Περὶ δὲ τῆς δευτέρας αὐτῶν δευτέρα καὶ βαθυτέρας δῆθεν ἀπολογίας καὶ ταῦτα ἀπολογία τα ἄν τις ἀκολούθως εἴποι· εἰ οὖν οὐ διὰ τὴν δι’ ο αὐτοῦ τοῦ θεοῦ ἐπιφάνειαν πεποίηται ὑμῖν , ὦ Ἕλληνες ταῦτα ταῦτα ὑμῖν πεποίηται, ὦ Ἕλληνες , ἀλλὰ ἀλλ’ οὐ διὰ τὴν ἀγγέλων τὴ λων ἐκεῖ παρουσίαν, διὰ τί διατί τὰ ἀγάλματα ἀ τα , δι’ ὧν ἐπικαλεῖσθε ἐπικαλεῖσθαι ἐπικαλεῖσθ αι ε φατὲ τὰς δυνάμεις ποιεῖτε κρείττονα κρείττονάς δυνάμ ττονα , τε καὶ ὑπὲρ αὐτὰς τὰς ἐπικληθείσας ἐπικλ δυνάμεις ποιεῖτε ποιεῖτ αι ε ; χάριν γὰρ τῆς περὶ παρὰ τῆ θεοῦ καταλήψεως ὑπολήψεως γλύφοντες γλύφοντ α ε ς τὰς μορφάς, ὥς φατε ὡς ὡς φατὲ μο φατὲ , αὐτοῦ τοῦ θεοῦ τὴν τιμὴν καὶ προσηγορίαν κ σηγορίαν αὐτοῖς τοῖς γλύμμασι περιτίθετε περιτίθετ αι ε θετε , πρᾶγμα πάσχοντες οὐκ εὐαγές. ὁμολογοῦντες εὐ λογοῦντες γὰρ ὑπεραίρειν τὴν τοῦ θεοῦ δύναμιν τ μιν τῆς τῶν ἀγαλμάτων σμικρότητος σμικρ καὶ διὰ τοῦτο μὴ τολμῶντες τὸν θεὸν δι’ αὐτῶν, ἑαυτῶν τὰς δὲ ἐλάττω ὕλας ἐλάττονας δυνάμεις ἐπικαλεῖσθαι ἐπικ ἐπικαλεῖσθε , αὐτοὶ ταύτας ὑπερβάντες, οὗ τὴν παρουσίαν ἐφοβήθητε, τούτου τὴν προσηγορίαν τοῖς προσηγο ῖς λίθοις καὶ τοῖς ξύλοις ἀνεθήκατε, καὶ θεοὺς ὺς ἀντὶ λίθων καὶ τέχνης ἀνθρώπων ὀνομάζετε ζετε ὀνομάζ υται ετε καὶ προσκυνεῖτε. εἰ γὰρ καὶ ὡς γράμματά άμματα εἰσιν ὑμῖν ὑμῖν εἰσιν ταῦτα, ὡς ψεύδεσθε ψεύδεσθαι ψεύ , τῆς ἐπὶ θεὸν θεοῦ θεῶν θεωρίας οὐ δίκαιον τὰ σημαίνοντα μαίνοντα τοῦ σημαινομένου προτιμᾶν μᾶν . οὐδὲ γὰρ εἰ γράφοι γὰρ εἰ γράφει γράφοι γὰρ εἰ γὰρ εἰ ράφοι γὰρ ἐγράφοι γὰρ ἐ εἰ γράφοι γὰρ ἐ ι γράφοι τις τὸ βασιλέως βα τῷ βασιλεῖ τῷ βασιλεῖ τὸ βασιλέως ms. 1 τ ῶ ὸ βασιλ εῖ έως ὄνομα, ἀκινδύνως ἔχοι ἔχει τὸ γράμμα προτιμῶν τοῦ βα σιλέως γράμμα προτιμᾶν τοῦ βασιλέως γράμ οτιμῶν τοῦ βασιλέως γράμμα τοῦ βασιλέως προτιμᾶν . ἀλλ’ ὁ τοιοῦτος τοι θάνατον θανάτους θάνατον μὲν ἔχει τὴν ζημίαν, τὸ δὲ γράμμα μμα δὲ γράμματα τῇ τοῦ γράψαντος ἐπιστήμῃ τετύπωται ωται . οὕτω καὶ ὑμεῖς, εἴπερ ἐρρωμένον ἐρ εἴχετε ἔχετε ἔ εἴ χετε τὸν λογισμόν, οὐκ ἂν τὸ τηλικοῦτον τηλικοῦτο τη το τῆς θειότητος γνώρισμα εἰς ὕλην κατεφέρετε καταφέρετε ατεφέρετε , ἀλλὰ καὶ τὸ γλύμμα οὐκ ἂν προετιμήσατε τοῦ γλύψαντος ἀνθρώπου. εἰ γὰρ καὶ αὶ ὅλως ὡς γράμματα σημαίνουσι τὴν σημαίνου τοῦ θεοῦ ἐπιφάνειαν, καὶ διὰ τοῦτο ὡς θεὸν σημαίνοντα σημαίνοντες ημαίνοντα θεοποιίας εἰσὶν ἄξια. ἀλλὰ ἄ λὰ γοῦν γ’οὖν τὸν ταῦτα γλύψαντα καὶ χαράξαντα ντα φημὶ δὴ πάλιν τὸν τεχνίτην, πολλῷ πλέον ἔδει δεῖ πλέον θεοποιηθῆναι θεοποιεῖσθαι θεοποιηθῆναι , ὡς δεῖ μᾶλλον ἐκείνων δυνατώτερον καὶ θειότερον ὑπάρχοντα θειό πάρχοντα , ὅσῳ κἀκεῖνα κατὰ τὴν αὐτοῦ βούλησιν ἐξέσθη καὶ τετύπωται τε . εἰ τοίνυν τὰ γράμματα θαύματός εἰσιν θαύματ ἄξια, πολλῷ πλέον ὁ γράψας ὑπεραίρει ὑπεραίροι ὑ τῷ θαύματι διὰ τὴν τέχνην καὶ τὴν τῆς ψυχῆς ἐπιστήμην. οὐκοῦν οὐκ οὖν εἰ μὴ διὰ τοῦτο δ θεοὺς αὐτοὺς ἄξιον ἄξιον αὐτοὺς νομίζειν, πάλιν αὐτοὺς π τοὺς ἄν τις ἔροιτο περὶ τῆς τῶν εἰδώλων μανίας, τὴν αἰτίαν τῆς τοιαύτης αὐτῶν μορφῆς παρ’ αὐτῶν ἀξιῶν μαθεῖν. μορφῆς παρ’ αὐτῶν ἀξιῶν Εἰ μὲν γάρ, ὅτι ἀνθρωπόμορφόν ἐστι τὸ θεῖον ἐστ , διὰ τοῦτο οὕτω τετύπωται, διὰ τί διατί καὶ ἀλόγων ἀλό ἀλόγων διὰ λόγων αὐτῷ τύπους περιτιθέασιν περιτιθέα ; εἰ δὲ ζώων ἀλόγων ἀλόγων ζώων αὐτῷ τύπους περιτιθέασιν εἰ δὲ ζώων ἐστὶν ὁ τούτου , τύπος διὰ τί διατί ζώων διατί καὶ ζώων τύ τί καὶ λογικῶν αὐτῷ περιτιθέασι γλυφάς ; εἰ δὲ τὸ συναμφότερόν ἐστι καὶ ἐξ ἀμφοτέρων ἐξαμφοτέρων ἐξαμφοτέρον ἐξ τέρων κατειλήφασι τὸν θεόν, ὅτι τε ἀλόγων ὅτ γων καὶ λογικῶν ἔχει τοὺς τύπους, τί διαιροῦσι ροῦσι τὰ συνημμένα καὶ χωρίζουσι χαρίζουσι χωρίζ χωρίσουσι χωρήσουσι χωρί σ ζ ουσι χωρί σ ζ ου σι χωρί σ ζ ουσι τὴν ἀλόγων καὶ ἀνθρώπων γλυφήν μορφήν , καὶ οὐ πάντοτε ο τε ἐξ ἀμφοτέρων ἐξαμφοτέρων αὐτὸν αὐτῶν αὐτ ῶν ὸν γλύφουσιν, ὁποῖα γλύφου τὰ παρὰ τοῖς μύθοις ἐστὶ πλάσματα πλάσ , ἡ τε Σκύλλα καὶ γλύφουσιν, ὁποῖα τὰ παρὰ τοῖς μύθοις ἐστὶ πλάσματα, ἡ Χάρυβδις καὶ ὁ Ἱπποκένταυρος ἱ ταυρος καὶ ὁ παρ’ Αἰγυπτίοις κυνοκέφαλος κ λος κυκνοκέφαλος κυ κ νοκέφαλος Ἄνουβις ἄννουβις ἄν ν ουβις ; ἔδει γὰρ ἢ μόνους αὐτοὺς μόνο οὕτω γράφεσθαι διφυεῖς ἢ μίαν αὐτῶν ἐχόντων μορφήν ὴν , μὴ καὶ τὴν ἄλλην ἀναπλάττεσθαι κατ’ ἀναπλάττεσ τ’ αὐτῶν. καὶ πάλιν εἰ ἀρρενικαὶ ἀρρενικῶν τούτων ν εἰσὶν αἱ μορφαί, διὰ τί καὶ θηλειῶν αὐτοῖς ς περιτιθέασι τύπους; εἰ δὲ καὶ θηλυκῶν εἰσι θηλυ ισι , διὰ τί καὶ ἀρρενικῶν κατ’ αὐτῶν ψεύδονται ται τὰς μορφάς; εἰ δὲ πάλιν τὸ συναμφότερόν συναμ όν εἰσιν ἦν , ἔδει ἤδει μὴ διαιρεῖσθαι, ἀλλ’ ἀμφότερα ἀμ ρα συνάπτεσθαι καὶ γίνεσθαι κατὰ τοὺς λεγομένους εγομένους ἑρμαφροδίτους ἑρμαφροδίτας ας ους , ἵνα μὴ μόνον ἀσέβειαν καὶ συκοφαντίαν, ἀλλὰ καὶ καὶ γέλωτας ας αὐτῶν ἡ δεισιδαιμονία τοῖς ὁρῶσι παράσχῃ παράσχει σχη , καὶ ὅλως εἰ σωματοειδὲς τὸ θεῖον ὑπολαμβάνουσιν βάνουσιν , ὥστε καὶ γαστέρα καὶ χεῖρας καὶ ι πόδας καὶ πάλιν αὐχένα καὶ στήθη στίθος στῆθος καὶ στή τὰ ἄλλα τ’ ἄλα τὰ πρὸς γένεσιν ἀνθρώπων μέλη ἐπινοεῖν εῖν αὐτῷ καὶ ἀναπλάττειν ἀναπλάττει . ὅρα εἰς ὅσην ἀσέβειαν καὶ ἀθεότητα καταπέπτωκε καταπέ τούτων ὁ νοῦς, ὥστε τὰ τοιαῦτα ὑπονοεῖν ἐπινοεῖν νοεῖν καταπέ νοεῖ περὶ ἐπινο ὶ τοῦ θείου. ἀκολουθεῖ γὰρ αὐτῷ καὶ τὰ ἄλλα τοῦ σώματος πάντως πάσχειν, ὥστε πά στε καὶ τέμνεσθαι καὶ διαιρεῖσθαι καὶ πάλιν ιν ἐξ ὅλου ἐξόλου φθείρεσθαι φθείρε σ θαι . ταῦτα δὲ καὶ τὰ τοιαῦτα οὐκ ἴδια θεοῦ, ἀλλὰ μᾶλλον μᾶλλον τῶν μᾶλ ν ἐπὶ γῆς σωμάτων ἐστίν. ὁ μὲν γὰρ θεὸς ἀσώματός ατός ἐστὶ καὶ ἄφθαρτος καὶ ἀθάνατος, οὐδενὸς εἰσοτιοῦν δεόμενος. ταῦτα δὲ καὶ φθαρτὰ καὶ σωμάτων εἰσὶ τύποι καὶ τῆς παρ’ αὐτῶν ἐπιδεόμενα χρείας, ὥσπερ καὶ πρότερον εἴρη ται. πολλάκις γοῦν ὁρῶμεν ἀνακαινουμένους ἀνακαινομένους ἀνακαινο νου μένους τοὺς παλαιωθέντας παλαι οθέντας ωθέντας καὶ οὓς ὁ χρόνος ἢ ὑετὸς ἢ ἄλλό τι τῶν ἐπὶ γῆς ζώων ἠφάνισε, τούτους τούτο ὺ υ ς ἀναπλαττομένους. ἐφ’ ᾧ ἄν τις αὐτῶν καταγνώσηται καταγνώσεται καταγνώσοιτο τῆς παραφροσύνης, ὅτι ὧν αὐτοὶ αὐτῶ ποιηταὶ τυγχάνουσι τυγχάνωσι , τούτους θεοὺς ἀναγορεύουσι. καὶ οὓς αὐτοὶ ταῖς τέχναις περικοσμοῦσιν ἕνεκα τοῦ μὴ φθαρῆναι φθαρ εῖ ῆ ναι παρὰ τούτων, αὐτοὶ σωτηρίαν αἰτοῦσι. καὶ οὓς οὐκ ἀγνοοῦσι δεομένους τῆς αὐτῶν ἐπιμελείας, παρὰ τούτων αὐτοὶ τὰς ἑαυτῶν χρείας ἀξιοῦσιν ἀπαιτοῦσι ἀξιοῦσιν ἀναπληροῦσθαι ἀποπληροῦσθαι . καὶ οὓς ἐν μικροῖς οἰκίσκοις κατακλείουσι, τούτους οὐρανοῦ καὶ γῆς ἁπάσης δεσπότας οὐκ αἰσχύνονται καλοῦντες. Οὐ μόνον δὲ ἐκ τούτων ἄν τις αὐτῶν τὴν ἀθεότητα θεότητα α θεότητα καταμάθοι καταμάθειν , ἀλλὰ καὶ ἀφ’ ὧν ἐν αὐτοῖς τοῖς εἰδώλοις αὐτῶν ἐστιν ἀσύμφωνος ἡ δόξα. εἰ γὰρ αὐτοὶ θεοί εἰσιν, ὡς λέγουσι καὶ περὶ αὐτῶν φιλοσοφοῦσι, τίνι τις πρόσθηται τούτων καὶ ποίους ἂν αὐτῶν κρίνῃ κρίνει κρίνοι κρίν ει η κυριωτέρους κυριοτέρους , ἵνα ἢ τὸν θεὸν θαρρήσῃ προσκυνῶν ἤ, ὥς φασίν, ἐν αὐτοῖς μὴ διστάζῃ διστάζ ει η διστάζειν διστάζ ειν ῃ γινώσκων τὸ θεῖον; οὐ γὰρ οἱ αὐτοὶ παρὰ πᾶσιν ὀνομάζονται θεοί, ἀλλ’ ὅσα κατὰ τὸ πλεῖστον ἐστιν ἔθνη, τοσοῦτοι τοιοῦτοι τοισοῦτον καὶ θεοὶ θεοὶ καὶ ἀναπλάττονται. ἔστι δ’ ὅπου καὶ μία χώρα καὶ μία πόλις πρὸς ἑαυτὰς περὶ αὐτὰς περὶ ἑαυτὰς στασιάζουσι περὶ τῆς τῶν εἰδώλων δεισιδαιμονίας δυσιδαιμονίας . Φοίνικες γοῦν γὰρ οὐκ ἴσασι τοὺς παρ’ Αἰγυπτίοις αἰγυπτίων τοὺς παρ’ παρὰ τοῖς αἰγυπτίοις οὐκ ἴσασι οὐκίσασι λεγομένους θεοὺς οὐδὲ Αἰγύπτιοι τὰ αὐτὰ τοῖς παρὰ Φοίνιξι τοῖς παρὰ φοίνιξι τὰ αὐτὰ προσκυνοῦσιν εἴδωλα προσκυνούμενα εἴδωλα σέβουσιν . καὶ Σκύθαι θρύσκαι θρύσκαι σκύθαι μὲν τοὺς Περσῶν, Πέρσαι δὲ τοὺς Σύρων οὐ παραδέχονται θεούς. θεους ἀλλὰ καὶ Πελασγοὶ πελάσγις πελάγις μὲν τοὺς ἐν Θρᾴκῃ δὲ θεοὺς διαβάλλουσι. Θρᾷκες δὲ τοὺς παρὰ Θηβαίοις θηβαίων θυβαίων θηβαίους οὐ γινώσκουσιν. Ἰνδοὶ δὲ κατὰ Ἀράβων Ἀρράβων ἀρ ρ άβων ἀρ ρ άβων καὶ Ἄραβες ἄρραβες ἄρ ρ αβες ἄρ ρ αβες κατ’ Αἰθιόπων καὶ Αἰθίοπες ἐθίοπες κατ’ αὐτῶν ἐν τοῖς εἰδώλοις διαφέρονται. καὶ Σύροι μὲν τὰ Κιλίκων κ ο ι λίκων οὐ σέβουσι σεύουσιν . Καππαδοκῶν δὲ τὸ γένος ἄλλους παρὰ τούτους ὀνομάζουσι θεοὺς ὀνομάζουσι θεοὺς παρὰ τούτους καὶ Βιθυνοὶ βυθινοὶ μὲν ἑτέρους. Ἀρμένιοι δὲ ἄλλους ἐν ἑαυτοῖς ἀνεπλάσαντο. καὶ τί μοι χρεία δεῖ abest [δεῖ] a reliquis ** [ δεῖ ] πολλῶν; ἠπειρῶται παρὰ τοὺς τοῖς ἐν ταῖς τοῖς ταῖν νήσοις ἄλλους θεοὺς ἄλλους προσκυνοῦσι καὶ νησιῶται παρὰ τοὺς ἐν ταῖς ἠπείροις θρησκεύουσι . καὶ ὅλως ἑκάστη ἑκάστῃ πόλις πόλει πόλ ει ις καὶ π κώμη κώμῃ κώμ ῃ η τοὺς τους ἐκ γειτόνων οὐκ εἰδυῖα θεοὺς π τοὺς ἑαυτῆς προκρίνει καὶ μόνους εἶναι τούτους μόνους τούτους εἶναι μόν εἶναι νομίζει θεούς. περὶ παρὰ γὰρ τῶν ἐν Αἰγύπτῳ πτω μυσαρῶν μυσερῶν οὐδὲ λέγειν ἐστί, πᾶσιν ἐπ’ ὀφθαλμῶν πᾶσι μῶν πᾶσιν ἐπ’ ἐν ὀφθαλμοῖς ἐν ὀφθαλμοῖς m.s.o. ἐπ’ ὀφθαλμῶν ὄντων, ὅτι καὶ ἐναντίας ἐναντία καὶ μαχομένας μαχ ἀλλήλαις ἔχουσι ἔχουσιν ἀλλήλαις ἔχουσιν ἀλλήλας ἀλλήλας m.s. ἔχουσι ν ἀλλήλας ἀλλήλας ἀλλήλ αις ας ἔχουσι τὰς θρησκείας ἀλλήλαις τὰς θρησκείας ἔχουσιν αἱ πόλεις, καὶ π οἱ αἱ ἐκ γειτόνων ἐκ γειτώνων ἐγκειτόνων ἀεὶ σπουδάζουσι σπουδάζουσιν ἀεὶ κατὰ τῶν πλησίων κατὰ τῶν πλησίον κα σίον τὰ ἐναντία σέβειν σέβειν τὰ ἐναντία . ὁ γοῦν παρ’ ἑτέροις ἑκατέροις π προσκυνούμενος ὡς θεὸς κροκόδειλος κροκόδ η ει λος κροκόδηλος , οὗτος κροκόδει παρὰ τοῖς πλησίον βδέλυγμα νομίζεται νο . καὶ ὁ παρ’ ἑτέροις λέων ὡς θεὸς θρησκευόμενος θρησ , τοῦτον τοῦτον οἱ ἀστυγείτονες ἀστειγήτονες αστειγήτονες ἀστειγείτονες ἀστ ει υ γείτονες ἀσυγείτονες οὐ μόνον οὐ θρησκεύουσιν θ ουσιν , ἀλλὰ καὶ εὑρόντες ἀποκτένουσιν ἀποκτένο ὡς θηρίον. καὶ ὁ παρ’ ἄλλοις ἀνατεθεὶς ἀνατε χ θεὶς ἰχθῦς ἀνατεθε , οὗτος οὕτως ἄλλων ἀλήθεται τροφή ἐν ἄλλῳ ἁλίσκεται ἐνάλλω· ἀλίσκεται ἐν ἄλλω ἀλίσγεται ἄλλων ms.1 ἐν ἄλλω ἀλήθεται τροφή ἁλίσκεται , ὅθεν δὴ πόλεμοι ὅθ λεμοι καὶ στάσεις καὶ πᾶσα φόνων φώνων φωνῶν φθόνων φθόνων ms.1 φόνων πρόφασις φόν σις καὶ πᾶσα τῶν παθῶν ἡδονὴ παρ’ αὐτοῖς ἐστι. καὶ τό γε θαυμαστόν, ὅτι, ὡς οἱ ἱστορήσαντες σαντες ἐξηγοῦνται ἐξηγήσαντο , παρ’ Αἰγυπτίων οἱ Πελασγοὶ αἰγυπτί λασγοὶ μαθόντες τὰ ὀνόματα τῶν θεῶν τ τῶν θεῶν τὸν θε ὸ ῶ ν τὰ ὀνόματα , οὐκ ἴσασιν οὗτοι τοὺς παρ’ Αἰγυπτίοις αἰγυπτίους θεούς αἰγυπτίο , ἀλλὰ καὶ ἄλλους παρ’ ἐκείνους θρησκεύουσι θρησ . καὶ ὅλως πάντων τῶν ἐν εἰδώλοις εἰδώλων εἰδώλοις μανέντων εἰδώλο των ἐθνῶν διάφορός ἐστιν ἡ δόξα καὶ ἡ θρησκεία καὶ οὐ τὰ δόξ ὰ αὐτὰ παρὰ τοῖς αὐτοῖς ἐχθροῖς εὑρίσκεται. καὶ εἰκότως ότως γε τοῦτο τοῦτο γε πάσχουσιν. ἐκπεσόντες ἐκπε γὰρ ἀπὸ τῆς πρὸς τὸν ἕνα θεὸν θεὸν τὸν ἕνα κατανοήσεως κα σεως , εἰς πολλὰ καὶ διάφορα καταπεπτώκασι κα τώκασι . καὶ ἀποστραφέντες τὸν ἀληθῶς τοῦ ἀλη ῦ πατρὸς λόγον, τὸν πάντων σωτῆρα Χριστόν, εἰκότως εἰ εἰς πολλὰ τὴν διάνοιαν ἔχουσι ἔχωσι ρεμβομένην ῥεμ ν . καὶ ὥσπερ οἱ τὸν ἥλιον ἀποστραφέντες ἀποστρα ς καὶ ἐν σκοτεινοῖς γενόμενοι τόποις, πολλὰς ς ἀνόδους κυκλεύουσιν ὁδοὺς ὁδῶν ὁδῶ οὺς ὁδ ῶ οὺς ὁδῷ ὁδ ῷ οὺς ὁδ ῶ οὺς καὶ τοὺς μὲν ὲν παρόντας παρ ω ό ντας οὐχ ὁρῶσι, τοὺς δὲ μὴ ὄντας φαντάζονται ὡς παρόντας, καὶ βλέποντες ντες οὐ βλέπουσι, τὸν αὐτὸν τρόπον οἱ τὸν θεὸν ν ἀποστραφέντες καὶ σκοτισθέντες τὴν ψυχὴν ὴν ρεμβόμενον ἔχουσι τὸν νοῦν καὶ τὰ οὐκ ὄντα ὡς μεθύοντες καὶ μὴ ὁρῶντες φαντάζονται φαντάζοντες . Ταῦτα δὲ οὐ μικρὸς ἔλεγχός ἐστι τῆς ἀληθῶς ἀληθoῦς ἀθεότητος αὐτῶν. διαφόρων γὰρ δια ὰρ ὄντων καὶ πολλῶν κατὰ πόλιν καὶ χώραν αν θεῶν καὶ τοῦ ἑτέρου τὸν τοῦ ἑτέρου ἀναιροῦντος θεόν, οἱ πάντες παρὰ πάντων ἀναιροῦντος θεόν, οἱ πάντες παρὰ πάντων ἀναιροῦνται ἑτέ ροῦνται . καὶ γὰρ οἱ παρ’ ἄλλοις νομιζόμενοι νομι θεοὶ τῶν τῷ παρ’ ἄλλοις λεγομένων θεῶν γίγνονται ονται θυσίαι καὶ σπονδαὶ καὶ ἄλλων αἱ θυσίαι ἄλ σίαι , ἄλλων ἔμπαλίν εἰσι θεοί. Αἰγύπτιοι δὲ γὰρ αἰ τὸν βοῦν καὶ τὸν Ἄπιν μόσχον ὄντα σέβουσι καὶ τούτους ἄλλοι τῶ Διὶ θύουσι θύου . κἂν γὰρ μὴ αὐτοὺς ἐκείνους, οὓς ἀνατεθείκασι τ θύσωσιν θύσασιν , ἀλλὰ τὰ ὅμοια θύοντες, τὰ αὐτὰ προσάγειν δοκοῦσι. Λίβυες λίβυ α ες πρόβατον, ὃ καλοῦσιν Ἄμμωνα, θεὸν ἔχουσι. καὶ τοῦτο τοῦτου τοῦτο πολλοῖς τ λοῖς παρ’ γὰρ ἑτέρων εἰς θυσίαν σφάζεται. Ἰνδοὶ σφάζε τὸν Διόνυσον θρησκεύουσι συμβολικῶς οἶνον οἷον συμβολ αὐτὸν αὐτὼν ὀνομάζοντες, καὶ τοῦτον τοῖς ἄλλοις το σπένδουσιν σπεύδουσιν ἕτεροι. ἄλλοι τοὺς ποταμοὺς καὶ κρήνας ποταμοὺ νας καὶ πάντων μάλιστα Αἰγύπτιοι τὸ ὕδωρ αἰγύπτιο προτετιμήκασι καὶ θεοὺς ἀναγορεύουσι. καὶ ἀναγορε ὅμως ἄλλοι καὶ αὐτοὶ δὲ οἱ ταῦτα θρησκεύοντες θ οντες θρησκεύουσιν Αἰγύπτιοι τοὺς τῶν ἄλλων ρύπους καὶ τοὺς ῥύπο ἑαυτῶν ἀπονίπτονται ἀπονίττονται τοῖς ὕδασι καὶ τὸ λείψανον ψανον μετὰ ἀτιμίας ἐκρίπτουσι ἐκρρίπτουσι ἐκρύπτουσι . σχεδὸν δὲ πᾶσα ἡ τῶν Αἰγυπτίων εἰδωλοποιία τῶν εἰδωλοποι παρ’ ἄλλοις ἄλλους θεῶν ἐστι θυσία ἐπιθυσίᾳ , ὥστ’ ἂν αὐτοὺς ἂ καὶ παρ’ αὐτῶν ἐκεί νων χλευάζεσθαι, ὅτι χλευάζ μὴ θεούς, ἀλλὰ τὰ τῶν ἄλλων ὅλων ἔτι τὲ καὶ παρ’ τ αὐτοῖς ἀποτροπιάσματα καὶ θυσίας ὄντα θυ θεοποιοῦσιν θεὸποιοῦωται θεοποιοῦνται θεοποιούνται . Ἤδη δέ τινες εἰς τοσαύτην ἀσέβειαν τοσ σέβειαν καὶ παραφροσύνην ἐξενέχθησαν ἐξηνέχθησαν ἐξη , ὡς καὶ αὐτοὺς αὐτὸς τοὺς ἀνθρώπους, ὧν εἰσι τύποι καὶ μορφαί ρφαὶ , τοῖς παρ’ αὐτοῖς ψευδοθέοις κατασφάττειν ττειν καὶ θυσίας προσάγειν. καὶ οὐχ ὁρῶσιν οἱ κακοδαίμονες κα κοδαίμονες , ὅτι τὰ σφαγιαζόμενα σφαγιζόμενα θύματα ατα ἀρχέτυπά εἰσι τῶν ὑπ’ αὐτῶν πλασθέντων πλασθέντων καὶ προσκυνουμένων θεῶν, καὶ οἷς προσάγουσι ροσάγουσι τοὺς ἀνθρώπους. σχεδὸν γὰρ τὰ ὅμοια α τοῖς ὁμοίοις ἢ μᾶλλον τὰ κρείττονα τοῖς κρεί ῖς ἐλάττοσι προσάγουσιν. ἔμψυχα γὰρ τοῖς ἀψύχοις οις θύουσι καὶ λογικὰ τοῖς ἀκινήτοις προσάγουσι υσι . Σκύθαι σκύθοι γὰρ οἱ καλούμενοι Ταύρειοι ταύροι ταύριοι ταῦροι ταῦρ ο ι καὶ τῇ παρ’ αὐτοῖς αὐτῆς αὐτοὺς Παρθένῳ καλουμένῃ τοὺς ἀπὸ ναυαγίων αγίων καὶ ὅσους ἂν λάβωσι τῶν Ἑλλήνων εἰς θυσίας θυσίαν ν ἀναφέρουσι, τοσοῦτον ἀσεβοῦντες τοσοῦ βοῦντες κατὰ τῶν ὁμογενῶν ἀνθρώπων καὶ οὕτως ς ἐλέγχοντες τῶν θεῶν αὐτῶν τὴν ὠμότητα ὡμότητα ὁμότητα α , ὅτι οὓς ἡ πρόνοια ἀπὸ θαλάσσης ἐκ κινδύνων ύνων διέσωσε, τούτους αὐτοὶ κατασφάττουσι κατα υσι , μονονουχὶ κατὰ τῆς προνοίας γινόμενοι γενόμενοι ι , ὅτι τὴν ἐκείνης ἐκείνοις ἐκείνην εὐεργεσίαν τῇ ἑαυτῶν θηριώδει θηριώδη ηριώδει ψυχῇ κατακρύπτουσιν κατακρίπτουσιν . ἄλλοι δὲ τῷ Ἄρει ἄρρει , ἐπειδὰν ἐκ πολέμων ἐπανέλθωσι καὶ ἐπα αὶ νίκας φέρωσι, τὸ τηνικαῦτα εἰς ἑκατοντάδας ντάδας διελόντες τοὺς ληφθέντας καὶ ἀφ’ ληφθέν φ’ ἑκάστης ἕνα λαμβάνοντες ἀναλαμβάνοντες τοὺς ληφθέντας καὶ ἀφ’ ἑκάστης ἀναλαμβάνοντες τοὺς ληφθέντας, καὶ ἀφ’(ἐφ’ ms.1) ἑκάστης ἕνα λαμβάνοντες, τοὺς ληφθέντας καὶ ἀφ’ ἑκ στης ἀναλαμβάνοντες , τοσούτους κατασφάζουσιν το ατασφάζουσιν , ὅσους ἂν κατὰ μίαν ἑκατοντάδα το οντάδα ἐκλέξωνται ἐκλέξoνται . οὐ μόνοι μόνον ον οι δὲ οἱ [ οἱ ] abest ab aliis Σκύθαι διὰ ὰ τὴν ἐν βαρβάροις ἔμφυτον αὐτοῖς ἀγριότητα τὰ τοιαῦτα μυσαρὰ μ δρῶσιν, ἀλλ’ ἴδιόν ἐστι τῆς τῶν εἰδώλων ε καὶ δαιμόνων κακίας τοῦτο τὸ δρᾶμα δ . καὶ γὰρ καὶ Αἰγύπτιοι ἔθυον εὐθὺ μὲν καὶ πάλαι τῇ Ἥρᾳ τοιαῦτα σφάγια. Φοίνικες φο δὲ καὶ Κρῆτες τὸν Κρόνον ἐν ταῖς τεκνοθυσίαις τεκνο θυσίας θυσίαις κνοθυσίαις ἑαυτῶν αὐτῶν ἐν ταῖς τεκνοθυσίαις ἑαυτῶν τὸν κρόνον ἱλάσκοντο. καὶ οἱ ἱλάσκοντ πάλαι δὲ Ῥωμαῖοι τὸν καλούμενον Λατιάριον λατηάριον λατιάριον λατηάριον καλούμ τιάριον Δία δι’ δίαν ἀνθρωποθυσίαις ἐθρήσκευον ἀνθρωποθυσία σκευον , καὶ ἄλλοι ἄλλως, καὶ πάντες ἁπλῶς ἐμίαινον καὶ ἐμιαίνοντο. ἐμιαίνοντο ἐμιαίνον νοντο μὲν αὐτοὶ δρῶντες τὰ φονικά φο . ἐμίαινον δὲ τοὺς ἑαυτῶν αὐτῶν ναοὺς τοιαύταις ταις καπνίζοντες θυσίαις οὐσίαις . ἀπὸ δὴ δὲ τούτων ἀ των τὰ κακὰ τοῖς ἀνθρώποις κατὰ τοὺς ἀνθρώπους εἰς πλῆθος π ἔφθασεν. ὁρῶντες γὰρ ἐν τούτοις τούτους τού τοὺς τὰς παρ’ αὐτοῖς ἡδομένους δαίμονας δ , εὐθέως καὶ αὐτοὶ τοῖς τοὺς τοιούτοις τοι οὕτοις οὕτοις πλημμελήμασι τοιούτο μελήμασι τοὺς ἑαυτῶν θεοὺς ἐμιμήσαντο , ἴδιον ἡγούμενοι κατόρθωμα τὴν πρὸς τὰ κρείττονα, ὡς αὐτοὶ νομίζουσι, μίμησιν νομίζ σιν . ἔνθεν ἀνδροφονίαις μὲν καὶ τεκνοκτονίαις τ νίαις τεκνοφονίαις καὶ πάσαις ἀσελγείαις ἡττήθησαν σαν οἱ ἄνθρωποι. καὶ ἡ γὰρ σχεδὸν πᾶσα πόλις πᾶ πάσης ἀσελγείας πάσαις ἀσελγείαις ἀσελγείας ἐστὶ μεστὴ δι’ ὁμοιότητα τρόπων δ ων τῶν παρ’ αὐτοῖς θεῶν γιγνομένης γινομένοι γινομένη γιγνομένη . καὶ οὐκ ἔστι στι σώφρων ἐν τοῖς εἰδώλοις, εἰ μὴ μόνος ὁ αὐτοῖς ἐπ’ ἀσελγείᾳ μαρτυρούμενος μαρτυρού .