Γυναῖκες γυναῖκας γοῦν οὖν ἐν εἰδώλοις εἰδωλείοις τῆς Φοινίκης πάλαι φοι άλαι προεκαθέζοντο προἐκαθέζετο ἀπαρχόμεναι παρεχόμενοι γρ(άφε) παρερχόμενοι παρεχόμενοι παρεχόμεναι ἀπαρχό μον μεναι τοῖς ἀπαρχόμε ἐκεῖ θεοῖς ἐκεῖθεν ἐκεῖ θεν θεοῖς ἐκεῖ θεν θεοῖς ἑαυτῶν αὐτῶν τὴν τοῦ σώματος αὐτῶν ἑαυτῶν σώμα τῶν μισθαρνίαν, νομίζουσαι τῇ πορνείᾳ τὴν τὸν θεὸν ἑαυτῶν ἱλάσκεσθαι καὶ εἰς εὐμένειαν ενειαν ἄγειν αὐτὴν αὐτὸν αὐτῶν ἑαυτῶν ἑαυτῶν αὐτὴν ἑαυτῶν ἑαυ αὐ τῶν διὰ τούτων. ἄνδρες δὲ ὲ τὴν φύσιν ἀρνούμενοι καὶ μηκέτι εἶναι θέλοντες οντες ἄρρενες τὴν τῶν γυναικῶν πλάττονται φύσιν πλάτ ύσιν , ὡς ἐκ τούτων καταθύμια καὶ τιμὴν ὴν τῇ μητρὶ τῶν παρ’ αὐτοῖς λεγομένων θεῶν λεγομέ ν ποιοῦντες. πάντες δὲ ὁμοῦ τοῖς αἰσχίστοις αἰσχύστοις αἰσχ ύ ι στοις αἰ σθ σχ ίστοις ίστοις βιοῦσι καὶ τοῖς χείροσιν ἑαυτοῖς ἁμιλλῶνται ἑαυ ιλλῶνται , καὶ ὡς εἶπεν ὁ ἅγιος τοῦ Χριστοῦ διάκονος άκονος Παῦλος· αἵ τε γὰρ θήλειαι αὐτῶν μετήλλαξαν μετηλλάξαντο ετήλλαξαν τὴν φυσικὴν χρῆσιν εἰς τὴν παρὰ φύσιν. ὁμοίως δὲ καὶ οἱ ἄρρενες ἄρ ἀφέντες έντες τὴν φυσικὴν χρῆσιν τῆς θηλείας ἐξεκαύθησαν ἐν τῇ ὀρέξει αὐτῶν εἰς ἀλλήλους ους , ἄρρενες ἐν ἄρσεσι τὴν ἀσχημοσύνην ἀσχη αὐτῶν κατεργαζόμενοι. ταῦτα δὲ καὶ τὰ τοιαῦτα τα πράσσοντες ὁμολογοῦσι καὶ ἐλέγχουσι καὶ ἐ αὶ τοὺς λεγομένους αὐτῶν θεοὺς τοιοῦτον ἐσχηκέναι τὸν βίον. ἐκ μὲν γὰρ μ Διὸς τὴν παιδοφθορίαν καὶ τὴν μοιχείαν , ἐκ δὲ Ἀφροδίτης τὴν πορνείαν καὶ ἐκ μὲν Ῥέας τὴν ἀσέλγειαν. ἐκ δὲ Ἄρεος τοὺς ἄρε φόνους καὶ ἐξ ἄλλων ἄλλα τοιαῦτα μεμαθήκασιν τοιαῦτ θήκασιν , ἃ οἱ νόμοι μὲν κολάζουσι, πᾶς κολάζο δὲ σώφρων ἀνὴρ ἀποστρέφεται. ἆρ’ οὖν ἄξιον ἔτι τούτους ἐπὶ τούτοις ἄξιον ἄξιόν ἐστι τούτους ἔτι ἄξιόν ἐστι τούτους τούτοις ἄξιόν ἐστι ξιον ἔστι τούτους νομίζειν εἶναι θεούς, τοὺς θε τὰ τοιαῦτα ποιοῦντας θεοὺς εἶναι , καὶ μὴ μᾶλλον τῶν ὡς ἀλόγων ἀλογωτέρους ἡγεῖσθαι τούτους διὰ τὴν τούτο ἀσέλγειαν τῶν τρόπων; ἆρα ἄξιον τοὺς ἄξ θρησκεύοντας αὐτοὺς νομίζειν ἀνθρώπους καὶ ἀ μὴ μᾶλλον ὡς ἀλόγων ἀλογωτέρους ἀλογωτέρου καὶ τῶν ἀψύχων ἀ ψύψων ψύχων ἀψυχοτέρους ἀψυχωτέρους οἰκτείρειν; εἰ γὰρ ἐλογίζοντο γίζοντο τῆς ἑαυτῶν ψυχῆς τὸν νοῦν, οὐκ ἂν νοῦ ἐν τούτοις καταπεπτώκεισαν ὅλοι πρηνεῖς ὅ καὶ τὸν τ ὴ ὸ ν ἀληθινὸν ἀληθῆ τὴν ἀληθῆ τὸν ἀληθινὸν ἠρνοῦντο τοῦ Χριστοῦ πατέρα θεόν. π Ἄλλ’ ἴσως οἱ ἐπαναβεβηκότες τούτων καὶ το περὶ τὴν κτίσιν ἐπτοημένοι, δυσωπούμενοι δυ νοι τοῖς τοὺς τοὺς τοῖς περὶ τῶν παραὐτῶν παρ’ αὐτῶν παρὰ τῶν βδελυγμάτων ἐλέγχοις ἐλέγχους ἐλέγχο υς ις ἐλέγχοις (εἰ)δώλοις , εὐκατάγνωστα εὐκατάλεκτα ἐκκατάγνωστα ἐκ εὐ κατάγνωστα εὐ έ κατάγνωστα ἐκ εὐ κατάγνωστα ἐ κ υ κατάγνωστα μὲν καὶ εὐέλεγκτα εὐελεκτα εὐέλεκτα εὐέλεγκ τ α εὐέλε γ κτα εὐέλε κ γ κτα παρὰ εὐέλεγκ πᾶσιν ὄντα ταῦτα οὐκ ἀρνήσονται καὶ αὐτοί ἀρνήσον τοί καὶ αὐτοὶ οὐκ ἀρνήσονται . ἐκείνην ἐκεῖνων ἐκείνων δὲ αὐτοῖς ἀσφαλῆ τὴν δόξαν τ ἀσφαλῆ τὴν δόξαν αὐτοῖς καὶ ἀναντίρρητον εἶναι οἰήσονται τὴν πρὸς οἰήσοντ τὸν κόσμον καὶ τὰ τοῦ κόσμου μέρη θρησκείαν. καυχήσονται σονται γὰρ οὐχ ὡς λίθους καὶ ξύλα καὶ μορφὰς ρφὰς ἀνθρώπων καὶ ἀλόγων ἀλόγων καὶ ἀνθρώπων πτηνῶν ῶν τε καὶ ἑρπετῶν καὶ καὶ τετραπόδων κατετραπόδων ἁπλῶς ς , ἀλλ’ ἥλιον καὶ σελήνην καὶ πάντα τὸν τ ῶν ὸν πάν κατ’ οὐρανὸν κόσμον καὶ γῆν αὖ πάλιν λιν καὶ σύμπασαν τοῦ ὑγροῦ ἀγροῦ τὴν φύσιν σέβοντες καὶ θρησκεύοντες. καὶ φήσουσι φήσουσιν καὶ σουσι μὴ δύνασθαί τινας ἀποδεῖξαι καὶ ἀποδεῖ ὶ τούτους μὴ εἶναι μὴ εἶναι καὶ τούτους φύσει θεούς, πᾶσιν ὄντος φανεροῦ, ὅτι ὅτε οὔτε ἄψυχα ἄτυχα οὔτε ἄλογα λογα τυγχάνει, ἀλλὰ καὶ τὴν τῶν τῶν ἀνθρώπων ὑπεραίρει φύσιν, τῷ τὸ τὸ τῷ τὰ μὲν ἐν οὐρανοῖς ς , τὰ δὲ ἐπὶ τῆς γῆς κατοικεῖν. ἄξιον οὖν δὲ καὶ περὶ τούτων ἰδεῖν καὶ διερευνῆσαι διε σαι . πάντως γὰρ καὶ ἐν ἐπὶ τούτοις εὑρήσει ει ὁ λόγος τὸν ἔλεγχον ἀληθῆ κατ’ αὐτῶν κα ν . πρὶν δὲ ἡμᾶς ἰδεῖν ἰδεῖν ἡμᾶς καὶ τῆς ἀποδείξεως ξεως ἄρξασθαι, ἀρκεῖ τὴν κτίσιν αὐτὴν κτί ὴν τὴν κτίσιν αὐτὴν ἡ κτίσις αὐτὴ κατ’ αὐτῶν μονονουχὶ βοῆσαι βοηθῆσαι καὶ δεῖξαι αι τὸν αὐτῆς ποιητὴν καὶ δεσπότην καὶ δημιουργὸν δημι θεόν, τὸν καὶ ταύτης κατ’ αὐτῆς καὶ τοῦ παντὸς βασιλεύοντα παν σιλεύοντα τὸν καὶ ταύτης καὶ τοῦ παντὸς βασιλεύοντα τὸν καὶ ταύτης καὶ τοῦ παντὸς βασιλεύοντα τὸν καὶ ταύτης καὶ τοῦ παντὸς βασιλεύοντα τὸν πατέρα ἡμῶν τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὃν ἀποστρέφονται μὲν οἱ δοκησίσοφοι δο φοι , τὴν δὲ παρ’ αὐτοῦ γενομένην κτίσιν φύσιν γενο τίσιν προσκυνοῦσι προσκυνῶσι καὶ θεοποιοῦσι, καίτοι προσκυνοῦσαν καὶ αὐτὴν καὶ ὁμολογοῦσαν ὃν ἐκεῖνοι δι’ αὐτὴν ἀρνοῦνται κύριον. οὕτω γὰρ τοὺς ἀνθρώπους εἰς τὰ ταύτης μέρη κεχηνότας κεχηνότες κεχηνότ α ς κεχηνόταις κεχηνότας κεχηνότα ι ς καὶ θεοὺς νομίζοντας ταῦτα δυσωπήσῃ δυσωπήσει δυσωπήσῃ δυσωπήσει ἂν καλῶς αὐτοὺς ἡ τῶν μερῶν ἡμερον ἡμερῶν πρὸς ἄλληλα χρεία. γνωρίζει δὲ καὶ σημαίνει τὸν καὶ αὐτῶν αὐτὸν ὄντα κύριον καὶ ποιητὴν τὸν τὴν τὸν τοῦ λόγου πατέρα, τῇ ἀναντιρρήτῳ ἀντιρρήτῳ ἀναντηρρήτῳ ἀναντηρήτῳ ἀν αν τιῤῥήτῳ ἀναντη ρ ρήτῳ ἀναντ η ι ρρήτῳ προστάξει τῆς εἰς αὐτὸν ὑπακοῆς, ᾗ ἤ φησι καὶ ἡ θεία νομοθεσία· οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν θεοῦ. ποίησιν δὲ χειρῶν αὐτοῦ ἀναγγέλλει ἀναγγέλει τὸ στερέωμα. πίστις δὲ τούτων οὐκ ἀφανής, ἀλλὰ καὶ λίαν ἐναργής ἐστι τοῖς τῆς τὸν ὀφθαλμὸν τῆς διανοίας μὴ πάντη πεπηρωμένον πεπληρωμένον πεπηρωμένον ἔχουσιν. εἰ γάρ τις καθ’ ἑαυτὰ τὰ τὲ μέρη τῆς κτίσεως λάβοι καὶ ἕκαστον ἰδίᾳ ἴδιον νοήσει νοήση νοήσοι , οἷον ἥλιον καθ’ ἑαυτὸν μόνον καὶ σελήνην χωρὶς καὶ γῆν αὖ καὶ ἀέρα καὶ τὴν θερμὴν καὶ ψυχρὰν καὶ ξηρὰν καὶ ὑγρὰν οὐσίαν διελὼν ἀπὸ τῆς πρὸς ἄλληλα συναφῆς, ἕκαστον ἐκλάβοι καθ’ ἑαυτὸ καὶ ἰδίᾳ θεωρήσειεν, εὑρήσει πάντως μηδὲν ἱκανούμενον ἑαυτῷ, ἀλλὰ πάντα τῆς τῶν ἀλλήλων ἄλλων τῶν ἄλλων χρείας δεόμενα δεόμεν ον α καὶ ταῖς παρ’ ἀλλήλων ἐπικουρίαις ἐπικουρίας ἀλλή ἀλλήλων ἐπικουρία ι ς συνιστάμενα . ἥλιος μὲν γὰρ τῷ σύμπαντι οὐρανῷ συμπεριστρέφεται συμπεριφ έ ά νεται συμπεριφέρεται συμπεριφαίνεται περιφέρεται καὶ ἐμπεριέχεται καὶ ἐκτὸς τῆς ἐκείνου κυκλοφορίας οὐκ ἄν ποτε γένοιτο. σελήνη δὲ καὶ τὰ ἄλλα ἄστρα μαρτυροῦσι τὴν παρὰ τοῦ ἡλίου γιγνομένην γενομένην γινομένην αὐτοῖς ἐπικουρίαν. γῆ δὲ πάλιν οὐκ ἄνευ ὑετῶν τοὺς καρποὺς ἀποδιδοῦσα φαίνεται. οἱ δὲ οὐδὲ ὑετοὶ χωρὶς τῆς τοῦ τῶν νεφελῶν χρείας οὐκ ἂν καταβαῖεν ἐπὶ γῆς, ἀλλ’ οὐδὲ νέφη νεφέλη νέφη χωρὶς τοῦ ἀέρος καθ’ ἑαυτὰ ἂν φανείη καὶ συσταίη ποτέ. ὅ τε ἀὴρ οὐχ ὑφ’ ἑαυτοῦ, ἀλλ’ ὑπὸ μὲν τοῦ τοῦ αἰθέρος διακαίεται, ὑπὸ δὲ τοῦ ἡλίου καταλαμπόμενος λαμπρύνεται φαίνεται . καὶ πηγαὶ μὲν καὶ ποταμοὶ οὐκ ἄνευ τῆς γῆς συστήσονται ποτέ. γῆ δὲ οὐκ ἀφ’ ἐφ’ ἑαυτῆς ἐρήρεισται ἐρειρησται ἐρήρεισ θ τ αι ἐρήρισται ἐρήρεισθαι ἐρηρεῖσθαι ἐνήρεισται , ἀλλ’ ἐπὶ μὲν τὴν τῆ τῆς τῶν ὑδάτων οὐσίαν οὐσία οὐσίας συνέστηκεν, ἐμπεριέχεται δὲ καὶ αὕτη κατὰ τὸ μέσον συνδεθεῖσα τοῦ παντός. ἥ τε θάλασσα καὶ ὁ ἔξωθεν περιρρέων τὴν σύμπασαν γῆν μέγας μερίσας ὠκεανὸς ὑπὸ ἀνέμων ὑποανέμων κινεῖται καὶ φέρεται ὅποι ὅπου δ’ ἂν αὐτὸν ἡ τῶν ἀνέμων προσρήσσῃ προσρρήσσῃ προσρρήσῃ προσρήσ σ ῃ πρὸς ρησι προσρήση προσρρήσει προσ ῤ ρήση βία. καὶ αὐτοὶ δὲ οἱ ἄνεμοι οὐκ ἐν ἑαυτοῖς αὐτοῖς , ἀλλά, κατὰ τοὺς περὶ τούτων των εἰπόντας, ἐκ τῆς πρὸς τὸν ἀέρα τοῦ αἰθέρος ε αἰ θέρους διακαύσεως καὶ θερμότητος τος ἐν αὐτῷ τῷ ἀέρι συνίστανται καὶ δι’ συνίσταντ αὐτοῦ πανταχοῦ πνέουσι. περὶ γὰρ τῶν τεσσάρων γ σάρων στοιχείων, ἐξ ὧν καὶ συνέστηκεν ἡ συνέ τῶν σωμάτων φύσις, τὴν θερμὴν λέγω θε καὶ τὴν ψυχράν, ξηράν τε καὶ ὑγρὰν οὐσίαν , τίς τοσοῦτον ἀπέστραπται τὴν διάνοιαν τὴ , ὥστε μὴ εἰδέναι, ὅτι ὁμοῦ μὲν συνημμένα να ταῦτα ταῦτα συνημμένα συνίσταται συνίστανται , διαιρούμενα διαιρ δὲ καὶ καθ’ ἑαυτὰ γινόμενα, λοιπὸν καὶ ἀλλήλων λοι λων εἰσὶν ἀναιρετικὰ ἀνερετικὰ ταῦτα κατὰ τὴν τοῦ πλεονάζοντος ἐν αὐτοῖς ἐπικράτειαν ; θερμόν τε γὰρ καὶ ὑπὸ ψυχροῦ πλεονάσαντος τος ἀναιρεῖται, καὶ ψυχρὸν πάλιν ὑπὸ τῆς θερμῆς ἀφανίζεται δυνάμεως, ξηρόν τε δυνάμ αὖ ὑπὸ τοῦ ὑγροῦ διυγραίνεται, καὶ τοῦτο διυγραίνετ ὑπὸ τοῦ ἑτέρου ξηραίνεται. Πῶς ὡς οὖν ταῦτα ἂν εἶεν θεοὶ δεόμενα τῆς παρ’ ἑτέρων ἐπικουρίας ἑ κα τέρων ἐπ ε ικουρείας π κουρίας ; ἢ πῶς παρὰ τούτων αἰτεῖσθαί τι αἰτεῖσθαι τού προσήκει, καὶ αὐτῶν αὐτὸ ἀπαιτούντων παρ’ ἀπα ἀλλήλων τὴν εἰς ἑαυτὰ χρείαν; εἰ γὰρ περὶ χρεί θεοῦ λόγος ἐστὶ μηδενὸς αὐτὸν αὐτὸν ἐπιδεῆ εἶναι , ἀλλ’ αὐτάρκη αὐτάρ αὖταρκαὶ αὐτάρκις καὶ πλήρη ἑαυτοῦ καὶ ἐν αὐτῷ ἑαυ τὰ πάντα συστήκειν συνεστηκέναι συνεστηκέναι· συστήκειν· , καὶ μᾶλλον αὐτὸν τοῖς πᾶσιν μ ιν ἐπιδιδόναι. πῶς ἥλιον καὶ σελήνην ν καὶ τὰ ἄλλα μέρη τῆς κτίσεως οὐκ ὄντα α τοιαῦτα, ἀλλὰ καὶ τὰ λειπόμενα τῆς ἀλλήλων λων χρείας ἀναγορεύειν ἄξιον θεούς; ἀλλ’ λων ἴσως διαιρούμενα μὲν καὶ καθ’ ἑαυτὰ λαμβανόμενα κα λαμβανόμενα , ἐπιδεῆ εἶναι αὐτὰ καὶ αὐ αὐτοὶ συνομολογοῦσι συνολογο συνομολο γοῦσι , τῆς ἀποδείξεως ἀποδεί ἐπ’ πρὸ ἐπ’ ὀφθαλμῶν οὔσης. ὁμοῦ δὲ πάντα συνάπτοντες καὶ ὡς εἰς ἓν ἀποτελοῦντες ἀπο ες μέγα σῶμα, τὸ ὅλον θεὸν εἶναι φήσουσι . συστάντος γὰρ τοῦ ὅλου γὰρ θεὸν εἶναι φήσουσι· οὐκ ἔτι μὲν ἔξωθεν θεν αὐτοῖς αὐτῆς χρεία γενήσεται. ἑαυτῷ ἐαὐτο ἑαυτὸ δὲ ἑ τὸ ὅλον ἱκανὸν καὶ αὔταρκες γενήσεται γε πρὸς ρὸς πάντα, λέξουσιν οἱ δοκησίσοφοι δοκη , ἵνα καὶ ἐντεῦθεν ἐλεγχθῶσιν. οὗτος οὕτως δὲ ὁ λόγος καὶ μᾶλλον αὐτῶν τὴν ἀσέβειαν μετὰ μεγάλης ἀπαιδευσίας οὐκ ἔλαττον τον τῶν πρόσθεν ἀποδείξει. εἰ γὰρ τὸ καθ’ αθ’ ἕκαστον συναφθὲν τὸ ὅλον ἀναπληροῖ οῖ καὶ τὸ ὅλον ἐκ τῶν καθ’ ἓν συνίσταται ι συνίστανται . τὸ ὅλον ἄρα ἐκ τῶν μερῶν συνέστη συνίσταται συνίσταται συνέστη συν ίσταται έστη καὶ ἕκαστον ν τοῦ ὅλου μέρος μέρει μέρη μέρους τυγχάνει. τοῦτο δὲ τῶν ῶν περὶ θεοῦ ἐννοιῶν πολὺ πολλὺ πόρρωθεν καθέστηκεν. πόρ έστηκεν ὁ γὰρ θεὸς ὅλον ἐστὶ καὶ οὐ μέρη καὶ ὶ οὐκ ἐκ διαφόρων συνέστηκεν , ἀλλ’ αὐτὸς τῆς ς πάντων συστάσεώς ἐστι ποιητής. θέα γὰρ ὅσην ἀσέβειαν κατὰ τοῦ θείου ταῦτα το τα λέγοντες ἐξηγοῦνται. εἰ γὰρ ἐκ μερῶν συνέστηκε, πάντως αὐτὸς ἑαυτοῦ ἑαυτῶ ἀνόμοιος ἑ νόμοιος φανήσεται καὶ [καὶ] ms.o ἐξ ἀνομοίων ἔχων τὴν ἀνομοίω συμπλήρωσιν. εἰ γὰρ ἥλιός ἐστιν, οὐκ ἔστι ἐστ σελήνη, καὶ εἰ σελήνη ἐστίν οὐκ ἔστιν , οὐκ ἔστι γῆ οὐ , καὶ εἰ ἡ γῆ τυγχάνει, οὐκ ἂν εἴη θάλασσα θά . καὶ οὕτως ἐφ’ ἀφ’ ἑκάστου λαμβάνων ἄν τις λαμβάν εὑρήσει τὴν ἀτοπίαν τοῦ τοιούτου αὐτῶν τοι λόγου. τοῦτο δ’ ἄν τις καὶ ἐκ τοῦ καθ’ ἡμᾶς το ἀνθρωπείου ἀνθρωπίου σώματος ἰδὼν καταγνοίη τούτων. ὡς γὰρ ὁ ὀφθαλμὸς οὐκ ἔστιν ἀκοὴ οὐδὲ ἡ ἡ ἀκοὴ χεὶρ οὐδὲ ἡ γαστήρ ἐστι στέρνα γ να οὐδ’ αὖ πάλιν ὁ αὐχήν ἐστι ποῦς, ἀλλ’ ἕκαστον ἐστ καστον τούτων ἰδίαν ἔχει τὴν ἐνέργειαν ἐν καὶ ἐκ τούτων διαφόρων ὄντων ἓν συνίσταται ὄν σταται σῶμα, συνημμένα μὲν ἓν ἔχον τὰ ἔχων τὰ ἔχ τὰ ἔχοντα μέρη κατὰ καὶ τὴν χρείαν χρείαν. διαιρούμενα διαι δὲ κατὰ τὴν τοῦ χρόνου παρουσίαν, ὅταν παρο ἡ φύσις ἡ συνάξασα ταῦτα διέλῃ, διέπει ὡς ὁ προστάξας θεὸς βούλεται. οὕτω, συγγνώμην ο γνώμην δὲ ὁ λόγος ἐχέτω ἐχέτω ὁ λόγος παρ’ αὐτοῦ τοῦ πα κρείττονος, εἰ τὰ μέρη τῆς κτίσεως συνάπτοντες συνάγοντες κ πτοντες εἰς ἓν σῶμα θεὸν ἀναγορεύουσιν ἀνα ἀναγορεύσωσι θεὸν ἀναγορεύσουσι τὸν θεὸν ἀναγορεύσουσιν θεὸν θεὸν ἀναγορεύσουσιν θεοὺς θεὸν ἀναγορεύσουσιν , ἀνάγκη αὐτὸν μὲν καθ’ ἑαυτὸν ἀνόμοιον ἑαυτὸ ἑαυτῷ εἶναι εἶναι ἑαυτῶ , ὥσπερ ἐδείχθη, διαιρεῖσθαι δὲ πάλιν κατὰ τὰ τὴν τῶν μερῶν εἰς τὸ τὴν μερίζεσθαι γενομένην φύσιν ην . Καὶ ἄλλως ὅλως ἄλλως ὅλως δὲ ἄν τις αὐτῶν ἐλέγξειε ἐλέγξη τὴν ἀθεότητα κατὰ τὴν τῆς ἀληθείας θεωρίαν. εἰ γὰρ ὁ θεὸς ἀσώματός ἐστι καὶ ἀόρατος ἀόρατως τος καὶ ἄψαυστος ἄψαυστως τῇ φύσει, πῶς σῶμα τὸν θεὸν ἐπινοοῦσι καὶ τὰ φαινόμενα τοῖς ὀφθαλμοῖς λμοῖς καὶ ὧν ψαύομεν τῇ χειρὶ θρησκεύουσι υσι τῇ θεοῦ τιμῇ καὶ πάλιν, εἰ ὁ περὶ θεοῦ κρατεῖ λόγος, δυνατὸν αὐτὸν εἶναι κατὰ πάντα καὶ αὶ μηδὲν μὲν αὐτοῦ κρατεῖν, αὐτὸν δὲ τῶν αὐ ν πάντων κρατεῖν καὶ δεσπόζειν; πῶς οἱ τὴν ὴν κτίσιν θεοποιοῦντες οὐχ ὁρῶσιν αὐτὴν ὁρῶ ἐκτὸς οὖσαν τούτοι τοῦτοι τοῦ τοιούτου περὶ παρὰ θεοῦ ὅρου; ἡλίου λίου μὲν γὰρ ὑπὸ γῆν γενομένου, τὸ φῶς ἡ γῆ ῆ σκιάζει μὴ ὁρᾶσθαι. σελήνην σε λ ήνη δὲ μεθ’ ἡμέραν έραν ὁ ἥλιος ἐπικρύπτει ἐπι κρύπτει τῇ τοῦ φωτὸς λαμπηδόνι μπηδόνι . καὶ γῆς μὲν τοὺς καρποὺς πολλάκις χάλαζα θάλασσα χάλαζα πολλάκις λάκις χάλαζα βλάπτει β λ άπτει . τὸ δὲ πῦρ δέ, δὲ πῦρ πῦρ δὲ δὲ πῦρ εἰ γένοιτό γένηταί τό τις ὑδάτων πλημμύρα, σβέννυται σβέν . καὶ χειμῶνα μὲν ἔαρ ἐἂν ἐὰν παραγκωνίζεται, θέρος παραγκωνί ος δὲ τὸ ἔαρ ὑπερβῆναι τοὺς τοῦ ὅρους οὐκ ἐπιτρέπει πιτρέπει καὶ αὐτὸ δὲ πάλιν ὑπὸ τοῦ μετοπώρου ώρου κωλυόμενον τὰς ἰδίας ὥρας ἐξέρχεσθαι ἐξέρχεται σθαι ἐξέρ χεται χεσθαι χεσθαι . εἴπερ οὖν ἦσαν θεοί, ἔδει τούτους ς μὴ ὑπ’ ἀπ’ ἀλλήλων ἠττᾶσθαι καὶ ἐπικρύπτεσθαι ὑποκρύπτεσθαι σθαι περι ὑπο κρύπτεσθαι , ἀλλὰ πάντοτε ἀλλήλοις συνεῖναι καὶ κοινὰς ἅμα τὰς ἐνεργείας ἐ εὐεργεσίας ἐνεργείας εὐεργεσίας εὐεργεσίας ἐνεργείας ἐπιτελεῖν. ἔδει μεθ’ ἡμέραν καὶ μετὰ νύκτα κ κτα ἥλιον ὁμοῦ καὶ σελήνην καὶ τὸν ἄλλον κ τῶν τὸν ἀστέρων χορὸν ἴσον ἴσως ἔχειν τὸ φῶς καὶ τοῦτο πᾶσι λάμπειν καὶ πάντα παρ’ αὐτῶν καταυγάζεσθαι ταυγάζεσθαι . ἔδει θέρος ὁμοῦ καὶ χειμῶνα να καὶ καὶ ἔαρ καὶ μετόπωρον μετώπωρον ἀπαραλλάκτως ἀπ τως καὶ κατὰ τὸ αὐτὸ συνίστασθαι. ἔδει συνίστα τὴν θάλασσαν ταῖς πηγαῖς ἐπιμίσγεσθαι ἐπιμιγνύμενοι ἐπιμίγνυσθαι ἐ σθαι καὶ κοινὸν κοινωνὸν κοι νω νὸν ἀνθρώποις τὸ πόμα παρέχειν . ἔδει νηνεμίας καὶ τῶν ἀνέμων τὰς πνοὰς ἐν ταὐτῷ γίνεσθαι. ἔδει τὸ πῦρ ὁμοῦ καὶ πῦ τὸ ὕδωρ κοινὴν ὁμοῦ καὶ μίαν ἀνθρώποις τὴν χρείαν αν παρέχειν τὴν χρείαν τοῖς ἀνθρώποις παρέχειν ἀνθρώποις παρέχειν τὴν χρείαν . οὐδὲ γὰρ οὐδὲ βλάβην ἄν β τις ἐξ αὐτῶν ὑπέμεινε, θεῶν ὄντων θεῶ κατ’ αὐτούς, καὶ μηδὲν ἐπὶ βλάβῃ ἐπιβλάβη , ἐπ’ ὠφελείᾳ ἐπὶ βλ φελεία δὲ μᾶλλον πάντα ποιούντων ποιούντων πάντα π . εἰ δὲ ταῦτα γίνεσθαι ἀδύνατον διὰ τὴν ἀδύνατ πρὸς ἄλληλα ἐναντιότητα, πῶς οἷόν τε οἴονται τε ταῦτα ἀλλήλοις ἐναντία καὶ μαχόμενα κ καὶ μὴ δυνάμενα ἀλλήλοις συστῆναι, ἔτι συ θεοὺς ὀνομάζειν ἢ θεοῦ θρησκεύεσθαι θρη τιμαῖς· τὰ δὲ πρὸς ἑαυτὰ ἀσύμφωνον ἀσύμφωνα α σύμφωνον σύμφωνον τὴν φύσιν ἔχοντα πῶς ἂν ἄλλοις ἀλήλλοις εὐχομένοις ἀλήλλοις εὐχομένης μένοις εἰρήνην παρέχοιεν παρέχειεν καὶ ὁμονοίας αὐτοῖς γένοιντο αὐτῶν γένοιτο πρυτάνεις πρύτανις πρυτάνις ; οὔτε οὖν ἥλιος καὶ εἰκότως κότως καὶ οὔτε ἡ σελήνη οὔτε ἄλλο τι μέρος τῆς κτίσεως, πολλῷ δὲ πλέον οὐδὲ πλέ τὰ ἐν λίθοις καὶ χρυσῷ καὶ ταῖς ἄλλαις ὕλαις αις ἀγάλματα οὐδὲ οἱ παρὰ ποιηταῖς μυθολογούμενοι μυθευόμενοι ποι υθε υ όμενοι Ζεὺς καὶ Ἀπόλλων καὶ οἱ ἄλλοι oι εἶεν ἂν ἀληθῶς θεοί, ὡς ὁ λόγος ἀπέδειξεν ἀπέ , ἀλλὰ τὰ μὲν αὐτῶν αὐτὰ μέρη τῆς κτίσεώς ἐστι κτί , τὰ δὲ αὐτῶν ἄψυχα τυγχάνει, τὰ δὲ μόνον όνον ἄνθρωποι θνητοὶ γεγόνασι. διὸ διόπερ καὶ ἡ περὶ ταῦτα αῦτα θρησκεία καὶ θεοποιία οὐκ εὐσεβείας ας , ἀλλὰ ἀλλ’ ἀθεότητος θεότητος καὶ πάσης ἀσεβείας ἐστὶν εἰσήγησις διήγησης διήγησις καὶ μεγάλης πλάνης ἔλεγχος πλά χος ἀπὸ τῆς πρὸς τὸν ἕνα καὶ μόνον ἀληθινὸν ηθινὸν θεὸν γνώσεως, λέγω δὴ τὸν τοῦ Χριστοῦ πατέρα . ὅτε ὅτι τοίνυν ταῦθ’ οὕτως ἔχει ἐλέγχεται καὶ ἐλέγ δέδεικται δέδεκται ἡ παρὰ τοῖς Ἕλλησιν εἰδωλολατρεία ατρία πάσης ἀθεότητος οὖσα μεστὴ καὶ οὐκ ἐπ’ ὠφελείᾳ, ἀλλ’ ἐπ’ ἀπωλείᾳ τῷ βίῳ τῶν ν ἀνθρώπων εἰσαχθεῖσα εἰσενεχθήσα εἰσενεχθεῖσα , φέρε λοιπόν, ὡς ἐξ ἀρχῆς ς ὁ λόγος ἐπηγγείλατο τῆς πλάνης διελεγθχείσης διἐλεγχθήσεις διελεχθείσεις ἐλεγχθείσης πλά χθείσης τὴν τῆς ἀληθείας ὁδὸν ὁδεύσωμεν ωμεν καὶ θεωρήσωμεν τὸν ἡγεμόνα καὶ ἡ ι δημιουργὸν τοῦ παντὸς τὸν τοῦ πατρὸς λόγον, ἵνα δι’ αὐτοῦ ῦ καὶ τὸν τούτου πατέρα θεὸν [θεὸν] m.s.o κατανοήσωμεν κατα νοήσωμεν καὶ γνῶσιν Ἕλληνες ὅσον τῆς ἀληθείας ἑαυτοὺς αυτοὺς ἀπεσχοίνισαν. Τὰ μὲν οὖν προειρημένα οὐδὲν ἕτερον ἢ πλάνη τῷ βίῳ διηλέγχθη διηλέχθη διηλέγχη , ἡ δὲ τῆς ἀληθείας ὁδὸς ἀληθ πρὸς τὸν ὄντως ὄντα θεὸν ἕξει τὸν σκοπόν . πρὸς δὲ τὴν ταύτης γνῶσιν καὶ ἀκριβῆ ἀπλανῆ κα κατάληψιν οὐκ ἄλλων ἐστὶν ἡμῖν ἡμῖν ἐστὶν ἡμῖν ἐστι χρεία, ἀλλ’ χ λ ἡμῶν αὐτῶν. οὐδ’, ὥσπερ ἐστὶν δὲ αὐτὸς ὁ θεὸς ὑπεράνω ὑπὲρ ἄνω ὑπεράνῳ πάντων, οὕτω οὕτως οὕτῳ καὶ ἡ πρὸς τοῦτον ον ὁδὸς πόρρωθεν ἢ ἔξωθεν ἡμῶν ἐστιν , ἀλλ’ ἐν ἡμῖν ἐστι ἐστηκε ἔστηκε ἕστηκε καὶ ἀφ’ ἡμῶν εὑρεῖν τὴν εὑρ ἀρχὴν δυνατόν. καθὼς καὶ Μωυσῆς ἐδίδασκε λέγων ἔλεγε μ δασκε λέγων · τὸ ρῆμα τῆς πίστεως ἐντὸς τῆς καρδίας ἐν τῆ καρδία πίστ ὸς τῆς καρδίας σού ἐστιν. ὅπερ καὶ ὁ σωτὴρ σημαίνων σημαίνων σημαίνων καὶ ὁ σωτὴρ ὅπε σημαίνων καὶ βεβαιῶν ἔλεγεν· εὑρεῖν τὴν εὑρ ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἡμῶν ἐστιν. ἔνδον γὰρ ἐν ἑαυτοῖς ἔνδο αυτοῖς ἔχοντες τὴν πίστιν καὶ τὴν βασιλείαν λείαν τοῦ θεοῦ, δυνάμεθα ταχέως ταχέως θεωρῆσαι καὶ νοῆσαι νοῆσαι καὶ θεωρῆσαι ταχέ σαι καὶ νοῆσαι τὸν τοῦ παντὸς βασιλέα παντὸ τὸν , τοῦ πατρὸς τὸν σωτήριον σωτῆρα σωτῆρα σρα σωτήριον λόγον. καὶ μὴ προφασιζέσθωσαν ζέσθωσαν Ἕλληνες οἱ τοῖς εἰδώλοις θρησκεύοντες λατρεύοντες λατρεύοντες καὶ θρησκεύοντες εἰδ σκεύοντες , μηδὲ ἄλλος τις ἁπλῶς ἑαυτὸν ἑαυτὸν αὐτὸν ἁπλῶς ἁ τὸν ἀπατάτω, ὡς τὴν τοιαύτην ὁδὸν τοια οὐκ ἔχων οὐχ εὑρίσκων , καὶ διὰ τοῦτο τῆς ἀθεότητος ἀθ ἑαυτοῦ αὐτοῦ πρόφασιν εὑρίσκων προτεινόμος . πάντες γὰρ εἰς αὐτὴν ἑαυτὴν ἐπιβεβήκαμεν καὶ ἔχομεν , εἰ καὶ μὴ πάντες αὐτὴν ὁδεύειν, ἀλλὰ ὁδε παροδεύειν ἐκβαίνοντες θέλουσι διὰ τὰς ἔξωθεν θ θεν αὐτοὺς ἑλκούσας ἡδονὰς τοῦ βίου. καὶ αὶ εἴ τις ἂν ἔροιτο, τίς ἂν εἴη αὕτη, φημὶ φημὶ αὕτη δὴ αὕτη, ὴ τὴν ἑκάστου ψυχὴν εἶναι καὶ τὸν ἐν αὐτῇ νοῦν ῦν . δι’ αὐτοῦ γὰρ καὶ μόνου δύναται δύναται μόνου δύναται μόνον θεὸς θεωρεῖσθαι σθαι καὶ νοεῖσθαι, ἐκτὸς εἰ μή, ὥσπερ τὸν ὥσ θεὸν ἠρνήσαντο, οὕτω καὶ ψυχὴν ἔχειν παραιτήσονται αραιτήσονται οἱ ἀσεβεῖς, εἰκότως τοῦτο πρὸ πρὸς ρὸ τῶν ἄλλων λέγοντες. οὐ γὰρ ἐχόντων ἔστι νοῦν ἐχόν οῦν ἀρνεῖσθαι τὸν τούτου τούτων ποιητὴν καὶ δημιουργὸν ιουργὸν θεόν. ὅτι μὲν οὖν ψυχὴν ἕκαστος ἀνθρώπων ἕκασ ων ἕκαστος ψυχὴν ἀνθρώπων ἔχει καὶ ταύτην λογικὴν καὶ τοῦτο ἀναγκαῖόν τοῦ αῖόν ἐστι δεῖξαι δι’ ὀλίγων διὰ τοὺς ἀκεραίους ους ἁπλούστερους , ἐπεὶ μάλιστά μάλλιστά τινες ἀπὸ τῶν αἱρέσεων ν ἀρνοῦνται καὶ τοῦτο τοῦτο ν τοῦτον τοῦτον , οἰόμενοι μηδὲν δὲ ν πλέον εἶναι λέον εἶναι πλέον εἶναι εἶναι πλέον πλέον τὸν ἄνθρωπον ἢ τὸ φαινόμενον ενον εἶδος τοῦ σώματος, ἵνα ταύτης δειχθείσης ειχθείσης φανερώτερον δι’ ἑαυτῶν αὐτῶν τὸν ἑαυ κατὰ τῶν τὸν εἰδώλων ἔλεγχον εἰδώλον ἔλε γ χον εἴδώλον ἐλέγχων ἔχειν δυνηθῶσι σι .