Αὐτὸς μόνος μόνος γοῦν ὁ παντοδύναμος καὶ παντέλειος καὶ ἅγιος ὁ τοῦ πατρὸς λόγος, ἐπιβὰς τοῖς πᾶσι καὶ πανταχοῦ τὰς ἑαυτοῦ δυνάμεις ἐφαπλώσας καὶ φωτίσας τά τε φαινόμενα καὶ τὰ ἀόρατα πάντα, εἰς ἑαυτὸν συνέχει καὶ συσφίγγει, μηδὲν ἔρημον τῆς ἑαυτοῦ δυνάμεως ἀπολελοιπώς, ἀλλὰ πάντα καὶ διὰ πάντων καὶ ἕκαστον ἰδίᾳ καὶ ἀθρόως ὁμοῦ τὰ ὅλα ζωοποιῶν καὶ διαφυλάττων φυλάττων , τάς τε ἀρχὰς πάσης αἰσθητῆς οὐσίας, αἵπέρ εἰσι θερμὴ καὶ ψυχρὰ καὶ ὑγρὰ καὶ ξηρά, εἰς ἓν συγκεραννύων ποιεῖ ποιῆ μὴ ἀντιστατεῖν, ἀλλὰ μίαν καὶ σύμφωνον ἀποτελεῖν ἁρμονίαν. δι’ αὐτὸν καὶ τὴν αὐτοῦ δύναμιν οὔτε τὸ πῦρ τῷ ψυχρῷ μάχεται οὔτε οὓ τὸ ὑγρὸν τῷ ξηρῷ, ἀλλ’ ὡς φίλα καὶ ἀδελφὰ τὰ καθ’ ἑαυτὰ ὄντα ὄντα τὰ καθ’ ἑαυτὰ ἐναντία συνελθόντα ὁμοῦ τά τε φαινόμενα ζωογονοῦσι ζωογονοῦ ιν ζωογονεῖ καὶ τοῦ εἶναι τοῖς σώμασιν ἀρχαὶ γίνονται. τούτῳ τῷ θεῷ λόγῳ πειθόμενα τὰ μὲν ἐπὶ γῆς ζωογονεῖται, τὰ δὲ ἐν τοῖς οὐρανοῖς συνίσταται. καὶ διὰ τοῦτον τοῦτο θάλαττα μὲν πᾶσα καὶ ὁ μέγας ὠκεανὸς ὅροις τοῖς ἰδίοις ἔχουσι τὴν ἑαυτῶν κίνησιν· ἡ δὲ ξηρὰ πᾶσα χλοηφορεῖ καὶ κομᾷ παντοίοις παντοὶοι τὰ τὰ καὶ διαφόροις φυτοῖς ὡς προεῖπον προείρηται . καὶ ἵνα μὴ τὸ καθέκαστον ἐπὶ φανεροῖς ὀνομάζων ἐνδιατρίβω, οὐδέν ἐστι τῶν ὄντων καὶ γινομένων γενομένων κινενομένων , ὃ μὴ ἐν αὐτῷ καὶ δι’ αὐτοῦ διὰ τοῦτο δι’ ἑαυτοῦ γέγονε καὶ ἕστηκεν συνέστηκε , ᾗ ἤ ἥ ἣ ἦ φησι καὶ ὁ θεολόγος θεολογίας τῆς θεολογίας ἀνήρ· ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος. πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν οὐδ ε έν οὐδέν οὐδὲν ὃ γέγονεν οὑδὲν ὁ γέγονεν οὐδὲν ὁ γέγονεν ὃ γέγονεν . οἷον γάρ, εἴ τις λύραν μουσικὸς μουσικῶς ἁρμοσάμενος ἀρμωσάμενος ἁρμωσάμενος καὶ τὰ τὸ βαρέα τοῖς ὀξέσι καὶ τὰ μέσα τοῖς ἄλλοις αΰλοις ἄκροις τῇ τέχνῃ συναγαγών προσαγαγών , ἓν τὸ σημαινόμενον μέλος ἀποτελοίη, οὕτω καὶ ἡ τοῦ θεοῦ σοφία τὸ ὅλον ὡς λύραν ἐπέχων καὶ τὰ ἐν ἀέρι τοῖς ἐπὶ γῆς συναγαγὼν καὶ τὰ ἐν οὐρανῷ τοῖς ἐν ἀέρι καὶ τὰ ὅλα τοῖς κατὰ κατω κάτω μέρος συνάπτων καὶ περιάγων τῷ ἐν ἑαυτοῦ αὐτοῦ αὐτ ῶ οῦ νεύματι καὶ θελήματι, ἕνα τὸν κόσμον καὶ μίαν τὴν τούτου τάξιν τάξιν τούτου ἀποτελεῖ καλῶς καὶ ἡρμοσμένως, αὐτὸς μὲν ἀκίνητος μένων παρὰ τῷ πατρί, πάντα δὲ κινῶν τῇ ἑαυτοῦ συστάσει, ὡς ἂν ἕκαστον τῷ ἑαυτοῦ πατρὶ δοκῇ δοκεῖ δοκῆ πατρὶ . τὸ γὰρ παράδοξον αὐτοῦ τῆς θεότητος τοῦτό ἐστιν, ὅτι ἑνὶ ἓν καὶ τῷ αὐτῷ αὐτοῦ νεύματι πάντα ὁμοῦ καὶ οὐκ ἐκ διαστημάτων, ἀλλὰ ἀλλ’ ἀθρόως ὅλα τά τε ὀρθὰ καὶ τὰ περιφερῆ, τὰ ἄνω, τὰ μέσα, τὰ κάτω, τὰ ὑγρά, τὰ ψυχρά, τὰ θερμά , τὰ φαινόμενα καὶ τὰ ἀόρατα ὁράτα ὁρατὰ περιάγει καὶ διακοσμεῖ κατὰ τὴν ἑκάστου φύσιν. ὁμοῦ γὰρ τῷ αὐτῷ αὐτοῦ αὐτ οῦ ῶ νεύματι αὐτοῦ , τὸ μὲν ὀρθὸν ὡς ὀρθόν, τὸ δὲ περιφερὲς ὡς περιφερὲς περιάγεται· τὸ δὲ μέσον, ὡς ἔστι κινεῖται· τὸ θερμὸν θερμαίνεται καὶ τὸ ξηρὸν ξηραίνεται· καὶ τὰ ὅλα ὡς ἔχει φύσεως ζωοποιεῖται καὶ συνίσταται παρ’ αὐτοῦ, καὶ θαυμαστή τις καὶ θεία ἀληθῶς ἁρμονία ἀποτελεῖται ἀπὸ τελεῖται· καὶ θεῖα ἀρμονεῖα· ὡς ἀληθῶς ἀποτελεῖται καὶ θεία ἁρμονία ὡς ἀληθῶς δι’ αὐτοῦ. Καὶ ἵνα ἐκ παραδείγματος τὸ τηλικοῦτον τοιοῦτον τοιοῦτο νοηθείη, ἔστω τὸ λεγόμενον ὡς ἐν εἰκόνι χοροῦ μεγάλου. ὡς τοίνυν τοῦ χοροῦ συνεστῶτος ἐκ διαφόρων ἀνθρώπων ἀνδρῶν , παίδων, γυναικῶν αὖ καὶ γερόντων καὶ τῶν ἔτι νέων καὶ ἑνὸς τοῦ καθηγεμόνος σημαίνοντος, ἕκαστος μὲν κατὰ τὴν τὴν φύσιν ἑαυτοῦ ἑαυτοῦ φύσιν καὶ δύναμιν, φωνεῖ φανῇ φανεῖ · ὁ μὲν ἀνὴρ ὡς ἀνήρ, ὁ δὲ παῖς ὡς παῖς, ὁ δὲ γέρων ὡς γέρων καὶ ὁ νέος ὡς νέος, πάντες δὲ μίαν ἀποτελοῦσιν ἁρμονίαν. ἢ ὡς ἡ καθ’ ἡμᾶς ψυχὴ ἐν ταυτῷ τὰς ἐν ἡμῖν αἰσθήσεις κατὰ τὴν ἑκάστης ἐνέργειαν κινεῖ, ὥστε παρόντος πράγματος ἑνὸς τὰς πάσας ὁμοῦ κινεῖσθαι καὶ τὸν μὲν ὀφθαλμὸν ὁρᾶν, τὴν δὲ ἀκοὴν ἀκούειν ἀκοεῖν ἀκοὴν , τὴν δὲ χεῖρα ἅπτεσθαι καὶ τὴν δὲ ὄσφρησιν ἀντιλαμβάνεσθαι καὶ τὴν γεῦσιν γεύεσθαι, πολλάκις δὲ καὶ τὰ ἄλλα μέλη μέρη τοῦ σώματος, ὥστε καὶ τοὺς πόδας περιπατεῖν. ἢ ἵνα καὶ τρίτῳ καὶ παραδείγματι τὸ λεγόμενον σημανθῇ, ἔοικεν οἰκοδομηθείσῃ οἱκονομηθείσει οἰκονομηθείση οἰκονομηθείσ ει η μάλιστα μεγάλῃ πόλει καὶ οἰκονομουμένῃ ἐπὶ παρουσίᾳ τοῦ καὶ ταύτην οἰκοδομήσαντος ἄρχοντος καὶ βασιλέως. ἐκείνου γὰρ παρόντος καὶ προστάττοντος καὶ πρὸς πάντα τὸν ὀφθαλμὸν τείνοντος ἑπόμενοι πάντες· οἱ μὲν ἐπὶ τὴν γεωργίαν, οἱ δὲ ἐπὶ τοὺς ὑδραγωγοὺς ὑδρευσόμενοι ὑδρευόμενοι ὑ ἡ δρευσόμενοι σπεύδουσιν. ἄλλος δὲ ἐπισιτισόμενος σιτησόμενος ἐπισιτησόμενος σιτισόμενος ἐπιτασσόμενος σιτ ι η σόμενος προέρχεται, καὶ ὁ μὲν ἐπὶ τὴν βουλὴν βαδίζει, ὁ δὲ ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν εἰσέρχεται, καὶ ὁ μὲν δικαστὴς ἐπὶ τὸ δικάζειν, ὁ δὲ ἄρχων ἐπὶ τὸ θεσμοθετεῖν. καθίσταται δὲ εὐθέως ὁ μὲν τεχνίτης ἐπὶ τὴν ἐργασίαν, ὁ δὲ ναύτης ἐπὶ τὴν θάλατταν κατέρχεται. ὁ τέκτων ἐπὶ τὸ τεκτονεύειν, ὁ ἰατρὸς ἐπὶ τὴν θεραπείαν, ὁ οἰκοδόμος ἐπὶ τὴν οἰκοδομήν, καὶ ὁ μὲν εἰς τὸν ἀγρὸν βαδίζει, ὁ δὲ ἀπὸ τοῦ ἀγροῦ ἀνέρχεται δὲ ἀπὸ τοῦ ἀνέρχεται· ὁ δὲ ἀπὸ τοῦ ἀγροῦ ἐπανήκει . καὶ οἱ μὲν περὶ τὴν πόλιν ἀναστρέφονται, οἱ δὲ ἀπὸ τῆς πόλεως ἐξέρχονται καὶ πάλιν εἰς τὴν αὐτὴν ἐπανέρχονται . πάντα δὲ ταῦτα τῇ παρουσίᾳ τοῦ ἑνὸς ἄρχοντος καὶ τῇ τούτου διατάξει γίγνονται γίνονται καὶ συνίστανται. κατὰ ταῦτα δὴ καὶ ἐπὶ τῆς συμπάσης πάσης τῆς κτίσεως, κἂν μικρὸν ᾖ τὸ παράδειγμα, ὅμως μείζονι διανοίᾳ χρὴ νοεῖν. ὑπὸ γὰρ μιᾶς μιᾶς γὰρ ριπῆς νεύματός τινος νεύματι τοῦ θεοῦ λόγου ὁμοῦ τὰ πάντα διακοσμεῖται καὶ τὰ οἰκεῖα παρ’ ἑκάστου γίγνεται γίνεται καὶ παρὰ πάντων πάντα ὁμοῦ μία τάξις ἀποτελεῖται.