Ἐπεὶ οὖν οὐκ ἀταξία οὐκ’ ἀ τα ξία οὐ κἀτ’ ἀξία οὐ κατ’ ἀξία οὐ κατ’ ἀξίαν οὐκ ἀτ’ ἀξία ν οὐκ ἀταξίαν οὐκ ἀταξία ν οὐ κατ’ἀξίαν οὐκ ἀταξία οὐ κα κἀ ταξία ν ἀλλὰ τάξις ἐστὶν ἐν τῷ παντὶ καὶ οὐκ ἀμετρία ἀλλὰ συμμετρία καὶ οὐκ ἀκοσμία ἀλλὰ κόσμος κοσμία εὐκοσμία καὶ κόσμου παναρμόνιος σύνταξις. ἀνάγκη λογίζεσθαι καὶ λαμβάνειν ἔννοιαν τοῦ ταῦτα πάντα συναγαγόντος καὶ τοῦ συσφίγξαντος καὶ τὴν συμφωνίαν ἐργαζομένου ἐργασ ὰν άμένου ἐργασαμένου πρὸς πρὸ αὐτὰ δεσπότου. κἂν γὰρ μὴ μὴ γὰρ τοῖς ὀφθαλμοῖς ὁρᾶται ὁρᾶτε , ἀλλ’ ἀπὸ τῆς τάξεως καὶ συμφωνίας τῶν ἐναντίων, ἐννοεῖν ἐστι ἐπὶ τὸν τούτων τούτ ω ο ν τοῦτον ἄρχοντα καὶ κοσμήτορα καὶ βασιλέα. ὥσπερ γὰρ πόλιν ἐκ τῶν πολλῶν καὶ τῶν διαφόρων ἀνθρώπων συνεστῶσαν συνιστῶσαν , μικρῶν καὶ τῶν μεγάλων καὶ πλουσίων αὖ καὶ πενήτων καὶ πάλιν γερόντων καὶ νεωτέρων καὶ ἀρρένων τε καὶ τῶν θηλειῶν θηλεῶν , εἰ θεωρήσαιμεν θεωρήσομεν θεωρή σομεν σαιμεν ms.o. θεωρήσωμεν εὐτάκτως εὐτάκ τως οἰκουμένην καὶ τοὺς ἐν αὐτῇ διαφόρους μὲν ὄντας, ὁμονοοῦντας δὲ πρὸς ἑαυτοὺς καὶ μήτε τοὺς πλουσίους τῶν πλουσίων κατὰ τῶν πενήτων ὁρμωμένων μήτε τοὺς μεγάλους κατὰ τῶν μικρῶν μήτε τοὺς νέους κατὰ τῶν γερόντων γιγνομένους, ἀλλὰ πάντας κατὰ τὴν ἰσομοιρίαν εἰρηνεύοντας. εἰ ταῦτα βλέποιμεν βλέπομεν , πάντως παντὸς ἐννοοῦμεν, ὅτι ἄρχοντος παρουσία τὴν ὁμόνοιαν πρυτανεύει, κἂν μὴ ὁρῶμεν αὐτόν αὐτῶν . ἡ μὲν γὰρ ἀταξία ἀναρχίας ἐστὶ γνώρισμα, ἡ δὲ τάξις τὸν ἡγεμονεύοντα δείκνυσι . καὶ γὰρ καὶ τὴν ἐν τῷ σώματι τῶν μελῶν μελλῶν μελλόντων πρὸς ἑαυτὰ συμφωνίαν ἐαυτὸν συμφωνίαν ἣ ἑαυτὸν συμφωνίαν ἢ ὁρῶντες συμφωνίαν ὁρῶντες συμφωνίαν ὁρῶντες πρὸς ἑαυτὰ , ὅτι οὐ μάχεται ὁ ὀφθαλμὸς τῇ ἀκοῇ οὐδὲ ἡ χεὶρ τῷ ποδὶ στασιάζει, ἀλλ’ ἕκαστον τὴν ἰδίαν οἰκείαν ἀποτελεῖ χρείαν ἀστασιάστως, ἐννοοῦμεν ἐκ τούτου πάντως ἐκ τούτου παντὸς πάντως ἐκ τούτου ἐκ τούτου ὅτι πάντως εἶναι τὴν ψυχὴν ἐν τῷ σώματι τῷ ἐκ τοῦ σώματος ἐν τῷ σώματι τὴν τούτων ἡγεμονεύουσαν ἡγεμονεύουσα , κἂν μὴ βλέπωμεν βλέπομεν βλέποιμεν αὐτήν. οὕτως ἐν τῇ τοῦ παντὸς παρόντος τάξει καὶ ἁρμονίᾳ τὸν τοῦ παντὸς ἡγεμόνα νοεῖν ἀνάγκη θεὸν νοεῖν ἡγεμόνα θεὸν ἀνάγκη νοεῖν ἡγεμόνα θεὸν ἀνάγκη νοεῖν ἡγεμόνα θεὸν ἀνάγκη ἀνάγκη θεὸν καὶ τοῦτον ἕνα καὶ οὐ πολλούς. καὶ ἡ τάξις δὲ αὕτη ἡ τῆς διακοσμήσεως καὶ ἡ τῶν πάντων μεθ’ ὁμονοίας ὁμονίας ἁρμονία, οὐ πολλοὺς, ἀλλ’ ἕνα τὸν αὐτῆς ἄρχοντα καὶ ἡγεμόνα δείκνυσι δείκνυσι καὶ ἡγεμόνα λόγον. οὐκ ἂν γάρ, εἴπερ ἦσαν πολλοὶ τῆς κτίσεως ἄρχοντες, ἐσώζετο τοιαύτη τάξις τῶν πάντων ἁπάντων . ἀλλ’ ἦν πάλιν ἄτακτα πάντα ἄτακτα πάντα πάλιν διὰ τοὺς πολλούς, ἕλκοντος ἕλκοντ α ο ς ἑκάστου πρὸς τὴν ἑαυτοῦ βούλησιν τὰ πάντα καὶ μαχομένου πρὸς τὸν ἕτερον. ὥσπερ γὰρ ἐλέγομεν τὴν πολυθεότητα ἀθεότητα εἶναι, οὕτως ἀνάγκη τὴν πολυαρχίαν πολύαρχον πολύ αρ χον χίαν πολύαρχ ον ίαν πολύ θε αρ χον ἀναρχίαν εἶναι. ἑκάστου γὰρ τὴν τοῦ ἑτέρου ἀρχὴν ἀναιροῦντος, οὐδεὶς ἐφαίνετο λοιπὸν ὁ ἄρχων, ἀλλ’ ἦν ἀναρχία παρὰ πᾶσιν. ἔνθα δὲ μὴ ἔστιν ἄρχων , ἐκεῖ πάντως ἀταξία γίνεται. καὶ ἔμπαλιν ἡ τῶν πολλῶν καὶ διαφόρων μία τάξις καὶ ὁμόνοια ἕνα καὶ τὸν ἄρχοντα δείκνυσι. καθάπερ γὰρ εἴ τις πόρρωθεν ἀκούει ἀκούοι ἀκούων ἀκούων ἀκούει λύρας ἐκ πολλῶν καὶ διαφόρων νευρῶν χορδῶν συγκειμένης καὶ θαυμάζοι θαυμάζει τούτων τὴν ἁρμονίαν τῆς συμφωνίας, ὅτι μὴ μόνη μόνον ἡ βαρεῖα τὸν ἦχον ἀποτελεῖ μηδὲ μόνη ἡ ὀξεῖα μηδὲ μόνη ἡ μέση, ἀλλὰ πᾶσαι κατὰ τὴν ἴσην ἀντίστασιν ἀλλήλαις συνηχοῦσι. καὶ πάντως ἐκ τούτων ἐννοεῖ ἐννοεῖν οὐχ ἑαυτὴν κινεῖν τὴν λύραν, ἀλλ’ οὐδὲ ὑπὸ πολλῶν αὐτὴν τύπτεσθαι. ἕνα δὲ εἶναι μουσικόν, τὸν ἑκάστης νευρᾶς ἦχον πρὸς τὴν ἐναρμόνιον συμφωνίαν κεράσαντα τῇ ἐπιστήμῃ, κἂν μὴ τοῦτον βλέπῃ. οὕτω παναρμονίου οὔσης τῆς τάξεως ἐν τῷ κόσμῳ παντὶ καὶ μήτε τῶν ἄνω πρὸς τὰ κάτω μήτε τῶν κάτω πρὸς τὰ ἄνω στασιαζόντων, ἀλλὰ μιᾶς τῶν πάντων ἀποτελουμένης τάξεως, ἕνα καὶ μὴ πολλοὺς νοεῖν ἀκόλουθόν ἐστι τὸν ἄρχοντα καὶ τὸν βασιλέα τῆς πάσης κτίσεως πάσης τῆς κτίσεως , τὸν τῶν τῷ τὸ ἑαυτοῦ φωτὶ τὰ τὰ ms.p. πάντα καταλάμποντα καὶ κινοῦντα. Οὐδὲ γὰρ πολλοὺς εἶναι δεῖ καὶ νομίζειν τοὺς τῆς κτίσεως ἄρχοντας καὶ ποιητάς, ἀλλὰ πρὸς εὐσέβειαν ἀκριβῆ ἀ λιθ κριβῆ καὶ ἀλήθειαν ἕνα τὸν ταύτης δημιουργὸν πιστεύειν προσήκει προσήκει πιστεύειν , καὶ τοῦτο τοῦτο καὶ τῆς κτίσεως αὐτῆς ἐμφανῶς δεικνυούσης. γνώρισμα γὰρ ἀσφαλὲς τοῦ ἕνα τὸν ποιητὴν εἶναι τοῦ παντός ἐστι τοῦτο τοῦ παντὸς εἶναι τοῦτο ἐστὶ μὴ πολλοὺς, ἀλλ’ ἕνα εἶναι τοῦτον τὸν κόσμον ἕνα τὸν κόσμον εἶναι . ἔδει δεῖ γάρ, εἴπερ ἦσαν πολλοὶ θεοί, πολλοὺς τὸν εἶναι καὶ διαφόρους τοὺς κόσμους. οὔτε γὰρ ἔπρεπε τοὺς πολλοὺς ἕνα κόσμον κατασκευάζειν κατασκευάζει οὔτε τὸν ἕνα κόσμον ὑπὸ πολλῶν ποιεῖσθαι διὰ τὰ ἐκ τούτων δεικνύμενα ἄτοπα. πρῶτον πρῶτος μὲν ὅτι, εἰ ὑπὸ πολλῶν ὁ εἷς ἐγεγόνει ἐγεγόνει ὁ εἷς κόσμος, ἀσθένεια τῶν ποιησάντων ἦν, ὅτι ἐκ πολλῶν ἓν ἔργον ἔργον ἓν ἀπετελέσθη. καὶ ἐκ τούτου γνώρισμα οὐ τὸ τυχὸν ἦν τῆς ἀτελοῦς ἑκάστου πρὸς τὸ ποιεῖν ἐπιστήμης. εἰ γὰρ ἤρκει εἷς, οὐκ ἂν οἱ πολλοὶ τὴν τῶν τὴν τῶν ἀλλήλων ἀνεπλήρουν ἐπλήρουν ἔλλειψιν ἔλλειν ἔλλην τὴν ἀλλήλων ἐπλήρουν τὴν ἔλλειψιν πολλοὶ . ἐν θεῷ δὲ λέγειν εἶναί τι ἐλλιπὲς ἐλλειπὲς ἀσεβὲς οὐ μόνον ἀσεβὲς οὐ μόνον οὐ μόνον ἀσεβὲς , ἀλλὰ καὶ πέρα τῶν ἀθεμίτων ἐστί. καὶ γὰρ καὶ τεχνίτην τεχνίτης ἐν ἀνθρώποις οὐκ ἄν τις εἴποι εἴποι τις τις εἴπη τέλειον, ἀλλὰ ἀσθενῆ, εἰ μὴ μόνος, ἀλλὰ μετὰ πολλῶν ἓν ἀποτελοίη ἀποτελ εί οι η τὸ τὸ ms.1. ἔργον. εἰ δὲ ἕκαστος μὲν ἠδύνατο τὸ ὅλον ἀποτελέσαι, οἱ εἰ οἱ εἰ οἱ πάντες δὲ εἰργάσαντο διὰ τὴν τοῦ γιγνομένου γενομένου κοινωνίαν, γελοῖον μὲν ἂν εἴη τὸ τοιοῦτον, εἰ δὲ [ δὲ ] διὰ δόξαν ἕκαστος εἰργάσατο, ἵνα μὴ ὡς ἀδύνατος ἀδύνα τον τος ὑπονοηθῇ. κενοδοξίαν δὲ δὲ πάλιν λέγειν εἰπεῖν ἐν θεοῖς τῶν ἀτοπωτάτων ἐστίν. ἔπειτα εἰ ἕκαστος ἱκανὸς δυνατὸς δυνατὸς ἱκανὸς ἦν πρὸς τὴν τοῦ ὅλου δημιουργίαν, τίς ἡ χρεία τῶν πολλῶν, ἑνὸς αὐτάρκους γιγνομένου γινομένου γενομένου πρὸς τὸ πᾶν; ἄλλως τε ἀσεβὲς καὶ ἄτοπον ἂν φανείη, εἰ τὸ μὲν ποίημα ἓν τυγχάνει, οἱ δὲ ποιήσαντες διάφοροι καὶ πολλοί καὶ πολλοὶ καὶ διάφοροι , λόγου ὄντος φυσικοῦ τὸ ἓν καὶ τέλειον τῶν διαφόρων κρεῖττον εἶναι. καὶ τοῦτο καὶ τοῦτο δὲ ἰστέον γνωστέον , ὅτι, εἰ ὑπὸ πολλῶν ὁ κόσμος ἐγεγόνει κόσμ , διαφό ρους ἀδιαφόρους ἀδιαφόρας ἀδιαφόρ ω α ς εἶχε καὶ τὰς κινήσεις καὶ ἀνομοίους ἀνομίους κινήσε ους ἑαυτῷ. πρὸς ἕκαστον γὰρ τῶν ποιησάντων ποιημάτων των ἀποβλέπων, διαφόρους εἶχε καὶ τὰς εἶ κινήσεις. ἐν δὲ τῇ διαφορᾷ, καθάπερ εἴρηται πρότερον, πάλιν ἦν ἀκοσμία καὶ τοῦ παντὸς ἀταξία ἦν ἀταξία καὶ τοῦ παντὸς ἀκοσμία ἦν ἀκοσμία καὶ ἀταξία τοῦ παντὸς ἀκοσμία καὶ τοῦ παντὸς ἀταξία ἦν . ἐπειδὴ ἐπει δὴ ἐπεὶ οὐδὲ δὲ ναῦς ἐπειδ ὑπὸ πολλῶν κυβερνωμένη κατ’ ὀρθὸν κ πλευσεῖται πλεύσει ποτὲ , εἰ μὴ εἷς ταύτης τοὺς οἴακας τ κρατοίη κυβερνήτης. οὐδὲ λύρα ὑπὸ πολλῶν λ κρουομένη σύμφωνον ἀποτελέσει σύμφω λέσει τὸν ἦχον φθόγγον , εἰ μὴ εἷς ὁ ταύτην πλήττων τα ττων εἴη τεχνίτης. οὐκοῦν μιᾶς οὔσης μ ττων τῆς κτίσεως καὶ ἑνὸς ὄντος ὄντ ω ο ς τοῦ τοῦ τοῦ κόσμου κό καὶ μιᾶς καὶ μιᾶς τῆς τούτου τάξεως, ἕνα δεῖ νοεῖν ἕν εἶναι καὶ τὸν ταύτης βασιλέα καὶ δημιουργόν υργόν δημιουργὸν καὶ τὸν βασιλέα κύριον . διὰ τοῦτο γὰρ καὶ αὐτὸς ὁ δημιουργὸς καὶ ἕνα τὸν σύμπαντα κόσμον πεποίηκεν πε , ἵνα μὴ τῇ τῶν πολλῶν συστάσει πολλοὶ καὶ οἱ δημιουργοὶ νομίζοιντο, ἀλλ’ ἑνὸς ὄντος τοῦ ποιήματος, εἷς καὶ ὁ τούτου ποιητὴς τ ητὴς πιστεύηται. καὶ οὐχ ὅτι εἷς ἐστιν ὁ δημιουργός εἷ μιουργὸς , διὰ τοῦτο καὶ εἷς ἐστιν ὁ κόσμος ἐστι . ἠδύνατο γὰρ καὶ ἄλλους κόσμους ποιῆσαι ὁ θεός κόσμο ὁ θεὸς καὶ ἄλλους κόσμους ποιῆσαι . ἀλλ’ ὅτι εἷς ἐστιν ὁ κόσμος ὁ γενόμενος, ἀνάγκη καὶ τὸν τούτου δημιουργὸν ἕνα πιστεύειν εἶναι.