Τίς οὖν οὖν οὖν ἂν δ’ δ’ οὖν εἴη οὗτος ὁ τοιοῦτος ὁ τοιοῦτος οὗτος ; καὶ τοῦτο γὰρ ἀναγκαῖον τοῦ καῖον μάλιστα δηλῶσαι καὶ λέγειν, ἵνα μή, τῇ περὶ τοῦτον τούτων τοῦτο τούτου ἀγνοίᾳ πλανηθείς πλανηθή πλανήθη πλανηθῆ ς τις, καὶ ἕτερον ὑπολάβῃ ὑπολάβοι καὶ εἰς τὴν αὐτὴν ὴν πάλιν τοῖς πρότερον τὴν προτέραν τῇ προτέρᾳ ἀθεότητα ἐμπέσῃ . νομίζω δὲ μηδένα περὶ τούτου τὴν διάνοιαν ἀμφίβολον ἔχειν. εἰ γὰρ δὴ τοὺς οὺς παρὰ ποιηταῖς λεγομένους καλουμένους θεοὺς οὐκ μὴ κ εἶναι θεοὺς ὁ λόγος ἔδειξε καὶ τοὺς τὴν κτίσιν θεοποιοῦντας ἤλεγξε ἔδειξε πλανωμένους πλα υς θεοποιοῦντας τὴν κτίσιν κτήσιν κτῆσιν πλανωμένους ἤλεγξε τὴν κτίσιν θεοποιοῦν τας ἤλεγξε πλανωμένους καὶ καθόλου τὴν τῶν ἐθνῶν εἰδωλολατρείαν τρίαν ἀθεότητα καὶ ἀσέβειαν οὖσαν ἀπέδειξεν ἐ ἀ πέδειξεν πέδειξεν . ἀνάγκη πᾶσα τούτων ἀναιρουμένων μένων , λοιπὸν παρ’ ἡμῖν εἶναι τὴν εὐσεβῆ ευσεβ εῖ η ἀσεβῆ ἀσεβῆ εὐσεβῆ ἀσεβῆ εὐσεβῆ ms. Bas. et p. ἀσεβεῖ θρησκείαν καὶ καὶ τὸν παρ’ ἡμῶν ἡμῖν εἶναι ἡμῖν προσκυνούμενον προσ ενον καὶ κηρυττόμενον κηρυττόμενον καὶ προσκυνούμενον τοῦτον μόνον μόνον εἶναι μό ι θεὸν ἀληθῆ, τὸν καὶ τὸν καὶ τῆς κτίσεως κύριον καὶ πάσης άσης ὑποστάσεως δημιουργόν. τίς δὴ οὖν ἐστιν οὗτος οὗτός ἐστιν , ἀλλ’ ἢ ὁ πανάγιος καὶ ὑπερέκεινα ὑπὲρ ἐπέκεινα ὑπερεπέκεινα εινα πάσης γενητῆς γεννητῆς οὐσίας, ὁ τοῦ Χριστοῦ πατήρ ρ , ὅστις, καθάπερ ἄριστος κυβερνήτης κυβερ , τῇ ἰδίᾳ σοφίᾳ καὶ τῷ ἰδίῳ λόγῳ τῷ κυρίῳ ἡμῶν μῶν καὶ σωτῆρι ἰησοῦ Χριστῷ, τὰ πανταχοῦ διακυβερνᾷ σωτηρίως διακυβερ ρίως καὶ διακοσμεῖ καὶ ποιεῖ, ὡς ἂν αὐτῷ τῶ καλῶς ἔχειν δοκῇ δοκεῖ δοκ εῖ ῆ ; ἔχει δὲ καλῶς, ὡς γέγονε ε καὶ ὁρῶμεν γιγνόμενα, ἐπειδὴ καὶ τοῦτο βούλεται, καὶ τοῦτο oὐκ ἄν τις ἀπιστήσειεν. εἰ μὲν γὰρ ἄλογος ἦν ἡ τῆς κτίσεως κίνησις, καὶ ἁπλῶς ἐφέρετο τὸ πᾶν, καλῶς ἄν τις καὶ τοῖς λεγομένοις ἠπίστησεν. εἰ δὲ λόγῳ καὶ σοφίᾳ καὶ ἐπιστήμῃ συνέστηκε καὶ παντὶ κόσμῳ διακεκόσμηται διακεκόσμητ ε αι , ἀνάγκη τὸν ἐπικείμενον καὶ διακοσμήσαντα, τοῦτον οὐκ ἄλλον εἶναι τινὰ ἢ λόγον τοῦ τινα ἢ λόγον εἶναι τοῦ θεοῦ. λόγον δέ φημι οὐ τὸν ἐν ἑκάστῳ τὸν ἑκάστω τῶν ἑκάστων τῶν γενομένων λεγομένων λεγομένων γενομένων συμπεπλεγμένον συμ πε πεπλεγμένον καὶ συμπεφυκότα, ὃν δὴ καὶ σπερματικόν τινες εἰώθασι εἰώθασί τινες καλεῖν, ἄψυχον ὄντα καὶ μηδὲν λογιζόμενον μήτε μηδὲν νοοῦντα, ἀλλὰ τῇ ἔξωθεν τέχνῃ μόνον ἐνεργοῦντα κατὰ τὴν τοῦ ἐπιβάλλοντος αὐτὸν ἐπιστήμην. οὐδὲ οἷον ἔχει τὸ λογικὸν γένος λόγον τὸν ἐκ συλλαβῶν συγκείμενον κείμενον καὶ ἐν ἀέρι σημαινόμενον, ἀλλὰ τὸν τοῦ ἀγαθοῦ καὶ θεοῦ τῶν ὅλων θεὸν θεοῦ τὸν ὅλον ζῶντα καὶ ἐνεργῆ θεὸν αὐτολόγον αὐτὸν λόγον αὐτὸν λόγω αὐτὸν λόγον αὐτολόγον λέγω, ὃς ἄλλος μὲν ἔστι ἐστι τῶν γενητῶν γεννητῶν καὶ πάσης τῆς κτίσεως, ἴδιος δὲ καὶ μόνος τοῦ ἀγαθοῦ πατρὸς ὑπάρχει λόγος, ὃς τόδε τὸ πᾶν διεκόσμησε καὶ φωτίζει τῇ ἑαυτοῦ προνοίᾳ. ἀγαθοῦ γὰρ πατρὸς ἀγαθὸς λόγος ὑπάρχων, αὐτὸς τὴν τῶν πάντων διεκόσμησε διάταξιν διὰ τάξιν τάξιν , τὰ μὲν ἐναντία τοῖς ἐναντίοις συνάπτων, ἐκ τούτων δὲ μίαν διακοσμῶν ἁρμονίαν. οὗτος, θεοῦ δύναμις καὶ θεοῦ σοφία ὢν, οὐρανὸν μὲν περιστρέφει, γῆν δὲ ἀναρτήσας καὶ ἐπὶ μηδενὸς κειμένην τῷ ἰδίῳ νεύματι ἥδρασε. τούτῳ φωτιζόμενος ὁ ἥλιος τὴν οἰκουμένην καταυγάζει καὶ σελήνη μεμετρημένον ἔχει τὸ φῶς. διὰ τοῦτον τοῦτο καὶ τὸ ὕδωρ ἐπὶ ὑπὸ νεφελῶν νεφῶν κρεμᾶται, καὶ ὑετοὶ τὴν γῆν ἐπικλύζουσι, καὶ ἡ μὲν θάλασσα περιορίζεται, ἡ δὲ γῆ παντοίοις φυτοῖς κομᾷ καὶ χλοηφορεῖ . καὶ εἴ τις ἄπιστος ζητοίη ζητοί η ει περὶ τῶν λεγομένων, εἰ ὅλως ἐστὶ ἔστι λόγος θεοῦ, μαίνοιτο μένοι μένει μὲν ὁ τοιοῦτος ἀμφιβάλλων περὶ λόγου θεοῦ , ἔχει δὲ ὅμως ἐκ τῶν ὁρωμένων τὴν ἀπόδειξιν, ὅτι πάντα λόγῳ θεοῦ καὶ τῇ σοφίᾳ καὶ θεοῦ σοφίᾳ συνέστηκε καὶ οὐκ ἂν ἡδράσθη τι τῶν γενομένων γινομένων , εἰ μὴ λόγῳ ἐγεγόνει καὶ λόγῳ καὶ σοφία τῷ θείῳ, καθάπερ ἐλέχθη καθάπερ ἐλέγχθη . Λόγος δὲ ὢν οὐ κατὰ τὴν τῶν τῶν ms. p. ἀνθρώπων ὁμοιότητα, ὥσπερ εἶπον , ἐστὶ συγκείμενος συγκείμενός ἐστιν ἐκ συλλαβῶν, ἀλλὰ τοῦ ἑαυτοῦ πατρός ἐστιν εἰκὼν εἰκών ἐστιν ἀπαράλλακτος. ἄνθρωποι μὲν γὰρ ἐκ μερῶν συγκείμενοι καὶ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος γενόμενοι συγκείμενον ἔχουσι καὶ διαλυόμενον τὸν τῶν ἑαυτῶν ἑαυτὸν λόγον. ὁ δὲ θεὸς ὤν ἐστι καὶ οὐ σύνθετος. διὸ καὶ ὁ τούτου λόγος ὤν ἐστι καὶ οὐ σύνθετος ἀσύνθετος διὸ καὶ ὁ τούτου λόγος ὤν ἐστι καὶ οὐ σύνθετος . ἀλλ’ εἷς καὶ μονογενὴς θεός, ὁ ὁ ὃς ὃς ὁ καὶ ἐκ τοῦ πατρὸς οἷα πηγῆς ἀγαθῆς ἀγαθὸς προελθών, τὰ πάντα διακοσμεῖ καὶ συνέχει. ἡ δὲ αἰτία, δι’ ἣν ὅλως ὁ λόγος ὁ τοῦ θεοῦ λόγος τοῖς γενομένοις ἐπιβέβηκεν, ἐστὶν ἔστιν ἀληθῶς θαυμαστὴ καὶ γνωρίζουσα, ὅτι οὐκ ἄλλως ἔπρεπεν ἢ οὕτως γενέσθαι γενέσθαι ἢ οὕτως ὥσπερ καὶ ἔστι. τῶν μὲν γὰρ γενητῶν γεννητῶν ἐστιν ἔστιν ἔ ἐ στιν ἡ ἡ φύσις, ἅτε δὴ ἐξ οὐκ ὄντων, ὑποστᾶσα ὑπόστασις , ρευστή τις καὶ ἀσθενὴς καὶ θνητὴ καθ’ ἑαυτὴν συγκρινομένη τυγχάνει τυγχάνει . ὁ δὲ τῶν ὅλων θεὸς ἀγαθὸς καὶ ὑπέρκαλος τὴν φύσιν ἐστί, διὸ καὶ φιλάνθρωπός ἐστιν. ἀγαθῷ ἀγαθῶν γὰρ οὖν περὶ οὐδενὸς ἂν γένοιτο φθόνος, ὅθεν οὐδὲ τὸ τῶ τοῦ εἶναί τινι τι νι φθονεῖ, ἀλλὰ πάντας εἶναι βούλεται, ἵνα καὶ φιλανθρωπεύεσθαι φιλανθρωπεύ σασθαι εσθαι δύνηται. ὁρῶν οὖν τὴν γενητὴν γεννητὴν πᾶσαν τὴν γεννητὴν δὲ φύσιν, ὅσον κατὰ τοὺς ἰδίους αὐτῆς λόγους λόγους αὐτῆς λόγους αὐτῆς , ρευστὴν οὖσαν καὶ διαλυομένην, ἵνα μὴ τοῦτο πάθῃ καὶ πάλιν εἰς τὸ μὴ εἶναι ἀναλυθῇ τὸ ὅλον. τούτου ἕνεκεν τῷ ἑαυτοῦ καὶ ἀϊδίῳ ἰδίῳ λόγῳ τῷ ἑαυτοῦ ποιήσας τὰ πάντα καὶ οὐσιώσας τὴν κτίσιν, οὐκ ἀφῆκεν αὐτὴν τῇ ἑαυτῆς φύσει τῶ ἑαυτῆς ἐμφύτω κινήματι φέρεσθαι καὶ χειμάζεσθαι, ἵνα μὴ καὶ κινδυνεύσῃ πάλιν εἰς τὸ μὴ εἶναι, ἀλλ’ ὡς ἀγαθὸς τῷ ἑαυτοῦ ἑαυτῷ αὐτοῦ λλ’ ὡς ἐξ ἀρχῆς τῶ αὐτοῦ ἀλλ’ ὡς ἐξ ἀρχῆς τῶ αὐτοῦ λόγῳ καὶ αὐτῷ ὄντι θεῷ τὴν τὸ σύμπασαν σύμπαν διακυβερνᾷ καὶ δι κοσμήσας κτίσιν διακοσμήσας κτίσιν καθίστησιν, ἵνα, τῇ τοῦ λόγου ἡγεμονίᾳ καὶ προνοίᾳ καὶ διακοσμήσει κ αὶ διακυβερνήσει καὶ διακυβερνήσει φωτιζομένη ἡ κτίσις, βεβαίως διαμένειν δυνηθῇ, ἅτε δὴ καὶ τοῦ δυ ηθῆ, οὕτω καὶ τοῦ δυνηθῆ, οὕτω καὶ τοῦ ὄντως ὄντος ἐκ πατρὸς λόγου μεταλαμβάνουσα καὶ βοηθουμένη βοιθουμένη δι’ αὐτοῦ τοῦ παρηγμένη δ’ αὐ τοῦ παρηγμένη δ’ αὐτοῦ εἰς τὸ εἰς τὸ εἶναι, μὴ ἄρα πάθῃ ὅπερ ἂν ἔπαθεν, εἰ μὴ ὁ λόγος αὐτὴν ἐτήρει. λέγω δὲ δὴ τὸ μὴ εἶναι, ὅς ἐστι γὰρ φασὶν εἰκὼν τοῦ θεοῦ τοῦ ἀοράτου πρωτότοκος πάσης κτίσεως. ὅτι δι’ αὐτοῦ καὶ ἐν αὐτῷ συνέστηκε τὰ πάντα τά τε ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα καὶ αὐτός ἐστιν ἡ κεφαλὴ τῆς ἐκκλησίας, ὡς οἱ τῆς ἀληθείας διάκονοι ἡ fortass ἥν τῆς ἀληθείας διάκονοι διδάσκαλοι . διδάσκουσιν ἐν ἁγίοις γράμμασιν