσαν ἀπολέσαντα τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν· ὥσπερ οὖν ταῦτα ἀληθῆ εἶναι τοῖς ὀφθαλμοῖς ἔξεστιν ὁρᾶν, οὕτως παιζομένου καὶ καταφρονουμένου τοῦ θανάτου ὑπὸ τῶν εἰς χριστὸν χν πιστευόντων, μηκέτι μηδεὶς ἀμφιβαλλέτω· μὴ δὲ γινέσθω τίς ἄπιστος ὅτι ὑπὸ χριστοῦ χῦ κατήργηται ὁ θάνατος καὶ ἡ τούτου φθορὰ διαλέλυται καὶ πέπαυται· τοῦ μὲν οὖν κατηργῆσθαι τὸν θάνατον· καὶ τρόπαιον εἶναι κατ’ αὐτοῦ τὸν κυριακὸν σταυρὸν στρὸν , οὐ μικρὸς ἔλεγχος τὰ προειρημένα· τῆς δὲ γενομένης λοιπὸν ἀθανάτου ἀναστάσεως τοῦ σώματος π αρὰ τοῦ κοινοῦ πάντων σωτῆρος σρς καὶ ζωῆς ὄντως χριστοῦ χῦ · ἐναργεστέρα τῶν λόγων, ἡ διὰ τῶν φαινομένων ἀπόδειξις ἐστὶ τοῖς τὸν ὀφθαλμὸν τῆς διανοίας ἔχουσιν ὑγιαίνοντα· εἰ γὰρ κατήργηται ὁ θάνατος, ὡς ὁ λόγος ἔ δειξε· καὶ διὰ τὸν κύριον κν πάντες αὐτὸν καταπατοῦσι, πολλῶ πλέον αὐτὸς αὐτὸν πρῶτος κατεπάτησε τῶ ἰδίω σώματι καὶ κατήργησεν αὐτόν· τοῦ δὲ θανάτου νεκρωθέντος ὑπ’ αὐτοῦ, τί ἔδει γενέσθαι; ἢ, τὸ σῶμα ἀναστῆναι, καὶ τοῦτο δειχθῆναι κατ’ αὐτοῦ τρόπαιον· ἢ πῶς γὰρ ἂν ἐφάνη καταργηθεὶς ὁ θ άνατος, εἰ μὴ τὸ σῶμα τὸ κυριακὸν ἦν ἀναστάν· εἰ δέ τω μὴ αὐτάρκης ἡ ἀπόδειξις αὕτη περὶ τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ, κἂν ἐκ τῶν ἐν ὄψει γενομένων πιστούσθω τὸ λεγόμενον· εἰ γὰρ δὴ νεκρός τις γενόμενος οὐδὲν ἐνεργεῖν δύναται· ἀλλὰ μέχρι τοῦ μνήματός ἐστιν αὐτῶ ἡ χάρις· καὶ πέπαυται λοιπὸν, μόνων δὲ τῶν ζώντων εἰσὶν αἱ πράξεις· καὶ αἱ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους ἀνους ἐνέργειαι, ὁράτω δὴ ὁ βουλόμενος καὶ γενέσθω δικαστὴς ἐκ τῶν ὁρωμένων τὴν ἀλήθειαν ὁμολογῶν· τοσαῦτα γὰρ τοῦ σωτῆρος σρς ἐνεργοῦντος ἐν ἀνθρώποις ἀνοις , κ αὶ καθημέραν πανταχόθεν ἀπό τε τῶν τὴν ἑλλάδα καὶ τὴν βάρβαρον οἰκούντων· τοσοῦτον πλῆθος ἀορά τως πείθοντος· εἰς τὴν ἑαυτοῦ πίστιν παρελθεῖν· καὶ πάντας ὑπακούειν τῆ αὐτοῦ διδασκαλία, ἆρ’ ἔτι τις τὴν διάνοιαν ἀμφίβολον ἕξει· εἰ γέγονεν ἀνάστασις ὑπὸ τοῦ σωτῆρος σρς καὶ ζῆ ὁ χριστός χς , μᾶλλον δε αὐτός ἐστιν ἡ ζωή· ἆρα δὲ, νεκροῦ ἐστι τὰς μὲν δ ιανοίας τῶν ἀνθρώπων ἀνων κατανύττειν ὥστε τοὺς πατρι πρι κοὺς ἀρνεῖσθαι νόμους· τὴν δὲ χριστοῦ χῦ διδασκαλίαν προσκυνεῖν, ἢ πῶς εἴπερ οὐκ ἔστιν ἐνεργῶν· νεκροῦ γὰρ ἴδιόν ἐστι τοῦτο· αὐτὸς τοὺς ἐνεργοῦντας καὶ ζῶντας τῆς ἐνεργείας παύει· ὥστε τὸν μὲν μοιχὸν, μηκέτι μοιχεύειν· τὸν δὲ ἀνδροφόνον, μηκέτι φονεύειν· τὸν δὲ ἀδικοῦντα, μηκέτι πλεονεκτεῖν· καὶ τὸν ἀσεβῆ λοιπὸν, εὐσεβεῖν· πῶς δὲ εἰ μὴ ἀνέστη ἀλλὰ νε κ ρός ἐστι τοὺς λεγομένους ὑπὸ τῶν ἀπίστων ζῆν ψευδ οθ έους καὶ θρησκευομένους δαίμονας, αὐτὸς ἀπελαύνει καὶ διώκει καὶ καταβάλλει· ἔνθα γὰρ ὀνομάζεται χριστὸς χς καὶ ἡ τούτου πίστις, ἐκεῖθεν πᾶσα μὲν εἰδωλολατρία καθαιρεῖται· πᾶσα δὲ δαιμόνων ἀπάτη ἐλέγχεται· πᾶς δὲ δαίμων, οὐδὲ τὸ ὄνομα ὑποφέρει· ἀλλὰ καὶ μόνον ἀκούσας, φυγὰς οἴχεται· τοῦτο δὲ οὐ νεκροῦ τὸ ἔργον ἀλλὰ ζῶντος καὶ μάλιστα θεοῦ θῦ · ἄλλως τε καὶ γελοῖον ἂν εἴη τοὺς μ ὲν διωκομένους ὑπ’ αὐτοῦ δαίμονας καὶ τὰ καταργούμενα εἴδωλα λέγειν ζῶντας εἶναι· τὸν δὲ ἀπελαύνοντα καὶ τῆ ἑαυτοῦ δυνάμει· μὴ δὲ φανῆναι ποιοῦντα τούτους· ἀλλὰ καὶ ὁμολογούμενον ὑπὸ πάντων εἶναι θεοῦ θῦ υἱὸν, τοῦτον λέγειν εἶναι νεκρόν· μέγαν δὲ καὶ καθ’ ἑαυτῶν τὸν ἔλεγχον ο ἱ ἀπιστοῦντες τῆ ἀναστάσει προβάλλονται· εἰ τὸν χριστὸν χν τὸν λεγόμενον παρ’ αὐτῶν νεκρὸν· οἱ πάντες δαίμονες καὶ οἱ προσκυνούμενοι παρ’ αὐτῶν θεοὶ οὐ διώκουσιν· ἀλλὰ μᾶλλον ὁ χριστὸς χς , τοὺς πάντας ἐλέγχει νεκρούς· εἰ γὰρ ἀλη θ ὲς τὸν νεκρὸν μηδὲν ἐνεργεῖν· ἐργάζεται δὲ τοσαῦτα καθ’ ἡμέραν ὁ σωτὴρ σωτὴρ · ἕλκων εἰς εὐσέβειαν· πείθων εἰς ἀρετήν· διδάσκων περὶ ἀθανασίας· εἰς πόθον τῶν οὐρανίων οὐνίων ἀνάγων· ἀποκαλύπτων τὴν περὶ πατρὸς πρς γνῶσιν· τὴν κατὰ τοῦ θανάτου δύναμιν ἐμπνέων· ἑκάστω δεικνύων ἑαυτὸν· καὶ τὴν εἰδώλων ἀθεότητα καθαιρῶν· τούτων δὲ, οὐδὲν δύνανται οἱ παρὰ τοῖς ἀπίστοις θεοὶ καὶ δαίμονες· ἀλλὰ μᾶλλον τῆ χριστοῦ χῦ παρουσία, νεκροὶ γίνονται ἀρχὴν ἔχοντες καὶ κενὴν τὴν φαντασίαν· τῶ δὲ σημείω τοῦ σταυροῦ στροῦ , πᾶσα μὲν μαγεία παύεται· πᾶσα δὲ φαρμακεία καταργεῖται· καὶ πάντα μὲν τὰ εἴδωλα ἐρημοῦται καὶ καταλιμπάνεται· πᾶσα δὲ ἄλογος ἡδονὴ, παύεται· καὶ πίστις ἀπὸ γῆς εἰς οὐρανὸν οὐνὸν ἀναβλέπει, τίνα ἄν τις εἴποι νεκρόν· τὸν τοσαῦτα ἐργαζόμενον χριστὸν χν , ἀλλ’ οὐκ ἴδιον νεκροῦ τὸ ἐργάζεσθαι· ἢ τὸν μηδόλως ἐνεργοῦντα, ἀλλ’ ὡς ἄψυχον κείμενον, ὅπερ ἴδιον τῶν δαιμόνων καὶ εἰδώλων ὡς νεκρῶν, ὑπάρχει· ὁ μὲν γὰρ τοῦ θεοῦ θῦ υἱὸς ζῶν καὶ ἐνεργὴς ὢν, καθ’ ἡμέραν ἐργάζεται καὶ ἐνεργεῖ τὴν πάντων σωτηρίαν σρίαν · ὁ δὲ θάνατος ἐλέγχεται καθ’ ἡμέραν· αὐτὸς ἐξασθενήσας καὶ τὰ εἴδωλα καὶ οἱ δαίμονες μᾶλλον νεκροὶ τυγχάνοντες· ὡς ἐκ τούτου μηδένα διστάζειν ἔτι· περὶ τῆς τοῦ σώματος ἀναστάσεως αὐτοῦ· ἕοικε δὲ ὁ περὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ κυρια κ οῦ σώματος ἀπιστῶν, ἀγνοεῖν δύναμιν θεοῦ θῦ λόγου καὶ σοφίας· εἰ γὰρ ὅλως ἔλαβεν ἑαυτῶ σῶμα· καὶ τοῦτο ἰδιοποιήσατο κατὰ τὴν εὔλογον ἀκολουθίαν ὡς ὁ λόγος ἔδειξε, τί ἔδει τὸν κύριον κν ποιεῖν περὶ τούτου· ἢ ποῖον ἔδει τέλος γενέσθαι τοῦ σώματος ἅπαξ ἐπιβάντος αὐτῶ τοῦ λόγου· μὴ ἀποθανεῖν μὲν γὰρ, οὐκ ἠδύνατο· ἅτε δὴ θνητὸν ὄν καὶ ὑπὲρ πάντων προσφερόμενον εἰς τὸν θάνατον· οὗ χάριν καὶ ὁ σωτὴρ σὴρ αὐτὸ κατεσκεύασεν ἑαυτῶ· μεῖναι δὲ νεκρὸν, οὐχ’ οἷόν τε ἦν· διὰ τὸ ζωῆς αὐτὸ ναὸν γεγενῆσθαι· ὅθεν ἀπέθανε μὲν, ὡς θνητόν· ἀνέζησε δὲ, διὰ τὴν ἐν αὐτῶ ζωήν· καὶ τῆς ἀναστάσεως εστι γνώρισμα, τὰ ἔργα· εἰ δὲ ὅτι μὴ ὁρᾶται ἀπιστεῖται καὶ ἐγηγέρθαι, ὥρα καὶ τὸ κατὰ φύσιν ἀρνεῖσθαι τοὺς ἀπιστοῦντας· θεοῦ θῦ γὰρ ἴδιον μὴ ὁρᾶσθαι μὲν ἐκ δὲ τῶν εργων γινώσκεσθαι καθάπερ καὶ ἐπάνω λέλεκται· εἰ μὲν οὖν τὰ ἔργα μή ἐστι, καλῶς τῶ μ ὴ φαινομένω ἀπιστοῦσιν· εἰ δὲ τὰ ἔργα βοᾶ καὶ δείκνυσιν ἐναργῶς, διατί εκόντες ἀρνοῦνται τὴν τῆς ἀναστάσεως οὕτως φανερῶς ζωήν· εἰ γὰρ καὶ τὴν διάνοιαν ἐπηρώθησαν, ἀλλὰ κἂν ταῖς ἔξωθεν αἰσθήσεσιν ὁρᾶν ἐστι τὴν ἀναντίρρητον τοῦ χριστοῦ χῦ δύναμιν καὶ θεότητα· ἐπεὶ, καὶ τυφλὸς ἐὰν μὴ βλέπη τὸν ἥλιον· ἀλλὰ καὶ τῆς ὑπ’ αὐτοῦ γενομένης θέρμης ἀντιλαμβανόμενος, οἶδεν ὅτι ἥλιος ὑπὲρ γῆς ἐστιν, οὕτως καὶ οἱ ἀντιλέγοντες· εἰ καὶ μήπω πιστεύουσιν ἀκμὴν τυφλώττοντες περὶ τὴν ἀλήθειαν, ἀλλὰ κἂν ἑτέρων πιστευόντων γινώσκοντες τὴν δύναμιν, μὴ ἀρνείσθωσαν τὴν τοῦ χριστοῦ χῦ θεότητα καὶ τὴν ὑπ’ αὐτοῦ γενομένην ἀνάστασιν· δῆλον γὰρ ὅτι εἰ νεκρός ἐστιν ὁ χριστὸς χς , οὐκ ἂν τοὺς δαίμονας ἐδίωκε καὶ τὰ εἴδωλα ἐσκύλευε· νεκρῶ γὰρ οὐκ ἂν ὑπήκουσαν οἱ δαίμονες· εἰ δὲ διώκονται φανερῶς, τῆ τούτου ὀνομασία, δῆλον ἂν εἴη, μὴ εἶναι τοῦτον νεκρόν· μάλιστα ὅτι δαίμονες, καὶ τὰ μὴ βλεπόμενα τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις ὁρῶντες, ἠδύναντο γινώσκειν, εἰ νεκρός ἐστιν ὁ χριστός χς , καὶ μηδόλως ὑπακούειν αὐτοῦ· νῦν δὲ ὧ μὴ πιστεύουσιν ἀσεβεῖς, ὁρῶσιν οἱ δαίμονες ὅτι θεός θς ἐστι καὶ διὰ τοῦτο φεύγουσι καὶ προσπίπτουσιν αὐτῶ λέγοντες· ἃ καὶ ὅτε ἦν ἐν σώματι ἐφθέγξαντο, οἴδαμέν σε τις εἶ· σὺ εἶ ὁ ἅγιος τοῦ θεοῦ θῦ · καὶ ἔα τί σοι καὶ ἡμῖν υἱὲ τοῦ θεοῦ θῦ · δέομαί σου, μή με βασανίσης· δαιμόνων τοίνυν ὁμολογούντων· καὶ τῶν ἔργων ὁσημέραι μαρτυρούντων, φανερὸν ἂν εἴη· καὶ μηδεὶς ἀναιδευέσθω πρὸς τὴν ἀλήθειαν· ὅτι τὲ ἀνέστησε τὸ ἑαυτοῦ σῶμα ὁ σωτὴρ σὴρ · καὶ ὅτι θεοῦ θῦ υἱός ἐστιν ἀληθινὸς ἐξ αὐτοῦ, οἷα δὴ ἐκ πατρὸς πρὸς ἴδιος λόγος καὶ σοφία καὶ δύναμις ὑπάρχων· ὃς χρόνοις ὕστερον ἐπὶ σωτηρία σρία τῶν πάντων ἔλαβε σῶμα καὶ τὴν μὲν οἰκουμένην περὶ πατρὸς πρὸς ἐδίδαξε, τὸν δὲ θάνατον ἐδίδαξε τὸν δὲ θάνατον κατήργησε, πασὶ δὲ τὴν ἀφθαρσίαν ἐχαρίσατο διὰ τῆς ἐπαγγελίας τῆς ἀναστάσεως· ἀπαρχὴν ταύτης τὸ ἴδιον ἐγείρας σῶμα· καὶ τρόπαιον αὐτῶ κατὰ τοῦ θανάτου καὶ τῆς τούτου φθορᾶς ἐπιδειξάμενος τῶ σημείω τοῦ σταυροῦ στροῦ · τούτων δὲ οὕτως ἐχόντων καὶ φανερᾶς οὔσης τῆς ἀποδείξεως περὶ τῆς ἀναστάσεως τ οῦ σώματος καὶ τῆς κατὰ τοῦ θανάτου γενομένης ὑπὸ τοῦ σωτῆρος σρος νίκης, φέρε καὶ τὴν ἀπιστίαν τῶν ἰουδαίων καὶ τὴν τῶν ἑλλήνων χλεύην διελέγξωμεν, ἐπὶ τούτοις γὰρ ἴσως ἰουδαῖοι μὲν ἀπιστοῦσιν· ἕλληνες δὲ γελῶσι τὸ ἀπρεπὲς τοῦ σταυροῦ στροῦ καὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ θεοῦ θῦ λόγου διασύροντες· ἀλλὰ κατ’ ἀμφοτέρων ὁ λόγος οὐκ ὀκνήσει χωρῆσαι· μάλιστα κατ’ αὐτῶν τὰς ἀποδείξεις ἐναργεῖς ἔχων· ἰουδαῖοι μὲν ἀπιστοῦντες ἔχου σ ιν ἀφ’ ὧν ἀναγινώσκουσι καὶ αὐτοὶ γραφῶν τὸν ἔλεγχον ἄνω καὶ κάτω καὶ πάσης ἁπλῶς θεοπνεύστου βίβλου περὶ τούτων διδασκούσης ὡς καὶ αὐτὰ τὰ ῥήματα πρόδηλα· προφῆται μὲν γὰρ ἄνωθεν περὶ τοῦ κατὰ τὴν παρθένον θαύματος καὶ τῆς ἐξ αὐτῆς γενομένης γεννήσεως προεμήνυον λέγοντες· ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει καὶ τέξεται υἱὸν· καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ, ἐμμανουήλ· ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον, μεθ’ ἡμῶν ὁ θεός θς · μ ωσ ῆς δὲ ὁ τῶ ὄντι μέγας· καὶ παρ’ αὐτοῖς πιστευόμενος ἀληθὴς περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ σωτῆρος· ἀντὶ μεγάλου τὸ ῥητὸν δοκιμάσας καὶ ἀληθὲς ἐπιγνοὺς, ἔθηκε λέγων· ἀνατελεῖ ἄστρον ἐξ ἰακ ὼ β· καὶ ἄνθρωπος ἄνος ἐξ ἰσραὴλ ἰὴλ · καὶ θραύσει τοὺς ἀρχηγοὺς μωὰβ· καὶ πάλιν· ὡς καλοί σου οἱ οἶκοι, ἰακ ὼ β, αἱ σκηναί σου, ἰσραὴλ ἰὴλ , ὡσεὶ νάπαι σκιάζουσαι· καὶ ὡσεὶ παράδεισοι ἐπὶ ποταμῶν· καὶ ὡσεὶ σκηναὶ ἃς ἔπηξεν ὁ κύριος κς · ὡσεὶ κέδροι παρ’ ὕδατα· ἐξελεύσεται ἄνθρωπος ἄνος ἐκ τοῦ σπέρματος αὐτοῦ καὶ κυριεύσει ἐθνῶν πολλῶν· καὶ πάλιν ἡσ α ΐας· πρὶν ἢ γνῶναι τὸ παιδίον καλεῖν πατέρα πρα ἢ μητέρα, λήψεται δύναμιν δαμασκοῦ καὶ τὰ σκύλα σαμαρείας ἔναντι βασιλέως ἀσσυρίων· ὅτι μὲν οὖν ἄνθρωπος ἄνος φανήσεται· διὰ τούτων προκα τ αγγέλλεται· ὅτι δὲ κύριος κς πάντων ἐστὶν ὁ ἐρχόμενος, πάλιν προμηνύουσι λέγοντες· ἰδοὺ κύριος κς κάθηται ἐπὶ νεφέλης κούφης, καὶ ἥξει εἰς αἴγυπτον· καὶ σεισθήσεται τὰ χειροποίητα αἰγύπτου· καὶ γὰρ κἀκεῖθεν αὐτὸν ὁ πατὴρ πὴρ ἀνακαλεῖ λέγων· ἐξ αἰγύπτου ἐκάλεσα τὸν υἱόν μου· οὐ σεσιώπηται δὲ οὐδὲ ὁ τούτου θάνατος· ἀλλὰ καὶ λίαν τηλαυγῶς ἐν ταῖς θείαις σημαίνεται γραφαῖς· καὶ γὰρ καὶ τὴν αἰτίαν τοῦ θανάτου· ὅτι μὴ δι’ ἑαυτὸν ἀλλ’ ὑπὲρ τῆς πάντων ἀθανασίας καὶ σωτηρίας σρίας ὑπομένει, καὶ τὴν ἰουδαίων ἐπιβουλήν· καὶ τὰς εἰς αὐτὸν γινομένας παρ’ αὐτῶν ὕβρεις· οὐκ εφοβήθησαν εἰπεῖν· πρὸς τὸ μηδένα αὐτῶν τῶν γινομένων ἀνήκοον εἶναι· καὶ πλανηθῆναι· φασὶ τοίνυν· ἄνθρωπος ἄνος ἐν πληγῆ ὤν· καὶ εἰδὼς φέρειν μαλακίαν· ὅτι ἀπέστραπται τὸ πρόσωπον αὐτοῦ· ἠτιμάσθη καὶ οὐκ ἐλογίσθη· αὐτὸς τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει· καὶ περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται· καὶ ἡμεῖς ἐλογισάμεθα αὐτὸν εἶναι ἐν πόνω καὶ ἐν πληγῆ καὶ ἐν κακώσει· αὐτὸς δὲ ἐτραυματίσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν· καὶ μεμαλάκισται διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν· παιδεία εἰρήνης ἡμῶν ἐπ’ αὐτόν· τῶ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν· θαύμαζε τὴν τοῦ λόγου φιλ ανθρωπίαν ανίαν · ὅτι δι’ ἡμᾶς ἀτιμάζεται· ἵνα ἡμεῖς ἔντιμοι γενώμεθα· πάντες γάρ φησιν ὡς πρόβατα ἐπλανήθημεν· ἄνθρωπος ἄνος τῆ ὁδῶ αὐτοῦ ἐπλανήθη· καὶ κύριος κς παρέδωκεν αὐτὸν ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν· καὶ αὐτὸς διὰ τὸ κεκακῶσθαι, οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα· ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη· καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος, οὕτως οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ· ἐν τῆ ταπεινώσει αὐτοῦ ἡ κρίσις αὐτοῦ ἤρθη· εἶτα ἵνα μή τις αὐτὸν κοινὸν ἄνθρωπον ἄνον ἐκ τοῦ πάθους ὑπολάβοι, προλαμβάνει τὰς ὑπονοίας τῶν ἀνθρώπων ἀνων · καὶ τὴν ὑπὲρ αὐτοῦ δύναμιν· καὶ τὸ πρὸς ἡμᾶς ἀνόμοιον τῆς φύσεως διηγεῖται ἡ γραφὴ λέγουσα· τὴν δὲ γενεὰν αὐτοῦ, τίς διηγήσεται· ὅτι αἴρεται ἀπὸ τῆς γῆς ἡ ζωή αὐτοῦ· ἀπὸ τῶν ἀνομιῶν τοῦ λαοῦ ἤχθη εἰς θάνατον· καὶ δώσω τοὺς πονηροὺς, ἀντὶ τῆς ταφῆς αὐτοῦ· καὶ τοὺς πλουσίους ἀντὶ τοῦ θανάτου αὐτοῦ· ὅτι ἀνομίαν οὐκ ἐποίησεν οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῶ στόματι αὐτοῦ· καὶ κύριος κς βούλεται καθαρίσαι αὐτὸν ἀπὸ τῆς πληγῆς· ἀλλ’ ἴσως περὶ τῆς τοῦ θανάτου προφητείας ἀκούσας, ζητεῖς καὶ τὰ περὶ τοῦ σταυροῦ στροῦ σημαινόμενα μαθεῖν· οὐδὲ γὰρ οὐδὲ τοῦτο σεσιώπηται· δεδήλωται δὲ καὶ λίαν τηλαυγῶς, ἀπὸ τῶν ἁγίων· μωϋσῆς γὰρ πρῶτος μεγάλη τῆ φωνῆ προαπαγγέλλει λέγων· ὄψεσθε τὴν ζωὴν ὑμῶν κρεμαμένην ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν ὑμῶν· καὶ οὐ μὴ πιστεύσητε· καὶ οἱ μετ’ αὐτὸν δὲ προφῆται πάλιν· περὶ τούτου μαρτυροῦσι λέγοντες· ἐγὼ δὲ ὡς ἀρνίον ἄκακον ἀγόμενον τοῦ θύεσθαι, οὐκ ἔγνων· ἐπ’ ἐμὲ ἐλογίσαντο πονηρὸν λέγοντες· δεῦτε καὶ ἐμβάλωμεν ξύλον εἰς τὸν ἄρτον αὐτοῦ· καὶ ἐκτρίψωμεν αὐτὸν ἀπὸ γῆς ζώντων· καὶ πάλιν ὤρυξαν χεῖρας μου καὶ πόδας μου· ἐξηρίθμησαν πάντα τὰ ὀστᾶ μου· διεμερίσαντο τὰ ἱμάτιά μου ἑαυτοῖς καὶ ἐπὶ τὸν ἱματισμόν μου ἔβαλον κλῆρον· θάνατος δὲ μετέωρος καὶ ἐν ξύλω γινόμενος, οὐκ ἄλλος ἂν εἴη εἰ μὴ ὁ 
 σταυρός στρς · καὶ ἐν οὐδενὶ πάλιν θανάτω διορύσσονται χεῖρες καὶ πόδες, εἰ μὴ ἐν μόνω τῶ σταυρῶ σταυρῶ · ἐπειδὴ δὲ τῆ τοῦ σωτῆρος σρος 
 ἐ πιδημία, καὶ πάντα τὰ ἔθνη πανταχόθεν ἐπιγινώσκειν τὸν θεὸν θν ἤρξαντο, οὐδὲ τοῦτο ἀπαρασήμαντον κατέλειψαν· ἀλλ’ ἔστι καὶ περὶ τούτων μνήμη ἐν τοῖς ἁγίοις γράμμασιν· ἔσται γάρ φησιν ἡ ῥίζα τοῦ ἰεσσαὶ καὶ ὁ ἀνιστάμενος ἄρχειν ἐθνῶν ἐπ’ αὐτῶ ἔθνη ἐλπιοῦσι· ταῦτα μὲν ὀλίγα πρὸς ἀ πόδειξιν τῶν γενομένων· πᾶσα δὲ γραφὴ πεπλήρωται διελέγχουσα τὴν ἰουδαίων ἀπιστίαν· τίς γὰρ πώποτε τῶν ἐν ταῖς θείαις γραφαῖς ἱστορηθέντων· δικαίων καὶ ἁγίων προφητῶν καὶ πατριαρχῶν· ἐκ παρθένο ν υ μόνης ἔσχε τὴν τοῦ σώματος γένεσιν· ἢ τίς γυνὴ χωρὶς ἀνδρὸς αὐτάρκης γέγονε πρὸς σύστασιν ἀνθρώπων ἀνων · οὐκ ἄβελ μ ὲν ἐξ ἀδὰμ γέγονεν· ἐνὼχ δὲ ἐκ τοῦ ἰάρεδ· νῶε ἐκ λάμεχ· καὶ ἁβ ρα ὰμ μὲν, ἐκ θάρρα· ἰσ αὰ κ δὲ ἐξ ἀβ ρα ὰμ καὶ ἰακ ὼ β ἐξ ἰσαάκ· οὐχὶ ἰούδας ἐξ ἰ ακ ώβ· καὶ μωϋσῆς καὶ ἀ αρ ὼν ἐξ ἀβ ρα άμ· οὐ σαμ ου ὴλ τοῦ ἑλ κ ανᾶ γέγονεν, οὐ δα β ὶδ δαδ τοῦ ἰεσσαί; οὐ σολομὼν τοῦ δα β ὶδ δαδ , οὐκ ἐζεκίας τοῦ ἄχαζ, οὐκ ἰωσίας τοῦ ἀμώς, οὐχ’ ἡ σα ΐας τοῦ ἀμώς, οὐχ’ ἱερεμίας τοῦ χελκίου; οὐκ ἰεζεκ ι ὴλ τοῦ βουζί; οὐχ’ ἕκαστος ἔσχε τὸν πατέρα πρα τῆς γενέσεως ἀρχηγόν; τίς ο ὖν ὁ ἐκ παρθένου μόνης γεγονὼς· ὅτι καὶ λίαν ἐμέλησε τῶ προφήτη περὶ τῆς τούτου σημασίας· τίνος δὲ τῆς γενέσεως προέδραμεν ἀστὴρ ἐν οὐρανοῖς οὐνοῖς καὶ τὸν γεννηθέντα ἐσήμανε τῆ οἰκουμένη· μωϋσῆς μὲν γὰρ γεννώμενος, ἐκρύπτετο ὑπὸ τῶν γονέων· δα β ὶδ δαδ δὲ, οὐδὲ τοῖς ἐκ γειτόνων ἠκούσθη· ὅπουγε οὐδὲ ὁ μέγας σαμ ου ὴλ αὐτὸν ἐγίνωσκεν· ἀλλ’ ἐπυνθάνετο εἰ ἔστιν ἔτι υἱὸς τῶ ἰεσσαί· ἀβρ α ὰμ δὲ λοιπὸν γεγονὼς μέγας, ἐγνώσθη τοῖς ἐγγύς· τῆς δὲ τοῦ χριστοῦ χῦ γενέσεως μάρτυς, οὐκ ἄνθρωπος ἄνος · ἀλλ’ ἀστὴρ φαινόμενος ἦν ἐν οὐρανῶ οὐνῶ , ὅθεν καὶ κατέβαινε· τίς δὲ πώποτε τῶν γενομένων βασιλέων· πρὶν ἰσχύσαι καλεῖν πατέρα πρα ἢ μητέρα μρα ἐβασίλευσε· καὶ τρόπαια κατὰ τῶν ἐχθρῶν εἴληφεν; οὐ δα β ὶδ δαδ τριακονταέτης ἐβασίλευσεν, καὶ σαλομὼν νέος γεγονὼς ἐβασίλευσεν; οὐκ ἰ ω ὰς ἐτῶν ἑπτὰ γενόμενος ἐπὶ τὴν βασιλείαν παρῆλθε; καὶ ὁ ἔτι κατωτέρω ἰω σ ίας περὶ ἔτη γεγονὼς ἑπτὰ, τῆς ἀρχῆς ἀντελάβετο, ἀλλὰ καὶ ὅμως οὗτοι ταύτην ἄγοντες τὴν ἡλικίαν, ἴσχυον καλεῖν πατέρα πρα ἢ μητέρα μρα · τίς οὖν ἄ ρα ἐστὶν ὁ σχεδὸν πρὶν γενέσεως βασιλεύων καὶ σκυλεύων τοὺς ἐχθρούς· τίς δὲ τοιοῦτος γέγονε βασιλεὺς ἐν τῶ ἰσραὴλ ἰὴλ καὶ ἐν τῶ ἰούδα· λεγέτωσαν οἱ ἰουδαῖοι διερευνήσαντες, ἐφ’ ὃν τὰ ἔθνη πάντα τὴν ἐλπίδα τέθεινται καὶ εἰρήνην ἔσχε· καὶ οὐ μᾶλλον ἐναντιοῦντο πανταχόθεν αὐτοῖς· ἕως γὰρ συνειστήκει ἡ ἰερουσαλὴμ ἰλὴμ , πόλεμος ἦν ἄσπονδος αὐτοῖς· καὶ ἐμάχοντο πάντες πρὸς τὸν ἰσραήλ ἰήλ · ἀσσύριοι μὲν θλίβοντες· αἰγύπτιοι δὲ διώκοντες· βαβυλώνιοι δὲ ἐπιβαίνοντες, καὶ τό γε θαυμαστὸν, ὅτι καὶ σύρους τοὺς ἐκ γειτόνων, ἀντιπολεμοῦντας εἶχον αὐτοῖς· ἢ οὐχὶ δα β ὶδ δαδ τοὺς ἐν μωὰβ ἐπολέμει· καὶ τοὺς σύρους ἐξέκοπτεν· ἰ ωσ ίας τοὺς πλησίον ἐφυλάττετο· καὶ ἐζε κί ας ἐδειλία τὴν ἀλαζονείαν τοῦ σεναχηρείμ; καὶ μ ωυ σῆ ὁ ἀμαλὴκ, ἐστρατεύετο, καὶ οἱ ἀμορραῖοι ἠναντιοῦντο, ἰησοῦ τῶ τοῦ ναυῆ οἱ τὴν ἰεριχὼ κατοικοῦντες ἀντιπαρετάσσοντο, καὶ ὅλως ἄσπονδα ἦν τοῖς ἔθνεσι πρὸς τὸν ἰσραὴλ ἰὴλ τὰ τῆς φιλίας· τίς οὖν ἐστιν εἰς ὃν τὰ ἔθνη τὴν ἐλπίδα τίθενται ἄξιον ἰδεῖν· εἶναι γὰρ δεῖ ἐπεὶ, καὶ τὸν προφήτην, ἀδύνατον ψεύσασθαι· τίνος δὲ τῶν ἁγίων προφητῶν ἢ τῶν ἄνωθεν πα τ ριαρχῶν· ὁ θάνατος, ἐν σταυρῶ στρῶ γέγονεν ὑπὲρ τῆς πάντων σωτηρίας· ἢ, τίς ἐτραυματίσθη καὶ ἀνηρέθη ὑπὲρ τῆς πάντων ὑγείας· τίς δὲ τῶν δικαίων ἢ τῶν βασιλέων, κατῆλθεν εἰς αἴγυπτον καὶ τῆ τούτου καθόδω τὰ τῶν αἰγυπτίων εἴδωλα πέπαυται· ἁβρ αὰ μ μὲν γὰρ κατῆλθε· καὶ πά λ ιν ἡ εἰδωλολατρία, κατὰ πάντων· μ ωυ σῆς ἐκεῖ γεγέννηται, καὶ οὐδὲν ἧττον ἦν ἐκεῖ ἡ τῶν πεπλανημένων θρησκεία· τ ίς δὲ, τῶν ἐν τῆ γραφῆ μαρτυρουμένων, διωρύχθη τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας, ἢ, ὅλως ἐπὶ ξύλου κεκρέμασται καὶ σταυρῶ στρῶ τετελείωται ὑπὲρ τῆς πάντων σωτηρίας σρίας , ἁβρ αὰ μ μὲν γὰρ ἐπὶ κλίνης ἐκλείπων ἀπέθανεν· ἰ σα ὰκ δὲ καὶ ἰακ ὼ β καὶ αὐτοὶ ἐξάραντες τοὺς πόδας, ἐπὶ κλίνης ἀπέθανον· μω ϋσ ῆς καὶ ἀ α ρὼν ἐν τῶ ὄρει· δα β ὶδ δαδ ἐν τῶ οἴκω τετελεύτηκεν· οὐδὲ μίαν ἐπιβουλὴν ὑπὸ τῶν λαῶν παθών· εἰ δὲ καὶ ἐζητήθη ὑπὸ τοῦ σ α ούλ, ἀλλὰ ἀβλαβὴς ἐσώζετο· ἡσ α ΐας ἐπρίσθη μὲν, ἀλλ’ οὐκ ἐπὶ ξύλου κεκρέμασται· ἱερ ε μίας ὑβρίσθη ἀλλ’ οὐ κατακριθεὶς ἀπέθανεν· ἰεζε κι ὴλ ἔπασχεν· ἀλλ’ οὐχ’ ὑπὲρ τοῦ λαοῦ· ἀλλὰ τὰ ἐσόμενα κατὰ τοῦ λαοῦ σημαίνων· ἔπειτα ο ὗτοι καὶ πάσχοντες, ἄνθρωποι ἄνοι ἦσαν, ὁποῖοι καὶ πάντες κατὰ τὴν τῆς φύσεως ὁμοιότητα· ὁ δὲ σημαινόμενος ἐκ τῶν γραφῶν ὑπὲρ πάντων πάσχειν, οὐκ ἁπλῶς ἄνθρωπος ἄνος , ἀλλὰ ζωὴ πάντων λέγεται· κἂν ὅμοιος κατὰ τὴν φύσιν τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις · ὄψεσθε γάρ φησι τὴν ζωὴν ὑμῶν, κρεμαμένην ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν ὑμῶν· καὶ, τὴν γενεὰν αὐτοῦ, τίς διηγήσεται· πάντων μὲν γὰρ τῶν ἁγίων τὴν γ ενεάν τις, δύναται μαθὼν ἄνωθεν διηγήσασθαι· τίς καὶ πόθεν ἕκαστος γέγονε· τοῦ δὲ τυγχάνοντος ζωῆς, ἀδιήγητον τὴν γενεὰν, οἱ θεῖοι σημαίνουσι λόγοι· τίς οὖν ἐστι περὶ οὗ ταῦτα λέγουσιν αἱ θεῖαι γραφαί· ἢ τίς τηλικοῦτος, ὡς καὶ τοὺς προφήτας περὶ αὐτοῦ τοσαῦτα προκαταγγέλλειν· ἀλλὰ γὰρ οὐδεὶς ἄλλος ἐν ταῖς γραφαῖς εὑρίσκεται, πλὴν τοῦ κοινοῦ πάντων σωτῆρος σρς τοῦ θεοῦ θῦ λόγου τοῦ κυρίου ἡμῶν ἰησοῦ ἰῦ 
 χριστοῦ χῦ · οὗτος γάρ ἐστιν ὁ ἐκ παρθένου προελθὼν· καὶ ἄνθρωπος ἄνος ἐπὶ γῆς φανεὶς· καὶ ἀδιήγητον ἔχων τὴν κατὰ σάρκα γενεάν· οὐ γάρ ἐστιν ὃς δύναται τὸν κατὰ σάρκα πατέρα πρα τούτου λέγειν· οὐκ ὄντος τοῦ σώματος αὐτοῦ ἐξ ἀνδρός· ἀλλ’ ἐκ παρθένου μόνης· ὥσπερ οὖν τοῦ δα β ὶδ δαδ καὶ μωυσέως· καὶ πάν τ ων τῶν πατριαρχῶν τοὺς πατέρας πρας τίς γενεαλογεῖν δύναται, οὕτως οὐδεὶς δύναται τὴν κατὰ σάρκα γενεὰν τοῦ σωτῆρος σρς ἐξ ἀνδρὸς διηγήσασθαι· οὗτός ἐστιν ὁ καὶ τὸν ἀστέρα σημαίνειν τὴν τοῦ σώματος γένεσιν ποιήσας· ἔδει γὰρ ἀπ’ οὐρανοῦ οὐνοῦ κατερχόμενον τὸν λόγον, ἐξ οὐρανοῦ οὐνοῦ καὶ τὴν σημασίαν ἔχειν· καὶ ἔδει τὸν τῆς κτίσεως βασιλέα προερχόμενον, ἐμφανῶς ὑπὸ πάσης τῆς οἰκουμένης γινώσκεσθαι· ἀμέλει ἐν ἰουδαία ἐγεννᾶτο· καὶ οἱ ἀπὸ π ερσίδος ἤρχοντο προσκυνῆσαι αὐτῶ· οὗτός ἐστιν ὁ καὶ πρὶν τῆς σωματικῆς ἐπιφανείας λαβὼν τὴν κατὰ τῶν ἀντικειμένων δαιμόνων, νίκην, καὶ κατὰ τῆς εἰδωλολατρίας τρόπαια· πάντες γοὖν πανταχόθεν οἱ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ἐξομνύμενοι τὴν πάτριον συνήθειαν· καὶ τὴν εἰδώλων ἀθεότητα, πρὸς τὸν χριστὸν χν λοιπὸν τὴν ἐ λπίδα τίθενται καὶ αὐτῶ καταγράφουσιν ἑαυτούς· ὡς καὶ τοῖς ὀφθαλμοῖς ἔξεστιν ἰδεῖν τὸ τοιοῦτον· οὐδὲ γὰρ ἄλλοτε ἡ τῶν αἰγυπτίων ἀθεότης πέπαυται· εἰ μὴ ὅτε ὁ κύριος κς τοῦ παντὸς ὡς ἐπὶ νεφέλης ἐποχούμενος τῶ σώματι, κατῆλθεν ἐκεῖ, καὶ τὴν τῶν εἰδώλων κατήργησε πλάνην· πάντας δὲ εἰς ἑαυτὸν καὶ δι’ αὐτοῦ πρὸς τὸν πατέρα πρα μετήνεγκεν· οὗτός ἐστιν ὁ σταυρω στρω θεὶς ἐπὶ μάρτυρι τ ῶ ἡλίω καὶ τῆ κτίσει· καὶ τοῖς αὐτῶ τὸν θάνατον προσαγαγοῦσι· καὶ τῶ τούτου θανάτω, ἡ σωτηρία σρία πᾶσι γέγονε, καὶ ἡ κτίσις πᾶσα λελύτρωται· οὗτός ἐστιν ἡ πάντων ζωή, καὶ ὁ ὡς πρόβατον ὑπὲρ τῆς πάντων σωτηρίας σρίας ἀντίψυχον τὸ ἑαυτοῦ σῶμα εἰς θάνατον παραδοὺς κἂν ἰουδαῖοι μη πιστεύωσιν· εἰ γὰρ μὴ αὐτάρκη νομίζωσι τ αῦτα, κἂν, ἐξ ἑτέρων πειθέσθωσαν· ἀφ’ ὧν αὐτοὶ πάλιν ἔχουσι λογίων· περὶ τίνος γὰρ λέγουσιν οἱ προφῆται· ἐμφανὴς ἐγενόμην τοῖς ἐμὲ μὴ ζητοῦσιν, εὑρέθην τοῖς ἐμὲ ἐπερωτῶσιν· εἶπα ἰδού εἰμι τῶ ἔθνει οἳ οὐκ ἐκάλεσάν μου τὸ ὄνομα· ἐξεπέτασα τὰς χεῖράς μου· πρὸς λαὸν ἀπειθοῦντα καὶ ἀντιλέγοντα· τ ίς οὖν ἐστιν ὁ ἐμφανὴς γενόμενος εἴποι τις πρὸς ἰουδαίους· εἰ μὲν γὰρ ὁ προφήτης ἐστὶ, λεγέτωσαν· πότε ἐκρύπτετο ἵνα καὶ ὕστερον φανῆ· ποῖος δὲ οὗτος ἐστὶν ὁ προφήτης ὁ καὶ ἐμφανὴς ἐξ ἀφανῶν γενόμενος· καὶ τὰς χεῖρας ἐκπετάσας ἐπὶ σταυροῦ στροῦ , τῶν μὲν οὖν δικαίων, οὐδείς· μόνος δὲ ὁ τοῦ θεοῦ θῦ λόγος ὁ ἀσώματος ὢν τὴν φύσιν· καὶ δι’ ἡμᾶς σώματι φανείς, καὶ ὑπὲρ ἡμῶν παθών· ἢ, εἰ μηδὲ τοῦτο αὔταρκες αὐ τ οῖς, κἂν ἐξ ἑτέρων δυσωπείσθωσαν· οὕτως ἐναργῆ τὸν ἔλεγχον ὁρῶντες· φησὶ γὰρ ἡ γραφή· ἰσχύσατε χεῖρες ἀνειμέναι· καὶ γόνατα παραλελυμένα· παρακαλέσατε οἱ ὀλιγόπιστοι τῆ διανοία· ἰσχύσατε μὴ φοβεῖσθε· ἰδοὺ ὁ θεὸς θς ἡμῶν κρίσιν ἀνταποδίδωσιν αὐτὸς ἥξει καὶ σώσει ἡμᾶς· τότε ἀνοιχθήσονται ὀφθαλμοὶ τυφλῶν· καὶ ὦτα κωφῶν ἀκούσονται· τότε ἀλεῖται ὡς ἔλαφος ὁ χωλός· καὶ τρανὴ ἔσται γλῶσσα μογγιλάλων· τί τοίνυν καὶ περὶ τούτου δύνανται λέγειν, ἢ πῶς ὅλως καὶ πρὸς τοῦτο τολμῶσιν ἀντιβλέπειν· ἡ μὲν γὰρ προφητεία, θεὸν θν ἐπιδημεῖν σημαίνει· τὰ δὲ σημεῖα καὶ τὸν χρόνον τῆς παρουσίας γνωρίζει· τό, τε γὰρ τυφλοὺς ἀναβλέπειν· καὶ χωλοὺς περιπατεῖν καὶ κωφοὺς ἀκούειν· καὶ τρανοῦσθαι μογγιλάλων τὴν γλῶσσαν, ἐπὶ τῆ γενομένη θεία παρουσία λέγουσι· πότε τοίνυν γέγονε τοιαῦτα σημεῖα, ἐν τῶ ἰσραὴλ ἰὴλ · ἢ ποῦ τοιοῦτον τι γέγονεν ἐν τῆ ἰουδαία· λεγέτωσαν· λεπρὸς ἐκαθαρίσθη ναιμ ά ν, ἀλλ’ οὐ κωφὸς ἤκουσεν, οὐ χωλὸς περιεπάτησε, νεκρὸν ἤγειρεν ἡλ ί ας· καὶ ἐλισσαῖος· ἀλλ’ οὐκ ἐκ γενετῆς ἀνέβλεψε τυφλός· μέγα μὲν γὰρ καὶ τὸ ἐγεῖραι νεκρὸν ἀ ληθῶς· ἀλλ’ οὐ τοιοῦτον, ὁποῖον τὸ παρὰ τοῦ σωτῆρος σρς θαῦμα· πλὴν εἰ τὸ περὶ τοῦ λεπροῦ καὶ τοῦ νεκροῦ τῆς χήρας οὐ σεσιώπηκεν ἡ γραφὴ, πάντως εἰ ἐγεγόνει καὶ χωλὸν περιπατεῖν καὶ τυφλὸν ἀναβλέπειν, οὐκ ἂν παρῆκε τοῦ δηλῶσαι καὶ ταῦτα ὁ λόγος· ἐπειδὴ δὲ σε σ ιώπηται ἐν ταῖς γραφαῖς, δῆλόν ἐστι μὴ γεγενῆσθαι ταῦτα πρότερον· πότε οὖν γέγονε ταῦτα, εἰ μὴ ὅτε αὐτὸς ὁ τοῦ θεοῦ θῦ λόγος, ἐν σώματι παραγέγονε· πότε δὲ παραγέγονεν, εἰ μὴ ὅτε χωλοὶ περιεπάτησαν· καὶ μογγιλάλοι ἐτρανώθησαν· καὶ κωφοὶ ἤκουσαν· καὶ τυφλοὶ ἐκ γενετῆς ἀνέβλεψαν· διὰ τοῦτο γὰρ καὶ οἱ τότε θεωροῦντες ἰουδαῖοι, ἔλεγον· ὡς οὐκ ἄλλοτε ταῦτα γενόμενα ἀκούσαντες· ἐκ τοῦ αἰῶνος οὐκ ἠκούσθη ὅτι ἀνέωξέ τις ὀφθαλμοὺς τυφλοῦ γεγεννημένου· εἰ μὴ ἦν οὗτος παρὰ θεοῦ θῦ , οὐκ ἠδύνατο ποιεῖν, οὐδέν· ἀλλ’ ἴσως καὶ αὐτοὶ μὴ δυνάμενοι πρὸς τὰ φανερὰ διαμάχεσθαι, οὐκ ἀρνήσονται μὲν, τὰ γεγραμμένα· προσδοκᾶν δὲ ταῦτα καὶ μηδέπω πα ραγεγενῆσθαι τὸν θεὸν θν λόγον διαβεβαιώσονται· τοῦτο γὰρ ἄνω καὶ κάτω θρυλλοῦντες, οὐκ ἐρυθριῶσιν· ἀναιδευόμενοι πρὸς τὰ φαινόμενα· ἀλλὰ περὶ τούτου καὶ πρὸ πάντων μᾶλλον ἐλεγχθήσονται, οὐ παρ’ ἡμῶν, ἀλλὰ παρὰ τοῦ σοφωτάτου δαν ι ὴλ σημαίνοντος καὶ τὸν παρόντα καιρὸν καὶ τὴν θείαν τοῦ σωτῆρος σρς ἐπιδημίαν καὶ λέγοντος· ἑβδομήκοντα ἑβδομάδες συνετμήθησαν ἐπὶ τὸν λαόν σου· καὶ ἐπὶ τὴν πόλιν τὴν ἁγίαν τοῦ συντελεσθῆναι ἁμαρτίαν, καὶ τοῦ σφραγισθῆναι ἁμαρτίας· καὶ ἀπαλεῖψαι τὰς ἀδικίας· καὶ τοῦ ἐξιλάσασθαι τὰς ἀδικίας, καὶ τοῦ ἀγαγεῖν δικαιοσύνην αἰώνιον· καὶ τοῦ σφραγίσαι ὅρασιν καὶ προφήτην, καὶ τοῦ χρίσαι ἅγιον ἁγίων· καὶ γνώση καὶ συνήσεις ἀπὸ ἐξόδου λόγου τοῦ ἀποκριθῆναι, καὶ τοῦ οἰκοδομῆσαι ἰερουσαλὴμ ἰλὴμ ἕως χριστοῦ χῦ ἡγουμένου· ἴσως ἐπὶ τοῖς ἄλλοις κἂν προφάσεις εὑρίσκειν δύνανται· καὶ εἰς μέλλοντα χρόνον ἀναβάλλεσθαι τὰ γεγραμμένα· τί δὲ πρὸς ταῦτα λέγειν ἢ ὅλως ἀν τ ωπῆσαι δύνανται· ὅπουγε καὶ ὁ χριστὸς χς σημαίνεται, καὶ ὁ χριόμενος οὐκ ἄνθρωπος ἄνος ἁπλῶς, ἀλλ’ ἅγιος ἁγίων εἶναι καταγγέλλεται· καὶ ἕως τῆς παρουσίας αὐτοῦ, ἰερουσαλὴμ ἰλὴμ συνίσταται καὶ λοιπὸν παύεται προφήτης καὶ ὅρασις ἐν τῶ ἰσραήλ ἰήλ · ἐχρίσθη πάλαι δα β ὶδ δαδ · καὶ σαλ ο μὼν καὶ ἐ ζε κ ίας· ἀλλὰ καὶ πάλιν ἰερουσαλὴμ ἰλὴμ καὶ ὁ τόπος συνειστήκει· καὶ προφῆται προεφήτευον· γὰδ· καὶ ἀσὰφ καὶ νάθαν· καὶ μετ’ αὐτους ἡσ α ΐας· καὶ ὠ σ ηέ· καὶ ἀμώς καὶ ἄλλοι· ἔπειτα καὶ αὐτοὶ οἱ χρισθέντες, ἄνθρωποι ἄνοι ἅγιοι ἐκλήθησαν· καὶ οὐχ’ ἅγιοι ἁγίων· ἀλλ’ ἐὰν τὴν αἰχμαλω σ ίαν προβάλωνται καὶ δι’ αὐτὴν μὴ εἶναι λέγωσι τὴν ἰερουσαλήμ ἰλήμ · τί καὶ περὶ τῶν προφητῶν ἂν εἴποιεν καὶ γὰρ πάλαι· καταβαίνοντος τοῦ λαοῦ εἰς βαβυλῶνα· ἦσαν ἐκεῖ δαν ι ὴλ καὶ ἱερεμίας· προεφήτευον δὲ ἰεζεκ ι ὴλ καὶ ἀγγαῖος καὶ ζαχαρίας· οὐκοῦν μυθολογοῦσιν ἰουδαῖοι· καὶ π αρόντα τὸν νῦν καιρὸν ὑπερτίθενται· πότε γὰρ ἐπαύσατο προφήτης ἢ ὅρασις ἀπὸ τοῦ ἰσραήλ ἰήλ · εἰ μὴ νῦν ὅτε ὁ ἅγιος τῶν ἁγίων χριστὸς χς παρεγένετο σημεῖον γὰρ καὶ μέγα γνώρισμα τῆς τοῦ θεοῦ θῦ λόγου παρουσίας τὸ μὴ κέτι μήτε τὴν ἰερουσαλήμ ἰλήμ ἑστάναι· μήτε προφήτην ἐγερθῆναι· μήτε ὅρασιν ἀποκαλύπτεσθαι τούτοις καὶ μάλα εἰκότως· ἐλθόντος γὰρ τοῦ σημαινομένου, τίς ἔτι χρεία τῆς σκιᾶς ἦν· διὰ τοῦτο γὰρ καὶ προεφήτευον· ἕως ἂν ἔλθη ἡ αὐτο δι καιοσύνη· καὶ ὁ λυτρούμενος τὰς πάντων ἁμαρτίας· διὰ τοῦτο καὶ ἰερουσαλὴμ ἰλὴμ ἐπὶ τοσοῦτον συνειστήκει· ἵν’ ἐκεῖ προμελετῶσι τῆς ἀληθείας τοὺς τύπους· παρόντος τ οίνυν τοῦ ἁγίου τῶν ἁγίων, εἰκότως ἐσφραγίσθη καὶ ὅρασις καὶ προφητεία· καὶ ἡ τῆς ἰερουσαλὴμ ἰλὴμ βασιλεία πέπαυται· ἐπὶ τοσοῦτον γὰρ ἐχρίοντο παρ’ αὐτοῖς βασιλεῖς, ἕως ἂν ἐχρίσθη ὁ ἅγιος τῶν ἁγίων, καὶ μ ω υσῆς δὲ ἕως αὐτοῦ τὴν ἰουδαίων ἵστασθαι βασιλείαν προφητεύει λέγων· οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ ἰούδα καὶ ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ ἕως ἂν ἔλθη τὰ ἀποκείμενα αὐτῶ· καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν· ὅθεν καὶ αὐτὸς ὁ σωτὴρ σὴρ ἐβόα λέγων· ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται, ἕως ἰωάννου προεφήτευσαν· εἰ μὲν οὖν ἔστι παρὰ ἰουδαίοις νῦν βασιλεὺς· ἢ προφήτης ἢ ὅρασις, καλῶς ἀρνοῦνται τὸν ἐλθόντα χριστὸν χν · εἰ δὲ μήτε βασιλεὺς μήτε ὅρασις· ἀλλ’ ἐσφράγισται λοιπὸν καὶ πᾶσα προφητεία· καὶ ἡ πόλις καὶ ὁ ναὸς ἑάλω, τί τοσοῦτον ἀσεβοῦσι καὶ παραβαίνουσιν ὡς τὰ μὲν γενόμενα ὁρᾶν· τὸν δὲ ταῦτα πεποιηκότα χριστὸν χν ἀρνεῖσθαι· τ ί δὲ καὶ τοὺς ἀπὸ τῶν ἐθνῶν θεωροῦντες καταλιμπά νοντας τὰ εἴδωλα, καὶ ἐπὶ τὸν θεὸν θν 
 ἰσραὴλ ἰὴλ διὰ τοῦ χριστοῦ χῦ ἔχοντας τὴν ἐλπίδα, ἀρνοῦνται τὸν ἐκ τῆς ῥίζης ἰεσσαὶ κατὰ σάρκα γενόμενον χριστὸν χν καὶ βασιλεύοντα λοιπόν· εἰ μ ὲν γὰρ ἄλλον ἐθρήσκευον τὰ ἔθνη θεὸν θν , ἀλλὰ μὴ τὸν θεὸν θν ἁβ ρα ὰμ καὶ ἰ σα ὰκ καὶ ἰακ ὼ β καὶ μωϋσέως ὡμολόγουν, καλῶς ἂν πάλιν προεφασίζοντο μὴ ἐληλυθέναι τὸν θεόν θν · εἰ δὲ τὸν μωυσῆ δεδωκότα τὸν νόμον· καὶ τῶ ἁβρ α ὰμ ἐπαγγειλάμενον θεὸν θν , καὶ οὗ τὸν λόγον ἠτίμασαν ἰουδαῖοι, τοῦτον τὰ ἔθνη σέβουσι, διὰ τί μὴ γινώσκουσι· μᾶλλον δὲ, διατί ἑκόντες παρορῶσιν, ὅτι ὁ προφητευόμενος ὑπὸ τῶν γραφῶν κύριος κς ἐπέλαμψε τῆ οἰκουμένη· καὶ ἐπεφάνη σωματικῶς αὐτῆ καθὼς εἶπεν ἡ γραφή· κύριος κς ὁ θεὸς θς ἐπέφανεν ἡμῖν· καὶ πάλιν· ἐξαπέστειλε τὸν λόγον αὐτοῦ καὶ ἰάσατο αὐτούς· καὶ πάλιν· οὐ πρέσβυς οὐκ ἄγγελος ἀλλ’ αὐτὸς ὁ κύριος κς ἔσωσεν αὐτούς· ὅμοιον δ ὲ πάσχουσιν ὡς εἴ τις παραπεπληγὼς τὴν διάνοιαν, τὴν μὲν γῆν φωτιζομένην ὑπὸ τοῦ ἡλίου βλέποι· τὸν δὲ ταύτην φωτίζοντα ἥλιον ἀρνεῖται· τί γὰρ καὶ πλεῖον ἐλθὼν ὁ προσδοκώμενος παρ’ αὐτοῖς ἔχει ποιῆσαι· καλέσαι τὰ ἔθνη, ἀλλ’ ἔφθασαν κληθῆναι· ἀλλὰ παῦσαι προφήτην καὶ βασιλέα καὶ ὅρασιν, γέγονεν ἤδη καὶ τοῦτο· τὴν εἰδώλων ἀθεότητα διελέγξαι διειλέγχθη ἤδη καὶ κατεγνώσθη· ἀλλὰ τὸν θάνατον καταργῆσαι, κατήργηται ἤδη· τί τοίνυν οὐ γέγο ν εν ὃ δεῖ τὸν χριστὸν χν ποιῆσαι· ἢ τί περιλείπεται ὃ μὴ πεπλήρωται· ἵνα νῦν χαίρωσιν ἰουδαῖοι καὶ ἀπιστῶσιν· εἰ γὰρ δή, ὥσπερ οὖν καὶ ὁρῶμεν· οὔτε βασιλεὺς οὔτε προφήτης οὔτε ἰερουσαλήμ ἰλήμ · οὔτε θυσία οὔτε ὅρασίς ἐστι παρ’ αὐτοῖς· ἀλλα καὶ πᾶσα πεπλήρωται ἡ γῆ τῆς γνώσεως τοῦ θεοῦ θῦ · καὶ οἱ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν καταλιμπάνοντες τὴν ἀθεότητα, λοιπὸν πρὸς τὸν θεὸν θν ἁβρ α ὰμ καταφεύγουσι διὰ τοῦ λόγου τοῦ κυρίου κυ ἡμῶν ἰησοῦ ἰῦ 
 χριστοῦ χῦ , δῆλον ἂν εἴη καὶ τοῖς λίαν ἀναισχυντοῦσιν ἐληλυθέναι τὸν χριστόν χν · καὶ αὐτὸν πάντας ἁπλῶς τῶ ἑαυτοῦ φωτὶ καταλάμψαντα καὶ διδάξαντα περὶ τοῦ ἑαυτοῦ πατρὸς πρς τὴν ἀληθῆ· καὶ θείαν διδασκαλίαν· ἰουδαίους μὲν οὖν ἄν τις ἐκ τού τ ων καὶ τῶν πλειόνων παρὰ τῶν θείων γραφῶν εἰκότως ἐλέγξειεν· ἕλληνας δὲ καὶ πάνυ τις θαυμάσειε γελῶντας μὲν τὰ ἀχλεύαστα· πεπηρωμένους δὲ ἐπὶ τῆ ἑαυτῶν αἰσχύνη ἣν ἐν λίθοις καὶ ξύλοις ἀναθέντες οὐχ’ ὁρῶσι· πλὴν οὐκ ἀποροῦντος ἐν ἀποδείξεσι τοῦ παρ’ ἡμῖν λόγου, φέρε καὶ τούτους ἐκ τῶν εὐλόγων δυσωπήσωμεν· μάλιστα ἀφ’ ὧν καὶ αὐτοὶ ἡμεῖς ὁρῶμεν· τ ί γὰρ ἄτοπον· ἢ τί χλεύης παρ’ ἡμῖν ἄξιον· ἢ πάντως ὅτι τὸν λόγον ἐν σώματι πεφανερῶσθαι λέγομεν· ἀλλὰ τοῦτο καὶ αὐτοὶ συνομολογήσουσι μὴ ἀτόπως γεγενῆσθαι, ἐάνπερ τῆς ἀληθείας γένωνται φίλοι· εἰ μὲν ο ὖν ὅλως ἀρνοῦνται λόγον εἶναι θεοῦ θῦ · περιττῶς ποιοῦσι περὶ οὗ μὴ ἴσασι χλευάζοντες· εἰ δὲ ὁμολογοῦσιν εἶναι λόγον θεοῦ θῦ · καὶ τοῦτον ἡγεμόνα τοῦ παντὸς· καὶ ἐν αὐτῶ τὸν πατέρα πρα δεδημιουργηκέναι τὴν κτίσιν· καὶ τῆ τούτου προνοία τὰ ὅλα φωτίζεσθαι καὶ ζωογονεῖσθαι καὶ εἶναι· καὶ ἐπὶ πάντων αὐτὸν βασιλεύειν, ὡς ἐκ τῶν ἔργων τῆς προνοίας γινώσκεσθαι αὐτὸν· καὶ δι’ αὐτοῦ τὸν πατέρα πρα , σκόπει παρακαλῶ εἰ μὴ τὴν χλεύην καθ’ ἑαυτῶν κινοῦντες ἀγνοοῦσι· τὸν κόσμον, σῶμα μέγα φασὶν εἶναι οἱ τῶν ἑ λλήνων φιλόσοφοι· καὶ ἀληθεύουσι λέγοντες· ὁρῶμεν γὰρ αὐτὸν καὶ τὰ τούτου μέρη, ταῖς αἰσθήσεσιν ὑποπίπτοντα· εἰ τοίνυν ἐν τῶ κόσμω σώματι ὄντι· ὁ τοῦ θεοῦ θῦ λόγος ἐστὶ καὶ ἐν ὅλοις καὶ τοῖς κατὰ μέρος αὐτοῦ πᾶσιν ἐπιβέβηκε, τί θαυμαστὸν, ἢ τί ἄτοπον· εἰ καὶ ἐν ἀνθρώπω ἀνω φαμὲν αὐτὸν ἐπιβεβηκέναι· εἰ γὰρ ἄτοπον ὅλως ἐν σώ μ ατι αὐτὸν γενέσθαι, ἄτοπον ἂν εἴη, καὶ ἐν τῶ παντὶ τοῦτον ἐπιβεβηκέναι καὶ τὰ πάντα τῆ προνοία ἑαυτοῦ φωτίζειν καὶ κινεῖν· σῶμα γάρ ἐστι καὶ τὸ ὅλον· εἰ δὲ τῶ κόσμω τοῦτον ἐπιβαίνειν· καὶ ἐν ὅλω αὐτὸν γνωρίζεσθαι πρέπει, πρέποι ἂν καὶ ἐν ἀνθρωπίνω ἀνίνω σώματι αὐτὸν ἐπιφαίνεσθαι· καὶ ὑπ’ αὐτοῦ τοῦτο φωτίζεσθαι καὶ ἐνεργεῖν· μέρος γὰρ τοῦ παντὸς, καὶ τὸ ἀνθρώπων ἀνων ἐστὶ γένος· καὶ εἰ τὸ μέρος, ἀπρεπές ἐστιν, ὄργανον αὐτοῦ γίνεσθαι πρὸς τὴν τῆς θεότητος γνῶσιν, ἀτοπώτατον ἂν εἴη, καὶ δι’ ὅλου τοῦ κόσμου γνωρίζεσθαι τοῦτον· ὥσπερ γὰρ ὅλου τ οῦ σώματος ὑπὸ τοῦ ἀνθρώπου ἀνου ἐνεργουμένου· καὶ φωτιζομένου εἴ τις λέγοι ἄτοπον εἶναι· καὶ ἐν τῶ δακτύλω τοῦ ποδὸς τὴν δύναμιν εἶναι τοῦ ἀνθρώπου ἀνου · ἀνόητος ἂν νομισθείη· ὅτι διδοὺς ἐν τῶ ὅλω αὐτὸν διϊκνεῖσθαι καὶ ἐνεργεῖν, κωλύει καὶ ἐν τῶ μέρει αὐτὸν εἶναι, οὕτως ὁ διδοὺς καὶ πιστεύων τὸν τοῦ θεοῦ θῦ 
 θεὸν θν λόγον· ἐν τῶ παντὶ εἶναι· καὶ τὸ πᾶν ὑπ’ αὐτοῦ φωτίζεσθαι καὶ κινεῖσθαι, οὐκ ἄτοπον ἂν ἡγήσηται καὶ σῶμα ἓν ἀνθρώπινον ἀνινον ὑπ’ αὐτοῦ κινεῖσθαι καὶ φωτίζεσθαι· εἰ δὲ ὅτι γενητόν ἐστι καὶ ἐξ οὐκ ὄντων γ έγονε τὸ ἀνθρώπινον ἀνινον γένος διὰ τοῦτο οὐκ εὐπρεπῆ νομίζουσιν ἡμᾶς λέγειν τὴν ἐν ἀνθρώπω ἀνω τοῦ σωτῆρος σρς ἐπιφάνειαν, ὥρα καὶ τῆς κτίσεως αὐτοὺς αὐτὸν ἐκβάλλειν· καὶ γὰρ καὶ αὕτη ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι διὰ τοῦ λόγου γέγονεν· εἰ δὲ καὶ γενητῆς οὔσης τῆς κτίσεως, οὐκ ἄτοπον ἐν αὐτῆ τὸν λόγον εἶναι, οὐκ ἄρα οὐδὲ ἐν ἀνθρώπω ἀνω αὐτὸν εἶναι ἄτοπον· ὁποῖα γὰρ ἂν περὶ τοῦ ὅλου νοήσειαν, τοιαῦτα ἀνάγκη καὶ περὶ τοῦ μέρους αὐτοὺς ἐνθυμεῖσθαι· μέρος γὰρ ὡς προεῖπον τοῦ ὅλου, καὶ ὁ ἄνθρωπος ἄνος ἐστίν· οὔκουν ὅ λως οὐκ ἀπρεπὲς τὸ ἐν ἀνθρώπω ἀνω εἶναι τὸν λόγον· καὶ πάντα ὑπ’ αὐτοῦ καὶ ἐν αὐτῶ φωτίζεσθαι καὶ κινεῖσθαι καὶ ζῆν· καθὼς καὶ οἱ παρ’ αὐτοῖς συγγραφεῖς φασὶν· ὅτι ἐν αὐτῶ ζῶμεν, καὶ κινούμεθα καὶ ἐσμέν· τί λοιπὸν χλεύης ἄξιον λέγομεν· εἰ ἐν ὧ ἐστιν ὁ λόγος, τούτω πρὸς φανέρωσιν ὡς ὀργάνω κέχρηται ὁ λόγος· εἰ μὲν γὰρ ο ὐκ ἦν ἐν αὐτῶ, οὐδὲ χρήσασθαι ἂν ἠδυνήθη τούτω· εἰ δὲ προαποδεδώκαμεν· ἐν τῶ παντὶ καὶ ἐν τοῖς κατὰ μέρος εἶναι τοῦτον, τί ἄπιστον· εἰ ἐν οἷς ἐστιν ἐν τούτοις ἑαυτὸν καὶ ἐπιφαίνει· ὥσπερ γὰρ ταῖς ἑαυτοῦ δυνά μ εσιν ὅλως ἐν ἑκάστω καὶ πᾶσιν ἐπιβαίνων· καὶ πάντα διακοσμῶν ἀφθόνως· ἤθελε διὰ ἡλίου ἢ σελήνης· ἢ, οὐρανοῦ· ἢ, γῆς, ἢ, ὑδάτων, ἢ πυρὸς οὐκ ἄν τις ἀτόπως αὐτὸν φωνῆ χρήσασθαι καὶ γνωρίσαι ἑαυτὸν καὶ τὸν αὐτοῦ πατέρα πρα ἔφησε πεποιηκέναι· ἅπαξ πάντα αὐτοῦ συνέχοντος καὶ μετὰ πάντων καὶ ἐν αὐτῶ τῶ μέρει τυγχάνοντος· καὶ ἀοράτως ἑαυτὸν δεικνύντος, οὕτως οὐκ ἄτοπον ἂν εἴη διακοσμοῦντα αὐτὸν τὰ πάντα· καὶ τὰ ὅλα ζωοποιοῦντα· καὶ θελήσαντα δι’ ἀνθρώπων ἀνων γνωρίσαι· εἰ ὀργάνω κέχρηται ἀνθρώπου ἀνου σώματι πρὸς φανέρωσιν ἀληθείας καὶ γνῶσιν τοῦ πατρὸς πρς · μέρος γὰρ τοῦ ὅλου, καὶ ἡ ἀνθρωπότης τυγχάνει· καὶ ὥσπερ ὁ νοῦς δι’ ὅλου τοῦ ἀνθρώπου ἀ νου ὢν· ἀπὸ μέρους τοῦ σώματος τῆς γλώττης λέγω σημαίνεται· καὶ οὐ δήπου τίς ἐλαττοῦσθαι τὴν οὐσίαν τοῦ νοῦ διὰ τοῦτο λέγει· οὕτως ὁ λόγος διὰ πάντων ὢν, εἰ ἀνθρωπίνω ἀνίνω κέχρηται ὀργάνω, οὐκ ἀπρεπὲς ἂν φαίνοιτο τοῦτο· εἰ γὰρ ὡς προεῖπον ἀπρεπὲς, ὀργάνω χρήσασθαι σώματι, ἀπρεπὲς, καὶ ἐν τῶ ὅλω αὐτὸν εἶναι· δι α τί οὖν ἐὰν λέγωσιν οὐχι δι’ ἄλλων μερῶν καλλιόνων τῆς κτίσεως ἐφάνη, καὶ καλλίονι ὀργάνω· οἷον ἡλίω· ἢ σελήνη· ἢ ἄστροις ἢ πυρὶ· ἢ αἰθέρι οὐ κέχρηται· ἀλλὰ ἀνθρώπω ἀνω μόνον· γινωσκέτωσαν ὅτι οὐκ ἐπιδείξασθαι ἦλθεν ὁ κύριος κς , ἀλλὰ θεραπεῦσαι καὶ διδάξαι τοὺς πάσχοντας· ἐπιδεικνυμένου μὲν γὰρ ἦν μόνον ἐπιφανῆναι καὶ καταπλῆξαι τοὺς ὁρῶντας θεραπεύοντος δὲ καὶ διδάσκοντός ἐστι, μὴ ἁπλῶς ἐπιδημῆσαι· ἀλλ’ ἐπ’ ὠφελεία τῶν δεομένων γενέσθαι· καὶ ὡς οἱ χρήζοντες φέρουσιν ἐπιφανῆναι· ἵνα μὴ τῶ ὑπερβάλλοντι τὴν χρείαν τῶν πασχόντων, αὐτοὺς τοὺς δεομένους ταράξη· καὶ ἀνωφελὴς τούτοις ἡ ἐπιφάνεια τοῦ θείου γένηται· οὐδὲν τοίνυν τῶν ἐν τῆ κτίσει πε π λανημένον ἦν εἰς τὰς περὶ θεοῦ θῦ ἐννοίας, εἰ μὴ μόνος ὁ ἄνθρωπος ἄνος · ἀμέλει οὐχ’ ἥλιος· οὐ σελήνη· οὐκ οὐρανός οὐνός · οὐ τὰ ἄστρα· οὐχ’ ὕδωρ, οὐκ αἰθὴρ, παρήλλαξαν τὴν τάξιν· ἀλλ’ εἰδότες τὸν ἑαυτῶν δημιουργὸν καὶ βασιλέα λόγον μένουσιν ὡς γεγόνασιν· ἄνθρωποι ἄνοι δὲ μόνοι ἀποστραφέντες τὸ καλὸν, λοιπὸν τὰ οὐκ ὄντα ἀντὶ τῆς ἀληθείας ἐπλάσαντο· καὶ τὴν εἰς θεὸν θν τιμὴν καὶ τὴν περὶ αὐτοῦ γνῶσιν, δαίμοσι καὶ ἀνθρώποις ἀνοις ἐν λίθοις ἀνατεθείκασιν· ὅθεν εἰκότως, ἐπειδὴ παριδεῖν τὸ τηλι κ οῦτον οὐκ ἄξιον ἦν τῆς τοῦ θεοῦ θῦ ἀγαθότητος· ἀλλὰ καὶ ἐν τῶ ὅλω αὐτὸν διέποντα καὶ ἡγεμονεύοντα· οὐκ ἠδυνήθησαν αὐτὸν γνῶναι οἱ ἄνθρωποι ἄνοι , μέρος τοῦ ὅλου λαμβάνει ἑαυτῶ ὄργανον, τὸ ἀνθρώπινον ἀνινον σῶμα· καὶ ἐπιβαίνει τούτω· ἵν’ ἐπειδὴ ἐν τῶ ὅλω αὐτὸν οὐκ ἠδυνήθησαν γνῶναι, κἂν ἐν τῶ μέρει μὴ ἀγνοήσωσιν αὐτόν· καὶ ἐπειδὴ ἀναβλέψαι οὐκ ἠδυνήθη σ αν εἰς τὴν ἀόρατον αὐτοῦ δύναμιν, κἂν ἐκ τῶν ὁμοίων λογίσασθαι καὶ θεωρῆσαι δυνηθῶσιν αὐτόν· 
 ἄνθρωποι ἄνοι γὰρ ὄντες· διὰ τοῦ καταλλήλου σώματος καὶ τῶν δι’ αὐτοῦ θείων ἔργων, ταχύτερον καὶ ἐγγύτερον τὸν τούτου πατέρα πρα γινώσκειν δυνήσονται· συγκρίνοντες ὡς οὐκ ἀνθρώπινα ἀνινα ἀλλὰ θεοῦ θῦ ἔργα ἐστὶ τὰ ὑπ’ αὐτοῦ γινόμενα· κ αὶ ἐὰν ἄτοπον ἦν κατ’ αὐτοὺς διὰ τῶν τοῦ σώματος ἔργων τὸν λόγον γνωρίζεσθαι, πάλιν ἂν εἴη ἄτοπον ἐκ τῶν ἔργων τοῦ παντὸς γινώσκεσθαι τοῦτον· ὥσ π ερ γὰρ ἐν τῆ κτίσει ὢν, οὐδέν τι τῆς κτίσεως μεταλαμβάνει· ἀλλὰ μᾶλλον πάντα τῆς αὐτοῦ δυνάμεως μεταλαμβάνει, οὕτως καὶ τῶ σώματι ὀργάνω χρώμενος, οὐδενὸς τῶν τοῦ σώματος μετεῖχεν, ἀλλὰ μᾶλλον αὐτὸς ἡγίαζε καὶ τὸ σῶμα· εἰ γὰρ δὴ καὶ ὁ παρὰ τοῖς ἕλλησι θαυμαζόμενος πλάτων φησὶν, ῀ ὅτι ὁρῶν τὸν κόσμον ὁ γενήσας αὐτὸν χειμαζόμε ῀ νον καὶ κινδυνεύοντα εἰς τὸν τῆς ἀνομοιότητος ῀ δύνειν τόπον· καθίσας ἐπὶ τοὺς οἴακας τῆς ψυχῆς ῀ βοηθεῖ· καὶ πάντα τὰ πταίσματα διορθοῦται, τί ἄπιστον λέγεται παρ’ ἡμῖν εἰ πλανωμένης τῆς ἀνθρωπότητος, ἐκάθισεν ὁ λόγος ἐπὶ ταύτην καὶ ἄνθρωπος ἄνος ἐπεφάνη· ἵνα χειμαζομένην αὐτὴν περισώση διὰ τῆς κυβερνήσεως αὐτοῦ καὶ ἀγαθότητος· ἀλλ’ ἴσως συγκαταθήσονται μὲν τούτοις, αἰσχυνόμενοι· θελήσουσι δὲ ῀ λέγειν, ὅτι ἔδει τὸν θεὸν θν παιδεῦσαι καὶ σῶσαι θέλοντα ῀ τοὺς ἀνθρώπους ἀνους , νεύματι μόνον ποιῆσαι καὶ μὴ σώμα ῀ τος ἅψασθαι τὸν τούτου λόγον· ὥσπερ οὖν καὶ πάλαι ῀ πεποίηκεν ὅτε ἐκ τοῦ μὴ ὄντος αὐτὰ συνίστη· πρὸς δ ὴ ταύτην αὐτῶν τὴν ἀντίθεσιν, εἰκότως ἂν λεχθείη ταῦτα· ὅτι πάλαι μὲν οὐδενὸς οὐδαμοῦ ὑπάρχοντος, νεύματος γέγονε χρεία καὶ βουλήσεως μόνης εἰς τὴν τοῦ παντὸς δημιουργίαν· ὅτε δὲ γέγονεν ὁ ἄνθρωπος ἄνος καὶ χρεία ἀπῄτησεν οὐ τὰ μὴ ὄντα· ἀλλὰ τὰ γενόμενα θεραπεῦσαι, ἀκόλουθον ἦν ἐν τοῖς ἤδη γενομένοις, τὸν ἰατρὸν καὶ σωτῆρα σρα παραγενέσθαι· ἵνα καὶ τὰ ὄντα θεραπεύση· γέγονε δὲ ὁ ἄνθρωπος ἄνος · διὰ τοῦτο καὶ ἐν ἀνθρωπείω ὀργάνω· κέχρηται τῶ σώματι· ἐπεὶ, εἰ μὴ τοῦτον γενέσθαι ἔδει τὸν τρόπον, πῶς ἔδει τὸν λόγον ὀργάνω θέλοντα χρήσασθαι παραγενέσθαι· ἢ, πόθεν ἔδει τοῦτο λαβεῖν αὐτόν· εἰ μὴ ἐκ τῶν ἤδη γενομένων καὶ χρηζόντων τῆς αὐτοῦ θειότητος διὰ τοῦ ὁμοίου· οὐδὲ γὰρ τὰ οὐκ ὄντα ἔχρηζε σωτηρίας, ἵνα καὶ προστάξει μόνον ἀρκεσθῆ· ἀλλ’ ὁ ἤδη γενόμενος ἄνθρωπος ἄνος , ἐφθείρετο· καὶ παραπώλλυτο· ὅθεν εἰκότως ἀνθρωπίνω ἀνίνω κέχρηται καλῶς ὀργάνω· καὶ εἰς πάντα ἑαυτὸν ἥπλωσεν ὁ λόγος· ἔπειτα καὶ τ οῦτο ἰστέον· ὅτι ἡ γενομένη φθορὰ, οὐκ ἔξωθεν ἦν τοῦ σώματος· ἀλλ’ αὐτῶ προσεγεγόνει, καὶ ἀνάγκη ἦν ἀντὶ τῆς φθορᾶς, ζωὴν αὐτῶ προσπλακῆναι· ἵνα ὥσπερ ἐν τῶ σώματι γέγονεν ὁ θάνατος, οὕτως ἐν αὐτῶ γένηται καὶ ἡ ζωή· εἰ μὲν οὖν ἔξωθεν ἦν ὁ θάνα τ ος τοῦ σώματος, ἔξωθεν ἔδει καὶ τὴν ζωὴν αὐτοῦ γεγονέναι· εἰ δὲ ἐν τῶ σώματι συνεπλάκη ὁ θάνατος καὶ ὡς συνὼν αὐτὸ κατεκράτει τούτου, ἀνάγκη καὶ τὴν ζωὴν συμπλακῆναι τῶ σώματι· ἵνα ἀντενδυθὲν τὸ σῶμα τὴν ζωὴν, ἀποβάλη τὴν φθοράν· 
 ἄ λλως τε· εἰ καὶ ἐγεγόνει ἔξω τοῦ σώματος ὁ λόγος καὶ μὴ ἐν αὐτῶ, ὁ μὲν θάνατος, ἡττᾶτο ὑπ’ αὐτοῦ φυσικώτατα· ἅτε δὴ μὴ ἰσχύοντος τοῦ θανάτου, κατὰ τῆς ζωῆς, οὐδὲν ἧττον δὲ ἔμενεν ἐν τῶ σώματι ἡ προσγενομένη φθορά· διὰ τοῦτο εἰκότως ἐνεδύσατο σῶμα ὁ σωτὴρ σὴρ · ἵνα συμπλακέντος τοῦ σώμα τος· τῆ ζωῆ, μηκέτι ως θνητὸν ἀπομείνη ἐν τῶ θανάτω· ἀλλ’ ὡς ἐνδυσάμενον τὴν ἀθανασίαν· λοιπὸν ἀναστὰν, ἀθάνατον διαμείνη· ἅπαξ γὰρ ἐνδυσάμενον φθορὰν, οὐκ ἂν ἀνέστη εἰ μὴ ἐνεδύσατο τὴν ζωήν· καὶ πάλιν· θάνατος καθ’ ἑαυτὸν οὐκ ἂν φανείη· εἰ μὴ ἐν τῶ σώματι· διὰ τοῦτο ἐνεδύσατο σῶμα· ἵνα τὸν θάνατον ἐν τῶ σώματι εὑρὼν, ἀπαλείψη· πῶς γὰρ ἂν ὅλως ὁ κύριος κς ἐδείχθη ζωὴ, εἰ μὴ τὸ θνητὸν ἐζωοποίησε· καὶ ὥσ π ερ τῆς καλάμης ὑπὸ πυρὸς φύσει φθειρομένης, εἰ κωλύει τις τὸ πῦρ ἀπὸ τῆς καλάμης· οὐ καίεται μὲν ἡ καλάμη· μένει δὲ ὅλως πάλιν καλάμη, ἡ καλάμη ὑποπτεύουσα τὴν τοῦ πυρὸς ἀπειλήν· φύσει γάρ ἐστιν ἀἀναλωτικὸν αὐτῆς τὸ πῦρ· εἰ δέ τις ἐνδιδύσκει τὴν καλάμην ἀμιάντω πολλῶ· ὃ δὴ, λέγεται ἀντιπαθὲς εἶναι τοῦ πυρὸς, οὐκέτι τὸ πῦρ φοβεῖται ἡ καλάμη ἔχουσα τὴν ἀσφάλειαν ἐκ τοῦ ἐνδύματος τοῦ ἀκαύστου, τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον καὶ ἐπὶ τοῦ σώματος καὶ ἐπὶ τοῦ θανάτου ἄν τις εἴποι· ὅτι εἰ προστάξει μόνον κωλυθεὶς ἦν ὁ θάνατος ὑπ’ αὐτοῦ, οὐδὲν ἧττον πάλιν ἦν θνητὸν καὶ φθαρτὸν κατὰ τὸν τῶν σωμάτων λόγον· ἀλλ’ ἵνα μὴ τοῦτο γένηται, ἐνεδύσατο τὸν ἀσώματον τοῦ θεοῦ θῦ λόγον· καὶ οὕτως οὐκέτι τὸν θάνατον οὐδὲ τὴν φθορὰν, φοβεῖται· ἔχον ἔνδυμα τὴν ζωὴν καὶ ἐν αὐτῶ ἀφανιζομένης τῆς φθορᾶς· οὐκοῦν ἀκολούθως ὁ τοῦ θεοῦ θῦ λόγος· σ ῶμα ἀνέλαβε καὶ ἀνθρωπίνω ἀνίνω ὀργάνω κέχρηται, ἵνα καὶ ζωοποιήση τὸ σῶμα· καὶ ἵν’ ὥσπερ ἐν τῆ κτίσει διὰ τῶν ἔργων γνωρίζεται, οὕτως καὶ ἐν ἀνθρώπω ἀνω ἐργάσηται· καὶ δείξη ἑαυτὸν πανταχοῦ· μηδὲν ἔρημον τῆς ἑαυτοῦ θειότητος καὶ γνώσεως καταλιμπά νων· πάλιν γὰρ το αὐτό φημι τοῖς πρότερον ἐπαναλαβὼν· ὅτι τοῦτο πεποίηκεν ὁ σωτὴρ σὴρ · ἵνα ὥσπερ τὰ πάντα πανταχόθεν πληροῖ παρὼν, οὕτως καὶ τὰ πάντα τῆς περὶ αὐτοῦ γνώσεως πληρώση· ἧ φησὶ καὶ ἡ θεία γραφή· ἐπληρώθη ἡ σύμπασα τοῦ γνῶναι τὸν κύριον κν · εἴτε γάρ τις ἀναβλέπειν εἰς τὸν οὐρανὸν οὐνὸν βούλεται, ὁρᾶ τὴν τούτου διακόσμησιν· εἴτε οὐ δύναται μὲν εἰς τὸν οὐρανὸν οὐνὸν · εἰς ἀνθρώπους ἀνους δὲ μόνον ἀνακύπτει, ὁρᾶ διὰ τῶν ἔργων τὴν ἀσύγκριτον αὐτοῦ πρὸς ἀνθρώπους ἀνους δύναμιν· καὶ γινώσκει τοῦτον ἐν ἀνθρώποις ἀνοις μόνον θεὸν θν λόγον· εἴτε ἐν δαίμοσί τις ἀπεστράφη καὶ περὶ τούτου ἐπτόηται, ὁρᾶ τοῦτον ἐλαύνοντα τούτους, καὶ κρίνει τοῦτον αὐτῶν εἶναι δεσπότην· εἴτε εἰς τὴν ὑδάτων βεβύθισται φύσιν καὶ νομίζει ταῦτα θεὸν θν εἶναι ὥσπερ αἰγύπτιοι σέβουσι τὸ ὕδωρ, ὁρᾶ ταύτην μεταβαλλομένην ὑπ’ αὐτοῦ, καὶ γινώσκει τούτων εἶναι κτίστην, τὸν κύριον κν · εἰ δὲ καὶ εἰς ᾅδην τίς κατέβη καὶ πρὸς τοὺς ἐκεῖ κατελθόντας ἥρωας ἐπτόηται ὡς θεοὺς, ἀλλ’ ὁρᾶ τὴν τούτου γενομένην ἀνάστασιν καὶ τὴν κατὰ τοῦ θανάτου νίκην καὶ λογίζεται ἐν ἐκείνοις μόνον εἶναι τὸν χριστὸν χν ἀληθινὸν κύριον κν καὶ θεὸν θν · πάντων γὰρ τῶν τῆς κτίσε ω ς μερῶν ἥψατο ὁ κύριος κς , καὶ τὰ πάντα, πάσης ἀπάτης ἠλευθέρωσε· καὶ ἤλεγξεν ὡς π αῦ λος φησίν· ἀπεκδυσάμενος τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ἐξουσίας, ἐθριάμβευσεν ἐν τῶ σταυρῶ στρῶ , ἵνα μηκέτι τίς ἀπατηθῆναι δυνηθῆ· ἀλλὰ πανταχοῦ τὸν ἀληθινὸν τοῦ θεοῦ θῦ λόγον εὕρη· οὕτω γὰρ λοιπὸν πανταχόθεν συγκλειόμενος ὁ ἄνθρωπος ἄνος · καὶ πανταχοῦ· τοῦτέστιν, ἐν οὐρανῶ οὐνῶ · ἐν ἅδη· ἐν ἀνθρώπω ἀνω · ἐπὶ γῆς ἡπλωμένην τὴν τοῦ λόγου θειότητα βλέπων· οὐκ ἔτι μὲν ἀπατᾶται περὶ θεοῦ θῦ μόνον δὲ τοῦτον προσκυνεῖ· καὶ δι’ αὐτοῦ καλῶς τὸν πατέρα πρα γινώσκει· τούτοις μὲν οὖν καὶ ἕλληνες εἰκότως δυσωπηθήσονται παρ’ ἡμῶν ἐκ τῶν εὐλόγων· εἰ δὲ μὴ αὐτάρκεις εἶναι τοὺς λόγους ἡγοῦνται πρὸς αἰσχύνην αὐτῶν, κἂν ἐκ τῶν ἐπ’ ὄψεσι πάντων φαινομένων· πιστούσθωσαν τὰ λεγόμενα· πότε τὴν τῶν εἰδώλων θρησκείαν ἤρξαντο κ αταλιμπάνειν οἱ ἄνθρωποι ἄνοι · εἰ μὴ ἀφ’ οὗ γέγονεν ὁ ἀληθινὸς τοῦ θεοῦ θῦ λόγος ἐν ἀνθρώποις ἀνοις · πότε δὲ τὰ παρ’ ἕλλησι καὶ πανταχοῦ μαντεῖα πέπαυται καὶ κεκένωται· εἰ μὴ ὅτε μέχρι γῆς πεφανέρωκεν ἑαυτὸν ὁ σωτήρ σήρ · πότε δὲ καταγινώσκεσθαι ἤρξαντο οἱ παρὰ π οιηταῖς λεγόμενοι θεοὶ καὶ ἥρωες ὡς μόνον ὄντες ἄνθρωποι ἄνοι θνητοὶ· εἰ μὴ ἀφ’ οὗ ὁ κύριος κς τὸ κατὰ τοῦ θανάτου τρόπαιον εἰργάσατο· καὶ ὅπερ ἔλαβε σῶμα τετήρηκεν ἄφθαρτον· ἀναστήσας αὐτὸ ἐκ τῶν νεκρῶν· πότε δὲ ἡ δαιμόνων ἀπάτη καὶ μανία κατεφρονήθη· εἰ μὴ ὅτε ἡ τοῦ θεοῦ θῦ δύναμις· ὁ λόγος ὁ πάντων καὶ τούτων δεσπότης διὰ τὴν τῶν ἀνθρώπων ἀνων ἀσθένειαν συγκαταβὰς ἐπὶ γῆς ἐφάνη· πότε δὲ τῆς μαγείας ἡ τέχνη καὶ τὰ διδασκαλεῖα, ἤρξαντο καταπατεῖσθαι, εἰ μὴ ὅτε τὰ θεοφάνια τοῦ λόγου γέγονεν ἐν ἀνθρώποις ἀνοις · καὶ ὅλως πότε τῶν ἑλλήνων ἡ σοφία μεμώραται· εἰ μὴ ὅτε ἡ ἀληθὴς τοῦ θεοῦ θῦ σοφία ἐπὶ γῆς ἑαυτὴν ἐφανέρωσε· πάλαι μὲν γὰρ πᾶσα ἡ οἰκουμένη καὶ π ᾶς τόπος τῆ θρησκεία τῶν εἰδώλων ἐπλανᾶτο· καὶ οὐδὲν ἄλλο ἢ τὰ εἴδωλα θεοὺς ἐνόμιζον οἱ ἄνθρωποι ἄνοι · νῦν δὲ κατὰ πᾶσαν τὴν οἰκουμέ νην· τὴν μὲν τῶν εἰδώλων δεισιδαιμονίαν καταλιμπάνουσιν οἱ ἄνθρωποι ἄνοι · ἐπὶ δὲ τὸν χριστὸν χν καταφεύγουσι· καὶ θεὸν θν αὐτὸν προσκυνοῦντες, δι’ αὐτοῦ καὶ ὃν οὐκ ἤδεισαν πατέρα πρα γινώσκουσι· καὶ τό γε θαυμαστόν· διαφόρων ὄντων κ αὶ μυρίων σεβασμάτων· καὶ ἑκάστου τόπου τὸ ἴδιον ἔχοντος εἴδωλον· καὶ μὴ ἰσχύοντος τοῦ παρ’ αὐτοῖς λεγομένου θεοῦ· τὸν πλησίον ὑπερβῆναι τόπον· ὥστε καὶ τοὺς ἐκ γειτόνων πεῖσαι σέβειν αὐτόν· ἀλλὰ μόλις καὶ ἐν τοῖς ἰδίοις θρησκευομένου· οὐδεὶς γὰρ ἄλλος τὸν τοῦ γείτονος ἐσέβετο θεὸν θν · ἀλλ’ ἕκαστος τὸ ἴδιον ἐφύλαττεν εἴδωλον· νομίζων τῶν πάντων αὐτὸ κύριον εἶναι, μόνος ὁ χριστὸς χς παρὰ πᾶσιν εἷς καὶ πανταχοῦ ὁ αὐτὸς προσκυνεῖται· καὶ ὃ μὴ δεδύνηται τῶν εἰδώλων ἡ ἀσθένεια ποιῆσαι, τοῦτο ὁ χριστὸς χς πεποίηκεν· οὐ μόνον τοὺς πλησίον ἀλλὰ καὶ πᾶσαν ἁπλῶς τὴν οἰκουμένην πείσας ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν κύριον κν σέβειν· καὶ δι’ αὐτοῦ τὸν θεὸν θν τὸν αὐτοῦ πατέρα πρα · καὶ πάλαι μὲν τὰ παν τ αχοῦ, τῆς ἀπάτης τῶν μαντείων, ἐπεπλήρωτο· καὶ τὰ ἐν δελφοῖς καὶ δωδώνη καὶ βοιωτία· καὶ λυκία· καὶ λιβύη· καὶ αἰγύπτω· καὶ καβίροις μαντεύματα, καὶ ἡ πυθία· ἐθαυμάζοντο τῆ φαντασίᾳ παρα τῶν ἀνθρώπων ἀνων · νῦν δὲ ἀφ’ οὗ χριστὸς χς καταγγέλλεται πανταχοῦ, πέπαυται καὶ τούτων ἡ μανία· καὶ οὐκ ἔστιν ἔτι λοιπὸν ἐν αὐτοῖς ὁ μαντευόμενος· καὶ πάλαι μὲν δαίμονες ἐ φαντασ ιο κόπουν τους ἀνθρώπους ἀνους · προκαταλαμβάνοντες· πηγὰς ἢ ποταμους ἢ ξύλα· ἢ λίθους· καὶ οὕτως ταῖς μαγγανείαις ἐξέπληττον τοὺς ἄφρονας· νῦν δὲ, τῆς θείας ἐπιφανείας τοῦ λόγου γεγενημένης, πέπαυται τούτων ἡ φαντασία· τῶ γὰρ σημείω τοῦ σταυροῦ στροῦ καὶ μόνον ὁ ἄνθρωπος ἄνος χρώμενος, ἀπελαύνει τούτων τὰς ἀπάτας· καὶ πάλαι μὲν τοὺς παρὰ ποι η ταῖς λεγομένους θεοὺς· δία καὶ κρόνον· καὶ ἀπόλλωνα καὶ ἥρωας, ἐνόμιζον οἱ ἄνθρωποι ἄνοι θεοὺς· καὶ τούτους ἐπλανῶντο σέβοντες· ἄρτι δὲ τοῦ σωτῆρος σρς ἐν ἀνθρώποις ἀνοις φανέντος, ἐκεῖνοι μὲν, ἐγυμνώσθησαν ὄντες ἄνθρωποι ἄνοι θνητοί· μόνος δὲ ὁ χριστὸς χς ἐν ἀνθρώποις ἀνοις ἐγνωρίσθη· θεὸς θς ἀληθινοῦ θεοῦ θῦ 
 θεὸς θς λόγος· τί δὲ περὶ τῆς θαυμαζομένης παρ’ αὐτοῖς μ αγείας ἄν τις εἴποι· ὅτι πρὶν μὲν ἐπιδημῆσαι τὸν λόγον, ἴσχυε καὶ ἐνήργει παρ’ αἰγυπτίοις καὶ χαλδαίοις καὶ ἰνδοῖς αὕτη καὶ ἐξέπληττε τοὺς ὁρῶντας· τῆ δὲ παρουσία τῆς ἀληθείας καὶ τῆ ἐπιφανεία τοῦ λόγου διηλέγχθη καὶ αὕτη καὶ κατηργήθη παντελῶς· π ερὶ δὲ τῆς ἑλληνικῆς σοφίας καὶ τῆς τῶν φιλοσόφων μεγαλοφωνίας, νομίζω μηδένα τοῦ παρ’ ἡμῶν δεῖσθαι λόγου· ἐπ’ ὄψει πάντων ὄντος τοῦ θαύματος· ὅτι τοσαῦτα γραψάντων τῶν παρ’ ἕλλησι σοφῶν· καὶ μὴ δυνηθέντων πεῖσαι· κἂν, ὀλίγους ἐκ τῶν πλησίον τόπων περὶ ἀθανασίας καὶ τοῦ κατ’ ἀρετὴν βίου, μόνος ὁ χριστὸς χς δι’ εὐτελῶν ῥημάτων· καὶ δι’ ἀνθρώπων ἀνων οὐ κατὰ τὴν γλῶτταν σοφῶν, κατὰ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην παμπληθεῖς ἐκκλησίας ἔπεισεν ἀνθρώπων ἀνων · καταφρονεῖν μὲν, θανάτου φρονεῖν δὲ ἀθάνατα· καὶ τὰ μὲν πρόσκαιρα παρορᾶν· εἰς δὲ τὰ αἰώνια ἀποβλέπειν· καὶ μηδὲν ἡγεῖσθαι τὴν ἐπὶ γῆς δόξαν, μόνης δὲ τῆς ἀθανασίας ἀντιποιεῖσθαι· ταῦτα δὲ τ ὰ λεγόμενα παρ’ ἡμῶν, οὐκ ἄχρι λόγων ἐστὶν· ἀλλὰ καὶ ἐξ αὐτῆς τῆς πείρας, ἔχει τὴν τῆς ἀληθείας μαρτυρίαν· παρίτω γὰρ ὁ βουλόμενος καὶ θεωρείτω τῆς μὲν ἀρετῆς τὸ γνώρισμα, ἐν ταῖς χριστοῦ χῦ παρθένοις· καὶ ἐν τοῖς σωφροσύνην ἀγνεύουσι νεωτέροις· τῆς δὲ ἀθανασίας τὴν πίστιν, ἐν τῶ τοσούτω τῶν μαρτύρων χορῶ· ἡ κ έτω δὲ καὶ ὁ πεῖραν τῶν προλεχθέντων βουλόμενος λαβεῖν· καὶ ἐπ’ αὐτῆς τῆς φαντασίας τῶν δαιμόνων· καὶ τῆς τῶν μαντειῶν ἀπάτης· καὶ τῶν τῆς μαγείας θαυμάτων, χρησάσθω τῶ σημειῶ τοῦ γελωμένου παρ’ αὐτοῖς σταυροῦ στροῦ · τὸν χριστὸν χν ὀνομάσας μόνον· καὶ ὄψεται πῶς δι’ αὐτοῦ δαίμονες μὲν φεύγουσι· μαντεῖα δὲ παύεται· μαγεία δὲ πᾶσα καὶ φαρμακεία κατήργηται· τίς οὖν ἄρα καὶ πηλίκος ἐστὶν οὗτος ὁ χριστὸς χς ὁ τ ῆ ἑαυτοῦ ὀνομασία καὶ παρουσία τὰ πάντα πανταχόθεν ἐπισκιάσας καὶ καταργήσας· καὶ μόνος κατὰ πάντων ἰσχύων· καὶ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην τῆς ἑαυτοῦ διδασκαλίας πληρώσας, λεγέτωσαν οἱ πάνυ γελῶντες καὶ οὐκ ἐρυθριῶντες ἕλληνες· εἰ μὲν γ ὰρ ἄνθρωπος ἄνος ἐστι, καὶ πῶς εἷς ἄνθρωπος ἄνος τὴν πάντων τῶν παρ’ ἑαυτοῖς θεῶν δύναμιν ὑπερῆρε· καὶ οὐδὲν ἐκείνους ὄντας· τῆ ἑαυτοῦ δυνάμει διήλεγξεν· εἰ δὲ μάγον αὐτὸν λέγουσι, πῶς οἷόν τέ ἐστιν, ὑπὸ μάγου καταργεῖσθαι πᾶσαν τὴν μαγείαν· καὶ μὴ μᾶλλον συνίστασθαι· εἰ μὲν γὰρ ἀνθρώπους ἀνους μάγους ἐνίκα· ἢ καθενὸς ἴσχυε μόνου, καλῶς ἂν ἐνομίσθη παρ’ αὐτοῖς κρείττονι τέχνη, τὴν τῶν ἄλλων ὑπερβάλλων· εἰ δὲ κατὰ πάσης ἁπλῶς μαγείας, καὶ αὐτοῦ τοῦ ὀνόματος αὐτῆς ᾔρατο τὴν νίκην ὁ τούτου σταυρὸς στρς , δῆλον ἂν εἴη, μὴ εἶναι μάγον τὸν σωτῆρα σρα · ὃν καὶ οἱ παρὰ τῶν ἄλλων μάγων ἐπικαλούμενοι δαίμονες, ὡς δεσπότην φεύγουσι· τίς οὖν ἄ ρά ἐστι λεγέτωσαν οἱ μόνον ἐν τῶ χλευάζειν ἔχοντες τὴν σπουδὴν ἕλληνες· ἴσως ἂν φήσαιεν, δαίμονα καὶ αὐτὸν γεγενῆσθαι· καὶ οὕτως ἰσχύειν· τοῦτο δὲ καὶ πάνυ λέγοντες, ὀφλήσουσι χλεύην· πάλιν ταῖς προ τέραις ἀποδείξεσι δυσωπεῖσθαι δυνάμενοι· πῶς γὰρ οἷόν τέ ἐστι δαίμονα εἶναι τὸν τοὺς δαίμονας ἀπελαύνοντα· εἰ μὲν γὰρ ἁπλῶς δαίμονας ἤλαυνε, καλῶς ἂν ἐνομίσθη τῶ ἄρχοντι τῶν δαιμον ί ων ἰσχύειν αὐτὸν κατὰ τῶν ἐλαττόνων· ὁποῖα καὶ ἰουδαῖοι θέλοντες αὐτὸν ὑβρίζειν, ἔλεγον αὐτῶ· εἰ δὲ πᾶσα τ ῶν δαιμόνων μανία ἐξίσταται τῆ τούτου ὀνομασία καὶ διώκεται, φανερὸν ἂν εἴη καὶ ἐν τούτω πλανᾶσθαι αὐτοὺς· καὶ μὴ εἶναι ὡς νομίζουσι, δαιμονικήν τινα δύναμιν, τὸν κύριον κν ἡμῶν καὶ σωτῆρα σρα 
 χριστόν χν · οὐκοῦν εἰ μ ήτε ἄνθρωπος ἄνος ἁπλῶς· μήτε μάγος· μήτε δαίμων τίς ἐστιν ὁ σωτὴρ σὴρ · ἀλλὰ καὶ τὴν τῶν παρὰ ποιηταῖς ὑπόνοιαν καὶ δαιμόνων φαντασίαν καὶ ἑλλήνων σοφίαν τῆ αὐτοῦ θειότητι κατήργησε καὶ ἐπεσκίασε, φανερὸν ἂν εἴη καὶ παρὰ πᾶσιν ὁμολογηθήσεται, ὅτι οὗτος ἀληθῶς θεοῦ θῦ υἱός ἐστι· λόγος καὶ σοφία καὶ δύναμις τοῦ πατρὸς πρς ὑπάρχων· διὰ τοῦτο γὰρ οὐδὲ ἀνθρώπινά ἀνίνά ἐστιν αὐτοῦ τὰ ἔργα· ἀλλ’ ὑπὲρ ἄνθρωπον ἄνον · καὶ θεοῦ θῦ τῶ ὄντι γινώσκεται ταῦτα, καὶ ἀπ’ αὐτῶν τῶν φαινομένων· καὶ ἀπὸ τῆς πρὸς ἀνθρώπους ἀνους συγκρίσεως· τίς γὰρ τῶν πώποτε γενομένων ἀνθρώπων ἀνων 
 ἐ κ παρθένου μόνης ἑαυτῶ συνεστήσατο σῶμα· ἢ τίς πώποτε ἀνθρώπων ἀνων τοιαύτας νόσους ἐθεράπευσεν, οἵας ὁ κοινὸς πάντων κύριος κς · τίς δὲ τὸ τῆ γενέσει ἐλλεῖπον ἀποδέδωκε καὶ ἐκ γενετῆς τυφλὸν ἐποίησε βλέπειν· ἀ σκληπιὸς ἐθεοποιήθη παρ’ αὐτοῖς, ὅτι τὴν ἰατρικὴν ἤσκησε· καὶ βοτάνας πρὸς τὰ πάσχοντα τῶν σωμάτων ἐπενόει· οὐκ αὐτὸς ταῦτα πλάττων ἀπὸ γῆς, ἀλλὰ τῆ ἐκ φύσεως ἐπιστήμη, ταύτας ἐφευρίσκων· τί δὲ πρὸς τὸ ὑπὸ τοῦ σωτῆρος σρς γενόμενον· ὅτι οὐ τραῦμα ἐθεράπευσεν· ἀλλὰ γένεσιν ἔπλασε· καὶ ἀπεκατέστησε το πλάσμα· ἡρ α κλῆς· ὡς θεὸς θς προσκυνεῖται παρ’ ἕλλησιν, ὅτι πρὸς ἴσους ἀνθρώπους ἀνους ἀντεμαχέσατο καὶ θηρία δόλοις ἀνεῖλε, τί πρὸς τὰ ὑπὸ τοῦ λόγου γενόμενα, ὅτι νόσους καὶ δαίμονας καὶ θάνατον αὐτὸν ἀπήλαυνε τῶν ἀνθρώπων ἀνων · διό ν υσος θρησκεύεται παρ’ αὐτοῖς, ὅτι μέθης γέγονε διδάσκαλος τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις , ὁ δὲ σωτὴρ σὴρ τῶ ὄντι καὶ κύριος κς τοῦ παντὸς, σωφροσύνην διδάξας, χλευάζεται παρ’ ἐκείνων· ἀ λλ’ ἔστω ταῦτα· τί καὶ πρὸς τὰ ἕτερα θαύματα τῆς θεότητος αὐτοῦ· τίνος ἀποθνήσκοντος ἀνθρώπου ἀνου , ὁ μὲν ἥλιος ἐσκοτίσθη· ἡ δὲ γῆ ἐσείετο· ἰδοὺ μέχρι νῦν, ἀποθνήσκουσι καὶ ἀπέθανον ἔτι ἄνθρωποι ἄνοι · πότε τί τοιοῦτον ἐπ’ αὐτοῖς γέγονε θαῦμα· ἢ, ἵνα τὰς διὰ τοῦ σώματος αὐτοῦ πράξεις παραλίπω, καὶ τὰς μετὰ τὴν ἀνάστασιν αὐτοῦ μνημονεύσω, τίνος πώποτε τῶν γενομένων ἀνθρώπων ἀνων ἡ διδασκαλία· ἀπὸ περάτων γῆς ἕως περάτων, μία καὶ ἡ αὐτὴ δι’ ὅλων ἴσχυσεν, ὥστε διὰ πάσης γῆς τὸ σέβας αὐτοῦ δ ια πτῆναι, ἢ, διατί εἴπερ ἄνθρωπός ἄ νός ἐστιν ὁ χριστὸς χς καὶ οὐ θεὸς θς λόγος κατ’ αὐτοὺς, οὐ κωλύεται ὑπὸ τῶν παρ’ αὐτοῖς θεῶν, εἰς τὴν αὐτὴν χώραν ἔνθα εἰσὶ· τὸ τούτου σέβας δ ια βῆναι· ἀλλὰ μᾶλλον αὐτὸς ὁ λόγος ἐπιδημῶν τῆ διδασκαλία ἑαυτοῦ, τὴν ἐκείνων θρησκείαν παύει· καὶ τὴν φαντασίαν αὐτῶν καταισχύνει· π ολλοὶ πρὸ τούτου γεγόνασι βασιλεῖς· καὶ τύραννοι γῆς πολλοὶ παρὰ χαλδαίοις ἱστοροῦνται· καὶ παρ’ αἰγυπτίοις καὶ ἰνδοῖς γενόμενοι σοφοὶ καὶ μάγοι· τίς τούτων ποτὲ, οὐ λέγω μετὰ θάνατον, ἀλλὰ καὶ ἔτι ζῶν ἠδυνήθη τοσοῦτον ἰσχῦσαι, ὥστε τὴν σύμπασαν αὐτὸν γῆν πληρῶσαι τῆς αὐτοῦ διδασκαλίας· καὶ τοσοῦτον πλῆθος παιδεῦσαι ἀπὸ τῆς τῶν εἰδώλων δεισιδαιμονίας, ὅσους ὁ ἡμέτερος σωτὴρ σὴρ εἰς ἑαυτὸν ἀπὸ τῶν εἰδώλων με τήνεγκεν· ἑλλήνων οἱ φιλόσοφοι μετὰ πιθανότη τ ος καὶ τέχνης λόγων, πολλὰ συνέγραψαν· τί οὖν τοσοῦτον ὅσον ὁ τοῦ χριστοῦ χῦ 
 σταυρὸς στρὸς , ἐπεδείξαντο· ἄχρι γὰρ τελευτῆς αὐτῶν τὰ παρ’ αὐτῶν σοφίσματα, τὸ πιθανὸν ἔσχον· ἀλλὰ καὶ ὃ ἔδοξαν ζῶντες ἰσχύειν, ἐν ἀλλήλοις ἔσχον τὴν ἅμιλλαν· καὶ κατ’ ἀλλήλων μελετῶντες ἐφιλονείκουν· ὁ δὲ τοῦ θεοῦ θῦ λόγος τὸ παραδοξό τ ατον· πτωχοτέραις ταῖς λέξεσι διδάξας, τοὺς πάνυ σοφιστὰς ἐπεσκίασε· καὶ τὰς μὲν ἐκείνων διδασκαλίας κατήργησε πάντας ἕλκων πρὸς ἑαυτόν· τὰς δὲ ἑαυτοῦ ἐκκλησίας πεπλήρωκε· καὶ τό γε θαυμαστόν· ὅτι ὡς ἄνθρωπος ἄνος εἰς τὸν θάνατον καταβὰς, τὴν τῶν σοφῶν μεγαλοφωνίαν περὶ εἰδώλων κατήργησε· τ ίνος γάρ ποτε θάνατος ἀπήλασε δαίμονας· ἢ τίνος ποτὲ θάνατον ἐφοβήθησαν δαίμονες ὡς τὸν χριστοῦ χῦ · ἔνθα γὰρ ὀνομάζεται τὸ ὄνομα τοῦ σωτῆρος σρς · ἐκεῖθεν πᾶς δαίμων ἀπελαύνεται· τίς δὲ οὕτως τὰ ψυχικὰ πάθη περ ι εῖλε τ ῶν ἀνθρώπων ἀνων , ὥστε τοὺς μὲν πόρνους σωφρονεῖν· τοὺς δὲ ἀνδροφόνους μηκέτι ξίφος κρατεῖν· τοὺς δὲ δειλία προκατεχομένους ἀνδρίζεσθαι· καὶ ὅλως, τίς τοὺς παρὰ βαρβάροις καὶ τοὺς κατὰ τόπον τῶν ἐθνῶν ἀνθρώπους ἀνους ἔπεισεν· ἀποθέσθαι μὲν τὴν μανίαν· εἰρηναῖα δὲ φρονεῖν, εἰ μὴ ἡ τοῦ χριστοῦ χῦ πίστις καὶ τὸ τοῦ σταυροῦ στροῦ σημεῖον· τίς δὲ ἄλλος περὶ ἀθανασίας οὕ τ ως ἐπιστώσατο τοὺς ἀνθρώπους ἀνους , ὡς ὁ τοῦ χριστοῦ χῦ 
 σταυρὸς στρὸς · καὶ ἡ τοῦ σώματος ἀνάστασις αὐτοῦ· καίπερ γὰρ πάντα ψευσάμενοι ἕλληνες, ὅμως οὐκ ἠδυνήθησαν ἀνάστασιν τῶν ἑαυτῶν εἰδώλων πλάσασθαι· οὐκ ἐνθυμούμενοι τὸ σύνολον· εἰ ὅλως δυνατὸν, μετὰ θάνατον εἶναι πάλιν τὸ σῶμα· ἐφ’ ὧ καὶ μάλιστα ἄν τις αὐτοὺς ἀποδέξεται· ὅτι τοιαῦτα λογισάμενοι, τὴν μὲν ἀσθένειαν τῆς ἑαυτῶν εἰδωλολατρίας ἤλεγξαν τὸ δὲ δυνατὸν τῶ χριστῶ χῶ παρεχώρησαν· ἵνα καὶ ἐκ τούτου γνωσθῆ παρὰ πᾶσι τοῦ θεοῦ θῦ υἱός· τίς οὖν ἀνθρώπων ἀνων 
 μ ετὰ θάνατον ἢ ὅλως ζῶν, περὶ παρθενίας ἐδίδαξε· καὶ οὐκ ἐνόμισεν ἀδύνατον εἶναι τὴν ἀρετὴν ταύτην ἐν ἀνθρώποις ἀνοις · ἀλλ’ ὁ ἡμέτερος σωτὴρ σὴρ καὶ τῶν πάντων βασιλεὺς χριστὸς χς · τοσοῦτον ἴσχυσεν ἐν τῆ περὶ ταύτης διδασκαλία· ὡς καὶ παιδία μήπω τῆς νομίμης ἡλικίας ἐπιβάντα, τὴν ὑπὲρ τὸν νόμον ἐπαγγέλλεσθαι παρθενίαν· τίς πώποτε ἀνθρώπων ἀνων ἠδυνήθη διαβῆναι το σ οῦτον καὶ εἰς σκύθας καὶ αἰθίοπας ἢ πέρσας· ἢ ἀρμενίους· ἢ γότθους· ἢ τοὺς ἐπέκεινα τοῦ ὠκεανοῦ λεγομένους· ἢ τοὺς ὑπὲρ τὴν ὑρκανίαν ὄντας, ἢ ὅλως τοὺς αἰγυπτίους καὶ χαλδαίους παρελθεῖν· τοὺς φρονοῦντας μὲν μαγικὰ· δεισιδαίμονας δὲ ὑπὲρ τὴν φύσιν· καὶ ἀγρίους τοῖς τρόποις· καὶ ὅλως κηρύξαι περὶ ἀρετῆς καὶ σωφροσύνης, καὶ τῆς κατὰ εἰδώλων θρησκείας, ὡς ὁ πάντων κύριος κς · ἡ τοῦ θεοῦ θῦ δύναμις· ὁ κύριος κς ἡμῶν ἰησοῦς ἰς 
 χριστός χς · ὃς οὐ μόνον ἐκήρυξε διὰ τῶν ἑαυτοῦ μαθητῶν· ἀλλὰ γὰρ καὶ ἔπεισεν αὐτοὺς κατὰ διάνοιαν τὴν μὲν τῶν τρόπων ἀγριότητα μεταθέσθαι· μηκέτι δὲ τοὺς πατρίους σέβειν θεοὺς· ἀλλ’ αὐτὸν ἐπιγινώσκειν· καὶ δι’ αὐτοῦ τὸν πατέρα πρα θρησκεύειν· πάλαι μ ὲν γὰρ εἰδωλολατροῦντες ἕλληνες καὶ βάρβαροι, κατ’ ἀλλήλων ἐπολέμουν· καὶ ὠμοὶ πρὸς τοὺς συγγενεῖς ἐτύγχανον· οὐκ ἦν γάρ τινα τὸ σύνολον οὔτε τὴν γῆν οὔτε τὴν θάλατταν διαβῆναι χωρὶς τοῦ τὴν χεῖρα ξίφεσιν ὁπλίσαι· ἕνεκα τῆς πρὸς ἀλλήλους ἀκαταλλάκτου μάχης· καὶ γὰρ καὶ ἡ πᾶσα τοῦ ζῆν αὐτοῖς δ ια γωγὴ, δι’ ὅπλων ἐγίνετο· καὶ ξίφος ἦν αὐτοῖς ἀντὶ βακτηρίας· καὶ παντὸς βοηθήματος ἔρεισμα· καίτοι ὡς προεῖπον· εἰδώλοις ἐλάτρευον· καὶ δαίμοσιν ἔσπενδον θυσίας, καὶ ὅμως οὐδὲν ἐκ τῆς εἰδώλων δεισιδαιμονίας ἠδυνήθησαν οἱ τοιαῦτα φρονοῦντες μεταπαιδευθῆναι· ὅτε δ ὲ εἰς τὴν χριστοῦ χῦ διδασκαλίαν μεταβεβήκασι, τότε δὴ παραδόξως τῶ ὄντι κατὰ διάνοιαν κατανυγέντες, τὴν μὲν ὠμότητα τῶν φόνων ἀπέθεντο· καὶ οὐκέτι πολέμια φρονοῦσι· πάντα δὲ αὐτοῖς εἰρηναῖα· καὶ τὰ πρὸς φιλίαν καταθύμια λοιπόν ἐστι· τίς οὖν ὁ τ αῦτα ποιήσας· ἢ τίς ὁ τοὺς μισοῦντας ἀλλήλους εἰς εἰρήνην συνάψας, εἰ μὴ ὁ ἀγαπητὸς τοῦ πατρὸς πρς υἱός· ὁ κοινὸς πάντων σωτὴρ σὴρ 
 ἰησοῦς ἰς 
 χριστός χς · ὃς, τῆ ἑαυτοῦ ἀγάπη πάντα ὑπὲρ τῆς ἡμῶν σωτηρίας σρίας ὑπέστη· καὶ γὰρ καὶ ἄνωθεν ἦν προφητευόμενον περὶ τῆς παρ’ αὐτοῦ πρυτανευομένης εἰρήνης· λεγούσης τῆς γραφῆς· συγκόψουσι τὰς μαχαίρας αὐτῶν εἰς ἄροτρα· καὶ τὰς ζιβύνας αὐτῶν εἰς δρέπανα· καὶ οὐ λήψεται ἔθνος ἐπ’ ἔθνος μάχαιραν· καὶ οὐ μὴ μάθωσιν ἔτι πολεμεῖν· καὶ οὐκ ἄπιστόν γε τὸ τοιοῦτον· ὅπου καὶ νῦν οἱ τὸ ἄγριον τ ῶν τρόπων ἔμφυτον ἔχοντες βάρβαροι· ἔτι μὲν θύοντες παρ’ αὐτοῖς τοῖς εἰδώλοις μαίνονται κατ’ ἀλλήλων· καὶ χωρὶς ξίφους, οὐδεμίαν ὥραν ἀνέχονται μένειν· ὅτε δὲ τῆς χριστοῦ χῦ διδασκαλίας ἀκούουσιν, εὐθέως ἀντι μὲν πολέμων, εἰς γεωργίαν τρέπονται· ἀντὶ δὲ τοῦ ξίφεσι τὰς χεῖρας ὁπλίζειν, εἰς εὐχὰς ἐκτείνουσι· καὶ ὅλως ἀντὶ τοῦ πολεμεῖν πρὸς ἑαυτοὺς, λοιπὸν κατὰ διαβόλου καὶ κατὰ δαιμόνων ὁπλίζονται· σωφροσύνη καὶ ψυχῆς ἀρετῆ, τούτους καταπολεμοῦντες· τοῦτο δὲ τῆς μὲν θειότητος τοῦ σωτῆρος σρς ἐστὶ γνώρισμα· 
 ὅ τι ὃ μὴ δεδύνηνται ἐν εἰδώλοις μαθεῖν οἱ ἄνθρωποι ἄνοι · τοῦτο παρ’ αὐτοῦ μεμαθήκασι· τῆς δὲ δαιμόνων καὶ τῆς εἰδώλων ἀσθενείας καὶ οὐθενείας, ἔλεγχος οὐκ ὀλίγος ἐστὶν οὗτος· εἰδότες γὰρ ἑαυτῶν οἱ δαίμονες τὴν ἀσθένειαν, διὰ τοῦτο συνέβαλον πάλαι τοὺς ἀνθρώπους ἀνους καθ’ ἑαυτῶν πολεμεῖν· ἵνα μὴ παυσάμενοι τῆς κατ’ ἀλλήλων ἔριδος, εἰς τὴν κατὰ δαιμόνων μάχην ἐπιστρέψωσιν· ἀμέλει μὴ πολεμοῦντες π ρὸς ἑαυτοὺς οἱ χριστῶ χῶ μαθητευόμενοι, κατὰ δαιμόνων τοῖς τρόποις καὶ ταῖς κατ’ ἀρετὴν πράξεσιν ἀ ντιπαρατάσσονται· καὶ τούτους μὲν διώκουσι· τὸν δὲ τούτων ἀρχηγὸν διάβολον, καταπαίζουσιν· ὥστε ἐν νεότητι μὲν, σωφρονεῖν· ἐν πειρασμοῖς δὲ ὑπομένειν· ἐν πόνοις δὲ καρτερεῖν· καὶ ὑβριζομένους μὲν, ἀνέχεσθαι· ἀποστερουμένους δὲ καταφρονεῖν· καὶ τό γε θαυμαστὸν, ὅτι καὶ θανάτου καταφρονοῦσι· καὶ γίνονται μάρτυρες χριστοῦ χῦ · καὶ ἵ να ἓν ὃ πάνυ θαυμαστόν ἐστι γνώρισμα τῆς θειότητος τοῦ σωτῆρος σρς εἴπω; τίς πώποτε ἄνθρωπος ἄνος ἁπλῶς· ἢ μάγος, ἢ, τύραννος, ἢ βασιλεὺς, ἐφ’ ἑαυτοῦ τοσοῦτον ἠδυνήθη βαλεῖν· καὶ καθ’ ὅλης τῆς εἰδωλ ολ ατρίας· καὶ πάσης δαιμονικῆς στρατιᾶς· καὶ πάσης μαγείας καὶ πάσης σοφίας ἑλλήνων τοσοῦτον ἰσχυόντων· καὶ ἔτι ἀκμαζόντων καὶ ἐκπληττόντων πάντας, ἀντιμάχεσθαι· καὶ μιᾶ ῥοπῆ κατὰ πάντων ἀντιστῆναι· ὡς ὁ ἡμέτερος κύριος κς ὁ τοῦ θεοῦ θῦ ἀληθὴς λόγος· ὃς ἀοράτως ἑκάστου τὴν πλάνην ἐλέγχων· μόνος παρὰ πάντων τοὺς πάντας ἀνθρώπους ἀνους σκυλεύει· ὥστε τοὺς μὲν τὰ εἴδωλα προσκυνοῦντας, λοιπὸν αὐτὰ καταπατεῖν· τοὺς δὲ μαγείαις θαυμασθέντας, τὰς βίβλους κατακαίειν· τοὺς δὲ σοφοὺς τὴν τῶν εὐαγγελίων προκρίνειν πάντων ἑρμηνείαν· οὓς μὲν γὰρ πρότερον προσεκύνουν, τούτους καταλιμπάνουσιν· ὃν δὲ ἐχλεύαζον ἐσταυρωμένον, τοῦτον προσκυνοῦσι θεὸν θν αὐτὸν ὁμολογοῦντες· ῀ καὶ οἱ μὲν παρ’ αὐτοῖς λεγόμενοι θεοὶ, τῶ σημείω τοῦ σταυροῦ στροῦ διώκονται· ὁ δὲ σταυρω στρω θεὶς σωτὴρ σὴρ , ἐν πάση τῆ οἰκουμένη θεὸς θς ἀναγορεύεται καὶ θεοῦ θῦ υἱός· καὶ οἱ μὲν, παρ’ ἕλλησι προσκυνούμενοι θεοὶ, ὡς αἰσχροὶ διαβάλλονται παρ’ αὐτῶν· οἱ δὲ τὴν χριστοῦ χῦ λαμβάνοντες διδασκαλίαν, σωφρονέστερον ἐκείνων ἔχουσι τὸν βίον· ταῦ τ α οὖν· καὶ τὰ τοιαῦτα εἰ μὲν ἀνθρώπινά ἀνίνά ἐστι, δεικνύτω τίς ὁ βουλόμενος καὶ τὰ τῶν προτέρων τοιαῦτα, καὶ πειθέτω· εἰ δὲ μὴ ἀνθρώπων ἀνων ἀλλὰ θεοῦ θῦ ἔργα ταῦτα φαίνεται· καί εἰσὶ, διατί τοσοῦτον ἀσεβοῦσιν οἱ ἄπιστοι, μὴ ἐπιγινώσκοντες τὸν ταῦτα ἐργασάμενον δεσπότην· ὅμοιον γὰρ πάσχουσιν ὡς εἴ τις ἐκ τῶν ἔργων τῆς κτίσεως μὴ γινώσκοι τὸν τούτων δημιουργὸν θεόν θν · εἰ γὰρ ἐκ τῆς εἰς τὰ ὅλα αὐτοῦ δυνάμεως ἐγίνωσκον αὐτοῦ τὴν θεότητα, ἔγνωσαν ἂν, ὅτι καὶ τὰ διὰ τοῦ σώματος ἔργα τοῦ χριστοῦ χῦ , οὐκ ἀνθρώπινα ανίνα · ἀλλὰ τοῦ πάντων σωτῆρος σωτῆρός σρς ἐστὶ τοῦ θεοῦ θῦ λόγου· γινώσκοντες δὲ οὕτως καθάπερ εἶπεν ὁ παῦλος, οὐκ ἂν τὸν κύριον κν τῆς δόξης ἐ σταύρω στρώ σαν· ὥ σπερ οὖν εἴ τις ἀόρατον ὄντα τῆ φύσει τὸν θεὸν θν · καὶ μηδόλως ὁρώμενον εἰ θέλοι ὁρᾶν· ἐκ τῶν ἔργων αὐτὸν καταλαμβάνει καὶ γινώσκει, οὕτως ὁ μὴ ὁρῶν τῆ διανοία τὸν χριστόν χν , κἂν ἐκ τῶν ἔργων τοῦ σώματος καταμανθανέτω τοῦτον· καὶ δοκιμαζέτω εἰ ἀνθρώπινά ἀνίνά ἐστιν ἢ θεοῦ θῦ · καὶ ἐὰν μὲν ἀνθρώπινα ἀνίνα ἦ, χλευαζέτω· εἰ δὲ μὴ ἀνθρώπινά ἀνίνά ἐστιν ἀλλὰ θεοῦ θῦ γινώσκεται, μὴ γελάτω τὰ ἀχλεύαστα· ἀλλὰ μᾶλλον θαυμαζέτω, ὅτι διὰ τοιούτου πράγμα τος εὐτελοῦς, τὰ θεῖα ἡμῖν πεφανέρωται· καὶ διὰ τοῦ θανάτου, ἡ ἀθανασία εἰς πάντας ἔφθασε· καὶ διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ λόγου, ἡ τῶν πάντων ἐγνώσθη πρόνοια· καὶ ὁ ταύτης χορηγὸς καὶ δημιουργὸς αὐτὸς ὁ τοῦ θεοῦ θῦ λόγος· αὐτὸς γὰρ ἐνηνθρώπησεν, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν· καὶ αὐτὸς ἐφανέρωσεν ἑαυτὸν διὰ σώματος, ἵνα ἡμεῖς τοῦ ἀοράτου πατρὸς πρς ἔννοιαν λάβωμεν· καὶ αὐτὸς ὑπέμεινε τὴν παρ’ ἀνθρώπων ἀνων ὕβριν, ἵνα ἡμεῖς ἀφθαρσίαν κληρονομήσωμεν· ἐβλάπτετο μὲν γὰρ αὐτὸς οὐδὲν, ἀπαθὴς καὶ ἄφθαρτος καὶ αὐτ ολ όγος ὢν, καὶ θεός θς · τοὺς δὲ πάσχοντας ἀνθρώπους ἀνους δι’ οὓς καὶ ταῦτα ὑπέμεινεν, ἐν τῆ ἑαυτοῦ ἀπαθεία ἐτήρει καὶ δ ιέ σωζε· καὶ ὅλως τὰ κατορ θ ώματα τοῦ σωτῆρος σρς τὰ διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως αὐτοῦ γενόμενα, τοιαῦτα καὶ τοσαῦτά ἐστιν· ἃ εἰ διηγήσασθαί τις ἐθελήσειεν, ἕοικε τοῖς ἀφορῶσιν εἰς τὸ πέλαγος τῆς θαλάσσης καὶ θέλουσιν ἀριθμεῖν τὰ κύματα ταύτης· ὡς γὰρ οὐ δύναται τοῖς ὀφθαλμοῖς περι λ αβεῖν τὰ ὅλα κύματα· τῶν ἐπερχομένων παριόντων τὴν αἴσθησιν τοῦ πειράζοντος, οὕτως καὶ τῶ βουλομένω πάντα τὰ ἐν σώματι τοῦ χριστοῦ χῦ κατορθώματα περιλαβεῖν, ἀδύνατα τὰ ὅλα κἀν τῶ λογισμῶ δέξασθαι, πλειόνων ὄντων τῶν παριόντων αὐτοῦ τὴν ἐνθύμησιν, ὧν αὐτὸς νομίζει περιειληφέναι· κ άλλιον οὖν μὴ πρὸς τὰ ὅλα ἀφορῶντα λέγειν· ὧν οὐδὲ μέρος ἐξειπεῖν τις δύναται· ἀλλ’ ἔτι ἑνὸς μνημονεῦσαι, καὶ σοὶ καταλιπεῖν τὰ ὅλα θαυμάζειν· πάντα γὰρ ἐπίσης ἔχει τὸ θαῦμα· καὶ ὅποι δ’ ἄν τις ἀποβλέψη ἐκεῖθεν τοῦ λόγου τὴν θειότητα βλέπων ὑπερεκπλήττεται· τοῦτο οὖν μετὰ τὰ προειρημένα, καταμαθεῖν σε ἄξιόν ἐστι· καὶ ὡς ἀρχὴν τῶν μὴ λεχθέντων θέσθαι καὶ θαυμάσαι λίαν· ὅτι τοῦ σωτῆρος σρος ἐπιδημήσαντος οὐκέτι μὲν ηὔξησεν ἡ εἰδωλολατρία· καὶ ἡ οὖσα δὲ ἐλαττοῦται καὶ κατ’ ὀλίγον παύεται καὶ οὐκέτι μὲν ἡ ἑλλήνων σοφία προκόπτει· καὶ ἡ οὖσα δὲ λοιπὸν ἀφανίζεται· καὶ δαίμονες μὲν, οὐκέτι φαντασίαις καὶ μαντείαις καὶ μαγείαις ἀπατῶσι· μόνον δὲ τολμῶντες καὶ ἐπιχειροῦντες, καταισχύνονται τῶ σημείω τοῦ σταυροῦ στροῦ · καὶ συλλήβδην εἰπεῖν, θεώρει πῶς ἡ μὲν τ οῦ σωτῆρος σρς διδασκαλία πανταχοῦ αὔξει· πᾶσα δὲ εἰδωλολατρία καὶ πάντα τὰ ἐναντιούμενα τῆ χριστοῦ χῦ πίστει, καθ’ ἡμέραν ἐλαττοῦται καὶ ἐξασθενεῖ καὶ πίπτει· οὕ τ ω δὲ θεωρῶν, προσκύνει μὲν τὸν ἐπὶ πάντων σωτῆρα καὶ δυνατὸν θεὸν θν λόγον· καταγίνωσκε δὲ τῶν ἐλαττουμένων καὶ ἀφανιζομένων ὑπ’ αὐτοῦ· ὡς γὰρ ἡλίου παρόντος οὐκέτι τὸ σκότος ἰσχύει· ἀλλὰ καὶ εἴ πού ἐστι περιλειπόμενον ἀπελαύνεται, οὕτως ἐλθούσης τῆς θείας ἐπιφανείας τοῦ θεοῦ θῦ λόγου, οὐκέτι μὲν ἰσχύει τὸ τῶν εἰδώλων σκότος· πάντα δὲ τὰ πανταχοῦ τῆς οἰκουμένης μέρη· τῆ τούτου διδασκαλία καταλάμπεται· καὶ ὥ σπερ βασιλεύοντός τινος, καὶ μὴ φαινομένου ἔν τινι χώρα· ἀλλ’ ἔνδον ὄντος ἐν τῶ ἑαυτοῦ οἴκω· πολλάκις τινὲς ἄτακτοι· καταχρώμενοι τῆ τούτου ἀναχωρήσει ἑαυτοὺς ἀναγορεύουσι· καὶ ἕκαστος κατασχηματισάμενος, τοὺς ἀκεραίους φαντασιοκοπεῖ ὡς βασιλεὺς· καὶ οὕτως πλανῶνται οἱ ἄνθρωποι ἄνοι · τῶ ὀνόματι ἀκούοντες μὲν εἶναι βασιλέα· οὐχ’ ὁρῶντες δὲ αὐτὸν διὰ τὸ μάλιστα μὴ δὲ δύνασθαι αὐτοὺς ἔσω τοῦ οἴκου χωρῆσαι· ἐπειδὰν δὲ ὁ ἀληθῶς βασιλεὺς προέλθη καὶ φανῆ· τότε οἱ μὲν ἀπατῶντες ἄτακτοι ἐλέγχονται τῆ τούτου παρουσία· οἱ δὲ ἄνθρωποι ἄνοι ὁρῶντες τὸν ἀληθῶς βασιλέα καταλιμπάνουσι τοὺς πάλαι πλανῶντας αὐτοὺς· οὕτως καὶ πάλαι μὲν, ἠπάτων οἱ δαίμονές τε καὶ ἄνθρωποι ἄνοι 
 θεοῦ θῦ τιμὴν ἑαυτοῖς περιτιθέντες· ὅτε δὲ ἐπεφάνη ὁ τοῦ θεοῦ θῦ λόγος ἐν σώματι· καὶ ἐγνώρισεν ἡμῖν τὸν ἑαυτοῦ πατέρα πρα , τότε δὴ· ἡ μὲν τῶν δαιμόνων ἀπάτη ἀφανίζεται καὶ παύεται· οἱ δὲ ἄνθρωποι ἄνοι ἀφορῶντες εἰς τὸν ἀληθινὸν τοῦ πατρὸς πρς 
 θεὸν θν λόγον, καταλιμπάνουσι τὰ εἴδωλα· καὶ λοιπὸν ἐπιγινώσκουσι τὸν ἀληθινὸν θεὸν θν · τοῦτο δὲ γνώρισμα τοῦ εἶναι τ ὸν χριστὸν χν 
 θεὸν θν λόγον καὶ θεοῦ θῦ δύναμίν ἐστι· τῶν γὰρ ἀνθρωπίνων ἀνίνων παυομένων· καὶ μένοντος τοῦ ῥήματος χριστοῦ χῦ , δῆλόν ἐστι παρὰ πᾶσι· τὰ μὲν παυόμενα εἶναι πρόσκαιρα· τὸν δὲ μένοντα, εἶναι θεὸν θν καὶ θεοῦ θῦ υἱὸν ἀληθινὸν μονογενῆ λόγον· ταῦτα μέν σοι παρ’ ἡμῶν δι’ ὀλίγων, ὅσον πρὸς στοιχείωσιν καὶ χαρακτῆρα τῆς κατὰ χριστὸν χν 
 π ίστεως καὶ τῆς θείας αὐτοῦ πρὸς ἡμᾶς ἐπιφανείας, ἀνατεθείσθω ὦ φιλόχριστε ἄνθρωπε ἄνε · σὺ δὲ· τὴν πρόφασιν ἐ κ τούτων λαβὼν εἰ ἐντυγχάνοις τοῖς τῶν γραφῶν γράμμασι γνησίως αὐτοῖς ἐφιστάνων τὸν νοῦν, γνώση, παρ’ αὐτῶν τελειότερον μὲν καὶ τρανότερον τῶν λεχθέντων τὴν ἀκρίβειαν· ἐκεῖναι μὲν γὰρ διὰ θεολόγων ἀνδρῶν παρὰ θεοῦ θῦ ἐλαλήθησαν καὶ ἐγράφησαν· ἡμεῖς δὲ παρὰ τῶν αὐταῖς ἐντυγχανόντων θεοπνεύστων διδασκάλων· οἳ καὶ μάρτυρες τῆς χριστοῦ χῦ θεότητος γεγόνασι, μαθόντες, μεταδίδομεν καὶ τῆ σῆ φιλομαθία· γ νώση, δὲ καὶ τὴν δευτέραν αὐτοῦ πάλιν πρὸς ἡμᾶς ἔνδοξον καὶ θείαν ἀληθῶς ἐπιφάνειαν· ὅτε οὐκέτι μετ’ εὐτελείας· ἀλλ’ ἐν τῆ ἰδία μεγαλειότητι· ὅτε οὐκέτι παθεῖν· ἀλλὰ λοιπὸν τοῦ ἰδίου στροῦ στροῦ τὸν καρπὸν ἀποδοῦναι πᾶσιν ἔρχεται· φημὶ δὴ τὴν ἀνάστασιν καὶ τὴν ἀφθαρσίαν· καὶ οὐκέτι μὲν κρίνεται· κρινεῖ δὲ τοὺς πάντας, πρὸς ἃ ἕκαστος ἔπραξε διὰ τοῦ σώματος, εἴτε ἀγαθὰ, εἴτε φαῦλα· ἔνθα τοῖς μὲν ἀγαθοῖς, ἀπόκειται βασιλεία οὐρανῶν οὐνῶν · τοῖς δὲ τὰ φαῦλα πράξασι, πῦρ αἰώνιον καὶ σκότος ἐξώτερον· οὕτω γὰρ καὶ αὐτὸς ὁ κύριος κς φησὶ· λέγω ὑμῖν· ἀπάρτι ὄψεσθε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἀνου καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως, καὶ ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ οὐνοῦ ἐν τῆ δόξη τοῦ πατρός πρός · διὸ δὴ καὶ σωτήριός ἐστι λόγος εὐτρεπίζων ἡμᾶς εἰς ἐκείνην τὴν ἡμέραν, καὶ λέγων· γίνεσθε ἕτοιμοι καὶ γρηγορεῖτε· ὅτι ᾗ ὥρα οὐκ οἴδατε ἔρχεται· κατὰ γὰρ τὸν μακάριον παῦλον· τοὺς πάντας ἡμᾶς παραστῆναι δεῖ, ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ χριστοῦ χῦ · ἵνα κομίσηται ἕκαστος πρὸς ἃ διὰ τοῦ σώματος ἔπραξεν· εἴτε ἀγαθὸν εἴτε φαῦλον· ἀλλὰ πρὸς τὴν ἐκ τῶν γραφῶν ἔρευναν καὶ γνῶσιν ἀληθῆ χρεία βίου καλοῦ καὶ ψυχῆς καθαρᾶς· καὶ τῆς κατὰ χριστὸν χν ἀρετῆς· ἵνα δι’ αὐτῆς ὁδεύσας ὁ νοῦς, τυχεῖν ὧν ὀρέγεται καὶ καταλαβεῖν δυνηθῆ, καθ’ ὅσον ἐφικτόν ἐστι τῆ ἀνθρώπων ἀνων φύσει· περὶ τοῦ θεοῦ θῦ λόγου μανθάνειν· ἄνευ γὰρ καθαρᾶς διανοίας, καὶ τῆς πρὸς τοὺς ἁγίους τοῦ βίου μιμήσεως, οὐκ ἄν τις καταλαβεῖν δυνηθείη τοὺς τῶν ἁγίων λόγους· ὥ σπερ γὰρ εἴ τις ἐθελήσειεν ἰδεῖν τὸ τοῦ ἡλίου φῶς, πάντως τὸν ὀφθαλμὸν ἀποσμήχει· καὶ λαμπρύνει· σχεδὸν ὅμοιον τῶ ποθουμένω ἑαυτὸν διακαθαίρων· ἵνα οὕτως φῶς γενόμενος ὁ ὀφθαλμὸς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἴδη· ἢ ὡς εἴ τις θελήσειεν ἰδεῖν πόλιν ἢ χώραν· πάντως ἐπὶ τὸν τόπον ἀφικνεῖται, τῆς θέας ἕνεκεν, οὕτως ὁ θέλων τῶν θεολόγων τὴν διάνοιαν καταλαβεῖν, προ απονίψαι καὶ προαποπλῦναι τῶ βίω, τὴν ψυχὴν ὀφείλει· καὶ πρὸς αὐτοὺς τοὺς ἁγίους ἀφικέσθαι, τῆ ὁμοιότητι τῶν πράξεων αὐτῶν· ἵνα σὺν αὐτοῖς τῆ ἀγωγῆ τῆς συζήσεως γενόμενος, τὰ καὶ αὐτοῖς ἀποκαλυφθέντα παρὰ θεοῦ θῦ , κατανοήση· καὶ λοιπὸν ὡς ἐκείνοις συναφθεὶς, ἐκφύγη μὲν, τὸν τῶν ἁμαρτωλῶν κίνδυνον καὶ τὸ τούτων πῦρ, ἐν τῆ ἡμέρα τῆς κρίσεως· ἀπολάβη δὲ τὰ τοῖς ἁγίοις ἀποκείμενα, ἐν τῆ τῶν οὐρανῶν ουνῶν βασιλεία· ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδεν· οὐδὲ οὖς ἤκουσεν· οὐδὲ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπων ἀνων ἀνέβη ὅσα ἡτοίμασται τοῖς κατ’ ἀρετὴν βιοῦσι καὶ ἀγαπῶσι τὸν θεὸν θν καὶ πατέρα πρα , ἐν χριστῶ χῶ 
 ἰησοῦ ἰῦ 
 κυρίω κω ἡμῶν· δι’ οὗ καὶ μεθ’ οὗ αὐτῶ τῶ πατρὶ πρὶ σὺν αὐτῶ τῶ υἱῶ ἐν ἁγίω πνεύματι πνι · τιμὴ καὶ κράτος καὶ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων· ἀμήν. τέλος τοῦ περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως λόγου.