ἡ μὲν περὶ τῆς θεοσεβείας καὶ τῆς τῶν ὅλων ἀληθείας
 
 γνῶσις, οὐ τοσοῦτον περὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων διδασκα
 
 λείας δεῖται, ὅσον ἀφ’ ἑαυτῆς ἔχει τὸ γνώριμον·
 
 μόνον γὰρ οὐχὶ γὰρ οὐχὶ καθ’ ἡμέραν τοῖς ἔργοις κέκραγεν,
 
 καὶ ἡλίου λαμπρότερον ἑαυτὴν διὰ τῆς διδασκα
 
 λίας χριστοῦ ἐπιδείκνυται· ποθοῦντι δέ σοι ὅμως
 
 τὰ περὶ ταύτης ἀκοῦσαι. φέρε ὦ μακάριε ὡς
 
 ἂν οἳούς τ’ ὦμεν· ὀλίγα τῆς κατὰ χριστὸν πίστεως
 
 ἐκθώμεθα, δυναμεώς μὲν σοι καὶ ἀπὸ τῶν
 
 θείων λογίων ταύτην εὑρεῖν. φιλοκαλώς δ’
 
 ὅμως καὶ παρ’ ἑτέρων ἀκούοντι, αὐτάρκεις μὲν
 
 γάρ εἰσιν αἱ ἄγει καὶ θεόπνευσται γραφαὶ πρὸς
 
 τὴν τῆς ἀληθείας ἀπαγγέλ ίεται ίεν · εἰσὶ δὲ καὶ
 
 πολλοὶ τῶν μακαριῶν ἡμῶν διδασκαλῶν,
 
 εἰς ταῦτ’ συνταλθόντες λόγοι· οἷς ἐάν τις
 
 ἔντύχοι, εἴσεται μέν πάντων τῶν· γρᾶφων
 
 ἑρμηνείαν ἧς δὲ ὀρεγεται γνῶσεως τυχεῖν·
 
 δυνήσεται. ἀλλ’ ἐπειδὴ τὰς τῶν διδασκαλῶν
 
 συντάξεις ἐν χερσὶ νῦν οὐκ ἔχομεν, ἀναγκαῖον
 
 ἐστὶν, ἃ παρ’ ἐκεῖνων ἐμάθομεν, ταῦτα καὶ
 
 ἀπαγγέλλεῖν καὶ γράφειν σοι· λέγω δὴ τὴν
 
 κατὰ τὸν σωτῆρα χριστὸν πίστιν· ἵνα μήτ’
 
 εὔτελῆ τις τὴν τοῦ καθ’ ἡμᾶς λόγος δι α δασ
 
 καλιν ἡγήσηται, μήτ’ ἄλογον τὴν εἰς χριστὸν
 
 πίστιν· ὑπολάβοι ὁποῖα διαβάλλοντες ἕλληνες,
 
 χλευάζουσι καὶ πλατὺ γελῶσι καθ’ ἡμῶν, οὐδὲν
 
 ἕτερον ἢ τὸν σταῦρον τοῦ χριστοῦ προφέροντες·
 
 ἐφ’ ὧ μάλιστα καὶ τὴν ἂν αἰσθησίαν αὐτῶν
 
 οἰκτειρήσειεν ἄν τις ὅτι τὸν σταῦρον διαβάλλοντες
 
 οὐχ ὁρῶσι τὴν τούτου δύναμιν. πᾶσαν τὴν οἰ
 
 κουμένην πεπληρωκύιαν· καὶ ὅτι δι’ αὐτοῦ τὰ
 
 τῆς θεογνωσίας ἔργα, πᾶσι πεφανέρωται οὐκ
 
 ἂν γὰρ εἴπερ ἦσαν καὶ αὐτοῖ γνησίως ἐπἐστήσαντες
 
 αὐτοῦ τῆ θεότητι τὸν νοῦν, ἐχλεύαζον τὸ
 
 τηλικοῦτον· ἀλλὰ μᾶλλον καὶ αὐτοὶ τοῦτον ἐπι
 
 γίνωσκον σωτῆρα τοῦ παντὸς, καὶ τὸν σταῦρον
 
 μὴ βλάβην, ἀλλὰ θεραπείαν τῆς κτίσεως
 
 γέγονεναῖ. εἰ γὰρ τοῦ σταῦρου γενόμενος. πᾶσα
 
 μὲν εἰδωλολατρία καθηρέθη· πᾶσα δὲ δαιμονῶν
 
 φαντασία· τῷ σημείῳ τούτῳ ἀπελαύνεται·
 
 καὶ μόνος ὁ χριστὸς προσκυνεῖται καὶ δι’ αὐτοῦ
 
 γινώσκεται ὁ πατήρ. καὶ οἱ μὲν ἀντιλέγοντες
 
 καταισχύνονται. ὁ δὲ ἀντιλεγόντων ὡς ἡμέραι,
 
 τὰς ψυχὰς μεταπείθει ἄφανον. πῶς εἰκότως γὰρ
 
 ἄν τις εἴπερ πρὸς αὐτοὺς. ὅτι ἀνθρωπίνον ἐστὶν
 
 ἐπὶ νοεῖν τὸ πρᾶγμα, καὶ οὐ μᾶλλον ὁμολογεῖν
 
 θεοῦ λογὸν, καὶ σωτήρα εἶναι τοῦ παντὸς· τ’ ἐπὶ
 
 σταῦρου ἀναματίαν· πάσχειν δὲ καὶ οὗτοί μοι
 
 δοκοῦσιν ὅ μόνὸν· ὡς εἰ τις τὸν μὲν ἥλιόν
 
 ὑπὸ νεφῶν σκεπόμενον διαβάλλει· τὸ δὲ τούτου
 
 φῶς θαυμάζοι· βλέπων ὅτι πᾶσα κτίσις ὑπὸ
 
 τούτου καταλάμπεται· ὡς γὰρ καλον τὸ φῶς,
 
 καὶ καλλείων ὁ τοῦ φωτὸς ἀρχηγὸς ἥλιος, οὕτως
 
 θείου πρᾶγμα ὄντος του τὴν οἰκουμεν, πᾶσα
 
 τῆς αὐτοῦ γνώσεως πεπληρῶσθαι· ἀνὰ κατ’
 
 ἀρχηγὸν καὶ ἡγεμόνα τοῦτον ὄντυ κατορθωμὰ
 
 εἶναι θεὸν καὶ θεοῦ λόγον· λέγομεν οὖν ὡς
 
 ἐφικτὸν ἡμῖν· πρότερον διελέξαντες τὴν τῶν
 
 ἀπίστων ἀμαθίαν ἵνα τῶν ψευδῶν διελοιχθέν
 
 τῶν λοιπὸν ἡ ἀλήθεια δι’ ἑαυτῆς ἐπιλάμψει·
 
 καὶ θαρρῆς καὶ αὐτος ὦ ἄνθρωπε, ὅτι ἀληθεία
 
 πεπίστευκας· καὶ τὸν χριστὸν γινώσκων, οὐκ ἠπατήθες
 
 πατήθες· πρέπ η ει ειν δὲ, σοι ἡγοῦμαι φιλο
 
 χριστώ ὄντι τὰ περὶ χριστοῦ διαλέγεσθαι·
 
 ἐπὶ καὶ παντων τιμιωτέραν τὴν περὶ τούτων
 
 γνῶσιν καὶ πίστιν· ἤγεῖσθαι σε πεπίστευκα.
 
 ἐ 
 ξ ἀρχῆς μὲν οὐκ ἦν κακία, οὐδὲ γὰρ
 
 οὐδὲ νῦν ἐν τοῖς ἁγίοις ἐστὶν, οὐδ’ ὅλως
 
 κατ’ αὐτοὺς ὑπάρχει αὕτη· ἄνθρωποι δὲ τ’αὔτην
 
 ὕστερον ἐπινοεῖν ἤρξαντο· καὶ κατ’ ἐαυτῶν ἀνατυ
 
 ποῦνται· ὅθεν δὲ καὶ τὴν· τῶν εἰδώλων ἐπίνοιαν
 
 ἐαυτος ἀνεπλάσαντο τὰ οὐκ ὄντα λογιζόμενοι
 
 ὁ μὲν γὰρ τοῦ παντὸς δημιουργὸς καὶ παμβασιλεὺς
 
 θεῶν ὁ ὑπέκεινα πάσης οὐσίας καὶ ἀνθρωπίνης καὶ ἐπι
 
 νοίας ὑπάρχων· ἅτε δὴ ἀγαθὸς καὶ ὑπέρκαλλος ὤν·
 
 διὰ τοῦ ἰδίου λογου τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ἰησοῦ χριστοῦ
 
 τὸ ἀνθρώπινον γένος κατ’ ἰδίαν εἰκῶνα πεποίηκε· καὶ
 
 τῶν ὄντων αὐτὸν θεωρητὴν καὶ ἐπιστήμονα, διὰ τῆς πρὸς
 
 ἐαυτὸν ὁμοιώσεως κατεσκεύασεν δοὺς αὐτῷ καὶ τῆς
 
 ἰδίας, ἀϊδιότητος ἔννοιαν καὶ γνῶσην· ἵνα τὴν ταυτότητα
 
 σώζων· μήτε τῆς παῖρι θεου φαντασίας ποτε ἀποστῆ,
 
 μήτε τῆς τῶν ἁγίων συζήσεως ἀποιπτιδήσῃ, ἀλλ’ ἔχων
 
 τὴν τοῦ δεδωκότος χάριν· ἔχων καὶ τὴν ἰδίαν ἐκ τοῦ πατρικοῦ λόγου δύναμιν ἀγάλληται καὶ συνομοιλῆ τῷ
 
 θείω ζῶν τὸν ἀπήμονα καὶ μακάριον ὄντα ἀθάνατον
 
 βίον· οὐδὲν γαρ ἔχων ἐμπόδιον εἰς τὴν περὶ του θείου
 
 γνῶσαν θεωρεῖ μεν ἀεὶ διὰ τῆς αὐτοῦ καθαρότητος
 
 τὴν τοῦ πατρὸς εἰκόνα τὸν θεον λογον, ου καὶ κατ’ εἰκόνα
 
 ὑπερεκπλήττεται δὲ κατ’νόον τὰ δι’ αὐτοῦ εἰς πᾶν
 
 πρόνοιαν· ὑπὲρ ἄνω μὲν τῶν ἀγαθήτων καὶ πᾶσης σωμᾶτος
 
 φαντασίας γινόμενος πρὸς δὲ τὰ ἐν
 οὐρανοῖς οὐνοῖς 
 θεῖα καὶ
 
 νοητὰ, τῇ δυνάμει τῶν σρι συναπτόμενος· ὅτι γὰρ
 
 οὐ συνομιλεῖ τοῖς σώμα ον ὁ τῶν ἀνθρώπων
 
 οὐδέ τι τῆς ἐκ τούτων ἐπιθυμίας μεμιγμένον ἔξωθεν
 
 ἔχει· ἀλλ’ ὅλως ἐστὶν ἄνω ἐαυτους συνὼν ὡς γέγονεν
 
 ἐξ ἀρχῆς τότ’ εδή τὰ αἰσθητα καὶ πάντα τὰ ἀνθρώπινα
 
 διαβας ἄνω μετάρσιος γίνεται· καὶ τὸν λογον ἰδών ὁρᾶ
 
 ἐν αὐτῶ καὶ τὸν τοῦ λογοῦ πατέρα· ἡδόμενος ἐπὶ τῇ τούτον
 
 θεωρία· καὶ ἀνακαινούμενος ἐπὶ τῷ πρὸς τοῦτων πόθω ὥσπερ
 
 οὖν τὸν πρῶτον τῶν ἀνθρώπων γενόμενον· ὃς καὶ κατὰ
 
 τὴν ἑβραίων γλῶττην ἀδὰμ ὠνομάσθη· λέγουσιν αἰ
 
 ἱεραὶ γραφαὶ κατὰ τὴν ἀρχὴν· ἀν ἐπαισχύν την παρρη
 
 σίας τὸν νοῦν ἐσχηκένα πρὸς τὸν θεὸν· καὶ συνδιαιτᾶσθαι
 
 τοῖς ἁγίοις ἐν τη τῶν νοητῶν θεωρία ἣν εἶχoν ἐν ἐκείνῳ
 
 τῷ τόπῳ, ὅν καὶ μϋνοῦσης τροπικῶς παράδεισον ὠνόμασεν.
 
 ἱκανὴ ἡ δὲ καὶ ἡ τῆς ψυχῆς καθαρότης ἐστὶ καὶ τὸν θεὸν
 
 δι’ ἐαυτῆς κατοπτρίζεσθαι· καθάπερ καὶ ὁ κύριος φησι,
 
 μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδία, ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται·
 
 οὕτω μὲν οὖν ὁ δημιουργὸς ὥσπερ εἴριται τὸ τῶν ἀνθρώπων
 
 γένος
 κατεσ χ κ εύασθαι
 ἠθέλεν μένειν. oἱ δὲ ἄνθρωποι κατο
 
 λιγωρίσαντες τῶν κρειττόνων καὶ ὀκνήσαντες περὶ τὴν τούτων
 
 κατάληψιν τὰ εγγυτέρω μᾶλλον ἐαυτῶν ἕζητεσεν ἐγγύτερα
 
 δὲ τούτοις ἦν τὸ σῶμα καὶ αἰ τούτου αἰσθήσεις. ὅθεν τῶν μὲν
 
 νοητῶν ἀπέστησαν ἐαυτῶν τὸν νοῦν· ἐαυτους δὲ κατὰ νοεῖν ἥρξαντο
 
 κατανοοῦντες δὲ ἐαυτους καὶ τοῦτ’ σώματα καὶ τῶν ἄλλων
 
 αἰσθητων, ἀντιλαμβονόμενοι· καὶ ὡς οὐν ἰδίοις ἀπατώμενοι,
 
 εἰς ἐαῦτων ἐπιθιμίαν ἔπεσαν· τὰ ἴδια προτιμήσαντες τῆς
 
 πρὸς τὰ θεῖα θεωρίας ἐνδιατριψαντες δὲ τούτοις καὶ τῶν
 
 ἐγγυτέρω μὴ ἀπ’ ἐστῆναι θέλοντες ταῖς μὲν τοῦ σώματος
 
 ἡδοναῖς συνέκλεισαν ἐαυτῶν τὴν ψυχήν τεταραγμένην
 
 καὶ πεφυρμένοι πάσης ἐπιθιμίας· τέλεον δὲ ἐπελάθοντο
 
 τῆς ἐξ ἀρχῆς αὐτῶν περὶ θεοῦ δυνάμεως· τοῦτο δ’ ἀν τις
 
 ἴδοι καὶ ἐκ τοῦ πρώτερο πλασθνιτος ἀνθρώπου ἀληθὲς·
 
 ὡς αἰ ἱεραὶ περὶ αὐτο λέγουσι γραφαί. κἀκοῖνος γὰρ
 
 ἕως μὲν τὸν νοῦν εἶχεν πρὸς τὸν θεὸν, καὶ τὴν τούτου
 
 θεωρίαν ἀπεστρίφετο τὴν πρὸς τὸ σώμα θεωρίαν· ὅτι
 
 δὲ συμβουλία τοῦ ὄφιως ἀπέστη μὲν τῆς πρὸς τὸν θεον
 
 διανοίας, ἑαυτὸν δὲ κατὰ νοεῖν ἥρξατο, τηνικαυτὰ καὶ
 
 εἰς ἐπιθιμίαν τοῦ σώματος ἔπεσεν καὶ ἔγνωσεν ὅτι γυμνοὶ
 
 ἤσαν καὶ γνῶντων ᾐσχύνθειεν, ἔγνωσεν δὲ ἑαυτο γυμνοὺς, οὐ τοσοῦτον ἀπὸ ἐνδύματος, ἀλλ’ ὅτι γυμνοὶ
 
 τῆς τῶν θειοῦ θεωρίας γεγήνασι· καὶ πρὸς τὰ ἐναντιά
 
 τὴν διάνοιαν μετήνεγκεν· ἀπ’ ἐστάντες γὰρ τῆς πρὸς
 
 τὸν ἕνα καὶ ὄντα θεον λεγω κατανοήσεως· καὶ τοῦ πρὸς
 
 αὐτὸν πόθου λοιπὸν εἰς διαφόρους καὶ εἰς ταις κατὰ μέρος
 
 ἐπιθυμίας τοῦ σώματος ἐνέβησαν. εἴτα οἵ ἀφιλεῖ γίνεσθαι
 
 ἑκάστου· καὶ πολλων ἐπιθιμίαν λάβοντες ἤρξαντο καὶ τὴν
 
 πρὸς αὐτὰς σκέυσιν ἔχον· ὥστε καὶ φοβεῖσθαι ταῦτας κατα
 
 λεῖψαι. ὅθεν δὴ καὶ δειλίαι καὶ φόβοι καὶ ἡδονειν· καὶ θνιτὸν
 
 φρονεῖν τῇ ψυχῇ πρὸς γέγονεν. οὐ τελος οὐ γὰρ ἀποστῆνειν
 
 τῶν ἐπιθιμιῶν, φοβεῖται τὸν θανατὸν καὶ τὸν χωρισμον τοῦ
 
 σώματος. ἐπιθιμοῦς δὲ πάλειν καὶ μὴ τυγχάνους τῶν ὁμοῖων
 
 ἔμαθε φονεύειν καὶ ἀδικὸν· πῶς δὲ καὶ ταῦτα ποιεῖ εὔλεγον
 
 κατὰ δύναμιν, σημεῖναι, ἀποστάτα τῆς τῶν νοητῶν θεωρίας
 
 καὶ ταῖς κατὰ μέρος τοῦ σώματος ἐν ἐργείαις
 χρωμένη χειρωμένη 
 . καὶ ἡσθεῖσα
 
 τῆ τοῦ σώματος θεωρία καὶ ἰδοῦσα καλὸν ἐαυτῆ εἶναι τὴν
 
 ἡδονὴν· πλανηθεῖσα κατεχρήσατο τῷ τοῦ καλοῦ ὀνόματι·
 
 καὶ ἐνόμισεν εἶναι τὴν ἡδονὴν ἐαυτὸ τὸ ὄντος καλὸν· ὥσπερ
 
 εἴ τις τὴν διάνοιαν παραπληγεὶς, καὶ ἀπαιτῶν ξίφος κατὰ
 
 τῶν ἀπαντων τῶν νομίζοι τοῦτο εἴναι τὸ σωφρονεῖν ἐρασθεῖ
 
 σα δὲ τῆς ἡδονῆς, ποικίλως αὐτὴν ἐνεργεῖν ἤρξατο· οὖσα γὰρ
 
 τὴν φύσιν εὐκίνητος· εἰ καὶ τὰ καλὰ ἀπεστρέφη, ἀλλὰ
 
 τοῦ κινεῖσθαι οὐ παύεται. κινεῖται οὔν οὐκ ἔτι μεν κατ’
 
 ἀρετὴν· οὐδὲ ὥστε τὸν θεον ὁρὸν· ἀλλὰ τὰ μὴ ὄντα λογιζομεν
 
 τὸ ἐαυτῆς δυνατὸν μεταποιεῖ· καταχρωμένος τοῦτο εἰς ἃν ἐ
 
 πενόημεν ἐπιθυμίας· ἐπ’εἰ καὶ αὐτερουσιος γέγονε. δύναται
 
 γὰρ ὥστε πρὸς τὸ καλὸν νεύειν. οὕτως καὶ τὰ καλὰ ἀποστρέ σθαι φεσθαι 
 · ἀποστρεφομένη δὲ τὸ καλον, πάντως τὰ ἐναντία
 
 λογίζεται· παύσασθαι γᾶρ καθόλου τοῦ κινεῖσθαι οὐ δύναται
 
 τὴν φύσιν οὖ του σα ὡς προ εἶπ ες ον εὐκίνητος. καὶ γινώσκουσα τὸ
 
 αὐτερούσιον ἐαυτῆς· ὁρᾶ ἐαυτὴν δύνασθαι κατ’ ἀμφότερα
 
 τῆς τοῦ σώματος μέλεσι χρῆσθαι. εἴς του τὰ ὄντα καὶ τὰ
 
 μὴ ὄντα· ὄντα δὲ ἐστὶ τὰ καλὰ· καθότι ἐκ τοῦ ὄντος θεοῦ τὰ
 
 παραδείγματα ἔχει· οὐκ ὄντα δὲ τὰ καλὰ λέγω καθότι
 
 ἐπὶ νοιαις ἀνθρώπων· οὐκ ὄντα ἀναπέπλασθαι· ἔχοντος
 
 γὰρ τοῦ σώματος ὀφθαλμοὺς· εἰς τὸ τὴν κτίσκις οἱ
 
 δὲ καὶ διὰ τῆς παναρμονίου ταύτα συντάξεως γινώσκον·
 
 τὸν δημιουργὸν· ἔχοντος δὲ ἀκοὴν εἰς ἐπακρόασ ει ὴ ν τῶν
 
 θειῶν λογῶν. καὶ τῶν τοῦ θεοῦ νόμων. ἔχοντος δὲ χεῖρας
 
 εἴς τα τὴν τῶν ἀναγκαίων ἐνέργειαν· καὶ ἔκτασ ει ιν τῆς
 
 πρὸς τὸν θεὸν εὐχῆς· ἡ ψυχῆ ἀποστᾶσα τῆς πρὸς τὰ καλὰ
 
 θεωρίας. καὶ τῆς ἐν αὐτοῖς κινήσεως λοιπὸν πλανομένην
 
 κινεῖται εἰς τὰ ἐναντία. εἶτα τὸ δηνατον ἐαυτων ὡς
 
 προεῖπον ὁρῶσα· καὶ τοῦτο καταχρώμενος εν ἐνόκαμεν
 
 ὅτι καὶ εἰς τ’ ἐναντία δύνανται κινεῖν τὰ τοῦ σώματος
 
 μέλη καὶ διὰ τοῦτ’ οὐν τὶ τοῦ τὴς κτίσις ορον εἰς ἐπι
 
 θιμίας τὸν ὀφθαλμὸν ἀποστρέφει δεικνύουσ· ὅτι καὶ
 
 τοῦτο δύναται καὶ νομίζουσ ὅτι ἅπαξ κινουμένη
 
 σώζει τὴν ἑαυτ’ ἀξίαν καὶ οὐχ ἀμαρτάνοι ποιοῦσα ὁ
 
 δύναται· οὐχ εἰδεῖα ὀτι οὐχ ἀπλῶς κινεῖσθαι· ἀλλ’ εἰς
 
 ἂ δεῖ κινεῖσθαι γέγονε· τούτου γὰρ χάριν καὶ ἀποστολου
 
 παρεγγυᾶ φωνῆ· πάντ’ ἔξεστιν· ἀλλ’ οὐ παντὰ συμφέρει.
 
 ἀλλὰ τῶν ἀνθρώπων ἡ τόλμα οὐκ εἰς τὸ συμφέρον
 
 καὶ πρέπον, ἀλλ’ εἰς τὸ δύνατον σκοπίσας τὰ ἐναντία
 
 ποιεῖν ἤρξαντο· ὅθεν καὶ τὰς χεῖρας εἰς τ’ ἐναντιον κινου
 
 μενη· φονεύειν πεποίηκε· καὶ τὴν ἀκουεις παρακοὴν
 
 παρήγαγε καὶ τ’ ἄλλα μέλη εἰς τ’ μοιχεύον ἀντὶ νομί
 
 μης τεκνογονίας· καὶ τὴν μὲν γλωτταν ἀντι εὐφημίας,
 
 εἰς βλασφημίας καὶ λοιδορίας, καὶ ἐπιορκίας· τὰς χ’ χεῖρας
 
 αὔ πάλιν εἰς τ’ κλέπτειν καὶ πύπτειν τοὺς ὁμοίους ἀν
 
 θρώπους. καὶ τὴν μὲν ὁ ὑφρησεν εἰς ὀδμῶν ἐρωτικῶν
 
 ποικιλίας· τοὺς δὲ πόδας εἰς ὀξύτητι τοῦ ἐκχέαι
 
 αἶμα· καὶ τὴν μὲν γάστερα, εἰς μίθην καὶ κόρον ἀπλή
 
 ρωτον· ἅπερ παντὰ κακία καὶ ἁματια ψυχης ἐστὶν,
 
 αἰτία δὲ τοῦτων οὐ δὲ μία, ἀλλ’ ἡ τῶν κρειττόνων
 
 ἀποστροφή. ὡς γὰρ ἐὰν ἡνίοχος ἐπιβᾶς ἴπποις ἐν σταδίῳ
 
 καταφρονήσει μὲν τοῦ σκόπου εἰς ὅν ἐλαύνειν αὐτὰ
 
 προσήκει ἀποστραφεὶς δὲ τοῦτον ἀπλῶς ἐλαύνει τὸν
 
 ἴππον ὡς ἂν δύναται, δύναται δὲ ὡς βούλεται, καὶ
 
 πολλάκις μὲν εἰς τοὺς ἀπαντῶν ταις ὁρμαις. πολλάκις
 
 δὲ καὶ κατακρημνῶν ἐλαύνει φερόμενος. ὅπου δ’ ἂν ἐαυτὸν τῇ ὀξύτιτι τῶν ἴππων φέροι νομίζων ὅτι οὕτως
 
 τρέχων οὐκ ἐσφάλη τοῦ σκοποῦ, πρὸς γὰρ μόνον τὸν
 
 δρομόν ἀποβλέπει. καὶ οὐχ ὁρᾶ ὅτι ἔξω τοῦ σκοποῦ γέ
 
 γονεν· οὕτω καὶ ἡ ψυχὴ ἀποστραφει α τὴν πρὸς τὸν θεόν
 
 ὁδὸν, καὶ ἐλαύνος παρὰ τὸ πρεπόν τὰ τοῦ σώματος
 
 μέλη, μᾶλλον δὲ καὶ αὐτὴ μετ’ αὐτῶν ἐφ’ ἐαυτεις
 
 ἐλαυνομένη ἀμαρτάνει καὶ τὸ κακὸν ἐαυτῆ πλάττει
 
 οὐχ ὁρᾶ ὡς ὅτι πεπλάνηται τῆς ὁδοῦ καὶ ἐξωγέγονε
 
 τοῦ τῆς ἀληθείας σκοποῦ, εἰς ὅν ὁ χριστοφόρος
 
 ἀὴρ παῦλος ἀποβλέπων ἔλεγον κατὰ σκοπὸν διώκω
 
 εἰς τὸ βραβεῖον τῆς ἀνω κλῆσεως ἰησοῦ χριστοῦ·
 
 σκοπῶν γ’οὐν τὸ καλὸν ὁ ἄγιος οὐδὲ ποτε τὸ κακὸν
 
 ποίει ἑλλήνων μὲν οὔν τινες πλανηθέντες τῆς ὁδοῦ
 
 καὶ τὸν χριστὸν οὐκ ἐγνωκότες ἐν ὑποστασει καὶ καθ’ ἐαυτὴν
 
 εἴναι τὴν κακίαν ἀπεφήναντο ἀμαρτάνοντες κατὰ
 
 δύο ταῦτα, ἡ τὸν δημιουργὸν ἀποστέρὁντες τοῦ εἶναι ποι
 
 ητὴν τῶν ὄντων ὄλων. οὐκ ἂν γὰρ εἴη τῶν ὄντων κύριος
 
 εἰ γε κατ’ αὐτοὺς ἡ κακία ὑπόστασιν ἔχει καθ’ ἐαυτῆς
 
 καὶ οὐσίαν ἢ πάλιν θέλοντες αὐτὸν ποιητὴν εἶναι τῶν ὅλων,
 
 ἐξ ἀνάγκης καὶ τοῦ κακοῦ δώσουσιν εἰναι· ἐν γὰρ τοῖς οὖσι καὶ
 
 τὸ κακὸν κατ’ αὐτους ἐστι τοῦτο δια τοπὸν καὶ ἀδύνατον ἂν
 
 φανείη· οὐ γὰρ ἐκ τοῦ καλοῦ τὸ κακόν, οὐδὲ ἐν αὐτω ἐστὶν
 
 οὐδὲ δι’ αὐτου· ἐπὶ οὐκ ἔτι καλὸν ἂν εἴη μεμιγμένον ἔχειν
 
 ταις φύσεως ἡ αἴτιον γινόμενον κακοῦ. οἱ δὲ ἀπὸ τῶν
 
 αἰρεσεων ἐκπέ σ αιντες τῆς πατρικῆς διδασκαλίας· καὶ περὶ
 
 τὴν πίστιν ναυαγήσαντες, καὶ οὗτοι· μὲν ὑπόστασην τοῦ κακοῦ
 
 παραφρονοῦσιν εἶναι ἀναπλάττονται δὲ ἑαυτοὺς παρὰ τὸν ἀλη
 
 θινὸν τοῦ χριστοῦ πατέρα θεὸν ἕτερον καὶ τοῦτον ἀγέννοιτον τοῦ
 
 κακοῦ ποιητὴν, καὶ τῆς κακίας ἀρχήον, τὸν καὶ τῆς κτίσεως
 
 δημιουργὸν, τοὺς δὲ εὐχερῶς ἄν τις ἐλέγξοιεν ἐκτετων γραφῶν
 
 καὶ ἐξ αὐτῆς τῆς ἐν ἀνθρωποις διανοίας, ἀφ’ ἧς καὶ ταῦτ’ ἀνα
 
 πλασάμενοι μαίνονται. ὁ μὲν οὔν κύριος καὶ σωτηρ ἡμῶν
 
 ἰησους χριστός ἐν τοῖς ἑαυτ’ εὐαγγελίοις ἐφὴ βεβαιῶν τὰ
 
 μωυσέως ρήματα, ὄτι κύριος ὁ θεος εἴς ἐστὶ, καὶ ἐξομολογοῦμαι
 
 σοι πατέρ κύριε τοῦ οὔρανου καὶ τῆς γῆς. εἰ δὲ εἳς ἐστὶν ὁ θεος
 
 καὶ οὐτος οὐρανου καὶ γῆς κύριος, πῶς ἄλλος ἄν εἴη θεος παρὰ
 
 τοῦτον· ποῦ δὲ καὶ ἔσται ὁ κατ’ αὐτοὺς θεος, τὰ παντά τοῦ μόνου
 
 καὶ ἀληθινοῦ θεοῦ πληροῦντο, κατὰ τὴν τοῦ οὐρανου καὶ γῆς
 
 περίληψεν· πῶς δὲ καὶ ἄλλος ἄν εἴη ποιητὴς, ὧν αὐτος ὁ θεος καὶ
 
 πατὴρ τοῦ χριστοῦ ἐστὶ κύριος κατὰ τὴν τοῦ σωτήρος φωνήν,
 
 εἰ μὴ ἄν ὡς ἐν ἰσοστασίῳ καὶ τῶν τοῦ ἀγαθαῦ θεοῦ τὢν
 
 φαῦλον δύνασθαι γενέσθαι κύριον. εἰποιεν. ἀλλ’ ἐστὶν τοῦτο
 
 λέγωσιν, ὄρα εἰς ὅσην ἀσέβειαν ἐκπίπτουσειν ἐν γὰρ τοῖς
 
 τὰ ἴσα δυνάμενος τὸ ὑπερ ἐχον καὶ κρεῖττον οὐκ άν εὑρεθείη
 
 καὶ γὰρ εἰ μὴ θέλοντος τοῦ ἐτέρους τὸ ἔτερον ἐστὶν, ἰση ἀμ
 
 φοτέρων ἡ δύναμις καὶ ἡ ἀσθένειά ἐστὶν· ἴση μέν, ὅτι
 
 νικῶσειν ἀλλ’ἠλῶν τὴν βούλι ἐν τῷ εἶνᾳι ἀσθένεια
 
 δὲ ἀμφότερον ἐστὶν ὄτι μὴ βουλομένος αὐτοῖς παρ’ὰ γνώμεν
 
 ἀπομῆειν τὰ πράγματα· ἐστὶ γὰρ καὶ ὁ ἀγαθὸς παραγνώμην
 
 τοῦ φαύλου, καὶ ὁ φαῦλος παρὰ βούλην τοῦ ἀγαθοῦ
 
 ἄλλως τε καὶ τοῦτο γὰρ ἄν τις αὐτοῖς εἴποι εἰ τὰ φαινόμενα
 
 ἔργα τοῦ φαύλου ἐστὶ, τί τὸ ἔργον τοῦ ἀγαθοῦ, φαίνεται
 
 γὰρ οὐδὲν πριν μόνης τῆς τοῦ δημιουργοῦ κτίσεως. τί δὲ
 
 καὶ τοῦ εἶναι τὸν ἀγαθὸν γνώρισμα, οὐκ ὄν τῶν αὐτων
 
 ἔργων δι’ ὦν ἂν γνωσθείη· ἐκ γὰρ τῶν ἔργων ὁ δημιουργὸς
 
 γινώσκεται. πῶς ὅλως καὶ δύο ἄν εἴη ἐναντία ἀλλήλων
 
 ἡ τί τὸ διαιροῦν ἐστὶ ταῦτ’, ἴνα χωρὶς ἀλλήλων γίνωνται
 
 εἶναι γὰρ αὐτὰ ἄμα ἀδυνατον διὰ τὸ ἀναιρεξατὰ ἀλ
 
 λήλων εἶναι ἀλλ’ οὐδὲ ἔτερον ἐν ἐτέρω δυνηθείη ἂν εἶναι
 
 διὰ τὸ ἄμικτον καὶ ἀνόμοιον αὐτῶν τῆς φύσεως, οὐκ οὖν
 
 ἐκ τριτί τὸ διαιροῦν φανήσεται καὶ αὐτὸ θεὸς ἀλλὰ ποίας
 
 ἂν εἰη καὶ τὸ πράτον φύσεως, πότερον ταῖς τοῦ καλοῦ
 
 ἢ τοῦ φαῦλου ἄδηλον φανήσεται ταῖς γὰρ ἀμφοτέρων
 
 εἶναι αὐτὸ ἀδύνατον· σαθρᾶς δὴ τοίνυν τῆς τοιαύτου
 
 αὐτῶν διανοιας φαινομένη. ἀναγκις τὴν ἀλήθειαν
 
 διαλαμπον ταῖς ἐκκλεσιαστικῆς γνώσεως ὄτι τὸ κακὸν
 
 οὐ παρὰ θεοῦ οὐδε ἐν θεῷ· οὐτ’ ἐξ ἀρχῆς γέγονεν· οὔτ’ οὐ
 
 σία τις ἐστὶν αὐτοῦ, ἀλλ’ ἄνθρωποι κατὰ στέρησιν τῆς τοῦ
 
 καλοῦ φαντάσιας, ἑαυτοῦ ἐπινοεῖν ἤρξαντο, καὶ ἀναπλάττειν
 
 τὰ οὐκ ὄντα καὶ ἅπερ βούλονται· ὡς γὰρ ἄν τις ἡλίου φαίνοντος
 
 καὶ πάσης τῆς γῆς τῷ φωτὶ τούτου κατὰ λαμπομένος καμ
 
 μύον τοὺς ὀφθαλμοὺς σκότος ἐαυτω ἐπινοεῖ οὐκ ὄντος σκότους
 
 καὶ λοιπὸν ὡς ἐν σκότο πλανόμενοι περιπατεῖ· πολλοις πιπτῶν
 
 καὶ κατὰ κρημνῶν ὑπαγών νομίζων οὐκ εἶναι φῶς ἀλλὰ σκότος
 
 δοκῶν γὰρ βλέπειν οὐ δόλως ὁρᾶ οὔτω καὶ ἡ ψυχὴ τῶν ἀνθρώπων
 
 καμμύσας τὸν ὀφθαλμὸν δι’ οὐ τὸν θεὸν ὁρᾶν δύναται· ἐαυτῇ τὰ
 
 κακὰ ἐπενόηεν, ἐν οἷς κινουμένη, οὐκ οἰδινότι δοκοῦσά τι ποιεῖν
 
 οὐδὲν ποιεῖ· τὰ οὐκ ὄντα γὰρ ἀναπλάττεται· καὶ οὐχ ὁποία
 
 γέγονε, τοιαύτη καὶ ἔμεινεν, ἀλλ’ ὁποίον ἐαυτὴν ἐνέφυρι
 
 τοιαυτήν καὶ φαίνηται. γέγονε γὰρ εἰς τ’ ὁρᾶν τὸν θεὸν καὶ
 
 ὑπ’ αὐτοῦ φωτίζεσθαι· αὕτη δὲ ἀντὶ τοῦ θεοῦ τὰ φθαρτὰ
 
 καὶ τὸ σκότος ἐζήτης, ὡς που καὶ τὸ πνεῦμα ἐγγράφως ἐφεῖ
 
 ὁ θεος τὸν ἄνθρωπον ἐποῖηαμεν εὐθὴ, αὐτοι δὲ ἐζητησαν
 
 λογισμοὺς πολλοὺς κακίας δὴ οὔν εὔρεσις καὶ ἐπίνοια τοῖς ἀν
 
 θρώποις ἐξ ἀρχῆς, οὔτω γέγονε καὶ πέπλαστους, πῶς δὲ καὶ εἲς τ’
 
 τῶν εἰδώλων μανίαν κατὰ μεμήκασην, ἤδη λεγον ἀναγκαῖον
 
 ἴνα γινώσκεις ὅτι ὅλως ἡ τῶν εἰδώλων εὐρεσες οὐκ ἀπὸ
 
 ἀγαθοῦ, ἀλλ’ ἀπὸ κακίας γέγονε. τὸ δὲ τὴν ἀρχὴν ἔχων κακὴν,
 
 ἐν οὐδενί ποτε καλὸν κριθείη, ὅλον ὄν φαῦλον. οὐκ ἀρκεσθεῖσα
 
 τῆ τῆς κακίας ἐπινοία ἡ τῶν ἀνθρώπων ψυχή. κατ’ ὀλίγον καὶ εἰς τὰ χείρονα ἐαυτὴν ἐξάγειν ἤρξαντο. μαθοῦσα γὰρ
 
 διαφορὰς ἡδονων· καὶ ζωσαμένη τὴν τῶν θειλίθειαν ἠδομένη
 
 καὶ πρὸς τὰ τοῦ σώματα πάθη· καὶ πρὸς μόνα τὰ πάροντα καὶ τὰς
 
 τουτῶν δόξας βλέπουσι, ἐνόμια μηδὲν ἔτι πλεόν εἰ δὲ τῶν βλε
 
 πόμενον, ἀλλὰ μόνα τὰ πρὸς καιρὰ καὶ τὰ σώματα εἶναι καιτὰ
 
 ἀποστραφεῖσα δὲ καὶ ἐπιλαθομένη ἐαυτην εἶναι κατ’ εἰκόνα
 
 τοῦ ἀγαθοῦ θεοῦ, οὐκ ἔτιμον δι’αὐτῆς ἐν αὐτῆ δυνάμενας
 
 τὸν θεοῦ λογὸν, καθ’ ὅν καὶ γέγονεν ὁρᾷ· ἔξω δὲ ἐαυτῆς γε
 
 νομένη τὰ οὐκ ὄντα λεγίζεται καὶ ἀνατυποῦται. ἐπικρύψασα
 
 γὰρ ταῖς ἐπιπλοκαῖς τῶν σωματικων ἐπιθιμιῶν. τὸ ὡς ἐν
 
 αὐτῆ κάτοπτρον δι’ οὐ μόνον ὁρᾶν ἡ δύνατος τὴν εἰκονα τοῦ πατρο· οὐκ ἐτι μεν ὁρᾶ, ἄ δεῖ ψυχῆν νοεῖν, παντὶ δὲ περι
 
 φέρεται καὶ μόνα ἐκγεινα ὁρᾶ, τὰ τῆ αἰ ἀγία πρὸς πίπτοντα
 
 ὅθαν δὴ πᾶσης σαρκικῆς ἐπιθιμίας γέμουσι, καὶ ἐν ταῖς
 
 τούτων δόξαις ταραττομένη· λοιπόν ὅν ἐπελάσθο διανοία
 
 θεὸν, τοῦτον ἐν σωματικοῖς καὶ ἀναθητοῖς ἀναπλάττεται τοῖς
 
 φαινομένοις τὴν θεοῦ προσηγορίαν καὶ μόνα
 
 ταῦτα δοξάσουσι, ἀ αὔτη βούλεται καὶ ὡς ἡδέα ὁρᾶ. προηγεῖται
 
 τοίνυν αἰτία τῆς εἰδωλολατρίας ἡ κακία. μαθόντες γὰρ οἵ
 
 ἄνθρωποι τὴν οὐκ οὖσαν κακίαν ἐαυτοῖς ἐπινοεῖν. οὔτω καὶ τοὺς
 
 οὐκ ὄντα θεοὺς ἐαυτοῖς ἀνεπλάσαντο. οἷον δὲ εἴ τις εἰς βυὸν
 
 καταδὺς· μὴ κέτι μεν βλέπει τὸ φῶς· μὴ δὲ τὰ ἐν τῷ φωτὶ
 
 φαινόμενα, διὰ τὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ πρὸς τὸ κατω νεῦμα
 
 καὶ τὴν τοῦ ὕδατι ἐπικειμένη ἐπίχυσειν αὐτῷ· μόνα δὲ τὰ
 
 ἐν τῷ βυθῷ αἰσθόμενος νομίζει μὴ δὲν πλεόν ἐκείνων εἶναι
 
 ἀλλ’ αὐτὰ τὰ φαινόμἑνα αὐτῷ τῶν ὄντων εἶναι τὰ κύρια·
 
 οὕτω καὶ οἱ πάλαι τῶν ἀνθρώπων παράφρονες· καταδύντες
 
 εἰς τὰς τῶν σαρκῶν ἐπιθιμίας καὶ φαντασίας, καὶ ἐπιλαθόμενοι
 
 τῆς τοῦ θεοῦ ἐννοίας καὶ δόξης ἀμυδρῳ τῷ λογισμῷ. μᾶλλον
 
 δὲ ἀγαθα χρησάμειν τὰ φαινόμενα θεοὺς ἀνεστυπώσαντο,
 
 τὴν κτίσιν παρὰ τὸν κτίσαντα δοξάζον, καὶ τὰ ἔργα μᾶλλον
 
 ἐκθειάζοντες ἥπερ τὸν τούτων αἴτιον καὶ δημιουργὸν δεσποτὸν
 
 θεὸν. ὥσπερ δὲ κατὰ τὸ προλεχθον παράδειγμα οἱ εἰς τὸν
 
 βυθὸν καταδυόμενοι, ὅσω μᾶλλον ἐπὶ καταβαίνουσι τοσοῦτον
 
 καὶ εἰς τἀ σκοτεινοτερά καὶ μαθήτα ὁρμῶσειν, οὕτως καὶ τὸ
 
 τῶν ἀνθρώπων πέπονθε γένος, οὐ γὰρ ἀπλὴν ἔσχον τὴν
 
 εἰδωλολατρίαν οὐδ’ ἀφὦν ἤρξαντο, ἐν τούτοις καὶ διέμειναν
 
 ἀλλ ὅσον τοῖς πρώτοις ἐν ἐχρόνιζεν τοσοῦτον ἐαυτους καινο
 
 τέρας ἐφ’εὔρισκον δεισιδαιμονίας καὶ κόρον οὐχ ἀμβά
 
 νοντες τῶν πρώτῶν, ἄλλοις πάλιν ἐν ἐμπιπλάνοτο κακοῖς·
 
 προκόπτοντες ἐν ταῖς αἰσχίστοις· καὶ πλεῖον ἐαυτων ἐπεκτείνον
 
 τες τὴν ἀσέβειαν τοῦτο δὲ καὶ ἡ θεῖα γραφὴ μαρτυρεῖ
 
 λέγουσι· ὅταν ἔλθη ὁ ἀσεβὸς εἰς βάθος κακῶν καταφρονεῖ,
 
 ἄρτι γὰρ ἀπεπήδης ἡ διάνοια τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ θεοῦ·
 
 καὶ καταβαίνοντας ταῖς ἐννοιαῖς καὶ τοῖς λογισμοῖς οἱ ἄνθρωποι
 
 πρώτοις οὖν ῲ
 
 καὶ ἡλίῳ καὶ σελήνη καὶ τοὺς ἄστρους τὴν τοῦ
 
 θεοῦ τιμηαν ἀν έδοκεν· ἐκείνους οἱ μόνον θεοὺς εἶναι νομί
 
 ζοντας, ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων τῶν μετ’ αὐτοὺς αἰτίους τυνχ
 
 άνειν· εἶτ’ ἐπικαταβαίνοντες τοῖς σκοτεινοῖς λογισμοῖς
 
 αἰθέρα καὶ τὸν ἀέρα καὶ τὰς εν τῷ ἀέρι προσηγόρευσεν θεοὺς
 
 προβαίνοντες δὲ τοῖς κακοῖς, ἤδη καὶ τὰ στοιχεῖα καὶ τὰς ἀρχὰς
 
 τῆς τῶν σωματῶν συστάσεως τὴν θερμὰν καὶ τὴν ψυχρὰν
 
 καὶ τὴν ξηρὰν καὶ τὴν ὑγρὰν οὐσίαν θεοὺς ἀν
 
 
 ὡς δὴ ἱ τέλεον πεσόντος περὶ τὴν γῆν. ἰλυσπῶνται δήκην
 
 τῶν ἐν τη χέρσω κοχλιων αὐτως οἱὰ σεβέστατοι τῶν
 
 ἀνθρώπων πεσόντες, καὶ καταπεσόντες ἀπὸ τῆς περὶ θεοῦ
 
 φαντασίας, λοιπὸν καὶ ἀνθρώπους καὶ ἀνθρώπων μορφὰς
 
 τῶν μὲν ἔτι ζώντων· τῶν
 
 καὶ μετὰ θάνατον ὡς θεοὺς
 
 ἀνέθηκεν ἔτι δὲ καὶ χείρονα βουλευόμενοι καὶ λογιζόμενοι
 
 ἤδη καὶ εἰς λίθους καὶ ξύλα καὶ ἐρπετὰ ἂν υδρά τε καὶ
 
 χερσαῖα καὶ εἰς τὰ τῶν ἀλογων ἀν ἠμερα ζῶα τὴν
 
 θείαν καὶ ὑπερκόσμιον τοῦ θεοῦ προσηγορίαν μετήγαλιαι
 
 πᾶσα τιμὴν αὐτοῖς θεοῦ ἀπονέμοντες καὶ τὸν ἀλήθινον
 
 καὶ ὄντως θεον τὸν τοῦ χριστοῦ πατέρα ἀποστρεφόμενοι·
 
 εἴθι δὲ κ’ἂν μέχρι τούτων εἰ στήκει τῶν ἀφρόνων
 
 τόλμα· καὶ μὴπερ αἰτέρω βαίνοντες ἐαυτους ταῖς ἀσεβε
 
 ἐν ἐφυρον, τοσοῦτον γάρ τινες καταπεπτώκασι τῇ διανοία 
 καὶ ἐσκοτίσθηνεν τὸν νοῦν ὡστε καὶ τὰ μὴ δόλως μὴ δαμῶς 
 ἁπαρχοντι μὴ δ’ἐν τοῖς γενομέθα φαινόμεθα, ὅμως ἐαυτοὺς 
 ἐπὶ νοῆσαι καὶ θεος ποιῆται. λογικὰ γὰρ ἀλόγοις ἐπιμίξαντες 
 καὶ ἀνόμοια τῇ φύσει ἐν εἰραντες, ὡς θεοὺς θρησκεύουσειν
 
 οἷοι εὐσιν οἱ παρ’ αἰγυπτίοις κυνοκέφαλοι καὶ ὀφιοκέφαλοι
 
 καὶ ὁνοκέφαλοι· καὶ ὁ παρὰ λίβυσι κριοκέφαλος ἄμμων.
 
 ἄλλοι δὲ τὰ μέρη τοῦ σώματος κεφαλήν καὶ ὦμον καὶ χεῖρα
 
 καὶ ποτε καθ’ ἑαυτὰ διελόντες, ἔκαστον εἰς θεοὺς σινέθηκεν
 
 καὶ ἐξεθείησαν· ὥπερ οὐκ ἀρκούμενοι ἐξολοκλήρου τοῦ
 
 ὄλου σώματος ἔχειν τὴν θρησκείαν ἐπιτείνοντες δὲ τὴν
 
 ἀσέβειαν ἔταροι, τὸν προφα
 
 τῆς τοῦτων εὐριν καὶ ταῖς
 
 ἐαυτῶν κακίας, τὴν ἡδονὴν καὶ τὴν ἐπιθυμίαν θεος ποιήσαντος
 
 προσκυνοῦσιν, οἵος,
 
 ἔστὶν ὁ παρ’ αὐτοῖς ἔρως, καὶ ἡ ἐν πάφω
 
 ἀφροδίτη οἱ δὲ αὐτων ὥσπερ φιλοτιμούμενοι τοῖς χείροσιν
 
 ἐτόλμασεν τοὺς παρ’ αὐτων ἀρχοντας, ἡ καὶ τοὺς τοῦτων
 
 παῖδας, εἰς θεοὺς ἀναθεῖναι· ἢ διὰ τιμὴν τῶν ἀρξεντων, ἢ διὰ
 
 φόβον τῆς αὐτῶν τυραννίδος, ὡς ὁ ἐν κρητά παρ’ αὐτοῖς
 
 περιβόητος ζεύς, καὶ ἐν ἀρκαδιά ἐρμῆς, καὶ παρὰ μὲν ἰνδῦος
 
 διόνισιος παρὰ βασιλέως δὲ αἰγυπτίοις ἴσις καὶ
 
 ὄσιρις, καὶ ῶρος, καὶ ὁ νῦς ἀδριανοῦ τοῦ ῥωμαῖων βασι
 
 λέως παιδικὸς ἀντίνοος· ὃν καίπερ εἰδότες ἄνθρωπον,
 
 καὶ ἄνθρωπον οὐ σεμνὸν, ἀλλ’ ἀσελγείας ἔμπλεω διὰ
 
 φόβον τοῦ πρὸς τάξαντος σέβασειν. ἐπιδημήσης γὰρ ἀν
 
 δριάνος τῆ χώρα τῶν αἰγυπτίων τελευτήσαντι τοὺτους
 
 ἡδονῆς αὐτοῦ ὑπαρέτην ἀντίνοον ἐκέλευσα θρησκεύ
 
 ασθαι· αὐτὸς μὲν καὶ μετὰ θάνατον ἔρων τοῦ παιδος·
 
 ἔλενχον δὲ ὀμως καθἐαυτοῦ καὶ γνώρισμα κατὰ πάσην
 
 εἰδωλολατρίας παρέχων, ὄτι οὐκ ἄλλοὺς ἐφευρέθη
 
 παρὰ τοῖς ἀνθρώποις αὔτη, ἢ δι’ ἐπιθιμίαν τῶν πλασα
 
 μένων, καθὼς καὶ ἡ σοφία τοῦ θεοῦ προμαρτύριται
 
 λέγουσι, ἀρχὴ πορνείας ἐπίνοια εἰδώλων· καὶ μήτι
 
 θαυμάσης· μὴ δὲ μακρὰν πίστεως νομίσης εἶναι το
 
 λεγόμενον ὅπου γε καὶ οὐ πολλῷ πρότερον ἢ τάχα
 
 καὶ μέχρι νῦν ἡ ρωμαῖων σύνκλιτος τοὺς πώποτ’
 
 αὐτῶν ἐξ ἀρχῆς ἄρξαντας βασιλέας ἣ παντας, ἢ οὓς
 
 ἂν ἐαυτοὶ βούλωνται καὶ κρίνωσι δογματίζοντες ἐν θεοῖς
 
 εἶναι καὶ θρησκεύεσθαι θεοὺς γράφουσιν· οἷς μὲν γὰρ
 
 ἀπεχθάνονται τούτους ὡς πολεμίους τὴν φ
 
 
 ὁμολογοῦσι καὶ ἀνθρώπους ὁνομάζουσιν· οὓς δὲ καταθι
 
 μίους ἔχουσι τούτους δι’ ἀγραθίαν θρησκεύεσθαι
 
 πρὸς τάττουσιν· ὤσπερ ἐσπερουσίας ἔχοντες τὸ θεο
 
 ποῖεν· αὐτοὶ ἀνθρώποι τυνχάνοντες καὶ εἶνα θνητοὶ
 
 μὴ ἀρνούμενοι· ἔδει δὲ θεοποιοῦντας αὐτοὺς μᾶλλον
 
 αὐτους εἶναι θεοὺς· τὸ γὰρ ποιοῦν τοῦ ποιουμένου κρεῖτ
 
 τον εἶναι δεῖ· καὶ ὁ κρίνων τοῦ κρινομένου ἐστὶ ἀνάγκης
 
 ἀρχει· καὶ ὁ διδοὺς πάντως, ὅ ἔχει χαρίζεται ὥσπερ
 
 ἀμέλει καὶ πᾶς βασιλεὺς, ὃ μὲν ἔχει χαρίζεται τῶν
 
 δὲ λαμβανόντων κρείττων καὶ μείζων ἐστὶν· εἴπερ οὖν
 
 οὓς ἐθέλουσιν αὐτοι, τουτοὺς θεοὺς δογματίζουσιν
 
 εἶναι· ἑδει καὶ αὐτοὺς πρώτον θεοὺς· ἀλλὰ τὸ θαυ
 
 μαστὸν ἐστὶ τοῦτο· ὅτι αὐτοὶ ἀποθνήσκοντες ὡς ἄνθρω
 
 ποι ἐλέγχουσι τὴν ἐαυτῶν περὶ τῶν θεοποιηθεν τῶν
 
 ὑπ’ αὐτῶν ψῆφον εἶναι ψευδῆ τοῦτο δὲ τὴ ἔθος οὔκ
 
 αἰνὸν, οὐδ’ ἀπὸ τῆς ρωμαῖων ἤρξατο βουλῆς, ἀλλ’
 
 ἤν ἀνθρώπων προγινόμενον καὶ προμελετώμενον ἐπὶ τὴν
 
 τῶν εἰδώλων ἔννοιαν. καὶ γὰρ οἱ πάλαι παρ’ ἕλλησι
 
 διαβεβομένοι θεοὶ, ζεὺς καὶ ποσειδὼν καὶ ἀπόλλων,
 
 καὶ ἤφαιστος καὶ ὁρμες· καὶ ἐν θηλείαις ἤρᾶ καὶ δημητρα
 
 καὶ ἀθηνᾶ καὶ ἀρτεμις ταῖς θησέως τοῦ παρὰ τοῖς
 
 ἕλλησιν ἱστορουμένου διαταγαῖς ἐκρίθιεν λέγεσθαι
 
 θεοὶ. καὶ οἱ μὲν διαταξάμενοι ὡς ἀνθρωποι ἀπο
 
 θνήσκοντες θρηνοῦνται· οὒς δὲ δι’ἐτάξοντο οὕτοι
 
 ὡς θεοὶ προσκυνοῦνται ὥ πολλῆς ἐναντιότητος
 
 καὶ μανίας τὸν διαταξάμενον εἰδότες, οὒς διετάξ
 
 αντο προτιμῶσι. καὶ εἴθε μέχρις ἀρρενων
 
 εἱ στήκει τούτων ἡ εἰδωλομανία· καὶ μὴ εἰς
 
 θηλείας κατ’ἐφερὸν τὴν θείεν προσαγορίαν
 
 καὶ γὰρ καὶ γυναῖκας ἃς οὐδ’ εἰς κοινὴν, περὶ
 
 πραγμάτων συνβουλίαν λαμβάνον ἀφαλές
 
 ταύτας τῇ τοῦ θεοῦ τιμῆ θρισκεύουσι καὶ σέβουσιν
 
 ὡς ἀν μὲν παρὰ θησέως διαταγεῖς προειρήκαμεν,
 
 παρὰ δ’ αἰγυπτίοις ἶσις καὶ κόρη νεωτέρα, καὶ παρ’ ἀλλοις
 
 ἀφροδιτὴ, τὰ γὰρ τῶν ἄλλων ὀνόματα, οὐδὲ λέγειν
 
 ἐύαγεν ἥγουμαι, πάσης χλεύης ὄντα μετά. πολλοὶ γὰρ
 
 οὐ μόνον ἐν τοῖς πάλια, ἀλλὰ καὶ ἐν τοῦ καθ’ ἡμᾶς χρόνου
 
 ἀποβάλοντες φίλτατα καὶ ἀιδειφους καὶ συνγενεῖς καὶ
 
 γυναῖκας πολλοι δὲ καὶ ἄνθρας ἀποβαλλοῦσαι, οὒς παντὰς
 
 ἡ φύσις ἤλανξεν ἀνθρώπους εἶναι θνητοὺς, τάυτους καὶ
 
 ταῦτας διὰ τὸ πολὺ περὶ αὐτῶν πάνθος ἀναζωγραφή
 
 σαντες καὶ θύσιας ἀναπλάσαντες· ἀνέθηκεν οὒς οἱ μετὰ
 
 παντα διὰ τὴν πλάσιν καὶ ταὶς τοῦ τεχνίτ’ φιλοτιμίας
 
 θεοὺς ἐθρήσκευσεν πρᾶγμα πάσχοντες οὐ κατὰ φύσιν,
 
 οὒς γὰρ οἱ γονεῖς ὡς μὴ ὄντας θεοὺς ἐθρήνησαν οὐκ
 
 ἂν γὰρ εἴπερ ᾔδεισεν αὐτοὺς θεοὺς, ὡς ἀπολομένους
 
 ἐκόψαντο. τούτου γὰρ χάριν, οὐ μόνον οὐ νομίζοντες αὐτοὺς
 
 εἶναι θεοὺς, ἀλλὰ μὴ δ’ὀλως ὑπαρχὸν. ἐν εἰκόνει τούτους
 
 ἐτυπώσαντες. ἴνα τοῦ μὴ κ’ἐτι εἶναι τὴν διὰ τῆς εἰκόνος
 
 δόκησιν ὁρῶντες παραμυθῶνται· τούτοις ὅμως
 αἵ οἵ 
 
 ἄφρονες ὡς θεοῖς εὔχωνται, καὶ τὴν τοῦ ἀληθινοῦ θεοῦ
 
 τιμὴν τούτοις περὶ τιθέασιν· ἐν γοῦν αἰγύπτῳ εἰς ἔτι
 
 καὶ νῦν. ἡ περὶ ὁσιριως καὶ ὥρου καὶ τήφωνος καὶ τῶν
 
 ἄλλων θρῆνος τῆς ἀπωλείας ἐπὶ τελῖται· καὶ τὰ ἐν
 
 δωδώνη χαλκεῖα καὶ οἱ ἐν κρητά κορύβαντες τὸν
 
 διὰ μὴ εἶναι θεὸν ἐλέγχουσειν, ἀλλ’ ἄνθρωπον καὶ
 
 τοῦτον ἐκ πατρος ὡμοβόρου γινόμενον. καὶ τό γε θαυ
 
 μαστὸν· ὄτι καὶ ὁ πάνυ παρ’ ἕλλησι σοφὸς καὶ πολλὰ
 
 καυχησάμενος ὡς περὶ θεοῦ διανοηθεὶς πλάτων,
 
 εἰς πειραιᾶ μετὰ σωκράτους παρέρχέται τὴν ἀνθρώπου
 
 τέχνῃ πλασθεῖσἀν ἄρτεμιν προκυνήσων· ταῦτας δὲ
 
 καὶ τὰς τοιαύτας τῆς εἰδωλομανίας εὐρίσεις ἀνθρώπου καὶ πρὸ πολλοῦ προέδιδασκεν ἡ γραφὴ
 
 λέγουσι·ἀρχὴ πορνείας ἐπίνοια εἰδώλων. εὔρεσις
 
 δὲ αὐτων· φθηρὰ ζώης. οὔτε γὰρ ἢν ἀπ’ ἀρχῆς. οὔτ’ εἰς
 
 τὸν αἰώνων ἐσταὶ. κενοδοξία γὰρ ἀνθρώπων ἤλθεν εἰς τὸν
 
 κόσμον. καὶ διὰ τοῦτο σύντομον αὐτων τέλος ἐπανοήθη.
 
 ἀώρῳ γὰρ πένθει τρυχόμενος πῆρ τοῦ τάχεως ἀφαι
 
 ρεθέντος τέκνου εἰκόνα ποιήσας τὸν τότε νεκρὸν ἀνθρώ
 
 πινον νῦν ὡς ζῶσον ἐτίμησθαι καὶ παρέδωκε τοῖς ὑπο
 
 χειρίοις μυστήρια καὶ τελετάς. εἰ τὴν χρονῳ κρατυθὲν
 
 τὸ ἀσεβὲς ἔ
 
 ὡς νόμος
 ἐφυλόχριστος ἐφυλό 
 · καὶ τυράννων
 
 ἐπὶ ταγεις ἐθρησκεύετο γλυπατον οὒς ἐν ὄψει μὴδενα
 
 μενοι τιμᾶν ἄνθρωποι διὰ τῆ μακραν οἰκεῖν τὴν πήρ
 
 ρωθεν ὅψιν ἀν ἀτυπωσάμενοι ἐμφανῆς ἰκειτα τοῦτ
 
 ετιμημένου ἐποίησαν· ἴνα τὸν ἀπ’ὄντα ὡς πάροντα
 
 κολακεύωσι διὰ τῆς σπουδῆς εἰς ἐπὶ τὰς δὲ θρησκείας
 
 καὶ τοὺς ἀγνοοῦντας ἡ τοῦ τεχνίτ’ προετρέψατο φιλοτι
 
 μία· ὁ μὲν γὰρ ἴσως τῷ κρατοῦντι· βουλόμενος ἀρέσθαι
 
 ἐξεβιάσατο τῇ τεχνὴ τὴν ὁμο ώ ό τητι ἐπὶ τὸ κάλλιον
 
 τὸ δὲ πλῆθους ἐφελκόμεν διὰ τὸ εὐχαρην τῆς ἐργασίας
 
 τὸν προ ὁλίγον τιμη θνι
 
 ἄνθρώ πινον πον · νῦν σέβασμα
 
 ἐλογίσαντο καὶ τοῦτο ἐγεγόνει τῷ βίῳ εἰς ἔνεδρον· ὅτι ἢ
 
 συμφορα ἢ τυραννόδι δουλεύσαντες ἀνθρωποι, τὸ ἀκοινών
 
 τηνον ὄνομα λίθοις καὶ ξύλοις περιέθηκεν. οι αὔτης τοίνυν
 
 τῆς εἰδώλων εὑριῶς ἐπι μάρτυρι τῇ γραφῆ παρὰ τοῖς
 
 ἀνθρώποις ἀρξαμενος καὶ ἀναπλασθείσης· ὥρα λοιπόν
 
 καὶ τὸν κατ’ αὐτῆς ἔλεγχον ἀποδεῖξαι· οὐ τοσοῦτον ἔξω
 
 οσον
 
 ἀφ’ ὧν οὗτοι περὶ αὐτων φρονοῦσι τὰ τεκμήρια λαμ
 
 βανόντας εἰ γὰρ τις
 τῶν τοὺς 
 παρ’ αὐτοῖς λεγομένον
 θεοὺς θεῶν 
 .
 
 ἴνα πρῶτον ἀπὸ τούτων κάτα ἀρξωμενοι λάβοι τὰς
 
 πράξεις εὐρήσει μὴ μόνον οὐκ εἶναι αὐτοὺς θεοὺς, ἀλλὰ καὶ
 
 τῶν ἀνθρώπων τοὺς αἰσχίτους γεογνότας οἶον γὰρ οἶον
 
 ἐστιὶν ἰδεῖν. τοὺς παρὰ ποιηταῖς τοῦ διὸς ἔρωτας καὶ τὰς
 
 ἀσελγείας, οἷόν ἐστιν αὐτον ἀκούειν. ἁρπάζοντον μὲν τὸν
 
 γανυμήδην καὶ τὰς κλοπιμαίους ἐργαζόμενον
 μαιχεζῖας μοιχείας 
 δεδιῶ τὰ δὲ καὶ δηλιῶντα μὴ παρὰ
 γνώμμον γνώμην 
 αὐτοῦ τὰ τῶν τρωῶν ἀπόχηται τείχη. οἷόν
 
 ἐστὶν ἰδεῖν αὐτὸν ἀχθόμενον ἐπὶ τῷ θανάτω τοῦ ὑέος
 
 αὐτοῦ σαρπηδόνος, καὶ βουλόμενον αὐτῶ βοηθῆειν καὶ μὴ
 
 δυνάμενον, καὶ ἐπιβουλευόμενον αλ μὲν ὑπὸ τῶν ἄλλων
 
 λεγωμένων θεων, ἀθηνὰς, λέγω, καὶ ῆρας καὶ ποσειδώνος βοηθό
 
 μανον δὲ ὑπὸ θέτιδος γυναικὸς, καὶ τοῦ ἔκατονταχείρου αἰγέωνος.
 
 καὶ νικώμενον ὑπὸ ἡδονῶν δουλεύοντα δὲ γυναιξι, καὶ δι’ αὐτὰς
 
 ἀναλόγοις ζώοις τετράποσί τὶ καὶ πτῆνοις ταῖς φαντάσίαις
 
 παρακινδυνεύοντου, καὶ πάλιν αὐτὸν μὲν κρυπτόμενον διὰ
 
 τὴν τοῦ πατρὸς ἐπιβούλειν, τὸν δὲ κρόνον ὑπ’ αὐτου δεσμέν
 
 ομενον, κἀκεῖνον ἀπὸ τέμνοντον τὸν πατέρα. ἀρ’ οὖν ἀξιον
 
 τοῦτον ὑπονοεῖν θεὸν. τοσαῦτον δράσαντον καὶ διαβληθέντα,
 
 ἃ μὴ δὲ οἱ κοινοὶ ρωμαίων νόμοι, καὶ τοὺς ἀπλῶς ἄνθρώπους
 
 ἐπιτρέπουσι ποιεῖν· ἴνα γὰρ ἐκ πολλων ὀλίγα μνημονεύσω
 
 διὰ τὸ πλῆθως· τίς ἰδὼν αὐτοῦ τὴν εἰς σεμέλην καὶ λῆδαν
 
 καὶ ἀλκμήνην καὶ ἄρτεμην καὶ λητῶ καὶ μαῖαν καὶ εὐρώπην καὶ δανάην.
 
 καὶ ἀντιόπην παρανόμιαν καὶ φθορὰν, ἢ τίς ἰδὼν τὴν εἰς τὰν
 
 ἰδίαν αἰδους φὴν αὐτοῦ ἐπιχείρησιν καὶ τόλμαν. ὅτι τὴν
 
 αὐτὴν αἰδειφὴν εἶχε καὶ γυναῖκα καὶ ἀνχλευάσειε καὶ
 
 ζημιώσειε θανάτω, ὄτι μὴ μόνον ἐμοίχευσεν, ἀλλὰ καὶ
 
 τοὺς ἐκ τῆς μοιχίας γενομένους αὐτω παῖδας θεοποιήσας
 
 ἀνέθηκεν ἐπικάλιμμα τῆς παρανομίας αὐτοῦ. τὴν τῆς
 
 θεος ποιίας φαντασίαν κατασκεύαζων· ὦν εἰσὶ διονίσος
 
 καὶ ἡρακλῆς· καὶ διόσκουροι, καὶ ἑρμῆς καὶ περσεὺς καὶ σώτειρα.
 
 τίς ἰδὼν τὴν τῶν μεν λεγομένων θεῶν ἀκατάλλακτον πρὸς
 
 ἐαυτοὺς ἔριν, ἐν ἰλί ου ῳ τῶν ἑλλήνων καὶ την πρῶ χάριν οὐ
 
 καταγνώσεται τῆς ἀυθονήας αὐτῶν· ὄτι διὰ τὴν πρὸς ἀλλή
 
 λους
 φιλονεικίαν φιλονηκίαν 
 , καὶ τοὺς ἀνθρωπους παρόξυνεν· τίς ἰδὼν 
 μὲν διομήδους τι τρωσκομένους ἄρεα καὶ ἀφροδίτην.
 
 ὑπὸ δὲ ἡρακλεούς τὴν ἥραν καὶ τὸν ὑποχθόνιον· ὃν καλοῦσι
 
 θεὸν ἀϊδωνέα· καὶ διόνυσιον μὲν ὑπὸ περσέως· ἀθηνᾶν δὲ ὑπὸ ἀρκάδος· καὶ τὸν ἥφαιστον ῥιπτόμενον καὶ χολάννοντον,
 
 οὐ καταγνώσεται τῆς φυσεως, καὶ ἀποστραφήσεται
 
 μὲν τοῦ λέγειν αὐτοὺς ἔτι εἶναι θεοὺς. φθαρτοὺς δὲ
 
 καὶ παθητοὺς αὐτοὺς ἀκούων, οὐδὲν ἀλλο ἢ ἀνθρώπους αὐτοὺς
 
 ἀσθανεὶς ἐπιγνώσεται, καὶ μᾶλλον τοὺς τρώσαντας ἢ τοὺς
 
 τρωθάντας θαυμάσιεν· ἢ τίς ἰδὼν τὴν ἄρεως πρὸς ἀφροδιτι
 
 μοιχίαν καὶ τὸν ἡφαίστον κατ’ ἀμφότερων κατασκευαζόμεν
 
 νον δόλον καὶ τοὺς ἀλλοὺς λεγομένους θεοὺς ἐπὶ θέαν
 
 τῆς μοιχίας ὑπὸ τοῦ ἡφαίστου καλλουμένους καὶ αὐτοὺς
 
 ἐρχομένους καὶ ὁρώντας αὐτῶν τὴν ἀσέλγιαν, οὐκ ἀν
 
 γελάσειε καὶ καταγνώσεται τῆς φαυλότητος αὐτῶν·
 
 ἢ τις οὐκ ἂν γελάσειεν ὁρῶν τὴν ἡρακλεοὺς πρὸς τὴν ὀμφάλην
 
 ἐκ μέθης παραφροσύνην καὶ ἀσωτίαν· τὰς γὰρ καθ’ ἤδονὴν
 
 αὐτῶν πράξεις· καὶ τοὺς παράλογους αὐτῶν ἔρωτας· καὶ τὰς ἐν χρύσῳ
 
 καὶ ἀργύρῳ καὶ χαλκῷ· καὶ σιδήρῳ καὶ λίθοις καὶ ξύλοις θεοπλαστί
 
 ωσο οὐ δεῖ διελέγχειν μετὰ σπουδῆς τῶν πραγμάτων καὶ ἀφ’
 
 ἐαυτοὺς ἐχόντων τὸ μῦσος· καὶ δ’ἑαυτῶν ἐπιδεικνυμενῶν τὸ τῆς
 
 πλάνης γνώρισμα· ἐφ’ οἷς μάλιστα καὶ οἰκτειρήσειεν ἄν τις τοὺς
 
 ἀπειγομένους ἐν αὐτοῖς τῆ γὰρ ἐαυτῶν γυναικὶ μισοῦντες τὸν
 
 ἐπιβαίνοντα μοιχὸν τοὺς τῆς μοιχείας διδασκάλους θεογνι
 
 οῦντες οὐκ αἰσχυνωνται· καὶ ταῖς ἀιδειφαῖς αὐτοὶ οὐκ ἐπισμιγ
 
 νύμενοι τοὺς τοῦτο ποιήσαντας προσκυνοῦσι καὶ ὁμολογνῦσον
 
 εἶναι κακὸν τὴν παιδοφθορίαν τοὺς δ’ἐπὶ ταύτα διαβαλλο
 
 μένους θρησκεύουσι· καὶ ἃ μὴ δὲ ἐν ἀνθρώποις εἶναι ἐπιτρέπου
 
 σιν οἱ νόμοι ταῦτα τοῖς ὑπο’ αὐτῶν ὁνομαζομένος εἶναι θεοῖς
 
 περιτιθόντες οὐκ ἐρυθριῶσιν. εἶτα πρὸς κυνοῦντες λίθοις, οὐχ
 
 ὁσῶσιν ὅτι τὰ μὲν ὅμαια τοῖς πόσι πατοῦσι καὶ ξένουσι· τὰ
 
 δὲ τοῦτο μέρη θεοὺς προσειγορεύουσι· καὶ ἃ πρὸ ὀλίγον εἰς χρῆσιν
 
 εἶχον· ταῦτα δι’ἂ παρἀφροσύνην γλύψαντες σέβουσειν·
 
 οὐχ ὁρῶντες οὐδε λογιζόμενον τὸ σύνολον ὄτι οὐ θεοὺς, ἀλλὰ
 
 τὴν τέχνην τοῦ γλύψαντος προσκυνοῦσειν, ἕως μὲν γὰρ
 
 ἄξυος ἐστὶν ὁ λίθος, καὶ ἡ ὕλη ἀργή, ἐπὶ τοσοῦτον ταῦτα πα
 
 τοῦσι, καὶ τούτοις εἰς ὑπηρεσίας τὰς ἐαυτῶν πολλάκις καὶ τὰς
 
 ἀτιμωτέρας χρῶνται. ἐπειδ’ἀν δὲ ὁ τεχνίτ’ εἰς αὐτὰ τῆς
 
 ἰδίας ἐπιστήμης ἐπὶ βαλὴ τὰς συμμετρίας, καὶ ἀνδρος ἢ γυναικὸς
 
 εἰς τ’ ὕλην σχημὰ τυπώς. τότε δὴ χάριν ὁμολογήσαντες τῷ
 
 τεχνίτι. λοιπὸν ὡς θεοὺς προσκυνοῦσι· μισθοῦ παρὰ τοῦ γλύ
 
 φαντος αὐτοὺς ἀγοράσαντες. πολλος δὲ καὶ αὐτὸς ὁ ἀγαλμα
 
 τοποιὸς. ὥσπερ’ ἐπιλαθόμενος ὧν αὐτὸς εἰργάσατο. τοῖς ἰδίοις
 
 ἐργοις προσεύχεται· καὶ ἃ πρὸ ὀλίγου κατέρει καὶ κατέκοπτε
 
 ταῦτα μετὰ τὴν τέχνην θεοὺς προσηγορεύει
 
 εδει δὲ εἰπερ ἦν
 
 θαυμάζειν ταῦτα τὴν τοῦ ἐπιστάμενος τεχνὴν ἀποδέχεσθαι·
 
 καὶ μὴ τὰ ὑπ’ αὐτοὺς πλασθουτὰ, τοῦ πεποιηκότος προτιμίαν
 
 οὐ γὰρ καὶ ἡ ὕλη τὴν τεχνὴν, ἀλλ’ ἡ τέχνη τὴν ὕλην ἐκόσμησε
 
 καὶ ἐθεοποίης· πολλῶν ὦν μᾶλλον δικαιότερον ἢν τὸν τέχνιτ
 
 αὐτοὺς προσκυνεῖν· ἤπερ τὰ ὑπ’ αὐτοῦ πεποιημένα· ὅτι τὲ καὶ
 
 ὑπῆρχε τῶν ἐκ τέχνεῖς θεῶν· καὶ ὅτι ὡς ἰβο ύλη υλή θα, οὐτω καὶ
 
 γεγόνασι. νῦν δὲ παρεικήνυνισάμενοι τὸ δίκαιον. καὶ τὴν
 
 ἐπιστήμενη καὶ τὴν τεχνὴν ἀυτιμάσαντες. τὰ μετ’ ἐπιστήμα
 
 καὶ τέχνης γέγοντα προσκυνοῦσιν· καὶ τοῦ ποιήσαντος ἀνθρώ
 
 που
 
 ἀποθνήσκοντος· τὰ ὑπ’ αὐτοῦ γενόμεθα ὡς ἀθάνατον τιμῶσιν·
 
 ἅεἰ μὴ τύχοὶεν τῆς καθ’ ἡμεραν ἐπιμελίας, πάντως τῶ χρόνω,
 
 διὰ τὴν φύσιν ἀφανίζονται. πῶς δὲ οὐκ ἄν τις αὐτοὺς οἰκτειρήσειε
 
 καὶ κατὰ τοῦτο· ὅτι βλέποντες αὐτοι τοὺς μὴ βλέποντας προσκυν
 
 οῦσι καὶ ἀκούοντος αὐτοι τοὺς μὴ ἀκούοντας προσεύχονται· καὶ ἔμψυ
 
 χοι καὶ λογικοὶ κατὰ φύσιν ὄντας. οἱ ἀνθρώποι· τοὺς μὴ δὅλω
 
 σκινουμένους ἀλλὰ καὶ ἀψύλους ὄντας, ὡς θεοὺς προσαγορεύουσι
 
 καὶ τό γε θαυμαστὸν ὅτι ὡς οὓς αὐτοὶ φυλάττουσιν ὑπερουσίαν
 
 ἔχοντες. τούτοις ὣς δεσπότα δουλεύουσι, καὶ μή τοι νομίσης
 
 ταῦτα μ’ἐλεγου ἁπλῶς ἡ ψεύδεσθαι κατ’ αὐτῶν·
 ἐ στὶ μὲν γὰρ
 
 καὶ τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡ πίστις ἀπαντῶσα τούτῶν καὶ πάρεστι τοῖς
 
 βουλομένους ὁρᾶν τὰ τοιαῦτα. κρείτον δὲ μαρτυρία περὶ τουτων
 
 ἐστὶ περ τῆς θείας γραφῆς προδιδασκούσης
 ἄνθρωπου ἄν 
 καὶ λέγούσης· τὰ ειδωλα τῶν ἐθνῶν ἀργύριον καὶ χρυσίον ἔργα
 
 χεῖρ ἀνθρώπων· στόμα ἐχουσι καὶ οὐ λαλήσουσιν· ὀφθαλμοὺς
 
 ἔχουσι καὶ οὐκ ὄψονται· ὦτα ἔχουσι καὶ οὐκ ἀκούσονται· ῥίνας
 
 ἔχουσι καὶ οὐ περιπατήσουσιν· οὐ φωνήσουσιν ἐν τῷ λάρυγγι
 
 αὐτῶν. ὄμοιοι αὐτοῖς γένοιντο οἱ ποιοῦντες αὐτὰ, καὶ πάντες οἱ
 
 πεποιθότας ἐπ’αὐτοῖς. οὐ δὲ προφητικῆ δὲ τουτων ἄπεστι
 
 μέμψις, ἀλλ’ ἐστὶ καὶ ἐν τούτοις ὁ κατ’ αὐτῶν ἔλεγχος λέγοντος
 
 τοῦ πνεῦματος· ε 
 ἰσχυνθήσ α ο νται
 α 
 ἰσχυνθήσονται
 οἱ πλάσαντες θεὸν καὶ γλύ
 
 φοντες πάντες μάταιας, καὶ πάντες ὁ θεὸν ἐγένοντο ἐξηράν
 
 θησαν· καὶ κωφοὶ ἀπὸ ἀνθρώπων· συναχθήτωσαν παντες καὶ
 
 στήτωσαν ἄμα· ὅτι ἄξυν τέκτῶν σίδηρον, καὶ σκεπάρνῳ εἰρ
 
 γάσατο αὐτὸ· καὶ ἐν ταρέτρω ἐρύμισαν αὐτό καὶ ἔστηοιεν
 
 αὐτὸ τῶ ἀρχίωνι τῆς ἰσχύσε αὐτοῦ· καὶ πεινάσει καὶ ἀσθα
 
 νήσεν· καὶ οὐ μὲν πίει ὕδωρ· ξύλον γὰρ ἐκλεξάμενος τέκτων
 
 ἔστησεν αὐτὸ ἐν μέτρω· καὶ ἐν κόλλη ἐρύθρωασεν αὐτὸ,
 
 καὶ ἐποίησιν αὐτὸ ὡς μορφὴν ἀνδρὸς· καὶ ὡς ὠ ὡ ραιότητα
 
 ἀνθρώπου· ἔστη ἐν αὐτὸ ἐν οἴκῳ ὥ ἐκοψε ξύλον ἐκ τοῦ
 
 δρυμοῦ· ὃ ἐφύτευσεν ὁ κύριος, καὶ ὑετὸς ἐμήκυνεν, ἵνα ἡ
 
 ἀνθρώποις εἰς καῦσιν, καὶ λαβὼν ἀπ’ αὐτοῦ ἐθερμανθῆ·
 
 καὶ καύσαντες ἔπεμψαν ἀρτοὺς ἐπ’ αὐτῷ· τὸ δὲ λοιπὸν
 
 εἰργάσαντο εἰς θεοὺς καὶ προσεκυνοῦσιν ἐαυτοῖς· οὗ τὸ ἥμισυ
 
 αὐτοῦ κατέκαυσαν πυρί· καὶ ἐπὶ τοῦ ἠμίσεος αὐτοῦ κρέας
 
 ὀπτήσας ἔφαγε καὶ ἐνεπλήσθη καὶ θερμανθεὶς, εἰπὲν ἡ
 
 δύ μοιότι ἐθερμάνθην καὶ εἶδον πῦρ· τὸ δὲ λοιπὸν προσεκύ
 
 νει λέγων· ἐξελοῦμαι ὅτι θεός μου εἶ σύ· οὐκ ἔγνώσαν
 
 φρονῆσαι· ὅτι ἀπ’ημαυρώθεισαν τοῦ βλέπειν τοῖς ὀφ
 
 θαλμοῖς αὐτῶν, καὶ τοῦ νοῆσαι τῇ καρδιά, καὶ οὐκ ἀνελο
 
 γίσατο ἐν τῇ ψυχῆ αὐτοῦ· οὐ δὲ ἔγνω τῇ φρονήσει, ὅτι
 
 τὸ ἤμισυ αὐτοῦ κατέκαυσεν ἐν πυρὶ· καὶ ἔπεμψεν ἐπὶ τῶν
 
 ἀνθράκων αὐτοῦ ἀρτοὺς καὶ ὁπτήας κρέας ἔφαγε, καὶ τὸ
 
 λοιπὸν αὐτοῦ εἰς βδέλυ μ γ μα ἐποίησε, καὶ προσκυνοῦσιν
 
 αὐτό. γνῶθι ὅτις ποδὸς ἡ καρδία αὐτοῦ καὶ πλανῶνται
 
 καὶ οὐδεὶς δύναται ἐξελέσθαι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ· ἵδετε καὶ
 
 οὐκ ἐρεῖτε ὅτι ψεῦδος ἐν τῇ δεξιᾶ μου. πῶς οὖν οὐκ και 
 
 ἄθεοι παρὰ πᾶσι κριθεῖεν καὶ περὶ τῆς θείας γραφῆς ἀσε
 
 βείας κατηγορούμενοι· ἢ πῶς οὐκ ἂν εἶεν κακοδαίμονες
 
 οἱ οὕτω φανερῶς ἐλεγχόμενοι τὰ ἀψυχα θρησκεύαντ
 
 ἀντὶ τῆς ἀληθείας ποία δὲ τούτοις ἐλπις· ἢ τις αὐτου
 
 γίνεται συγγνώμ ὴ περποιθῶσιν ἐπὶ τὰ ἄλογα καὶ
 
 ἀκίνιτα. ἂ ἀντὶ τοῦ ἀληθίνου θεοῦ σέβουσιν· εἴθε γὰρ
 
 εἴθε κ’ἂν χωρὶς σχηματά αὐτοῖς τοὺς θεοὺς ἔπλαττεν
 
 ὁ τεχνίτ
 
 ἴνα μὴ τῆς ἀναισθησιας φανερὸν ἔχ
 ου ω 
 ωσι
 
 τὸν ἔλεγχον. ὑπέκλεψᾶν γὰρ ἄν τὴν ὑπόνοιαν τῶν ἀκε
 
 ρραῖων ὡς ἀναθομεῶν τῶν εἰδώλων· εἰ μὴ τὰ σειμεια
 
 τῶν αἰσθηγῶν· οἱὸν ὀφθαλμοὺς καὶ ῥίνας καὶ ὦτα καὶ
 
 χεῖρας καὶ στόμα εἴχον ἀκινήτως κείμενα· τὴν τῆς
 
 αἰσθοιγης χρησιν καὶ τῶν αἰσθητῶν ἀντίληψιν· νῦν δὲ
 
 ἔχοντος οὐκ ἔχουσιν· καὶ στήκοντες οὐ στηκους καὶ καθεζό
 
 μενοι οὐ καθέρονται· οὐ γὰρ ἔχουσι τουτῶν τὴν ἐνέρ
 
 γειαν ἀλλ’ ὡς ὁ πλάσας ἠθέληεν ὄστω καὶ μένουσι
 
 κείμενοι· θεοῦ μὲν γὰρ γνώρισμα· μὴ δὲν παρέχοντες
 
 ἄψυχοι δὲ καθόλου· μόνον ἀνθρώπου τέχνη φαινόμενοι
 
 τεθέντος· εἰθὲ δὲ καὶ τῶν τοίσοτων ψευδοθεῶν κήρυκες
 
 καὶ μάντεις ποιηται λέγω καὶ συγγραφεῖς· ἀπλῶς θεοὺς
 
 αὐτοὺς εἶναι γεγραφήκασεν· ἀλλὰ μὴ καὶ τὰς πράξεις
 
 αὐτῶν πρὸς ἔλεγχον ἀθεότητος καὶ αἰσχροποιοῦ πολιτίας
 
 ἀναγεγραφήκεισεν ἠδύναντο γὰρ καὶ μόνω τῷ ταῖς
 
 θεότητος ὀνόματα τὴν ἀλήθειαν ἀφαρπᾶσεν· μᾶλλον
 
 δὲ τοὺς πολλοὺς ἀπὸ τῆς ἀληθείας πλανῆσεν· νῦν δὲ
 
 ἐρώτας καὶ ἀσελγείας διηγούμενοι τοῦ διὸς καὶ παιδοφ
 
 θορίας τῶν ἄλλων· καὶ ζηλοτυπείας πρὸς ἡδονὴν τῶν
 
 θηλειῶν· καὶ φoβους καὶ δειλίας καὶ τὰς ἄλλας κακίας, οὐδὲν
 
 ἄλλοι ἢ ἐαυτοὺς ἐλέγχουσιν, ὅτι οὐ μόνον οὐ περὶ θεοῦ
 
 διηγοῦνται. ἀλλ’ οὐ δὲ περὶ ἀνθρώπων σεμνῶν. περὶ δὲ
 
 αἰσχῶν καὶ τοῦ καλοῦ μακαρ ὄντων μυθολογοῦσιν· ἀλλ’ ἴσως
 
 περὶ τουτῶν οἴδα σιμεῖο ἐπὶ τὴν ἱδιότητα τῶν ποιητῶν
 
 καταφεύξονται λέγοντες τῶν ποιητῶν ἴδιον εἶναι χαρακτήρα,
 
 τὰ μὴ ὄντα πλάττεσθαι καὶ ψεύδεσθαι
 περὶ ἐπὶ 
 μύθων εἰς ἠδονὴν
 
 τῶν ἀκούον τῶν· οὐ χάριν καὶ τὰ περὶ θεῶν αὐτοὺς πεποιηκένειν
 
 φήσουσιν· ἀλλ’ αὐτο καὶ παντῶν μᾶλλον ἡ προφασις αὐτοῖς
 
 ἕωλος δειχθήσεται. ἀφ’ ὦν αὐτοι περὶ τουτων ἔχουσι δόξαν
 
 καὶ προτίθενται· εἰ γὰρ τὰ παρὰ ποιηταῖς ἐστὶ πλασμα τὰ καὶ
 
 ψευδῆς ψευδὴς ἂν εἴν καὶ αὐτη ἡ περὶ τοῦ διὸς καὶ κρόνου
 
 καὶ ἥρας καὶ ἄρεως καὶ τῶν ἀλλῶν ονομασία. ἴσως γὰρ ὡς αὐτοι
 
 φᾶ καὶ τὰ ὀνόματα πέπλασται· καὶ οὐκ ἐστὶ μὲν ὄλως ζεὺς,
 
 οὐδὲ κρόνος, οὐδε ἄρης· πλάττονται δὲ τούτους ὡς ὄντας
 
 οἰ ποιηται πρὸς ἀπάντην τῶν ἀκούοντων. πλαττόντων δὲ
 
 τῶν ποιητὼν τὰ μὴ ὄντα, πῶς ὡς ὄντας αὐτους θρησκεύουσιν
 
 ἢ ἴσως γὰρ ἀν πάλιν φήσουσι τὰ μὲν ὀνόματα οὐ πλάττονται
 
 τὰς δὲ πράξεις ψεύδονται κατ’ αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ τοῦτο οὐδ’ τἢττον
 
 πρὸς ἀπολογίαν αὐτῶν οὐκ ἀφαλές. εἰ γὰρ τὰς πράξεις
 
 ἐψεύσαντο, ἐψεύσαντο πάντως καὶ τὰ ὀνόματα· ὧν καὶ τὰς
 
 πράξεις εἶναι διηγήσαντο. ἢ, εἰ λ ἀληθεύουσι περὶ τὰ ὀνόματα
 
 ἀληθευουσι καὶ περὶ τὰς πράξεις ἐξ ἀνάγκης· ἄλλως τε οἱ εἶναι
 
 τούτους θεοὺς μυθολογήσαντες· ἴστασιν ἀληθῶς καὶ ὢ δεῖ
 
 θεοὺς πράττειν· καὶ οὐκ ἂν ποτε τὰς ἀνθρώπων θεοῖς προσ
 
 άψοιεν
 τὸ δὲ ὡν 
 ἐννοίας· ὤσπερ οὐ δὲ τὸ τοῦ πυρὸς ἔργον
 
 τῷ ὕδατι τίς ἀναθής· τὸ μὲν γὰρ καίει· τὸ δὲ ἔμπαλιν
 
 τὴν οὐσίαν ἔχει ψυχράν· εἰ μὲν οὖν αἰ πραξεις εἰσὶ θεῶν
 
 ἄξιαι, θεοὶ ἂν εἴ ἐν καὶ οἱ τουτῶν ἐργαται· εἰ δὲ ἀνθρώπων
 
 ἐστὶ. καὶ ἀνθρώπων οὐ καλῶν τὸ μοιχεύειν καὶ τὰ προσιρη
 
 μένα ἔργὰ. ἀνθρωποι ἂν εἶενν οἱ ταῦτα πράξαντες καὶ οὐ
 
 θέοι. καταλλήλους γὰρ ταῖς οὐσίαις. καὶ τὰς πράξεις εἶναι
 
 χρή· ἴνα καὶ ἐκ τῆς ἐνεργείας ὁ πράξας μαρτυρηας· καὶ εκ ταῖς
 
 οὐσίας ἡ πράξις γνωσεἶναι δυνη· ὤσπερ οὖν εἰ τις διαλεγό
 
 μενος περὶ ὕδατος καὶ πυρός καὶ τὰς τουτῶν ἐνεργείας ἐπαγγέλλει·
 
 οὐκ ἂν εἶπε τὸ μὲν ὕδωρ καίειν· τὸ δὲ πῦρ ψύχειν· οὐδ’ εἴ τις
 
 περὶ ἡλίου καὶ γῆς διηγεῖτο ἔλεγεν ἂν τὴν μὲν γὴν φωτίζειν·
 
 τὸν δὲ ἤλιον βοτάνας καὶ καρποὺς σπείρισθαι, ἀλλὰ καὶ λέγων
 
 πᾶσαν παραπληξίεν ὑπερέβαλλεν, οὕτως οὐκ ἂν οἱ παρ’
 
 αὐτοῖς συγγραφεῖς· καὶ μάλιστα ὁ παντων ἐξοχώτατος ποιητὴς
 
 εἴπερ εἴδεισαν θεοὺς εἶναι τὴν διὰ καὶ τοὺς ἀλλους. τοιαύτας αὐτ αις οις 
 
 περιέθηκαν πράξεις· αἳ μὴ εἶναι θεοὺς αὐτοὺς ἐλέγχουσιν· ἀλλὰ
 
 μᾶλλον ἀνθρώπους· καὶ ἀνθρώπους οὐ σώφρονας· ἢ εἰ ἐψεύσαντο
 
 ὡς ποιηταὶ. καὶ σ ύ ὺ τουτῶν καταψεύδο διατίμο καὶ ἐπὶ ταῖς ἀν
 
 δρίας τῶν ἡρῶν ἐψεύσαντο. καὶ ἀντι μὲν ἀνδρειας ἀσθένειαν·
 
 ἀντὶ δὲ ἀσθενείας ἀνδρείαν ἐπλάσαντο· ἔδει γὰρ ὥσπερ ἐπὶ
 
 τοῦ διός καὶ τῆς ἥρας ὄντως. καὶ τοῦ μὲν ἀχιλλέως ἀν ἀνδρίαν
 
 καταψεύσασθαι· τοῦ δὲ θερσίτου δύναμιν θαυμάσαι· καὶ
 
 τοῦ μὲν διομήδος καὶ ὁ δησσέως
 
 διαβάλλεῖν· τοῦ
 
 δὲ νέστορος παραφροσύνην πλάσασθαι· καὶ τοῦ μὲν διομή
 
 δους καὶ ἔκτορος, γυναικείας πράξεισεν τῆς δὲ ἔκαβης ἀνδρ
 
 ειαν μυθολογῆσειν· ἐπὶ παντων γὰρ ὡς αὐτοι λέγουσιν
 
 ἔδει τοὺς ποιητὰς πλάττεσθαι καὶ ψεύδεσθαι· νὖν δὲ τοῖς
 
 μὲν ἀνθρώποις τὴν μὲν ἀλήθειαν ἐφύλαξεν τῶν δὲ λεγο
 
 μένων θεων οὐκ εφοβήθειαν καταψεύδεσθαι· καὶ τοῦτο
 
 γὰρ ἄν τις αὐτῶν εἴπον, ἐν μὲν ταῖς περὶ ἀσελγείας
 
 αὐτῶν πράξιν ψεύδονται· ἐν δὲ τοῦ ἐπαίνοις ὅταν
 
 πατέρα θεων καὶ ὕπατον καὶ ὁλυμπιον· καὶ ἐν οὐνοῦ ω
 
 βασιλεύοντα λέγουσι τὸν δία, οὐ πλαττονται· ἀλλ’ ἀλη
 
 θεύοντας λέγουσι. τοῦτου δὲ οὐ μόνος ἐγὼ ἀλλὰ πᾶς
 
 ὅστις ἐλεγξεις καταὐτων εἶναι τὸν λογον· πάλιν γὰρ
 
 ταῖς πρώταις ἀποδείξοσον ἡ ἀλήθεια κατ’ αὐτοὺς
 
 φανήσεται· ἀὶ μὲν γὰρ πραξεις, ἀνθρωπους αὐτοὺς
 
 εἶναι ἐλέγχουσειν τὰ δὲ εγκώμια ὑπερ τὸν ἀνθρω
 
 πων ἐστὶ φυσὴν ἐκάτερον δὲ τούτων ἀκατἀλλήλον
 
 ἐστι πρὸς ἐάυτόν· οὐτε γὰρ τοὺς ἐν οὐνὀις ἴδιον ἐστι τοιαῦτα
 
 πράττειν, οὔτε τοὺς τὰ τοιαῦτα πράττοντας, ὑπονοεῖν τίς
 
 δύναται θεοὺς· τί οὖν ἀπολείπεται νοεῖν· ἢ ὄτι τὰ μὲν
 
 ἐγκόμια ψευδῆ καὶ κεχαρισματα τυνχάνον· αἰ δὲ πράξεις
 
 ἀληθεύονται κατ’ αὐτοὺς· καὶ τοῦτο ἀληθὲς ἐκ τῆς συνε
 
 θείας ἄν τις ἐπιγνώσεται· οὔδες γὰρ ἐγκωμιάζων τινὰ
 
 καὶ κατηγορεῖ τῆς τούτου πολιτείας, ἀλλὰ μᾶλλον οἳς εἰσὶν
 
 αἰ πράξεις αἰσχραις τουτοὺς διὰ τὸν ἐν τουτῶν ψόγον
 
 ἐπαίρουσι τοῖς δυναμίοις· ἴνα τῇ τουτῶν ὑπερβολῆ τοὺς
 
 ἀκούοντας ἀπατήσαντες ἐπὶκρυψωσι τὴν ἐκείνων
 
 παρανομίαν ὥσπερ οὖν εἴ τις ἐνκωμιάσαι τινὰ προθέμενος, μὴ
 
 εὑρίσκει μὲν ἐκ πολιτείας μὴ δὲ ἐξ ἀρετῆς τῆς ψυχαῖς τὴν
 
 πρόφασιν. τῶν ἀκωμίων διὰ τὴν ἐν τούτοις αἰσχύνην· ἄλλως
 
 δὲ αὐτοὺς ἐπαίρεσι· τὰ ὑπὲρ αὐτοὺς αὐτοῖς χαριζόμενος, οὕτως
 
 καὶ οἱ παρ’ αὐτοῦ θαυμασοὶ ποιηταὶ. δυσωπούμενοι ἐπὶ ταῖς
 
 αἰσχραῖς πραξεσι τῶν λεγομένων παρ’ αὐτοῦ θεοῦ. τὸ ὑπὲρ ἄνθρωπον
 
 αὐτοῦ προσῆψεν ὄνομα· οὐκ εἰδότες ὅ τιουταῖς ὑπὲρ ἄνθρωπον
 
 ὑπονοίαις ἐπισκιάσουσιν αὐτων, τὰ ἀνθρωπίνα· ἀλλὰ μᾶλλον
 
 τ
 
 ἀνθρωπίνοις αὐτῶν ἐλαττόμενα. τὰς θεῶν ἐννοίας μὴ ἀρμόζειν
 
 αὐτοῦς διελάζουσι καὶ ἔγωγε νομίζω καὶ παρὰ γνώμι αὐτοῖς εἰρῆσθαι
 
 τὰ τοῦτων πάθη. καὶ τὰς τοῦτων πράξεις· ἐπὶ γὰρ τὴν θεον ἀκοινώ
 
 νητον ὡς εἶπεν ἡ γραφὴ προσηγορίαν. καὶ τιμὴν τοῖς οὐκ ὀῦσι θεοῖς,
 
 ἀλλ’ ἀνθρώποις θνητοῖς· ἐσπούδαζον ἀναθιναι· καὶ μέγα καὶ δυσεὼς
 
 ἦν τὸ ὑπ’ αὐτων τολμώμενον. τούτου ἔνεκε καὶ ἄκοντις ὑπὸ τῆς
 
 ἀληθείας ἡν ἀκάσθησεν τὰ τουτῶν ἐκθέσθαι πάθη· ἵνα τοῦ μετὰ
 
 ταῦτα τὰ τουτων πάθη πρὸς ἔλενχον τοῦ μὴ εἶναι θεοὺς τούτους
 
 ἐν ταῖς περὶ αὐτῶν γραφαῖς κείμενα πᾶσι φαίνηται· τίς οὖν
 
 ἀπολογία· τίς ἀπόδειξις περὶ τοῦ εἶναι τούτους θεοὺς γένοιτ’
 
 ἂν· τοῖς ἐν τούτοις δυσιδαιμονοῦσιν· ἐκ μὲν γὰρ τῶν λεχθεντων
 
 μικρὰ πρότερον ἀνθρώπους αὐτοὺς, καὶ ἄνθρωπους οὐ σεμνοὺς
 
 ὄντας ὁ λέγων ἀπέδειξεν εἰς ἐκεῖνο δὲ τάχα τραπήζονται
 
 καὶ μεταφρονήσουσιν· ἐπὶ τοῖς ὑπ’ αὐτους εὐρεθεῖσι τῷ βίω
 
 χρισίμους· λέγοντες διὰ ταῦτα αὐτοὺς καὶ θεοὺς ἡ γενεᾶν
 
 ὅτι τοῖς ἀνθρώποις χρήσιμοι γεγόνευσι· ζεὺς μὲν γὰρ λέγεται
 
 πλαστικὴν τέχνην ἐσχηκένειν· ποσειδὼν δὲ τὴν τοῦ κυβερνήτην
 
 καὶ ἤφαιστος τὴν χαλκευτηκήν· ἀθηνὰ δὲ τὴν ὑφαντικήν·
 
 ἀπ’ὅλλων τὴν μουσικήν· ἄρτεμις τὴν κυνηγέτικήν· ἡρα τὸν
 
 στυλισμόν· δήμητρα δὲ τὴν γεωργίαν· καὶ οἱ ἄλλοι ἄλλα,
 
 ὡς οἱ ἱστοροῦντες περὶ αὐτῶν ἐξηγήσαντο· ἄλλα ταῦτα καὶ
 
 τὰς τοιαὐτας ἐπιτιμίας, οὐκ αὐτοῖς μόνοις ἔδει τοὺς ἀνθρώπους
 
 ἀναθεῖνει· ἀλλὰ τῇ κοινῇ τῶν ἀνθρώπων φύσει· εἰς ἥν
 
 ἀτινίζουσιν ἀνθρωποὶ τὰς τέχνας ἐφευρίσκουσι· τὴν γὰρ τεχνὴν
 
 καὶ οἱ πολλοὶ λέγουσι φύσὺν αὐτὴν εἶναι μέμημ
 
 εἰ τοίνυν
 
 ἐπιστήμονες περὶ ἃς ἐσπούδασεν τέχνας γεγόνασιν, οὐ διὰ
 
 τοῦτο καὶ θεοὺς αὐτοὺς νομίζον ἀνάγκη, ἀλλὰ μᾶλλον ἀνθρώπους
 
 οὐ γὰρ ἐξ αὐτῶν αἰ τέχναι, ἀλλ’ ἐν ταυταῖς καὶ αὐτοι τὴν φύσιν
 
 ἐμιμήσαντο· ὄντες γὰρ ἀνθρωποι κατὰ φύσιν δεκτικοὶ ἐπιστημ
 
 κατὰ τὸν περὶ αὐτων τεθεντά ὅρον, οὐδὲν θαυμαστὸν εἰ τῆ ἀν
 
 θρωπίνη διανοίᾳ. καὶ αὐτοὶ εἰς τὴν ἑαυτῶν φύσιν ἀποβλέ
 
 ποντες
 
 καὶ ταῦτα ἐπιστήμην λάβοντες τὰς τέχνας ἐπενόησεν· ἢ εἰ διὰ τὰς
 
 τῶν τεχνων εὐρέσεις θεοὺς αὐτοὺς ἄξιον ἀναγορεύεσθαι λέ
 
 γουσιν. ὥρα καὶ τοὺς τῶν ἄλλων τεχνῶν εὐρέτας, θεοὺς ἀναγο
 
 ρεύειν, καθ’ ὡνον λόγον κἀκεῖνοι τῆς τοιαύτα ὁνομασίας
 
 ἠξιώθηνεν.
 γ 
 ράμματα μὲν γὰρ ἐφεῦρον φοίνικες· ποίησιν δὲ
 
 ἡρωϊκὴν ὅμηρος· διαλεκτικὴν μὲν ζήνων ὁ ἐλεάτης· ῥητορικὴν
 
 δὲ κόραξ ὁ συρακούσιος· καὶ καρπὸν μελισσῶν ἀρισταῖος·
 
 σίτου δὲ σπορὰν τριπτόλεμος· νόμους μὲν λυκοῦρος ὁ σπαρτιάτης
 
 καὶ σόλων ὁ ἀθηναῖος· τῶν δὲ γραμματῶν τὴν σύνταξιν, καὶ
 
 ἀριθμοὺς καὶ μέτρα καὶ στάθμια παλαμήδης ἐφεῦρε, καὶ ἄλλ ως οι 
 
 ἄλλα· καὶ διάφορα τοῦ βίω του ἀνθρώπων ἀπήγγειλεν χρή
 
 σιμα, κατὰ τὴν τῶν ἱστορησάντῶν μαρτυρίαν· ἰπερ οὖν αἱ
 
 ἐπιστημαῖς θεοποιοῦσι καὶ διὰ ταῦτας εἰσὶ θεοὶ γλυποί ἀνάγκη
 
 καὶ τοὺς ὕστερον ἐκείνων ἐφευρέτας τῶν ἄλλων γινομένους εἶναι
 
 κατ’ αὐτοὺς θεοὺς ἢ εἰ μὴ τούτους ἀξιοῦσι τῆς θεοῦ τιμῆς,
 
 ἀλλ’ ἀνθρώπους ἐπιγινώσκουσιν ἀκόλουθον καὶ τὸν δια, καὶ τὴν
 
 ἤραν, καὶ τοὺς ἄλλους, μὴ δὲ ὀνομάζεσθαι θεοὺς, ἀλλὰ καὶ αὐτοὺς
 
 ἀνθρώπους γεγενῆσθαι πιστεύειν· καὶ κατὰ περιττὸν· ὅτι μὴ δὲ σεμ
 
 νοὶ γεγόνασιν ὡς καὶ ἀπ’ αὐτῆς τῆς τῶν ιγἀλματῶν γλυφῆς·
 
 οὐδὲν ἕτερον ἢ ἀνθρώπους αὐτοὺς ἐλέγχουσιν· τίνὰ γὰρ ἄλλην
 
 αὐτοῖς γλυφοντες ἐπιβάλλουσι μορφὴν ἢ τὴν ἀρρένων καὶ γυναῖ
 
 κων· καὶ τῶν ἔτι κατατέρω τουτων, καὶ ἀλογῶν ὄντων τὴν φύσιν
 
 πετεινῶν παντων παντοιῶν , τεράποδων ἡμέρων τε καὶ ἀγρίων
 
 καὶ ἑρπετῶν ὅσα γῆ καὶ θάλαττα καὶ παντῶν τῶν ὑδατῶν ἡ φύσις φέρι
 
 εἰς γὰρ πὴν τῶν παθων καὶ ἠδονῶν ἀλογίαν πέσοντες οἱ ἄνθρωποι
 
 καὶ πλέον οὐδὲν ὁρῶντες ἢ ἠδονὰς καὶ σαρκὸς ἐπιθυμίας· ὡς ἐν
 
 τούτοις τοῖς ἀλόγοις τὴν διάνοιαν ἔχοντ
 ε α 
 ς· ἐν ἀλόγοις καὶ τὶ
 
 θεῖον ἀνεπλάσαντο· κατὰ τὴν ποικιλίαν τῶν παθῶν ἐαυτῶν
 
 καὶ θεοὺς τοσουτοὺς γλυψαντες· τεραπόδων τε γὰρ εἰκόνες καὶ
 
 ἑρπετῶν εἰσιν παρ’ αὐτοῖς· καθὼς καὶ ὁ τῆς θεῖας καὶ ἀληθοῦς εὐ
 
 σεβείας ἐρμενὴν, έυρες ἔφη,
 ἐ 
 ματαιώθησαν ἐν τοῖς διαλογισ
 
 μοῖς αὐτῶν, καὶ ἐσκοτίσθη ἡ ἀσύνετο αὐτῶν καρδία, φάσκοντες
 
 εἶναι σοφοὶ, ἐμωράνθειεν· καὶ ἡλλαγεν τὴν δόξαν τοῦ ἀφθάρ
 
 του θεοῦ ἐν ὁμοίωματι εἰκόνος φθαρτοῦ ἀνθρώπου· καὶ πετνῶν
 
 καὶ τετραπόδων καὶ ἐρπετῶν· διὸ καὶ παρέδωκεν αὐτοὺς ὁ θεὸς εἰς πάθη
 
 ἀτιμίας προπαθόντες γὰρ τὴν ψύχιν ταῖς ἠδονῶν ἀλογίαις,
 
 ὡς προεῖπον ἐπὶ τὴν τοιαύτην θεοπλαστίεν κατ’επεσον καὶ πεσόντες
 
 λοιπὸν
 
 λοιπὸν ὡς παραδοθέντες ἐν τῷ ἀποστραφὴ εἶναι τὸν
 
 θεὸν αὐτοὺς, οὔτως ἐν αὐτοῖς κύλιονται· καὶ ἐν ἀλόγιτον
 
 τοῦ λογου πατέρα θεὸν ἀπεικάζουσι περὶ ὧν οἱ παρ’
 
 ἐλλησι λεγομενοι φιλόσοφοι καὶ ἐπιστήμονες· ἐλεγχόμενή
 
 μὲν οὐκ ἀρνοῦνται ἀνθρώπων εἰναι καὶ ἀλογων μορφαίς
 
 καὶ τύπους τοὺς φαινομένους αὐτῶν θεοὺς· ἀπολογούμενοι
 
 δὲ λέγουσι διὰ τοῦτο αὐτοὺς ἔχειν, ἴνα διὰ τοῦτων τὸ
 
 θεῖον αὐτοῖς ἀποκρείνηται καὶ φαίνηται· οὐκ ἄλλως γὰρ
 
 αὐτὸν τὸν ἀέρτον δύνανθαι γνῶειν, ἠ διὰ τῶν τοιούτων
 
 ἀγαλμάτων καὶ τελέτων. οἱ δὲ ἔτι τοῦτων φιλοσοφότεροι
 
 καὶ βαθύτερα λέγειν νομίζοντες φᾶσι διὰ τοῦτο ταῦτα
 
 κατασκευάσθαι καὶ τετυπῶσθαι πρὸς ἐπίηληην καὶ ἐπιφά
 
 νειεν θειῶν ἀγγέλων καὶ δυναμεων· ἴνα διὰ τουτῶν ἐπι
 
 φαινόμενοι γνωρίζουσιν αὐτοῖς περὶ τῆς τοῦ θεοῦ γνώσεως,
 
 καὶ εἶναι τόντες ὤσπερ γράμματα τοῖς ἀνθρώποις ὁῖς ἐν
 
 τυνχάνοντες δύναται γινώσκον περὶ τῆς τοῦ θεοῦ κατα
 
 ληγεν· ἀπὸ ταῖς δι’ αὐτῶν γινομέν τῶν θειων ἀγγέλων
 
 ἐπιφανίας· ταῦτα μὲν οὕτως ἐκεῖνοι μυθολογοῦσιν· οὐ
 
 γὰρ θεολογοῦσι μὴ γένοιτο· ἐὰν δέ τίς ἐξετάσει τὸν λογὸν
 
 μετ’ ἐπιμελεία εὐρήσεν τοῦτον οὐκ ἔλαττον τῶν πρότερ
 ω ο 
 ν
 
 δειχθέντων τὴν θοίεν εἶναι ψευδῆ. εἴποι γὰρ ἄν τις πρὸς
 
 αὐτοὺς παρελθῶν ἐπ’ ἀληθεία κρινούση· πῶς ἀποκρίνται ἢ
 
 γνωρίζεται θεος διὰ τούτων· πότερον διὰ τὴν περικειμένειν
 
 αὐτοῖς ὕλην ἢ διὰ τὴν ἐν αὐτοῖς μορφήν· εἰ μὲν γὰρ διὰ τὴν
 
 ὕλην τίς ἡ χρεία τῆς μορφῆς· καὶ μὴ πρῖν πλασθεῖν ταῦτα
 
 διὰ πᾶσης ἀπλῶς ἵλης ἐπιφαίνεσθαι τὸν θεὸν· μάτην δὲ
 
 καὶ τοὺς ναοὺς οῦτοι περὶ ἐτείχησεν συνκλείοντες ἐν άλιθον
 
 ἢ ξύλον ἢ χρυσοῦ μέρος· πᾶσης τῆς γῆς πεπληρωμένος τῆς
 
 τούτῶν οὐσιας· εἰ δὲ ἡ ἐπικειμένη μορφὴ αἰτία γίνεται
 
 τῆς θείας ἐπιφανείας· τίς ἡ χρεία τῆς ὕλης τοῦ χρυσοῦ καὶ τῶν
 
 ἄλλων· καὶ μὴ μᾶλλον δι’ αὐτῶν τῶν φύσει ζώων ὧν εἰσι
 
 μορφαὶ τὰ γλύμματα· τὸν θεὸν ἐπιφαίνεσθαι· καλλιῶν
 
 γὰρ ἂν ἡ περὶ θεοῦ διός κατὰ τὸν αὐτὸν λεγειν ἐγεγόνει
 
 εἰ διὰ ζώων ἐμψύχων λογικῶν τε καὶ ἀλόγων ἐπεφαίνετο,
 
 καὶ μὴ ἐν ἀψύχοις καὶ ἀκινήτοις προσεδοκᾶτο· ἐφ’ οἷς μάλιστα
 
 καθ’ ἐαυτων ἀσέβειεν ἐργάζονται· τὰ γὰρ φύσικα ζώα τε
 
 τράποδάτα καὶ πετεινὰ καὶ ἐρπετα βδελυττόμενοι καὶ ἀποστρε
 
 φόμενοι,
 
 φόμενοι. ἢ διὰ τὸν ἀγριότητα, ἢ διὰ τὴν ῥυπάριον ὅμως τοὺς
 
 τουτων τύπους ἐν λίθοις καὶ ξύλοις καὶ χρυσῶ γλύψαντος
 
 θεοποιοῦσιν ἔδει δὲ αὐτὰ μᾶλλον τὰ ζῶντα θρησκεύειν
 
 ἢ τοὺς τουτων τύπους ἐν τούτοις προσκυνεῖσθαι· ἢ τάχα
 
 τουτων μὲν ὀνδὲν, οὐτ’ ἡ μορφὴ ὄντ’ ἡ ὕλη ἀρτί ααῖς
 
 τοῦ θεοῦ παρουσίας ἐστὶ· μόνη δὲ ἡ μετ’ ἐπιστήμης τέχνη
 
 τὸ θεῖον ἐκ
 β κ 
 αλεῖται· ἄτε δημίμα τῆς φύσεως αὔτι τυνχ
 
 άνουσιν· ἀλλ’ εἰ διὰ τὸν ἐπιστήμειν ἐπὶ φοιτα τὸ θεῖον
 
 τοῖς γλυμμασι· τίς πάλιν ἡ χρεία τῆς ὕλης οὔσης ταῖς
 
 ἐπιστήμης ἐν τοῖς ἀνθρώποις· εἰ γὰρ ὅλως διὰ τὴν τέχνην
 
 ἐπιφαίνεται ὁ θεος· καὶ διὰ τοῦτο θρησκεύονται ὡς θεοὶ
 
 τὰ γλύμματα· ἔδει τοὺς ἀνθρώπους ταῖς τέχνιες ὄντας
 
 ἀρχηγοὺς· προσκυνεῖσθαι καὶ θρησκεύεσθαι ὅσα καὶ λογικοὶ
 
 καὶ τὴν ἐπιστήμένην ἐπιστήμην ἔχουσιν ἐν ἐαυτοῦ· περὶ δὲ
 
 τῆς δευτέρας αὐτῶν καὶ μαθυδῆθεν ἀπολογίας καὶ ταυταῖς
 
 ἀν τις ἀκολούθως εἴποι εἰ οὐ διὰ τὴν αὐτην τοῦ θεοῦ ἐπι
 
 φάνειαν ταῦτ’ ἐμἶν πεποίηται ὧν ἐλληνεῖν, ἀλλὰ διὰ τὴν
 
 ἀγγέλων ἐκεῖ παρουσίαν, διὰ τί τὰ ἀγάλματα δι’ ὧν
 
 ἐπὶ καλεῖσα τὰς δυνάμεις κρείττονα καὶ ὑπὲρ αὐτὰς τὰς
 
 ἐπικληθείσας δυνάμει, ἐποιεῖτ’ χάριν γὰρ τῆς περὶ θεοῦ
 
 καταλήψεως· γλύφοντες τὰς μορφὰς ὡς φατὲ· αὐτοὺς
 
 τοὺς θεοὺς τὴν τιμὴν καὶ προσηγορίας τοῖς γλύμμασι περι
 
 τίθετο· πρᾶγμα πάσχοντες οὐκ ἐναγίς· ὁμολογοῦντες
 
 γὰρ ὑπερ αἰρειν τὴν τοῦ θεου δύναμιν τῆς τῶν ἀγαλμᾶτων
 
 σμικρότιτος· καὶ διὰ τοῦτο μὴ τολμῶντος τὸν θεὸν διαὐτῶν
 
 τὰς δὲ ἰλάττω δυνάμεις ἐπικαλεῖσθαι αὔτοι ταῦτας ὑπερ
 
 βάντος οὐ τὴν παρουσίας ἐφοβήθητε τούτου τὴν προσηγο
 
 ρίαν τοῖς λίθοις καὶ ξύλοις ἐθήκατε· καὶ θεοὺς ἀντι λίθων
 
 καὶ τέχνης ἀνθρώπων ὀνομάζετὶ καὶ προσκυνεῖτε· εἰ γὰρ
 
 καὶ ὡς γράμματα εἰσὶν ὑμῖν ταῦτα· ὡς ψεύδεσθε· τῆς
 
 ἐπὶ θεὸν θεωρίας· οὐ δίκαιον τὰ σημαίνοντα τοῦ
 
 σημαινομένου προτιμως. οὐ δὲ γὰρ εἰ γράφοι τίς τὸ
 
 βασιλέως ὄνομα, ἀκινδύνως ἔχει τὸ γράμμα προ
 
 τιμῶν τοῦ βασιλίως· ἀλλ’ ὁ τοιουτος θάνατον μὲν
 
 ἔχει τὴν ζημίαν τὸ δὲ γράμμα τῇ τοῦ γράψαντος ἐπι
 
 στημί τετύπωται· οὕτω καὶ αἱεν εἰπὲρ ρωμε ν ον εἴχετε
 
 τὸν λόγισμὸν· οὐκ ἂν τὸ τηλικοῦτον ταῖς θεότητος
 
 γνώρισμα εἰς ὕλην κατεφέρεστε· ἀλλὰ καὶ τὸ γλύμμα
 
 οὐκ ἂν προστιμήσατε τοῦ γλύψαντος ἀνθρώπου· εἰ γὰρ καὶ
 
 ὅλως ὡς γράμματα σημαίνουσι τὴν τοῦ θεοῦ ἐπιφάνν ει αν·
 
 καὶ διὰ τοῦτο ὡς θεοῦ σημαίνοντα θεοποιίας εἰσὶν ἄξια· ἀλλὰ
 
 γοῦν τὸν ταῦτα γλύψαντα καὶ χαράξοντα φημὶ δὴ πάλιν τὴν
 
 τεχνίτην· πολλω πλέον ἐδει θεοποιηθ’ειν· ὡς μᾶλλον ἐκει
 
 νῶν δυνατώτεον καὶ θειότεον ὑπαρχόντα· ὄσω κἀκεῖνα κατὰ
 
 τὴν αὐτοῦ βούλην ἐξέσθη καὶ τετύπωται· εἰ τοίνυν τὰ γράμ
 
 ματα θαύματα εἰσὶν ἄξια πολλῶ πλέον ὁ γράψας ὑπέραιρει
 
 τῷ θαύματι διὰ τὴν τέχνην καὶ τὴν τῆς ψυχαῖς ἐπιστιμί. οὐκ
 
 οὖν εἰ μὴ διὰ τοῦτο θεοὺς ἄξιον νομίζειν πάλιν αὐτοὺς ἂν τις
 
 ἔροιτο περὶ τῆς τῶν εἰδώλων μανίας τὴν αἰτίαν τῆς τοιαύτης
 
 αὐτῶν μορφῆς παρ’ αὐτων ἀξιῶν μαθεῖν. εἰ μὲν γὰρ ὅτι
 
 ἄνθρωπό
 ς 
 μορφον ἐστὶ τὸ θεῖον διὰ τοῦτο οὔτως τετύπωται
 
 διατί καὶ ἀλόγων αὐτῶ τύποὺς περὶ τιθέασιν· εἰ δὲ ζῶν ἀλόγῶν
 
 ἐστὶν ὁ τούτου τύπος
 
 καὶ λογικῶν αὐτῶ περὶ τιθέα σιγ
 
 γλυφάς ἢ δὲ τὸ συναμφότερον ἐστὶ καὶ ἐξ ἀμφοτέρων κα
 
 τειλήφασι τὸν θεὸν ὅτι τι ἀλόγων καὶ λογικῶν ἔχει τοὺς τύπους
 
 τί διαιροῦσι τὰ συνημίνα· καὶ χωρίζουσι τὴν ἀλόγων καὶ
 
 ἀνθρώπων γλυφήν· καὶ οὐ πάντοτε ἐξ ἀμφοτέρων αὐτὸν γλύ
 
 φουσιν, ὁποῖα τὰ παρὰ τοῖς μύθοις ἐστὶ πλάσματα· ὁ ἡ σκύλλα
 
 καὶ ἡ χάρυβδις, καὶ ὁ ἱπποκένταυρος· καὶ ὁ παρ’ αἰγυπτίοις
 
 κυνοκέφαλος ἄνουβις. ἔδει γὰρ ἠον μόνους αὐτοὺς οὕτω
 
 γράφεσθαι διφυεῖς ἢ μίαν αὐτων ἐχόντων μορφήν μὴ
 
 καὶ τὴν ἄλλην ἀναπλάττεσθαι κατ’ αὐτοὺς· καὶ πάλιν εἰ ἀρ
 
 ρένξειν τουτων εἰσὶν αἴ μορφαὶ διατί καὶ θηλειων αὐτοῖς
 
 περὶ τιθέασι τύπους· εἰ δὲ καὶ θηλυκῶν εἰσὶν αἰ μορφαί, δια
 
 τι καὶ ἀρρενικῶν κατ’ αὐτων ψεύδονται τὰς μορφάς· εἰ δὲ
 
 πάλιν τὸ συναμφότεον εἰσιν, ἴδει μὴ διερεῖσθαι, ἀλλ’
 
 ἀμφότερα συνάπτεσθαι καὶ γίνεσθαι κατὰ τοὺς λεγομένους
 
 ἐρμαφροδίτους· ἴνα μὴ μόνον ἀσέβειαν καὶ συκοφαντίαν,
 
 ἀλλὰ καὶ γέλωτας αὐτων ἡ δυσειδαιμονία τοῖς ὁρῶσι
 
 παρεχει καὶ ὄλως εἰ σωματοειδεὸ τὸ θεῖον ὑπολαμβά
 
 νουσιν· ὤστις καὶ γαστέρω καὶ χεῖρας καὶ πόδας· καὶ πάλιν
 
 αὐχύνα καὶ στήθη καὶ τ’ἄλλὰ τὰ προσγίνεσιν ἀνθρώπων
 
 μέλη ἐπινοιεῖν αὐτῶ καὶ ἀναπλάττειν· ὅρα εἰς ὅσην ἀσέ
 
 βειαν καὶ ἀθεότητος καταπέπτυν τουτων ὀνοὺς· ὥστε
 
 τοιαύτα ὑπονοεῖν περὶ τοῦ θείου· ἀκολουθεῖ γὰρ αὐτῶ
 
 καὶ τὰ ἄλλα
 
 καὶ τὰ ἄλλα τοῦ σώματος πάντως πάσχειν· ὤστε καὶ τέμ
 
 νεσθαι καὶ διαιρεῖσθαι καὶ πάλιν ἐξολου φθήρεσθαι·
 
 ταῦτα δὲ καὶ τὰ τοιαῦτα, οὐκ ἴδα θεοῦ, ἀλλὰ μᾶλλον
 
 τῶν ἐπὶ γῆς σωμάτων· λέγομεν γὰρ θεὸς ἀσωματός ἐστὶ,
 
 καὶ ἄφθαρτος, καὶ ἀθάνατος· οὐδενὸς εἰσοτιοῦν δεόμενος,
 
 ταῦτα δὲ καὶ φθαρτὰ καὶ σώματων εἰσὶ τύποι· καὶ τῆς παρ’
 
 αὐτῶν ἐπιδεόμενα χρείας ὥσπερ καὶ πρότερον εἴρηται·
 
 πολλάκις γὰρ ὁρῶμεν ἀνακαινουμένους τοὺς παλαιω
 
 θειτοὺς· καὶ οὓς ὁ χρόνος ἢ ὑετὸς, ἤ ἄλλό τι τῶν ἐπὶ γῆς
 
 ζώων ἠφάνισε τούτους ἀναπλαττημένους, ἐφ’ ὧ ἄν τις
 
 αὐτοὺς καταγνώσεται τῆς παραφροσύνης· ὅτι ὦν αὐτοὶ
 
 ποιηταὶ τυνχάνουσι, τούτους θεοὺς ἀναγορεύουσι καὶ οὓς
 
 αὐτοὶ ταῖς τἕχναις περικοσμοῦσιν ἔνεκα τοῦ μὴ φθορ
 
 εἶναι, παρὰ τουτῶν αὐτοὶ
 
 
 καὶ οὓς οὐκ ἀγνωοῦσι δεομένους τοῖς αὐτοῖς ἐπιμελίας
 
 παρὰ τουτων αὐτοὶ τὰς ἐαυτῶν χρείας ἀξιοῦσιν ἀπο
 
 πλῆρουσθαι· καὶ οὓς ἐν μικροὺς οἰκίσκους κατακλείουσι
 
 τούτους οὖν ὀυ καὶ γῆς ἀπάσης δεσπότας, οὐκ αἰσχύνοντ
 
 καλοῦνται. ὁμόονον δὲ ἐκ τούτων ἄν τις αὐτων τὴν ἀθε
 
 ότητα καταμάθοι, ἀλλὰ καὶ ἀφ’ ὦν ἐν αὐτοῖς τοῖς
 
 εἰδώλους αὐτων ἀσύμφωτος ἡ δόξα. εἰ γὰρ αὐτοὶ
 
 θεοὶ εἰσὶν ὡς λέγουσι καὶ περὶ αὐτῶν φιλοσοφοῦσι,
 
 τίνι τίς πρ οσθή όσθη ται τουτῶν· καὶ ποίους ἂν αὐτῶν κρί
 
 νη κυριωτέρους· ἴνα ἡ τὸν θεὸν θαρρήση πρὸς κῦν
 
 ἤ ὥς φασιν ἐν αὐτοῖς μὴ διστάζειν γινώσκῶν τὸ θεῖον· οὐ γὰρ οἱ
 
 αὐτοὶ παρὰ πᾶσιν ὀνομάζονται θεοί, ἀλλ’ ὅσα κατὰ τὸ πλεῖστον
 
 ἐστὶν ἔθνη, τοσοῦτοι καὶ θεοὶ ἀναπλάττονται· ἔστι δὲ ὅπου καὶ μία
 
 χώρα καὶ μία πόλις, περὶ αὐτας στασιάζουσι περὶ τῆς τῶν εἰδὤλω
 
 δυσειδαιμονίας· φοίνικες γοῦν τοὺς παρ’ αἰγυπτίοις οὐκ ἴσασι
 
 λεγομένους θεοὺς· οὐδ’ αἰγύπτιοι τὰ αὐτὰ τοῖς παρὰ φοίνιξι
 
 προσκυνοῦσιν εἴδωλα· καὶ σκύθαι μὲν τοὺς περσῶν· περσαὶ δὲ
 
 τοὺς σύρων οὐ παραδέχονται θεοὺς. ἀλλὰ καὶ πελασγοὶ μὲν τοὺς
 
 ἐν θράκη θεοὺς διαβάλλουσι· θράκαι δὲ τοὺς παρὰ θηβαίων
 
 οὐ γινώσκουσιν· ἰνδοι δὲ κατ’ ἀρραβες, καὶ ἄρραβες κατ’ αἰθιό
 
 πων· καὶ αἰθίοπες κατ’ αὐτων ἐν τοῖς εἰδωλοις διαφέρονται·
 
 καὶ σύροι μὲν τὰ κιλίκων ἀσέβουσι· καππαδοκῶν δὲ τὸ γένος
 
 ἄλλους παρὰ τουτων ὁνομάζουσι θεοὺς· καὶ βιθυνοὶ μὲν ἐτέροι
 
 ἀρμένιοι δὲ ἄλλους ἐαυτοις ἀνεπλάσαντο· καὶ τό μοι πολλῶν
 
 ἠπειρῶται περὶ του ἐν ταῖς νήσοις ἄλλους θεοὺς προσκυνοῦσι, καὶ
 
 καὶ ὄλως ἐκάστη πόλις καὶ κώμη τοὺς ἐκ γειτόνων οὐκ εἰδῦα θεοὺς,
 
 τοὺς ἐαυτους προκρίνει, καὶ μόνους τούτους εἶναι νομίζει θεοὺς. περὶ γὰρ
 
 τῶν ἐν αἰγύπτω μυσαρων, οὐ δὲ λόγον ἐστὶ, πᾶσιν ἐπὶ ὀφθαλμούντων
 
 ὅτι ἐναντίας καὶ μαχομένας ἔχουσιν ἀλλήλαις ταῖς θρησκειαῖς αἰ
 
 πόλεις, καὶ οἱ ἐκ γειτόνων ἀεὶ σπουδάζουσι κατὰ τῶν πλησίων
 
 τὰ ἐναντία σέβειν· ὁ γοῦν παρ’ ἐτέροις προσκυνούμενος ὡς θεὸς κροκό
 
 δειλος, οὓτος παρὰ τοῖς πλησίον βδέλυγμα νομίζεται, καὶ ὁ παρ’ ἑτέροις
 
 λέων ὡς θεὸς θρησκευόμενος, τοῦτον οἱ ἀστυ γείτονος οὐ μόνον οὐ θρησ
 
 κεύουσιν, ἀλλὰ καὶ εὐρόντες ἀποκτένουσιν ὡς θηρίον· καὶ ὁ παρ’ ἄλλοις
 
 ἀνατεθεὶς ἰχθὺς οὔτος ἐν ἄλλω ἀλίσκεται· ὅθεν δὴ πόλεμοι
 
 καὶ στάσεις καὶ πᾶσαι φονῶν πρόφασις, καὶ πᾶσα τῶν παθῶν ἠδονὴ,
 
 παρ’ αὐτοῖς ἐστὶ, καὶ τό γε θαυμαστὸν ὅτι ὡς οἱ ἱστορήσαντες ἐξηγοῦνται.
 
 παρ’ αἰγῦπτιῶν οἱ πελασγὸν μαθόντες τὰ ὀνόματα τῶν θεῶν
 
 οὐκ ἴσασεν οὐτοι τοὺς παρ’ αἰγυπτιῶν θεοὺς, ἀλλ’ ἄλλους παρ’
 
 ἐκείνων θρησκεύουσιν· καὶ ὄλως πάντων τῶν ἐν εἰδώλοις μανέντων
 
 ἐθνῶν, διάφορος ἐστὶν ἡ δόξα καὶ ἡ θρησκεία, καὶ οὐ τ’αὐτὰ παρὰ τοῖς
 
 αὐτοῖς εὐρίσκεται, καὶ εἰκότως γε τοῦτο πάσχουσειν· ἐκπέσοντες
 
 γὰρ ἀπὸ ταῖς πρὸς τὸν ἔνα θεὸν κατανοήσεως εἰς πολλὰ καὶ διά
 
 φορα καταπεπτώκασι καὶ ἀποστραφέντες τὸν ἀληθως τοῦ πατρὸς
 
 λόγον τὸν πάντων σωτήρα χριστὸν εἰκότως εἰς πολλὰ τὴν διάνοιαν
 
 ἔχουσι ῤεμβομένειν, καὶ ὥσπερ οἱ τὸν ἤλιον ἀπορραφεντες καὶ ἐν
 
 σκοτεινοῖς γενόμενοι τόποις πολλὰς ἄνοδους κυκλεύουσιν ὁδοὺς
 
 καὶ τοὺς μὲν πάροντας οὐχ ὄρωσι τοὺς δὲ μὴ ὄντας φαντάζονται
 
 ὡς πάροντας, καὶ βλέποντες οὐ βλέπουσι τὸν αὐτὸν τρόπον οἱ τὸν θεὸν
 
 ἀποστραφέντες καὶ σκοτισθέντες τὴν ψύχιν, ρεμβόμενον ἔχουσι τὸν
 
 νοῦν, καὶ τὰ οὐκ ὄντα ὡς μεθύοντες καὶ μὴ ὁρῶντες φαντάζονται
 
 ταῦτα δὲ ὁ μικρὸς ἔλεγχος ἐστὶ τῆς ἀληθοὺς ἀθεότητος αὐτῶν.
 
 διαφόρων γὰρ ὄντων καὶ πολλῶν κατὰ πολλῶν καὶ χώραν θεῶν,
 
 καὶ τοῦ ἐτέρου τὸν τοῦ ἐτέρου ἀναιροῦντος θεὸν, οἱ πάντες παρὰ
 
 πάντων ἀναιροῦνται καὶ γὰρ οἱ παρ’ ἄλλοις νομιζόμενοι θεοὶ τῶν
 
 παρ’ ἄλλοις λεγομένων θεῶν γένονται θεσίαι καὶ σπονδαί καὶ ἄλλων
 
 αἰ θυσίαι, ἄλλων ἔμι πάλιν εἰσὶ θεοὶ. αἰγύπτιοι δὲ τὸν βοῦν, καὶ
 
 τὸν ἀπίν μόσχον ὄντα σέβουσι καὶ τούτους ἄλλοι τῶ διὶ θύουσι·
 
 καὶ γὰρ μὴ αὐτοὺς ἐκεινους οὔς ἀνατεθείκασι θύσωσιν· ἀλλὰ
 
 τὰ ὅμοια θύοντες, τὰ αὐτὰ προσαγειν δοκοῦσι· λίβυες πρόβατον
 
 ὃν καλοῦσιν ἀμμωνά θεὸν ἐχουσι, καὶ τοῦτο πολλοῖς παρ’ ἐτέρων
 
 εἰς θυσίαν ἀφάζεται. ἰνδοὶ τὸν διόνυσιον θρησκεύουσι συμβολι
 
 κῶς οἴνον αὐτὸν ὁνομάζοντες, καὶ τοῦτος τοῖς ῎λλοις σπένδουσιν
 
 ἔτεροι, ἄλλοι ποταμοὺς καὶ κρήνας καὶ παντῶν μάλιστα αἰγύπτιοι
 
 τὸ ὕδωρ προτετιμήκασι, καὶ θεοὺς ἀναγορεύουσι, καὶ ὅμως
 
 ἄλλοι, καὶ αὐτοὶ δὲ οἱ ταῦτὰ θρησκεύοντες αἰγύπτιοι τοὺς τῶν
 
 ἄλλων ρύπους καὶ τοὺς ἐαυτῶν ἀπονίπτονται τοῖς ὕδασι καὶ τὸ
 
 λείψανον μετὰ ἀτιμίας ἐκρίπτουσι· σχεδὸν δὲ πᾶσα ἡ τῶν
 
 αἰγυπτίων εἰδωλοποιία τῶν παρ’ ἄλλοις θεῶν ἐστὶ θυσία· ὥσ ἂν
 
 αὐτοὺς καὶ παρ’ αὐτῶν ἐκείνων χλευάζεσθαι ὅτι μὴ θεοὺς, ἀλλὰ
 
 τῶν ἄλλων ἔτιτε καὶ παρ’ αὐτοῦ ἀποτροπιασματα καὶ θυσίας
 
 ὄντα θεοποιοῦσιν, ἤδη δέ τινες εἰς τοσαυτὴν ἀσεβειαν καὶ
 
 παραφροσύνην ἐξηνέχθησεν ὡς καὶ αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους
 
 ὧν εἰσὶ τύποι καὶ μορφαὶ τοῖς παρ’ αὐτοῖς ψευδοθέοις καταφάτ
 
 τειν, καὶ θυσίας προσάγειν, καὶ οὐχ ὁρῶσιν οἱ κακοδαίμονες
 
 ὅτι τὰ φαγιαζόμενα θύματα ἀρχείτυπα εἰσὶ τῶν ὑπ’ αὐτῶν
 
 πλασθέντων καὶ προσκυνομένων θεῶν καὶ οἷς προσάγουσιν τοὺς
 
 ἀνθρώπους· σχεδὸν γὰρ τὰ ὅμοια τοῖς ὁμοίοις, ἢ μᾶλλον τὰ
 
 κρείττονα τοῖς ἐλάττοσι προσάγουσιν· ἔμψυχα γὰρ ἀψύχοις
 
 θύουσι καὶ λόγικὰ τοῖς ἀκινήτοις προσείγουσι· σκύθαι γὰρ οἱ
 
 
 καλούμενοι ταύρειοι, τῇ παρ’ αὐτοῖς παρθένῳ καλουμένη,
 
 τοὺς ἀπονα ἀγίων καὶ ὅσους ἂν λάβ ου ω σι τῶν ἑλλήνων
 
 εἰς θυσίας ἀναφέρουσι, τοσαῦτον ἀσεβοῦντες κατὰ
 
 το τῶν ὁμογένῶν ἀνθρώπων, καὶ οὕτως ἐλένχοντες τῶν
 
 θεῶν αὐτων τὰ ὠμότητα· ὅτι οὕς ἡ πρόνοια ἀποθαλλα
 
 ἐκ κινδυνῶν δι’ἐσωσ, τούτους αὐτοὶ καταφάττουσι· μονο
 
 νουχὶ κατὰ τῆς προνοίας γινόμενοι, ὅτι τὴν ἐκείνης εὐεργε
 
 σίαν τῇ ἑαυτων θηριώδη ψυχῇ κατακρύπτουσιν· ἄλλοι δὲ
 
 τῷ ἄρει ἐπειδὰν ἐκ πολέμου ε καὶ νίκας φέρωσι
 
 τηνικαῦτα εἰς ἐκατοντάρα διελόντες τοὺς ληφθέντας
 
 καὶ ἐφ’ ἐκάσταῖς ἐναλαμβάντες τοσούτος καταφ ρ ήζουσιν
 
 ὅ θεοὺς ἂν κατὰ μίαν ἐκατοντα εἰλέξονται οἰ μόνον δὲ
 
 σκύθαι τὴν ἐν μαρμένην ἔμφυτον αὐτοῖς ἀγροιότητα τὰ
 
 τοιαῦτα μυσαρὰ δρῶσιν, ἀλλ’ ἴδιον ἐστὶ ταῖς τῶν εἰδώλω
 
 
 καὶ δαιμονῶν κακίας. τοῦτο τὸ δρᾶμα καὶ γὰρ καὶ αἰγύπτιο
 
 
 ἔθυον μὲν πάλαι τῇ ἤρα τοιαῦτα ἀφάγια· φοίνικες δὲ καὶ
 
 κρῆτες τὸν κρόνον ἐν ταῖς τεκνοθυσίαις ἐαυτῶν ἱλάσκον
 
 το, καὶ οἱ πάλαι δὲ ῥωμαῖοι τὸν καλούμενον λατιάριον
 
 δία, ἀνθρωθυσι ἐθρήσκευον· καὶ ἄλλοι καὶ ἄλλως· καὶ πάντε
 
 
 ἀπλῶς ἐμίαινον καὶ ἐμιαίνοντο, ἐμιαινόντομεν αὐτοὶ
 
 δρῶντες τὰ φονικὰ ἐμιαινον δὲ, τοὺς ἑαυτῶν νεοὺς τοιαύταῖς
 
 καπνίζοντες θυσιαῖς· ἀπὸ δὴ τούτων τὰ κακὰ τοῦ ἀνθρώποις
 
 εἰς πλῆθως ἔφθες, ὁρῶντες γὰρ ἐν τούτοις τοὺς παρ’ αὐτοὺς
 
 ἠδομένους δαιμονας, εὐθέως καὶ αὐτοὶ ταῖς τοιούταις πλημμ
 
 
 τοὺς ἐαυτων θεοὺς ἐμιμήσαντο· ἴδιον ἡγούμενοι κατόρθωμα
 
 τὴν πρὸς τὰ κρείττονα ὡς αὐτοὶ νομίζουσι μίμησιν. ἔνθεν ἀνδρο
 
 φονίαις καὶ τεκτονίαις καὶ πᾶνθες ἀσελγείαις ἡττήθειαν οἱ
 
 ἀνθρώποι καὶ γὰρ σχεδὸν πᾶσα πόλις πάσ ει η ς ἀσελγείας ἐστὶ
 
 μεταστή, δι’ ώμότητον τρόπον τῶν παρ’ αὐτοῖς θεοῖς γιγνομένειν
 
 καὶ οὐκ ἐστὶ σωφρονιν τοῖς ειδώλοις εἰ μὴ μόνος ὁ παρὰ αὐτοῦ ἐπ’
 
 ἀσελγεία μαρτυρούμενος· γυναίκες γοῦν ἐν εἰδώλοις ταῖς
 
 φοικίκης πάλαι προεκαθέζοντο, ἐπαρχόμεναι τοῖς ἐκεῖ θεοῖς
 
 ἑαυτοῦν μισθαρνίαν νομίζουσι τῆ πορνεία τὴν θεὸν ἐαυτοῦ
 
 ἱλάσκεσθαι καὶ εἰς εὐωδιως ἄγειν αὐτὸν διὰ τουτῶν. ἄνδρες
 
 δὲ τὴν φύσιν ἀρνούμενος καὶ μὴ κέτ’ εἶναι θέλοντες ἄρρενες,
 
 τὴν γυναικῶν πλάττονται φύσιν ὡς ἐκ τουτῶν καταθύμια καὶ
 τημ τιμὴν 
 τῇ μερὶ τῶν παρ’ αὐτοῦ δεγομένων θεῶν ποι
 
 οῦντες, πάντες δὲ ὁμοῦ τοῖς αἰσχίτοις βιοῦσι καὶ τοῖς χείροσιν
 
 ἐαυτοῦ ἀμέλλονται, καὶ ὡς εἶπεν ὁ ἅγιος τοῦ χρηστοῦ διάκονος
 
 παῦλος, αἵ τε γὰρ θήλειαι αὐτῶν μετηλλάξαν τὴν φυσικὴν
 
 χρῆσιν εἰς τὴν παρὰ φύσιν· ὁμοίως τε καὶ οἱ ἄρσενες ἀφέντος
 
 τὴν φυσικὴν χρῆσιν τῆς θηλείας ἐξεκαύθησαν ἐν τῇ ὀρέξει αὐτῶν
 
 εἰς ἀλλήλους, ἄρσενες ἐν ἄρσεσι τὴν ἀσχημοσύνην κατεργαζό
 
 μενοι· ταῦτα δὲ καὶ τὰ τοιαῦτα πράττοντες, ὁμολογοῦσι καὶ ἐλέγ
 
 χουσι καὶ τους λεγομένους αὐτῶν θεοὺς τοιοῦτον ἐσχηκένειν
 
 τὸν βίον. ἐκ μὲν γὰρ θ δ ιὸς τὴν παιδοφθορίαν καὶ τὴν μοιχείαν,
 
 ἐκ δὲ ἀφροδίτης τὴν πορνίαν ἐκ μὲν ῥίας τὴν ἀσέλγειαν· ἐκ
 
 δὲ ἄρεως τοὺς φόνους, καὶ ἐξ ἄλλων ἄλλα τοιαῦτα μεμαθήκεῖν·
 
 ἃ, οἱ νόμοι μὲν κολάζουσιν· πᾶς δὲ σώφρων ἀνὴρ ἀποστρέψειται
 
 ἀρ’ οὖν ἄξιον ἐτι τούτους νομίζειν θεοὺς τοὺς τὰ τοιαῦτα ποιῷτας
 
 καὶ μὴ μᾶλλον τῶν ἀλόγων ἀλογοτέρους ἡγεῖσθαι τούτους διὰ
 
 τὴν ἀσέλγειαν τῶν τρόπων· ἀρ’ ἄξιον τοὺς θρησκεύοντας αὐτοὺς
 
 νομίζειν ἀνθρωπους, καὶ μὴ μᾶλλον ὡς ἀλόγων ἀλογώτέρους
 
 καὶ τῶν ἀψύχων ἀψυχοτέρους οἰκτείρον. εἰ γὰρ ἐλογίζοντο
 
 ταῖς ἐαυτῶν ψυχαῖς τὸν ἐν οὖν, οὐκ ἐν τούτοις καταπεπτώ
 
 κεισεν ὅλον πρηνεῖς, καὶ τὸν ἀληθινὸν ἠρνοῦντο τοῦ χριστοῦ
 
 πατέρα θεὸν, ἀλλ’ ἴσως οἱ ἐπαναβεβηκότες τουτῶν, καὶ
 
 περὶ τὴν κτίσιν ἐπτοημένος δυσωπούμενοι τοῦ περὶ τῶν
 
 βδελυγμάτων ἐλέγχειν, εὐ κατ ε ὰ γνωστα μὲν καὶ εὐέλεκ
 
 τα παρὰ πᾶσιν ὄντα ταῦτα οὐκ ἀρνήσονται καὶ αὐτοὶ
 
 ἐκείνην δὲ αὐτοῖς ἀσφαλῆ τὴν δόξαν καὶ ἀνα ρ ν τίρρητον
 
 εἶναι οἱ ήσονται τὴν πρὸς τὸν κόσμον καὶ τὰ τοῦ κόσμου
 
 μέρη θρησκείαν καυχήσονται γὰρ οὐχ’ ὡς λίθους καὶ ξύλα
 
 καὶ μορφὰς ἀνθρώπων καὶ ἀλόγων· πτηνῶν τε καὶ ἐρπέτων
 
 καὶ τετραπόδων, ἁπλῶς ἀλλ’ ἤλιον καὶ σελήνιν καὶ παντα
 
 τὸν κατ’ ὀῦρανὸν· κόσμον καὶ γὴν ἀῦ πάλιν καὶ σύμπασαν
 
 
 τοῦ ὑγροῦ τὴν φύσιν σεβοντες καὶ θρησκεύοντες· καὶ φή
 
 σουσι μὴ δυνασθαί τινας ἀποδεῖξαι καὶ τουτοὺς μὴ
 
 εἶναι φύσει θεοὺς πᾶσιν ὄντος φανεροῦ ὅτι οὔτ’ ἄψυχη
 
 οὔτ’ ἄλογα τυνχάνει, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀνθρώπων ὑπερ αἰρει
 
 φύσιν· τῷ τὰ μὲν ἐν οὐρανοις τὰ δὲ ἐπὶ τῆς γῆς κατοι
 
 κον, ἄβιον οὖν καὶ τουτῶν ἰδεῖν καὶ διερευνῆαι· πάντος γὰρ
 
 καὶ ἐν τούτοις εὐρήσει ὁ γένος τὸν ἔλεγχον ἀληθη κατ’ αὐτῶν
 
 πρὶν δὲ ἡμᾶς ἐπὶ δεῖν καὶ τῆς ἀποδείξεως ἄρξασθαι, ἀρκεῖ
 
 τὴν κτίσιν αὐτην κατ’ αὐτῶν μονόνουχὶ βοῆσαι καὶ δεῖξαι
 
 τὸν αὐτῆς ποιητὴν καὶ δημιουργὸν θεὸν τὸν καὶ ταύτης καὶ
 
 τοῦ παντὸς βασιλεύοντον τὸν πατέρα τοῦ κυριοῦ ἡμῶν
 
 ἰησοῦ χριστοῦ, ὂν ἀποστρέφονται μὲν οἱ δοκισίσοφοι
 
 τὴν δὲ παρ’ αὐτοῦ γενομένειν κτίσιν, προσκυνοῦσι καὶ
 
 θεοποιοῦσι, καὶ τοι προσκυνοῦσαν καὶ αὐτ ο ὴ ν καὶ ὁμολο
 
 γοῦσαν, ὃν ἐκεῖνοι δι’ αὐτην ἀρνοῦνται κυριὸν, οὕτω
 
 γὰρ τοὺς ἀνθρώπους εἰς τὰ ταῦτα μέρη κ’εχηνότας
 
 καὶ θεοὺς νομίζοντας, ταῦτα δυσω πᾶσης ἂν καλῶς
 
 αὐτοὺς ἡ τῶν μερῶν προσαλλήδα χρεία· γνωρίζει δὲ
 
 καὶ σημαίνει τὸν καὶ αὐτῶν ὄντα κυριόν καὶ ποιητὴν
 
 τὸν τοῦ λόγου πατέρα, τῆ ἀναντιρρήτῳ προστάσει
 
 τῆ εἰς αὐτὸν ὑπακοῆς, ἣ φησιν καὶ θεῖα νομοθεσίᾳ
 
 οἱ οὖν οἱ διηγοῦνται διό θεοῦ ποίησιν δὲ χειρῶν αὐτοῦ
 
 ἀναγγέλλει τὸ στερέωμα. πίστις δὲ τούτῶν οὐκ ἀφανὴς
 
 ἀλλὰ καὶ λίεν ἐν αργῆς ἐστι, τοῖς τὸν ὀφθαλμὸν τῆς δια
 
 νοίας μὴ πάντη πεπηρωμένον ἔχουσιν· εἰ γάρ τις
 
 καθ’ αὐτὰ τὰ μέρη ταῖς κτίσεως λάβοι καὶ ἔκαστον
 
 ἰδίω νοήσει, οἷον ἤλιον καθ’ ἐαυτὸν μόνον· καὶ σελήν
 
 χωρὶ
 
 
 χωρὶς καὶ γῆν αὖ καὶ ἀέρα, καὶ τὴν θερμὴν καὶ ψυχρὰν καὶ
 
 ὑγρὰν οὐσίαν διελων ἀπὸ ταῖς προσάλληλα συναφῆς
 
 ἔκαστον ἐκλάβοι καθ’ ἐαυτὸ καὶ ἰδία θεωρήσοιεν, εὐρήσει πάντ α ῶ ς
 
 μὴ δὲν ἱκανούμενον ἐαυτῶ, ἀλλ’ ἄπαντα τῆς ἀλλήλων
 
 χρείας δεόμενα, καὶ ταῖς παραλλήλων χρείας δεόμεθα καὶ
 
 ἐπικουρι συνιστάμενα· λιος μὲν γὰρ τῷ σύμπαντι οὐρανῳ
 
 συμπερὶ φέρεται καὶ ἐμπεριέχεται· καὶ εκτος· τῆς ἐκείνου
 
 κυκλοφορίας, οὐκ ἄν ποτε γένοιτο· σελήνη δὲ καὶ ἄλλα
 
 ἄστρα μαρτυροῦσι τὴν παρὰ ἡλίου γιγνομένειν αὐτοῖς ἐπι
 
 κουρίεν· γῆ δὲ πάλιν οὐκ ἄνευ ὑετων τοὺς καρποὺς ἀποδι
 
 δοῦσα φαίνιται· οὐ δὲ ὑετοὶ χωρὶς τῆς τῶν νεφελων χρείας
 
 οὐκ ἂν καταβαῖεν ἐπὶ γῆς, ἀλλ’ οὐδὲ νέφη χωρὶς τοῦ ἀέρος
 
 καθ’ ἑαυτὰ ἂν φαείη καὶ συσταίη ποτέ ὅ τ’ ἀηρ οὐχ’ ὑφ’ ἑαυτα
 
 ἀλλ’ ὑπὸ μὲν τοῦ αἰθέρος διακαίεται, ὑπὸ δὲ τοῦ ἡλίου κατα
 
 λαμπόμενος λαμπρύνεται, καὶ πηγαι μὲν καὶ ποταμοὶ οὐκ
 
 ἄνευ τῆς γῆς συστήσανταί ποτέ γῆ δὲ οὐκ ἀφ’ ἑαυτῆς
 
 ἐρείρεται, ἀλλ’ ἐπὶ μὲν τὴν τῶν ὑδάτων οὐσίαν συνέστημον
 
 ἐμπεριέλεται δὲ καὶ αὔτη κατὰ τὸ μέσον συνδεθεῖα τοῦ
 
 παντός· ἤ τε θάλαττα καὶ ὁ ἐξωθεν περιρρεῶν τὴν σύμπανεν
 
 γῆν μέγας ὠκεανός, ὑπὸ ἀνεμων κινεῖται καὶ φέρεται. ὅ
 
 ποι δὰν αὐτὸν ἡ τῶν ἀνέμων προσρήσση βία. καὶ αὐτοὶ δὲ οἱ
 
 ἄνεμοι οὐκ ἐν ἑαυτοῦ, ἀλλά κατὰ τοὺς περὶ τουτων εἰπόντας
 
 ἐκ ταῖς πρὸς τὸν ἀέρα τοῦ αἰθέρος διάκαύσεως καὶ θερμότητος
 
 ἐν αὔτῷ τῷ ἀέρι συνίστανται. καὶ δι’ αὔτοῦ πανταχοῦ πνέουσι.
 
 περὶ γὰρ τῶν δ´ στοιχῶν ἐξ ὧν καὶ συνέστηκεν ἡ τῶν σώματων
 
 φύσις, τὴν θερμὴν λέγω καὶ τὴν ψυχρὰν. ξηράν τε καὶ ὑγρὰν οὐ
 
 σίαν τίς τοσοῦτον ἀπεστραπταιτειν διάνοιαν, ὥστε μὴ εἰδέναι
 
 ὅτι ὁμοῦ μὲν συνημένα ταῦτα συνίστανται, διερούμενα δὲ
 
 καὶ καθ’ ἑαυτὰ γινόμενα λοιπὸν καὶ ἀλλήλων εἰσὶν ἀναιρε
 
 τικὰ ταῦτα, κατὰ τὴν τοῦ πλεονά ξ ζ οντος ἐν αὐτοῖς ἐπικρά
 
 τειεν θερμόν τε γὰρ ὑπὸ ψυχροῦ πλεονάσαντος ἀναιρεῖται.
 
 καὶ ψυχρὸν πάλιν ὑπὸ τῆς θερμῆς ἀφανίζεται δυνάμεως.
 
 εὐρόν τε αὖ ὑπὸ τοῦ ὑγροῦ δὲ ὑγραίνεται, καὶ τοῦτο ὑπὸ
 
 τοῦ ἑτέρου ξηραίνεται πῶς οὗν ταῦτα ἂν εἰ ἐνθεοὶ δεόμενα
 
 τῆς παρ’ ἑτερῶν ἐπικουρίας· ἣ πῶς παρὰ τουτων αἰτεισθαί τι
 
 προσήκει. καὶ αὐτων ἀπἀιτούντῶν παρ’αλλήλων τὴν εἰς ἐαυτα χ
 
 είεν· εἰ γὰρ περὶ θεοῦ λόγος ἐστὶ μὴδενὸς αὐτὸν ἐπιδεᾶ εἶναι
 
 ἀλλ’ αὐτάρκη καὶ πλήρη ἐαυτου, καὶ ἐν αὐτῶ τὰ πάντα
 
 συστήκον, καὶ μᾶλλον αὐτὸν τοῖς πᾶσιν ἐνδιδόντα. πῶς
 
 ἤλιον καὶ σελήνην καὶ τ’ἄλλα μέρη τῆς κτίσεως οὐκ ὄντα
 
 τοιαῦτα ἀλλὰ καὶ λεγόμενα τῆς ἀλλήλων χρείας, ἀν ἀγο
 
 ρεύον ἄξιον θεοὺς, ἀλλ’ ἴσως διαιρούμενα μὲν. καὶ
 
 καθ ἐαυτὰ λαμβανόμενα επιδεῆ εἶναι αὐτα καὶ αὐτοὶ
 
 συνομολογοῦσι τῆς ἀποδείξεως ἐπ’ ὀφθαλμῶν οὔσης
 
 ὁμοῦ δὲ παντα συνάπτοντος καὶ ει
 
 ἀποτεροῦντες ἀνεμέ
 
 γα σῶμα. τὸ ὅλον θεοὶ· εἶναι φήσουσι· σιστάντος γὰρ
 
 τοῦ ὄλου· οὐκ ἔτιμεν ἔξωθ’ αὐτοῖς χρεία γενήσεται
 
 ἑαυτῶ δὲ τὸ ὄλον ἱκανὸν καὶ αὐταρκον γενήσεται πρὸς
 
 πάντα λέξουσιν οἱ δόκισι σοφοι· ἴνα καὶ ἐντεῦθεν
 
 ἐλαχθῶσιν, οὗτος δὲ ὁ λόγος καὶ μᾶλλον αὐτῶν τὴν
 
 ἀσέβειαν μετὰ μεγάληνα παιδευσίας. οὐκ ἔλαττον
 
 πρόθιν ἀποδειξει εἰ γὰρ τὸ καθ’ ἔκαστον συναφθὲν τὸ
 
 ὄλον ἀναπλῆροι, καὶ τὸ ὄλον ἐκ τῶν κἀθἒν συνίστυται
 
 τὸ ὅλον ἀρ’ἐκ μερῶν συνέστη. καὶ ἔκαστον τοῦ ὅλου μέρη
 
 τυνχάνει· τοῦτο δὲ τῶν περὶ θεοῦ ἐννοιῶν, πολὺ πόρ
 
 ρωτ καθέστηκεν· ὁ γὰρ θεὸς ὅλον ἐστὶ καὶ οὐ μέρη, καὶ
 
 οὐκ ἐκ διαφόρων συνέστηκεν, ἀλλ’ αὐτὸς τῆς πάντων
 
 συστανεῖς ἐστί ποιητὴν. θέα γὰρ ὅσην ἀσέβειαν κατὰ τοῦ
 
 θείου ταῦτα λέγοντες ἐξηγοῦνται· εἰ γὰρ ἐκ μερῶν συνί
 
 στηκεν αὐτὸς
 πάνθῶς πάντως 
 ἐαυτου ἀνόμοιος φανήσεται
 
 καὶ ἐξ ἀνομοίων ἐχῶν τὴν συμπλήρην. εἰ γὰρ ἤλιος ἐστὶν,
 
 οὐκ ἐστὶ σελήνη, καὶ εἰ σελήνη μὲν οὐκ ἐστὶ γῆ· καὶ εἰ γῆ
 
 τυνχάνει οὐκ ἂν εἴ ἡ θάλαττα, καὶ οὕτως ἐφ’ ἑκάστου λαμ
 
 βάνων ἄν τις εὐρήσει τὴν ἀτοπίεν τοῦ τοιούτου αὐτων λόγου
 
 τοῦτο δ’ ἄν τις καὶ ἐκ τοῦ καθ’ ἠμᾶς ἀνθρωπείου σώματα ἰδὼν
 
 καταγνόη τουτῶν, ὡς γὰρ ὁ ὀφθαλμὸς οὐκ ἐστὶν ακοὴ, οὐδ’
 
 ἡ ἀκοὴ χεὶρ· οὐδ’ ἡ γαστὴρ στέρνα, οὐδ’ ὁ αὐχὺν ποῦς, ἀλλ’
 
 ἔκαστον τούτω ἰδίαν ἔχει τὴν ἐνέργειαν καὶ ἐκ τούτων διαφό
 
 ρων ὅντων· ἐν συνίσταται σῶμα, συνημμένα μὲν ἔχον τὰ
 
 μέρη κατὰ τὴν χρείαν διαιρούμενα δὲ κατὰ τὴν τοῦ χρόνου
 
 παρουσίεν ὅταν ἡ φύσις ἡ συνάξασα ταῦτα διέλη ὡς ὁ
 
 προστάξας θεὸς βούλεται, οὕτως συγγνώμεν δὲ ὁ λόγος ἐχέτω
 
 παρ’ αὐτοῦ τοῦ κρείττονος· εἰ τὰ μέρη τῆς κτίσεως συνάπτ
 
 οντες εἰς ἐν σῶμα θεὸν ἀναγορεύουσιν, ἀνάγκη αὐτὸν μὲν
 
 καθ’ ἑαυτὸν ἀνόμοιον ἑαυτῶ εἶναι ὥσπερ ἐδείχθη. διαιρεῖσθαι
 
 δὲ πάλιν κατὰ τὴν τῶν μερῶν εἰς τι μερίζεσθαι γενομένιν φύσιν
 
 καὶ ἄλλως δ’ ἄν τις αὐτῶν ελάζοιε τὴν ἀθεοτητα κατὰ τὴν τῆς ἀληθείας
 
 θεωρίαν εἰ γὰρ ὁ θεὸς ἀσώματός ἐστὶ καὶ ἀόρατος καὶ ἄψαυτος τῆ φώτι,
 
 πῶς σῶμα τὸν θεὸν ἐπινοοῦσι καὶ τὰ φαινόμενα τοῦ ὁφθαλμοῦ, καὶ
 
 ῶν ψαύομεν τη χειρὶ θρησκεύουσι τῆ τιμῇ τοῦ θεοῦ. καὶ πάλιν εἰ ὁ
 
 περὶ θεοῦ κρατεῖ λογος δυνατὸν αὐτὸν εἶναι κατὰ πάντα καὶ μὴ δὲν
 
 μὲν αὐτοῦ κρατεῖν· αὐτὸν δὲ τῶν πάντων κρατεῖν καὶ δεσπόζειν· πῶς οἱ
 
 τὴν κτίσιν θεοποιοῦντες οὐχ’ ὁρῶσιν αὐτὴν ἐκτὸς οὗσαν τοῦ τοιοῦτου
 
 περὶ θεοῦ ὅρου. ἡλίου γὰρ ὑπὸ γὴν γενομένου τὸ φύσεως ἡ γῆ σκιά
 
 ζει μὴ ὁρᾶσθαι· σελήνην δὲ μεθημόνην ὁ ἥλιος ἐπιρ ἐπικρύπτει
 
 τῆ τοῦ φωτὸς λαμπηδόνι, καὶ γῆς μὲν τοὺς καρποὺς πολλάκις χά
 
 λαζα βλάπτει· τὸ πῦρ θὲ εἰ γένοιτο τις ὑδατων πλημύρα, σβέννυται
 
 καὶ χειμῶνα μὲν ἔαρ παρεικωνίζεται· θέρος δὲ τὸ ἔαρ ὑπερῦοειν
 
 τοὺς ὅρους οὐκ ἐπιτρέπει· καὶ αὐτὸ πάλιν ὑπὸ τοῦ μετοπώρου κω
 
 λυόμενον τὰς ἰδίας ὥρας ἐξέρχεσθαι. εἵπερ οὖν ἤσαν θεοὶ ἕδει
 
 τούτους μὴ ὑπ ἀλλήλων ἡττᾶσθαι καὶ ἐπικρύπτεσθαι, ἀλλὰ πάν
 
 τοτε ἀλληλοις συνεῖναι καὶ κοινὰς ἅμα τὰς ἐνεργείας ἀποτελον·
 
 ἔδει μαθ’ημεγρἐαν καὶ μετὰ νυεντα. ἥλιον ὁμοῦ καὶ σελήνην καὶ τὸν
 
 ἄλλων τῶν ἀστέρων χορὸν ἴσον ἔχειν τὸ φῶς καὶ τοῦτο πᾶσι λάμ
 
 πειν. καὶ παντὰ παραυτῶν παραγάζεσθαι· ἔδει θέρος ὁμου ειν καὶ
 
 χειμόνα καὶ ἕαρ καὶ μετοπωρον, ἀπαραλλάκτως καὶ κατὰ τὸ αὐτὸ,
 
 συνίσταστθαι· ἕδει τὴν θάλατταν ταῖς πηγαῖς ἐπισμίγεσθαι
 
 καὶ κοινὸν ἀνθρώποις τὸ πο
 
 πάρεχειν· ἔδει νηνεμίας καὶ τῶν
 
 ἀνέμων τὰς πνοὰς ἐν ταυτῶ γίνεσθαι· ἕδει τὸ πῦρ ὁμοῦ καὶ
 
 τὸ ὕδων. κοινεῖν καὶ μίαν ἀνθρώποις πτ τὴν χρείαν πάρεχειν.
 
 οὐδὲ γὰρ οὑ δὲ βλάβον ἄν τις ἐξ αὐτῶν ὑπέμεινε· θεῶν ὅντων
 
 καταὐτοὺς, καὶ μὴδὲν ἐπὶ βλάβη, ἐπ’ ὠφελεία δὲ μᾶλλον πάντα
 
 ποιούντων. ἠ δὲ ταῦτα γένεσθαι ἀδύνατον διὰ τὴν πρὸς ἄλληλα
 
 ἐναντίοτητα, πῶς οῖον τα ταῦτἀλλήλοις ἐναντία καὶ μαχόμενα
 
 καὶ μὴ δυνάμενα ἀλλήλοις σειστῆναι· ἔτι θεοὺς ὁνομάζειν
 
 ἢ θεοῦ θρησκευεσθαι τιμαῖς. τὰ δὲ προς ἐαυτὰ ἀσύμφωνον
 
 τὴν φύσιν ἔχοντα. πῶς ἀν ἄλλοις εὐχομένου εἶρ
 
 
 παρίχοιεν καὶ ὁμονοίας αὐτοῖς γένοιτο πρυτάνις· οὕτο οὖ ἥλιος
 
 εἰκότως. ὄντε σελήνη, οὔτ’ ἀλλό τι μέρος τῆς κτίσεως, πολλὰ
 
 δὲ πλίον οὐδὲ τὰ ἐν λίθοις καὶ χρυσῶ καὶ ταῖς ἄλλαις ὑλαις
 
 ἀγάλματὰ, οὐδὲ οἱ παρὰ ποιηταῖς μυθολογούμενοι ζεὺς καὶ
 
 ἀπόλλων καὶ οἱ ἄλλοι εἶεν ἀληθεὼς θεοὶ ὡς ὁ λόγος ἀπέδειξεν
 
 ἀλλὰ τὰ μὲν αὐτων μέρη τῆς κτίσεως ἐστὶ· τὰ δὲ αὐτῶν ἄψυλα
 
 τυνχάνει, τὰ δὲ μόνον ἄνθρωποι θνητοὶ γ έγο εγό νασι. διὸ καὶ
 
 ἡ περὶ ταῦτα θρησκεία καὶ θεοποιία, οὐκ εὐσ
 ε α 
 ίβειας, ἀλλὰ
 
 ἀθεότητος καὶ πάσης ἀσεβείας ἐστὶν εἰσήγησις, καὶ μεγάλης
 
 πλάνης ἔλεγχος, ἁπὸ τῆς πρὸς τὸν ἔνα καὶ μόνον ἀλήθινον θεὸν
 
 γνώσεως λέγω δὲ τὸν τοῦ χριστοῦ πατέρα· ἤ πεπτοίνυν
 
 ταῦθ’οὔτως καὶ δίδεικται ἡ περὶ τοῖς ἐλλησιν εἰδωλολατρία,
 
 πάσης ἀθεότητος οὖσα μ
 
 καὶ οὐκ ἐπ’ ὠφελεία ἀλλ’
 
 ἀπωλεία τῶν βιώ τῶν ἀνθρώπων εἰσαχθεῖα, φέρε λοιπὸν
 
 ὡς ἐξ ἀρχῆς ὁ λόγος ἐπαγγείλατο τῆς πλάνης διελεγχθείσας
 
 τὴν τῆς ἀληθείας ὁδὸν ὁδεύσομεν, καὶ θεωρήσωμεν τὸν
 
 ἠγεμόνα καὶ δημιουργὸν τοῦ παντὸς τὸν τοῦ πατρὸς λόγον, ἴνα
 
 δι’ αὐτοῦ καὶ τὸν τούτο πατέρα θεὸν κατανοήσωμεν καὶ γνώσιν
 
 ἔλληνες ὅσον τῆς ἀληθείας α ἑ ἑαυτοὺς ἀπεσχοίνισεν τὰ μὲν
 
 προειρημένα οὐδὲν ἔτερον ἢ πλάη τῷ βίω διηλέχθη, ἡ δὲ
 
 τῆς ἀληθείας ὁδὸν πρὸς τὸν ὄντος ὄντα θεὸν, ἔξοντον σκοτὸν
 
 πρὸς δὲ τὴν ταύτα γνῶσιν καὶ ἀπλανῆ κατάψηψιν, οὐκ ἄλλων
 
 ἐστὶν ἡμῖν χρεία, ἀλλ’ ἠμῶν αὐτων, οὐδ’ ὥσπερ ἐστὶν αὐτὸς
 
 ὁ θεὸς ὁπερ ανώλον τῶν οὐτως καὶ ἡ πρὸς τοῦτον ὀδὸς, πόρ
 
 ρωθιην ἡ ἐξωθεν ἡμῶν ἐστὶν, ἀλλ’ ἐν ἡμῶν ἐστὶ, καὶ ἀφ’
 
 ἠμῶν εὐρὸν τῆν ἀρχὴν δ ύνατο υνατό ν, καθὼς καὶ μωυσῆς ἐδίδασκε
 
 λεγὼν, τὸ ρῆμα τῆς πίστεως ἐν τὴς τῆς καρδίας σου ἐστίν,
 
 ὅπερ καὶ ὁ σώτηρ σημαίνων καὶ
 
 ἔλεγον, ἡ βασιλεία
 
 τοῦ θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστὶν. ἔνδον γὰρ ἐν ἐαυτοῖς ἔχοντος
 
 τὴν πίστιν καὶ τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ· δυνάμεθα ταχέως
 
 νοῆει καὶ θεωρῆαι τὸν τοῦ παντὸς βασιλία τοῦ πατρὸς σώτηρον
 
 λεγων· καὶ μὴ προφασιζέσθωνῶν ἔλληνες· οἱ τοῖς εἰδώλ
 
 
 θρησκεύοντες, μὴ δ’ ἄλλ’όστις ἀ ἁ πλῶς ἑαυτὸν ἀπατάται
 
 ὡς τὴν τοιαύτην ὁδὸν οὐκ ἰχῶν, καὶ διὰ τοῦτο τῆς ἀθεότητος
 
 αὐτων πρόφασιν εὐρίσκων· πάντες γὰρ ἐν εἰς αὐτὴν ἐπιβεβήκαμεν
 
 καὶ ἔχομεν, εἰ καὶ μὴ πάντες αὐτὴν ὁδεύειν, ἀλλὰ παροδεύειν ἐκ
 
 βαίνοντες θέλουσι, διὰ τὰς ἐξωθεν αὐτοὺς ἑλκόισθαι ἤδονας τοῦ
 
 βίου, καὶ εἴ τις ἂν ἔροιτο. τίς ἄν εἴη αὔτη, φημὶ δη τὴν ἐκάστου
 
 ψύχιν εἶναι καὶ τὸν ἐν αὐτὸ νοῦν. δι’ αὐτοῦ γὰρ μόνου δύναται
 
 θεοῦ θεωρεῖθαι καὶ νοεῖσθαι· ἐκτὸς εἰ μὴ ὥσπερ τὸν θεὸν ἠρ
 
 νήσαντο, οὕτως καὶ ψυχὶν ἔχ ο ε ν παραιτήσονται οἱ ἀσεβεῖς
 
 εἰκότως τοῦτο πρὸ τῶν ἄλλων λέγοντες, οὐ γὰρ ἐχόντων
 
 ἐστὶ νοῦν. ἀρνεῖσθαι τὸν τούτου ποιητὴν καὶ δημιουργὸν θεὸν,
 
 ὅτι μὲν οὖν ψυχὶν ἔκαστος ἀνθρώπων ἔχει, καὶ ταυτα λογειν
 
 καὶ τοῦτο ἀναγκαῖον ἐστὶ δεῖξαι δ’ ὀλίγων διὰ τοὺς ἀκεραίους
 
 ἐπεὶον μάλιστά τινὲς ἀπὸ τῶν αἰρεῶν ἀρνοῦνται καὶ τοῦτο, οἰό
 
 μενοι μηδὲν πλιὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον. ἣ τὸ φαινόμενον εἶδος
 
 τοῦ σωματος· ἵνα ταύτα θε δειχθείσις φανερώτερον δι’ ἐαυτῶν
 
 τὸν κατὰ τῶν εἰδώλων ἔλεγχον ἔχον δυνηθεῖνειν. πρῶτον μὲν
 
 οὖν οὐ μικρὸν γνώρισμοι τοῦ λογικὴν εἶναι τὴν τῶν ἀνθρώπων.
 
 ψυχὶν. ἐκ τοῦ πρὸς τὰ ἄλογα διαλάττειν αὐτας δια τοῦτο μὲν
 
 γὰρ ἐκεῖν ἄλογα καλεῖν ἡ φύσις εἵωθεν, ἐπειδὴ τῶν ἄνθρώπων
 
 τὸ γένος ἐστὶ λογικὸν· ἔπειτα δὲ καὶ τοῦτο πρὸς ἀπόδειξ ειν ιν οὐ τοῦ
 
 τυχὸν ἀνθρωπειη ἐκ τοῦ μόνον τὸν ἄνθρωπον τὰ ἔξω τα ἑαυτο λο
 
 γίζεσθαι. καὶ ἐν θυμεῖσθαι τὰ μη πάροντα καὶ πάλιν ἐπιλογί
 
 ζεσθαι καὶ κρίσει τὸ κρεῖττον των λογισμῶν αἰρεῖσθαι τὰ μὲν
 
 γὰρ ἄλογα μόνα τὰ πάροντα βλέπει· καὶ πρὸς μόνα τὰ ἐν ὀφθαλ
 
 μοῖς ὁρμαῖ, κ’ἀν μετὰ ταῦτα τὴν βλάβον ἔχει. ὁ δὲ ἄνθρωπος
 
 οὐ πρὸς τὰ βλεπόμενα ὁρμαῖ ἀλλὰ τῷ λογισμω τὰ διὰ τῶν ὀφ
 
 θαλμῶν ὁρώμενα κρίν ο ε ι πολλάκις γοῦν ὁρμίσας κεκράτηται τῷ
 
 λογισμῷ· καὶ λογισάμενος πάλιν ἐπιλογίσατο, καὶ αἰσθάνοται ἔκαστος
 
 εἰ τῆς ἀληθείας γένοιτο φίλος. ὅτι ἄλλος παρὰ τὰς σωματ
 
 
 αἰσθήσεις ἐστὶν ὁ τῶν ἀνθρωπώνοὺς διὰ τοῦτο γοῦν ὡς ἄλλος
 
 ὦν αὐτῶν τῶν αἰσθήσεων
 
 κριτής. καὶ ὧν ἐκεινειν ἀντιλαμ
 
 βάνονται ταῦτ’ οὗτος διακρείνει καὶ ἀναμιμνήσκει καὶ δείκνυσον
 
 αὐταῖς τὸ κρεῖττον· ὁφθαλμοῦ μὲν γάρ ἐστὶ μόνον τὸ ὁρᾶν,
 
 καὶ ὧτων τὸ ἀκούειν· καὶ στόματατι γεύεσθαι καὶ ρινὸς ὀδμῶν ἀν
 
 τιλαμβάνεσθαι καὶ χεῖρ τὸ ἅπτεσθαι· ἀλλὰ δεῖ ὁρᾶν καὶ ἀκούον
 
 καὶ ὧν ἅπτεσθαι δεῖ καὶ γεύεσθαι καὶ ὀδμᾶσθαι οὐκ ἐστὶ τῶν αἰσθ
 
 
 είῶν ἐστὶν, ἀλλὰ ψυχαὶς καὶ τοῦ ταύτης νοῦ διακρίνειν. ἀμέλε
 
 
 καὶ ξίφους λάβεσθαι δύναται ἡ χεὶρ· καὶ δηλητηρίου γεύσασθ
 
 
 τὸ στόμα, ἀλλ’ οὐκ οἱ δυότι βλάπτει ταῦτα εἰ μὴ ὁνους δια
 
 κρίνει. καὶ ἔοικε γε τὸ τοιοῦτον ἴνἐπὶ εἰκόνος αὐτὸ θεωρήσομεν
 
 λύρω καλῶς κατεσκευασμένη καὶ τῷ ταύτην κρατοῦντι μουσικῷ
 
 μετ’ ἐπιστήμι. ὡς γὰρ αἱ ἐν τῇ λύραν ἐνοαὶ ἐκάστη μεν ἔχει
 
 τὸν ἴδιον φθόγγον. ἡ μὲν βαρὺν, ἡ δὲ ὀξήν, ἡ δὲ μέσον, ἡ δὲ
 
 ὀξύτονον ἡ καὶ ἄλλον. ἀδιάκριτος δέ ἐστὶν αὐτων ἡ ἁρμονιά
 
 καὶ ἀδιάγνωστος ἡ σύνθεσις. χωρὶς τοῦ ἐπιστήμονος. τότε γὰρ
 
 καὶ ἡ ἁρμονία αὐτων δείνυται. καὶ ἡ συνταξις ὀρθή. ὅταν ὁ
 
 κατέχων τὴν λύραν πλήξη τὰς νευρὰς, καὶ ἀρμοδίως ἐκάστης
 
 ἅψηται, τοῦτον τὸν τροπον καὶ τῶν αἰσθήσεων ἐν τῷ σώματι
 
 ὡς λύρας ἡρμοσμένων. ὅταν ὁ ἐπιστήμῶν νοῦς αὐτῶ ἡγε
 
 μονεύσι τότε καὶ διακρίνει ἡ ψυχὴ καὶ οἶδεν ὃν ποιεῖ
 
 καὶ πράττει
 
 καὶ πράττει. τοῦτο δὲ μόνων ἴδιν ἀνθρώπων ἐστὶ, καὶ τοῦτο
 
 ἐστὶ τὸ λογικὸν τῆς ψυχὴς τῶν ἀνθρώπων ᾧ χρωμένη
 
 διαλάττει τῶν ἄλογων καὶ δείκνουσιν ὅτι ἀληθῶς ἄλλη
 
 παρὰ τὰ φαινόμενα ἐστὶ. πολλάκις γοῦν κειμένου τοῦ σώ
 
 ματος ἐπὶ γῆς, τὰ ἐν οὖν οῖς φαντάσεται καὶ θεωρεῖς ὁ ἀνθρώποις
 
 καὶ πολλου τοῦ σώματ ἡρεμοῦντος καὶ ἡσυχάζοντος καὶ καθεύ
 
 δοντος, κινεῖται ἔνδον ὁ ἄνθρωπος καὶ τὰ ἔξωθ’ ἑαυτὰ θεωρεῖ,
 
 χώρας ἀποδημῶν καὶ περιπατῶν καὶ ἀπαντῶν τοῖς γνωρίσμοις·
 
 καὶ πολλα διὰ τοῦτων τὰς μαθ’ ἤμασεν πράξεις ἐαυτοῦ
 καὶ 
 νοεῖται τὰ ὑπὲρ ἑαυτὸν ὁ ἄνθρωπος, καὶ τοῦτο δ’ ἂν
 μαντευό
 
 μενος καὶ γινώσκων. τοῦτο δὲ τί ἂν εἴη ἔτερον ἢ ψυχὴ λο
 
 γική, ἐν ἥ λογίζεται καὶ νοεῖται τὰ ὑπὲρ ἑαυτὸν ὁ ἄνθρωπος
 
 καὶ τοῦτο δ’ ἂν εἴς πρὸς ἀπόδειξιν ἀκριβή τοῦ ἔτι πρὸς ἀν αἰδιαι
 
 τῆς ἀλογίας τετραμμένου. πῶς τοῦ σώματος θνητοῦ κατὰ
 
 φύσιν ὄντος, λογίζεται ἄνθρωπος τὰ περὶ ἀθανασίης καὶ
 
 
 πολλοὺς ἐαυτῶ τὸν θάνατον ὑπὲρ ἀρετῆς προκαλεῖται. ἠπὲρ
 
 πρὸς καίρου τοῦ σώματος ὅντος, τὰ αἰώνια φαντάζεται ἂν
 
 θρωπος, ὥστε τῶν μὲν ἐκποδῶν καταφρόνειν· εἰς ἐκείνα δὲ
 
 τὸν πάθον ἔχει. τὸ μὲν οὖν σῶμα οὐκ ἂν ἐαυτῷ περὶ αὐτοῦ
 
 τοιαῦτα λογίσηται, καὶ οὐκ ἂν τὰ ἔξωθ’ ἐαυτα λογίζοιτο·
 
 θνητὸν γὰρ καὶ πρὸς καιρὸν λογὸν ἀνάγκη δὲ ἔτερον εἶναι τὸ
 
 τὰ ἑναντέα καὶ παρὰ τὴν ψύχιν τοῦ σώματος λογιζόμενον. τί
 
 οῦν εἵη τοῦτο πάλιν ἢ ψυχῆ λογικὴ καὶ ἀθάνατος· καὶ γὰρ οὐκ
 
 ἔξωθ’ ἀλλ’ ἔν δοθεν αὔτο τῷ σώματι· ὡς ὁ μουσικὸς τῇ λύρᾳ
 
 ἐνηχεῖ τὰ κρείττονα. πῶς δὲ πάλιν κατὰ φύσιν ὢν ὁ ὀφ
 
 θαλμὸς εἰς τ’ ὁρᾶν, καὶ ἡ ἀκοὴ εἰς τ’ ἀκουὸν τὰ μὲν ἀπο
 
 στρέφονται τὰ δὲ αἰροῦνται. τίς γὰρ ὁ τὸν ὀφθαλμὸν τοῦ
 
 ὁρᾶν ἀποστρέφων· ἢ τίς τὴν ἀκοεὶν κατὰ φύσιν οὖσαν ἀκουσ
 
 ικ ὸ ὴ ν. ἀποκλείει τοῦ αινούν. ἤ τις τὸν γευσὶν κατὰ φύσιν
 
 οὖσαν γευστικὶν. κωλύει πολλου τῆς φυσικῆς ὁρμαῖς,
 
 τίς δὲ τὴν χεῖρα κατὰ φύσιν οὖσαν εἰς ἐν ἐργὸν, ἐπέχον
 
 τοῦ ψάνον τινός. τίς δὲ τὴν ὄ ἀφροσὶν, καὶ αὐτὴν εἰς τὸ
 
 ὀδμᾶσθαι γενόμενην, ἀποστρεφει τῆν μὴ ἀντιλαμβάνεσθαι
 
 τίς ὁ ταῦτα κατὰ τῶν φυσικῶν τοῦ σώματος ἐνεργων. ὁ
 
 πῶς τὸ σώμα τὴν φύσιν ἀποστραφὲν ἐπὶ στρέφεται πρὸς
 
 τὰς ἐτέρου συμβουλίας, καὶ πρὸς τὸ ἐκείνου
 
 ἡνιοχεῖται.
 
 ταῦτα γὰρ οὐδὲν ἔτρον. ἢ ψύχιν λογικὴν ἀποδείκνυσιν ικουσεν 
 
 ἡγεμονεύουσιν τοῦ σώματος. ἰπως οὐδε γὰρ ἑαυτὸ τὸ σώμα
 
 πέφυκεν ἐλαύνον, ἀλλ’ ἐφ’ ἑτέρου ἄγεται καὶ φέρεται. ὥσπερ
 
 οὐδὲ ἵππος ἑαυτὸν ὑποζεύγνυσιν, ἀλλ’ ὑπὸ τοῦ κρατοῦντος
 
 ἐλαύνεται. διὰ τοῦτο γοῦν καὶ νόμοι μὲν ἀνθρώποις τὰ καλὰ
 
 μὲν πράττειν, τὴν δὲ κακίαν ἀποστρέφεσθαι. τοῖς δὲ ἀλόγου
 
 ἀλόγιστα τὰ κακὰ δὲ καὶ ἄκριτα μένει, ἅτι δὴ τῆς λογι
 
 κότητος καὶ τῆς κατα λογὸν διανοίας ἐκτὸς τυνχάνουσιν.
 
 εἶναι μὲν οὖν φύσιν λογικὴν ἐν ἀνθρώποις, ἐκ τῶν προειρημένων
 
 νομίζω δεδεῖχθαι· ὅτι δὲ καὶ ἀθάνατος γέγονεν ἡ ψυχὴ καὶ τοῦτο
 
 ἀναγκαῖον. εἰδέναι ἐν τῇ ἐκκλησιαξι διδασκαλία πρὸς ἔλεγχον
 
 τῆς τῶν εἰδώλων ἀναιρεώς γένοιτο δ’ ἂν οὖν ἡ περὶ τούτων
 
 γνῶσις ἐγγυτέρω μᾶλλον ἐκ τῆς περὶ τοῦ σώματος γνώσεως, καὶ ἐκ
 
 τοῦ πρὸς τὸ σῶμα διαλάττειν αὐτὴν. εἰ γὰρ ἄλλην αὐτὸν ὁ λόγον
 
 ἀπέδειξε περὶ σῶμα· ἐστὶ δὲ τὸ σῶμα φύσιν θνητὸν. ἀνάγκη
 
 τὴν ψυχὶν ἀθάνατον εἶναι· τῶ μὴ εἶνα κατὰ τὸ σῶμα. καὶ πάλιν
 
 εἰ ἡ ψυχὴ τὸ σῶμα κινεῖ ὡς δέδεικται, καὶ οὐχ’ ὑπ’ ἄλλων
 
 αὐτὴ κινεῖται, ἀκόλουθόν ἐστὶν ὑφ’ ἑαυτῆς κινουμένη τὴν ψυχὴν,
 
 καὶ μετὰ τὴν εἰς γὴν ἀπόθεν τοῦ σώματος, κινεῖσθαι πάλιν
 
 αὐτὸν ὑφ’ ἐαυτὴν, οὐ γαρ ἡ ψυχῆν ἡ ἀποθνήσκουσει ἀλλὰ διὰ
 
 τὴν ταύτα ἀναχώρην, ἀποθνήσκει τὸ σῶμα. εἰ μὲν οὖν καὶ
 
 αὐτὴ ὑπὸ τοῦ σώματος ἐκινεῖτο, ἀκόλουτον ἀν ἀναχωροῦντος
 
 τοῦ κινοῦντος, ἀποθνίσκον αὐτὴν· εἰ δὲ ἡ ψυχὴ κινεῖτο τὸ σῶμα
 
 ἀνάγκαις καὶ μετὰ τοῦ τὸν τοῦ σώματος θάνατον, ζῆ. ἡ γὰρ
 
 κίνησις τὴς ψυχῆς· οὐδὲν ἔτερον ἐστὶν ἢ ζωὴ αὐτῆς ὥσπερ ἀμέλει
 
 καὶ τὸ σῶμα τότε ζῆν λέγομεν, ὅτε κινεῖται. καὶ τότε θάνατον
 
 αὐτοῦ εἶναι, ὅτε τῆς κινήσεως παύεται. τοῦτο δὲ καὶ ἀπὸ τῆς ἐν
 
 σώματι καθάπαξ ἐνεργείας αὐτῆς. φανερώτερον ἄν τις ἵδοι
 
 εἰ γὰρ καὶ ὅτε τὸ σῶμα ἐπιβέβηκε καὶ συνδέδεται τουτω οὐ κατὰ
 
 τὴν τοῦ σώματος σμικρότητι συστέλλεται καὶ συμμετρεῖται, ἀλλὰ
 
 πολλου τούτου ἐπικλίνης κειμένου καὶ μὴ θανάτω κυνωνιαν.
 
 ἀλλ’ ὡς ἐν θανάτω κοιμωμένου αὐτὴ κατὰ τὴν ἐαυταις δύνα
 
 μιν γρηγορεῖ καὶ ὑπερβαίνει τὴν τοῦ σώματος φύσιν καὶ ὥσπερ
 
 ἀπὸ δημοῦσαι τούτο μένουσι ἐν τῷ σώματι, τὰ ὑπὲρ γὴν
 
 φαντάζεται καὶ θεωρεῖ· πολλου δὲ καὶ τοῖς ἐξωτων γη ἐν ὡς
 
 σωματων ἁγίοις καὶ ἀνγέλοις συναντᾶ καὶ πρὸς αὐτοὺς ἀφικ
 
 νεῖται τῇ τοῦνουσι καταρότητοι πῶς οὐχὶ μᾶλλον καὶ πολλῶ
 
 πλεόν ἀπολυθεῖσα τοῦ σώματος, ὅτι ὁ συνδήας αὐτὴν
 
 βούλεται θεoῦ φανερωτέραν ἕξει τὴν τῆς ἀθανασίας γνῶσιν
 
 εἰ γὰρ καὶ συνθεοθεῖσα σώματι τὴν ἐκτὸς τοῦ σώματος ζω
 
 ἕζη, πολλῶ πλίον καὶ μετὰ θάνατον τοῦ σώματος ζήσεται·
 
 καὶ οὐ παύσεται τοῦ ζῆν διὰ τὸν ᾿ὕτως αὐτὴν ποιήσαντα θεὸν·
 
 διὰ τοῦ ἑαυτοῦ λόγου τοῦ κύριου ἡμῶν ἰησοῦ χριστοῦ· διὰ τοῦτὸ
 
 γὰρ καὶ ἀθάνατα καὶ αἰώνια λογίζεται καὶ φρονεῖ· ἐπεὶ καὶ ἀθάνα
 
 τός ἐστὶ. καὶ ὡσπερ τοῦ σώματος θνητοῦ τυνχάνοντος, θνητὰ καὶ
 
 αἰ τούτου θεωροῦσιν αἰσθήσεις, οὕτως ἀθάνατα θεωροῦσι καὶ
 
 λογιζομένη τὴν ψύχὶν ἀνάγκη καὶ αὐτὴν ἀθάνατον εἶναι καὶ
 
 ἀεὶ ζῆν· αἱ γὰρ περὶ τῆς ἀθανασίας ἐννοίαι καὶ θεωρίαι, οὐ
 
 δέποτε αὐτὴν ἀφίουσι μένοηται ἐν αὐτῇ, καὶ ὡσπὲρ ἔκκαυμ
 
 
 
 ὁδός, οὐκ ἕξωθεν ἀλλ’ ἐξ ἑαυτης λαμβάνουσι τὴν τοῦ
 
 θεοῦ λόγον γνῶσιν καὶ κατάληψιν. λέγομεν οὖν καταπέρ εἵρητ
 
 
 πρότερον, ὥσπερ τὸν θεὸν ἑννήσαντο καὶ ἅψυχα σέβουσιν·
 
 οὕτως καὶ ψυχὴν οὐκ ἔχειν λογικὴν νομίζοντες, αὐτόθεν ἔχουσι
 
 τῆς παρασφροσύνης τὴν ἐπιμισθίαν ἐν ἄλο ἀλό γοις καταριθμούμενο
 
 
 καὶ διὰ τοῦτο ὡς ἄψυχοι ἐν ἀψύχα ἔχοντες τὴν δεισιδαιμονία
 
 
 ἐλέους καὶ χειραγωγίας εἰσὶν ἄξιοι. εἰ δὲ ψυχὴν ἀξιοῦσιν ἔχειν
 
 καὶ ἐπὶ τῷ λογικῷ μεγάφρονοῦσιν εἰκότως τοῦτο ποιοῦντες,
 
 διὰ τί ὡς μὴ ἔχοντες ψυχὴν παρὰ λόγον τολμῶσι, καὶ οὐχ’ ἃ
 
 δεῖ φρονεῖν φρονοῦσιν, ἀλλὰ κρείττονας καὶ τοῦ θεόυ ποιοῦσι
 
 ψυχὴν γὰρ ἀθάνατον ἔχοντες καὶ μὴ βλεπομενη αὐταῖς τὸν θεὸν
 
 ἐν τοῖς βλεπομένοις καὶ θνητοῖς ἀπεικάζουσιν· ἢ
 
 ὥσπερ
 
 ἀπέστησαν ἀπὸ τοῦ θεοῦ, οὔτως οὐ καταφεύγουσι πάλιν πρὸς
 
 αὐτὴν. δύνανται γὰρ ὥσπερ ἀποστράφησαν τῇ διανοία τὸν
 
 θεὸν, καὶ τὰ οὐκοντα ἀνεπλάσαντο εἰς θεοὺς οὕτως ἀναβεῖν
 
 τῷ νῷ τῆς ψυχῆς, καὶ πάλιν ἐπιστρέψαι πρὸς τον θεὸν, ἐπιστρέψ
 
 
 δὲ δύναται, ἐὰν ὃν ἐνεδύσαντο ῥύπον πᾶσης ἐπιθιμίας
 
 ἀπόδωνται· καὶ τοσοῦτον ἀπονήψονται ἕως ἂν ἀπόθωνται πᾶν
 
 τὸ συμβεβηκὸς ἀλλότριον τῇ ψυχῇ, καὶ μόνην αὐτὴν ὥσπερ
 
 γειγόνεν ἀποδείξωσι, ἵν’ οὔτως ἐν αὐτῆ θεωρῆαι τὸν τοῦ πατρὸς
 
 λόγον καθ’ ὃν καὶ γεγόνασιν ἐξ ἀρχῆς δυνηθῶσι, κατ’ εἰκόνα
 
 γὰρ θεοῦ πεποίηται. καὶ καθ’ ὁμοιωσιν γειγόνεν· ὡς καὶ ἡ θεῖα
 
 σημαίνει γραφῆ ἐκ προσώπου τοῦ θεοῦ λείγους· ποιήσω μὲν
 
 ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμέρα καὶ καθ’ ὁμοιωσιν. ὅθεν καὶ ὅτε
 
 πάντ ον α
 
 τὸν ἐπιχυθέντας ρύπον τῆς ἁμαίτ’ ἀφ’ ἐαυτ’ ἀποτίθεται, καὶ
 
 μόνον τὸ κατ’ εἰκόνα καθαρὸν φυλάττει, εἰκότως διαλαμ
 
 πρώτερος τούτου, ὡς ἐν κατόπτρω θεωρεῖ τὴν εἰκόνα τοῦ πατρὸς
 
 τὸν λόγον, καὶ ἐν αὐτῶ τὸν πατέρα οὗ καὶ ἐστὶν εἰκων ὁ σώτηρ
 
 λογίζεται ἢ. εἰ μὴ αὐτάρκης ἐστὶν ἡ περὶ τῆς ψυχῆς διδασκαλία
 
 ἐπιθηλοῦντα ταυτὴς ἐξωθεν τὸν νοῦν, καὶ μὴ ὁρᾶν αὐτὸν τὸ κρεῖττον
 
 ἀλλ’ ἐστὶ πάλιν καὶ ἀπὸ τῶν φαινομένων τὴν περὶ τοῦ θεοῦ γνῶσιν
 
 καταλανεῖν τῆς κτίσεως ὥσπερ γράμμασι διὰ τῆς τάξεως καὶ
 
 ἀρμονίας τὸν ἑαυτῆς δεσπότην καὶ ποιητὴν σημαίνουσης καὶ
 
 βοώσης. ἄγαθὸς γὰρ ὦ καὶ φιλάνθρωπος ὁ θεός καὶ κηδόμενος
 
 τῶν ὑπ’ αὐτοῦ γενομένων ψυχῶν· ἐπεὶ δὴ ἀόρατος καὶ ἀκατά
 
 ληπτος ἐστὶ τὴν φύσιν· ἐπέκεινα πάσης γεννητῆς οὐσίας ὑπαρχῶν,
 
 καὶ διὰ τοῦτο ἔμελλε τὸ ἀνθρωπίνον γένος ἀτυχεῖν τῆς περὶ
 
 αὐτοῦ γνώσεως. τῷ τὰ μὲν ἐξ οὐκόν τῶν εἶναι. τὸν δὲ ἀγέννητον
 
 τούτου ἔνεκέ τὸν κτίσιν οὕτω διεκόσμηαεν ὁ θεὸς τῷ ἑαυτου λόγῳ
 
 ἵν’ ἐπεὶ δὴ τὴν φύσιν ἐστὶν ἀόρατος. κἂν ἐκ τῶν ἐργων γινώσκεσθαι
 
 δυνηθῆ τοῖς ἀνθρώποις, ἐκ γὰρ τῶν ἔργων πολλω ὁ τεχνιτὴς
 
 καὶ μὴ ὁρώμενος γινώσκεται, καὶ οἷον τι λέγουσι περὶ τοῦ εἰγαλ
 
 ματοποιοῦ φιδίου, ὡς τὰ τούτου δημιουργήματα ἐκ τῆς συμ
 
 μετρίας καὶ τῆς πρὸς ἄλληλωτων μερῶν ἀναλογίας ἐμφαίνειν
 
 καὶ μὴ πᾴροντα φιδιάν τοῖς ὁρῶσιν, οὔτως δεῖ νοεῖν ἐκ τοῖς τοῦ
 
 κόσμου τάξεως. τὸν τούτου ποιητὴν καὶ δημιουργὸν θεὸν· κἂν
 
 τοῖς τοῦ σώματος ὁφθαλμοῖς μὴ θεωρειται· οὐ γὰρ κατεχρή
 
 σατο τῇ ἀόρατα φωει αὐτοῦ ὁ θεὸς· μή τις τοῦτο προφασι
 
 ζέσθω, καὶ παντελῶς ἑαυτὸν ἄγνωστον τοῖς ἀνθρώποις ἀφῆ
 
 κεν· ἀλλ’ ὡς προεῖπον, οὕτως διεκόσμηαε τὴν κτίσιν,
 
 ὤστε καὶ μὴ ὁρώμενον αὐτὸν τῇ φύσει, ὅμως ἐκ των ἔργων
 
 γινώσκεσθαι· καὶ τοῦτο οὐ παρ’ ἐμαυτοῦ φημι, ἀλλ’ ἀφ’ ὧν
 
 περὶ τῶν θεολόγων ἀνδρῶν ἔμαθον, ν εἲς ἐστὶ παῦλος ῥωμαίοις
 
 μὲν γραφὼν οὔτως, τὰ γὰρ ἀόράτα αὐτοῦ ἀποκτίσεως κόσμι τοῖς
 
 ποιήμασι νοούμενα καθορᾶται. λυκαόσι δὲ παρρησιαζόμενος
 
 καὶ λεγὼν, καὶ ἡμεῖς ὁμοιοπαθεῖς ἐσμεν ὑμῖν ἄνθρωποι, εὐαγ
 
 λιζομενοι ὑμᾶς ἀπὸ τῶν ματαίων ἐπιστρέφειν ἐπὶ θεὸν ζῶντα
 
 ὃς ἐποῖησε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γὴν καὶ τὴν θάλαττα δὲ καὶ πάντα
 
 ἐν αὐτοῖς· ὃς ἐν ταῖς παρῳχημέναις γενεαῖς, εἰάσε πάντα τὰ
 
 ἕθνη πορεύεσθαι τοῖς ὁδοῖς αὕτῶν καίτοι γε οὐκ ἀμάρτηων
 
 ἑαυτὸν ἀφῆκεν ἀγαθ’
 
 οὐρανόθεν ἡμῖν ὑετοὺς διδοὺς
 
 καὶ καιροὺς καρποφόρους· ἐμπιπλῶν ζωῆς καὶ
 ἐμ 
 εὐφροσυνης
 
 τὰς καρδίας αὐτῶν. τίς γὰρ ὁρῶν τὸν οὖν οὐ κύκλον, καὶ τὸν
 
 δρόμον ἡλίοου καὶ σελήνης καὶ τῶν ἀλλῶν ἀστέρων τὰς θέσεις,
 
 καὶ τὰς περὶ πολήσεις ἐναντίας μὲν καὶ διαφόρους γιγνομένας
 
 ἐν δὲ τῇ διαφορᾶ ὁμοίαν τὴν τάξιν παρὰ παντων ὁμου συν
 
 ζομένων, οὐκ ἀνθυμεῖται ὅτι οὐκ αὐτὰ ἑαυτα, αλλ’
 
 ἐτέρος ἐστὶν ὁ διακοσμων αὐτὰ ποιητής· τίς δὲ ὁρῶν ἥλιον
 
 μὲν ἀνατέλλοντα μαθ’ ἡμερίαν σελήνην δὲ φαίνουσαν
 
 κατὰ ν
 
 καὶ φθίνουσαν καὶ πληρουμένειν ἀπαραλλάκτω
 
 κατὰ τὸν τῶν ἡμερων ἶσον πάντως ἀριθμὸν καὶ τῶν ἀστρῶν
 
 τὰ μὲν διατρέχοντα καὶ ποικίλως ἐν ἀλάττοντο τοὺς δρόμο
 
 
 τὰ εν ἀπλανως κινούμενα, οὐκ ἂν ἔννοιαν λάβον ὅτι πάν
 
 τως των ὁ κυβερνῶν αὐτὰ δημιουργός· τίς ὁρῶν τὰ ἐναν
 
 τία τῇ φύσει συνημμένα καὶ σύμφωνον ἔχοντα τὴν ἀρμο
 
 νίαν οἷον τίς ἰδὼν πῦρ ψυχρὸν καὶ ξηρὸν ὑγρω κικραμμέ
 
 νον· καὶ ταῦτα μὴ ἀντιστοῦντα προσάλληλα· ἀλλ’ ἂν ἀποτε
 
 λοῦντα ὡς ἐξενὸς τὸ σῶμα, οὐκ ἂν ἐνθιμηθείη ἐξωθεν εἶναι
 
 τουτῶν τὸν ταῦτα γράψαντα τίς ἰδὼν χειμῶνα παραχωροῦντ
 
 
 ἔαρι. καὶ ἔαρ θέρει, καὶ θέρος μετοπώρῳ. καὶ ὅτι ἐναντία ὄντα
 
 ταῦτα τῆ φύσει· τὸν μὲν γὰρ ψύχει τὸ δὲ καίνη, τὸ δὲ
 
 τρέφει, τὸ δὲ φθίνει. ὅμως τὰ πάντα ἴσην καὶ ἀβλαβῆ
 
 τοῖς ἀνθρώποις ἀποτελοῦντα τὴν χρῆιν οὐκ ἂν ἐννοήσειεν
 
 ὅτι ἔστι τίς κρεῖττων τουτων ὁ τὴν ἰσότητα πάρεχων
 
 πᾶσι καὶ κυβερνῶν τὰ παντὰ κ’ἂν μὴ βλέπει τοῦτον· τίς
 
 ὁρῶν ἐν ἀερι τὰς νεφέλας ὑποβασταζομένας καὶ ἐν νεφέ
 
 λαις τὴ τῶν ὑδιτων δεθεῖσιαν βαρύτητα οὐκ ἔννοιων
 
 λαμβά ν ει τοῦ ταῦτα δήσαντος καὶ πρὸς τάξαντος γενέσθαι
 
 ἢ τίς ὁρῶν αὐτὴν τὴν γὴν βαρυτατιν οὖσαν τῆ φύσει
 
 
 ἐπὶ τὸ ὕδωρ ἑδρασθεῖναν καὶ ἀκινηται μένουσεν ἐπὶ τὸ
 
 φύσι κινούμενον οὐ διανοηθήσεται εἶναί τιναν τὸν ταῦτα
 
 διαταξαμένον καὶ ποιήσαντα θεὸν· τίς ἰδὼν τὴν κατὰ
 
 καιρὸν τῆς γῆς καρποφορίαν καὶ οὐρανόθεν ὑετοὺς. καὶ
 
 ποταμῶν ἐπιρροίας. καὶ πηγῶν ἀναβλύτις καὶ ζώων ἐξ
 
 ανομοίων γονὰς· καὶ ταῦτ’ οὐκ ἀεὶ ἀλλὰ κατὰ καιροὺς
 
 ὡρισμένους γινόμενα. καὶ ὅλως τίς κατανοήσας ἐν ἀν
 
 
 μοιοις καὶ ἐναντίοις τὴν ἵσην καὶ ὁμοίαν παρ’ αὐτῶν
 
 ἀποτελουμένην καὶ διέπουσα, ὡς ἂν αὐτὴ δοκεῖ
 
 μένουσα καλῶς. αὐτὰ μὲν γὰρ καθ’ ἐ ἑ αυτὰ οὐκ ἂν
 
 συσταί καὶ φανῆναι ποτε δυνηθείη διὰ τὴν πρὸς ἄλλη
 
 λι τῆς φύσεως ἐναντιότητα· τὸ μὲν γὰρ ὕδωρ φύσει
 
 βαρὺ καὶ κατὰ ρέον
 
 αἱ δὲ νεφέλαι κοῦφαι καὶ τῶν ἐλα
 
 φρῶν καὶ τῶν ἀνωφερῶν τυνχάνουσιν καὶ ὅμως τὸ βαρύτερον
 
 ὑδωρ ὁρῶμεν ἐν ταῖς νεφέλαις βασταζόμενον· καὶ πάλιν
 
 ἡ μὲν γῆ βαρυτάτά ἐστὶ, τὸ δὲ ὓδωρ κουφότερον
 
 ἐστι ταύτης, καὶ ὅμως ὑπὸ τῶν ἐλαφροτέρων τὸ βαρύ
 
 τερον βαστήζεται καὶ οὐ καταφέρεται, ἀλλ’ ἔστηκεν
 
 ἀκίνητος ἡ γῆ. καὶ τὸ μὲν ἄρρεν, οὐ ταὐτὸν ἐστὶ τω βήλει
 
 καὶ ὅμως εἰς ἓν συνάγεται καὶ μία παρ’ ἀμφοτέροις ἀπο
 
 τελεῖου γένεσις τοῦ ὁμοίου ζώου. καὶ συνελόντι φάναι,
 
 τὸ ψυχρὸν τῷ θερμῷ ἐναντίον ἐστὶ. καὶ τὸ ὑγρὸν τῷ ξηρῷ
 
 μαχόμενα καὶ ἐναντία ὄντα τῆ φύσει. ἑαυτὰ συνήγαγον,
 
 εἰ μὴ κρεῖττων ἢν καὶ κύριος ὁ συνδήας αὐτά· ῷ καὶ αὐτὰ
 
 τὰ στοιχεία ὥσπερ δοῦλα δεσπότα ὑπακούοντα εἴκει
 
 καὶ πεἴθεται καὶ οὐκ εἰς τὸν ἑαυτὸν φύσιν ἔκαστον σκοποῦν
 
 ἀντιμάχεται πρὸς τὸ ἔτερον· ἀλλὰ τὸν συνδήσαντα κύριον
 
 γινώσκοντα, ὁμόνοιαν ἔχουσι πρὸς ἑαυτα, φύσει μὲν ὄντα
 
 ἐναντία τῇ δὲ τοῦ κυβερνῶντος βουλήσει φιλιάζοντα,
 
 ἐποι εἰ μὴ κρείττονι προστάξει ἐγεγόνει τούτῶν μία κρᾶσις,
 
 πῶς ἂν τὸ βαρὺ τῷ ἐλαφρῶ ἢ τὸ ξηρὸν τῷ ὑγρῷ, ἢ τὸ
 
 περιφερὲς τῷ ὀρθῷ, ἢ τὸ πῦρ τῷ ψυχρῶ· ἢ ὄλως ἡ θά
 
 λαττα τῇ γῇ, ἢ ὁ ἥλιος τῇ σελήνῃ· ἢ τὰ ἄστρα τῶ
 
 οὐράνω. καὶ ὁ ἀὴρ ταῖς νεφέλαις ἐμίγη καὶ συνῆλεν
 
 ἀνομοία οὔσης τῆς ἐκάστους πρὸς τὸ ἔτερον φύσεως. ἔμελλε
 
 γὰρ καὶ μεγάλη στάσις γίγνεσθαι πρὸς αὐτὰ, τοῦ μὲν
 
 καίοντος, τοῦ δὲ ψύχοντος, καὶ τοῦ μὲν βαρίος κατὰ. τοῦ
 
 δὲ κούφου ἐκ τῶν ἐναντίων ἄνω ἔλκοντος· καὶ τοῦ μὲν
 
 ἡλίου· φωτίζοντος τοῦ δὲ ἀέρος σκοτίζοντος· καὶ γὰρ καὶ
 
 οἱ ἀστέραις, ἐστασίασεν ἂν πρὸς ἑαυτοὺς ὅτι ὁ μὲν, ἀνα
 
 τέρω· οἱ δὲ κατατέρα τὴν θέσιν ἐχουν· καὶ ἡ νὺξ δὲ, οὐκ
 
 ἂν παρεχώσης τῇ ἡμέρα· ἀλλ’ ἔμενε πάντως μαχομένη
 
 πρὸς αὐτὸν καὶ στασιάζουσα, τούτων δὲ γινομένων. λοιπὸν ἤνα
 
 ἰδεῖν, οὐκ ἔτι κόσμον ἀλλ’ ἀκοσμίαν οὐκ ἔτι τάξιν, ἀλλ’
 
 ἀταξίαν οὐκ ἔτι σύστασιν ἀλλ’ ἀσυστάτειν τὸ ὅλον· οὐκ ἔτι
 
 μέτρω ἀλλ’ ἀμετρίαν τῇ γὰρ ἐκάστου στάσει καὶ μάχη·
 
 ἢ πάντα ἀνῃροῦντο· ἢ κρατῆν μόνον μόνον ἐφαίνιτο. καὶ
 
 τοῦτο πάλιν τὴν τοῦ παντὸς ἀκουσμίεν ἐδείκνυε
 
 μόνον γὰρ γενόμενον καὶ λειπόμενον τῇ των ἄλλων
 
 χρεία. ἀνάρμοστον τὸ ὅλον ἐποίει· ὥσπερ εἰ καὶ μόνος
 
 ποῦς καὶ μόνη χεὶρ ἀπομείνασα, οὐκ ἄν ἔσωκεν ἐν
 
 ἄλλω τὴν τοῦ σώματος διοεν ποῖος γὰρ κόσμος ἢν
 
 ἢ εἰ μόνον ἥλιος ἔφαινεν· ἤ σελήνη μόνη περιεπόλει
 
 ἢ νὺξ μόνη ἦν ἣ ἡμέραν ἀεὶ ἐτύνχανε,· ποία δὲ
 
 πάλιν ἦ ἀρμονία· εἰ μόνος ἦν ὁ οὐρανὸς χωρὶς τῶν ἄστρων
 
 ἢ τὰ ἄστρα χὼρις τοῦ οὐράνου· τί δὲ καὶ χρήσιμι εἰ μόνη
 
 θάλαττα ἦν· ἢ μόνη γῆ χωρὶς ὑδατῶν καὶ τῶν ἄλλων
 
 τῆς κτίσεως μερῶν ἔκειτο· πῶς δὲ ἂν καὶ ἄνθρωπος ἐφάνη
 
 ἢ ὅλως ζῶον ἐπὶ γῆς. τῶν στοιχείων πρὸς ἑαυτὰ στασι
 
 αζόντων καὶ ἑνὸς ὄντος τοῦ κρατοῦντος καὶ μὴ δυναμένου
 
 πρὸς τὴν τῶν σωμάτων σύστασιν ἀρκεῖν· οὐκ ἂν γὰρ
 
 ἐκ μόνου θερμοῦ ἢ μόνου ψυχροῦ ἢ μώνου ὑγρου ἢ
 
 ξηρου συνέστη τί των ὄλων· ἀλλ’ ἠν ἄτακτα πάντα
 
 καὶ ἀσυνθετα καθόλου, ἀλλ’ οὐδὲ ἂν αὐτὸ τὸ δοκοῦν
 
 κρατειν ἠ δυνη θ
 
 ἂν συστεῖναι χωρὶς ταῖς τῶν ἄλλ
 
 
 ἐπικουρίας· οὕτω γὰρ καὶ νῦν συνέστηκεν. ἐπὶ οὖν οὐ
 
 καταξία, ἀλλα τάξις ἐστὶν ἐν τῷ παντὶ· καὶ οὐκ ἀμε
 
 τρία ἀλλὰ σιμμετρία, καὶ οὐκ ἀκοσμία, ἀλλὰ κόσμι
 
 
 καὶ κοσμια παναρμόνιος σύνταξις, ἀνάγκη λογίζεσθαι καὶ
 
 λαμβάνειν ἔννοιαν τοῦ ταῦτα συναγόντος καὶ συφέγξαντος
 
 καὶ συμφωνίαν ἐργαζομένου πρὸς αὐτὰ δεσπότα, κἂν μὴ
 
 γὰρ τοῖς ὀφθαλμοῖς ὁρᾶται, ἀλλ’ ἀπὸ τῆς τάξεως καὶ
 
 συμφωνίας τῶν ἐναντίων, ἐννοιαν ἐστὶ τὸν τούτων
 
 ἄρχοντα καὶ κοσμήτορα καὶ βασιλέα, ὥσπερ γὰρ πόλιν
 
 ἐκ πολλῶν καὶ διαφόρων ἀνθρώπων συνεστῶσεν μικρῶν καὶ
 
 μεγάλῶν· πλουσίων καὶ πενήτων· γερόντων καὶ νεοτέρων
 
 ἀρρένων τὲ καὶ θηλειῶν· εἰ θεωρήσαιμεν εὐκτάκτως
 
 οἰκουμένην· καὶ τοὺς ἐν αὐτῆ διαφόρους μὲν ὄντας ὁμονο
 
 οῦντας δὲ πρὸς ἑαυτοὺς καὶ μήγε τοὺς πλουσίους κατὰ τῶν
 
 πενήτων· μήτε τοὺς μεγάλους κατὰ τῶν μικρῶν· μήτε τὸν
 
 νέους κατὰ τῶν γερόντων γιγνομένους, ἀλλὰ πάντες
 
 κατὰ τὴν ἰσομοιρίαν εἰρηνούοντας εἰ ταῦτα βλέπομεν
 
 παντῶς ἐννοοῦμεν ὅτι ἄρχοντος παρουσία τὴν ὁμόνοι
 
 αν
 
 νοιαν πρυταννεύει· κἂν μὴ ὁρῶμεν αὐτὃν· ἡ μὲν γὰρ ἀταξία
 
 ἀναρχίας ἐστὶ γνώρισμα, ἡ δὲ τάξις τὸν ἠγεμονεύοντα δείκ
 
 νυσι, καὶ γὰρ καὶ τὴν ἐν τῷ σώματι τῶν μιλῶν πρὸς ἑαυτὸν συμ
 
 φωνίαν ὁρῶντες, ὅτι οὐ μάχεται ὁ ὀφθαλμὸς τῇ ἀκοῆ τ οὐ δὲ
 
 ἡ χεὶρ τῷ ποδὶ στασιάζει, ἀλλ’ ἔκαστον τὴν ἰδίαν ἀποτελεῖ
 
 χρείαν ἀστασιάστως, ἐννοοῦμεν ἐκ τούτου πάντως εἶναι ψυχὴν
 
 ἐν τῷ σώματι τὴν τούτων ἠγεμονεύουσεν κἂν μὴ βλέπωμεν
 
 αὐτὴν; οὔτως ἐν τῆ τοῦ παντὸς τάξει καὶ ἀρμονία τὸν τοῦ πάντος
 
 ἠγεμόνα νοεῖν ἀνάγκις θεὸν καὶ τοῦτον ἕνα καὶ οὐ πολλούς καὶ
 
 ἡ τάξις δὲ αὔτη τῆς διακοσμήσεον. καὶ ἡ τῶν παντων μαθ’ ὁμο
 
 νοίας ἁρμονία, οὐ πολλὰς· ἀλλ’ ἵνα τ ὸ ν αὐταις ἀρχοντα
 
 καὶ ἠγεμόνα δείκνυσι λεγον· οὐκ ἄν γὰρ εἰπερ ἦσαν πολλοὶ
 
 τῆς κτίσεως ἄρχοντες ἐσώζετο τοιαύτα τάξις τῶν
 ἀ 
 παντων
 
 ἀλλ’ ἦν πάλιν ἄτακτα πάντα διὰ τοὺς πολλοὺς ἔλκοντος
 
 ἐκάστου πρὸς τὴν ἑαυτο βουλην τὰ πάντα καὶ μαχομένου πρὸς
 
 τὸν ἔτερον· ὥσπερ γὰρ ἐλέγομεν τὴν πολυθεότητα ἀθεότητα
 
 εἶναι, οὕτως ἀνάγκη τὸν πολιαρχίαν ἀναρχίαν εἶναι· ἐκάστου
 
 γὰρ τὴν τοῦ ἐτέρου ἀρχὴν ἀναιροῦντος, οὐδεὶς ἐφαίνετο
 
 λοιπὸν ὁ ἄρχων, ἀλλ’ ἦν ἀναρχία παρὰ πᾶσιν· ἔνθα δὲ μὴ
 
 ἐστὶν ἄρων· ἐκεῖ πάντως ἀταξία γίνεται καὶ ἔμπαλιν· ἡ τῶν
 
 πολλῶν καὶ διαφόρων μία τάξις καὶ ὁμόνοια, ἔνα καὶ τὸν ἄρχ
 
 οντα δείκνυσι, καθάπερ γὰρ εἰ τις πορρωθεν ἀκούει
 
 λύρας, ἐκ πολλῶν καὶ διαφόρων χορδῶν συγκειμένης καὶ
 
 θαυμάζοι τουτῶν τὴν ἁρμονίαν τῆς συμφωνίας· ὅτι μὴ
 
 μόνη ἡ βαρειᾶ τὸν ἦχον ἀπολεῖειν· μὴ δὲ μόνη ἢ ὀξεῖα
 
 ἢ ἡ μεσή. ἀλλὰ πᾶσαι κατὰ τὴν ἴσην ἀντίστεινεῖν ἀλλή
 
 λαις συνοχοῦσι· καὶ παντῶς ἐκ τουτου ἐννοιειν, οὐχ ἑαυτὴν
 
 κινεῖν τὴν λύραν ἀλλ’ οὐδ’ ὑπὸ πολλῶν αὐτὴν τύπτεσθαι
 
 ἕνα δ’ εἶναι μουσικὸν ἐ ἑ κάστης νευρὰς ἧχον πρὸς τὴν ἐν ἀρ
 
 μόνιον, συμφωνίαν κεράσαντα τῇ επιστήμη κἂν μὴ
 
 τοῦτον βλέπει. οὕτως παναρμονίου οὔσης τῆς τάξεως ἐν
 
 τῶ κόσμω παντι καὶ μήτε τῶν ἄνω πρὸς τὰ κάτω· μήτε
 
 τῶν κάτῳ πρὸς τὰ ἀναστασιαζόντων· ἀλλὰ μιᾶας τῶν
 
 παντῶν ἀποτελουμένη τάξεως ἔνα καὶ μὴ πολλοὺς νοεῖν
 
 ἀκόλουθον ἐστὶ τὸν ἄροντα καὶ βασιλέα τῆς πᾶν κτίσεως,
 
 τὸν τῷ ἑαυτοῦ φωτι τὰ πάντα καταλάμποντα καὶ κινοῦντα·
 
 οὐδὲ γὰρ πολλοὺς εἶναι δεῖ νομίζαντοὺς τῆς κτίσεως ἄρχ
 
 οντας καὶ ποιητὰς, ἀλλὰ πρὸς εὐσέβειαν ἀκριβεῖ καὶ ἀλη
 
 θειαν ἔνα τὸν ταύτα δημιουργὸν πιστεύειν προσήκει·
 
 καὶ τοῦτο τῆς κτίσεως αὐτῆς ἐμφανῶς δεικνυούσης
 
 γνώρισμα γὰρ ἀσφαλὲς τοῦ ἕνα τὸν ποιητὴν εἶναι
 
 τοῦ παντὸς ἐστὶ τοῦτο· τὸ μὴ πολλοὺς ἀλλ’ ἔνα εἶναι
 
 τὸν κόσμον. ἔδει γὰρ εἴπερ ἦσαν πολλοὶ θεοὶ πολλοὺς
 
 εἶναι καὶ διαφόρους τοὺς κόσμους. οὕτε γὰρ ἔπρεπεν
 
 τοὺς πολλοὺς ἔνα, κόσμον κατασκευάζειν. οὔτε τὸν ἕνα
 
 ὑπὸ πολλῶν ποιοῖσθαι διὰ τὰ ἐκ τουτων δεικνύμενα
 
 ἄτοπα· πρῶτων μὲν, ὅτι εἰ ὑπὸ πολλῶν ὁ εἶς ἐγεγόνει
 
 κόσμος, ἀυθένεια τῶν ποιησαντῶν ἢνα· ὅτι ἐκ πολλῶν
 
 ἔν ἔργον ἀπετελεσμά καὶ ἐκ τούτου γνωρισμα οὐ τὸ τυχὸν
 
 ἦν
 α 
 τῆς ἀτᾶλοὺς ἐκάστου πρὸς τὸ ποιὸν ἐπιστήμης. εἰ γὰρ
 
 ἥρκει εἴς οὐκ ἂν οἱ πολλοὶ τὸν ἀλλήλων ἀνεπλήρουν
 
 ἔλλειψιν ἐν θεῷ δὲ λογὸν εἶν αί τι ἐλλειπὲς
 
 
 
 ἀλλὰ καὶ πέρα τῶν ἀθεμιτων ἐστὶ· καὶ γὰρ καὶ τεχνί
 
 την ἐν ἀνθρώποις ἄν τις εἵπον τέλειον, ἀλλ’ ἀσθενῆ
 
 εἰ μὴ μόνος, ἀλλὰ μετὰ πολλῶν ἔν ἀποτελοίη τὸ
 
 ἔργον· εἰ δὲ ἕκαστος μὲν ἠ δύνατο τὸ ὅλον ἀποτελεί
 
 οἱ πάντες δὲ εἰργάσαντο διὰ τὴν τοῦ γενομένου
 
 κοινωνίαν.
 λεγ 
 γελοῖον μὲν ἂν εἵη τὸ τοιοῦτον· ε ἰ ἱ δικ
 
 
 διόχεν ἔκαστος εἰργάσατο· ἵνα μὴ ὡς ἀδύνατος ὑπο
 
 νοηθῆ· κενοδοξίαν δὲ πάλιν λέγειν ἐν θεοῖς, τῶν
 
 ἀτοπω ταῦτων ἔστίν· ἕπειτα εἰ ἔκαστος ἱκανὸς ἦν πρὸς
 
 τὴν τοῦ ὄλου δημιουργίαν τὶς ἡ χρειᾶ τῶν πολλῶν
 
 ἓ ἑ νὸς αὐτάρκως γιγνομένου πρὸς τὸ πᾶν· ἄλλως τε
 
 ἀσεβὲς καὶ ἄτοπον ἂν φανείη· εἰ τὸ μὲν ποίημα
 
 ἓν τυνχάνειν· οἱ δὲ ποιήσαντες διάφοροι καὶ πολλοὶ
 
 λόγου ὄντος φυσικοῦ τὸ ἒν καὶ τέλειον τῶν διαφόρων
 
 κρεῖττον εἶναι. καὶ τοῦτο δὲ, ἴστεον· ὅτι εἰ ὑπὸ πολλῶν
 
 ὁ κόσμος ἐγεγόνει.
 ἀ 
 διαφόρους εἴχεν καὶ τὰς κινήσεις
 
 καὶ ἀνοομοίους ἑαυτῶ· πρὸς ἔκαστον γὰρ τὸν ποιησάντων
 
 ἀποβλέπων, διαφόρους εἴχε καὶ τὰς κινήσεις, καὶ
 
 ἀνομοίους ἐ ἑ αυτῶ, ἐν δὲ τῇ διαφορα κα τ θ άπερ εἴρητ
 
 
 πρότερον. πάλιν ἦν ἀκοσμία καὶ τοῦ παντὸς ἀταξία
 
 ἐπεὶ οὐδὲ ναυς ὑπὸ πολλῶν κυβερνωμένη κατ’ὀρθὴν
 
 πλεῦσειται. εἰ μὴ εἶς ταυτὴς τοὺς οἴ
 
 κρατόιν
 
 κυβερνήτης οὐδὲ λύρα ὑπὸ πολλων κρουομένοη συμφ
 
 
 νειν ἀποτελέσει τὸν ἦχον, εἰ μὴ εἶς ὁ ταύτην πλήττο
 
 
 εἰπε 
 εἵη τέχνιτης· οὐκοῦν μιας οὔσης τῆς κτίσεως καὶ
 
 ἑνὸς ὄντος κόσμου καὶ μιᾶς τῆς τούτο τάξεως ἕνα δεῖν
 
 εἶναι καὶ τὸν ταύτης βασιλέα καὶ δημιουργὸν κύριον. διὰ
 
 τοῦτο γὰρ καὶ αὐτὸς ὁ δημιουργὸς ἔνα τὸν συμπαντα
 
 κόσμον περιπόιηκεν ἵνα μὴ τῇ τῶν πολλῶν συστάσει πολλοὶ
 
 καὶ οἱ δημιουργοὶ νομίζοιντ ες ο · ἀλλ’ ἐνὸς ὄντος τοῦ ποιήματος,
 
 εἶς καὶ ὁ τούτου ποιητὴς πιστεύηται. καὶ οὐχ’ ὅτι εἴς ἐστὶν ὁ δημι
 
 ουργὸς διὰ τοῦτο καὶ εἷς
 
 ὁ κόσμος· ἡ δύνατο γὰρ καὶ ἄλλους
 
 κόσμους ποιῆσαι ὁ θεὸς. ἀλλ’ ὅτι εἷς ἐστὶν ὁ κόσμος ὁ γενό
 
 μενος. ἀνάγκη καὶ τὸν τούτου δημιουργὸν ἕνα πιστεύειν εἶναι.
 
 τίς ἂν εἴη οὔτος· καὶ τοῦτο γὰρ ἀναγκαῖον μάλιστα δηλῶσαι
 
 καὶ λόγον, ἵνα μὴ τῇ περὶ τούτων ἀγνοία πλανηθεὶς τίς
 
 ἔτερον ὑπολάβη, καὶ εἰς τὸν αὐτὸν πάλιν τοῖς πρότερον ἀθέιτοῖ
 
 ἐμπέση· νομίζω δὲ μὴ δύνα περὶ τούτου τὴν διάνοιαν
 
 ἀμφίβολον ἔχει. εἰ γὰρ δὴ τοὺς παρὰ ποιηταῖς λεγομένους
 
 θεοὺς οὐκ εἶναι θεοὺς ὁ λόγος ἔδειξε· καὶ τοὺς τὴν κτίσιν
 θεο 
 
 θεοποιοῦντας ἥλανξι πλανομένους· καὶ καθόλου τὴν τῶν
 
 ἐθνῶν εἰδωλολατρίαν ἀθεότητα καὶ ἀσεβειαν οὖσαν ἀπέ
 
 δειξεν· ἀνάγκη πᾶν τουτων ἀναιρουμένων λοιπὸν παρ’
 
 ἡμῶν εἶναι τὴν εὐσεβῆ θρησκείαν καὶ τὸν παρ’ ὁμῶν προσ
 
 κύνουμενον καὶ κυρυττόμενον τοῦτον μόνον εἶναι θεοῦ ἀλη
 
 θῆ, τὸν καὶ τῆς κτίσεως κύριον καὶ πάσης ὑποσταμένης δημι
 
 ουργόν, τίς δὴ ὄντος ἐστὶν, ἀλλ’ ἢ ὁ πανάγιος καὶ ὑπερέκεινα
 
 πάσης γενητὴς οὐθίνας ὁ τοῦ χριστοῦ πατήρ· ὅστις κατάπερ
 
 ἄριστος κυβερνητὴς τῇ ἰδία σοφία, καὶ τῶ ἰδίω λόγῳ τῷ κυ
 
 ριῷ ἡμῶν καὶ σωτηρὶ χριστῷ τὰ πανταχοῦ διακυβερνα σω
 
 τηρί καὶ διακοσμεῖ καὶ ποιεῖ ὡς ἄν αὐτω καλῶς ἔχον
 
 δοκεῖ, ἔχει δὲ καλῶς, ὡς γεγόνει καὶ ὁρῶμεν γινόμενα
 
 ἐπεὶ δὴ καὶ τοῦτο βούλεται, καὶ τοῦτο οὐκ ἄν τις ἀπ’οστ ησεί ήσει εν·
 
 εἰ μὲν γὰρ ἄλογος ἢν ἡ τὴς κτίσεως κίνησις καὶ ἀπλῶς
 
 ἐφέρετο τὸ πᾶν, καλῶς ἄν τις καὶ τοῖς λεγομένοις ἡ πίστης·
 
 εἰ δὲ λόγω καὶ σοφίᾳ καὶ ἐπιστημῃ συνυστηκεν, καὶ παντὶ κόσμω
 
 διακικόσμηται· ἀνάγκη τὸν ἐπικείμενον καὶ διακοσμή
 
 σαντα τοῦτον οὐ βαλλόν τινὰ, ἢλεγον εἶναι τοῦ θεοῦ.
 
 λογον δέ φημι οὐ τὸν ἐν ἐκάστω τῶν γινομένων συμ
 
 πεπλαμένειν καὶ συμπεφυκότων· ὂν δὴ καὶ ασερματικόν
 
 τινες εἰώθυνατα καλεῖν ἄψυχον ὄντα καὶ μηδὲν λογι
 
 ζόμενον
 
 ζόμενον μήτε νοοῦντα, ἀλλὰ τῇ ἔξωθεν τέχνη μόνον
 
 ἐνεργοῦντα κατὰ τὴν τοῦ ἐπιβάλλαντος αὐτὸν ἐπιστήμ
 
 
 οὐδὲ οἵον ἔχει τὴ λογικὴ ἕννος λόγοντον ἐς συλλαγων
 
 συνκείμενον καὶ ἐν ἀέρι σημαινόμενον, ἀλλὰ τὸν τοῦ
 
 ἀγαθοῦ καὶ θεοῦ τῶν ὅλω ζῶντα καὶ ἐνεργήθεον, αὐτο
 
 λόγον λέγω· ὃς ἄλλος μὲν ἐστὶ τῶν γεννητῶν καὶ πάση
 
 
 κτίσεως· ἵδιος δὲ καὶ μόνος τοῦ ἀγαθοῦ πατρὸς ὑπάρχ
 
 
 λόγος, ὃς τ’οδε τὸ πᾶν διεκόσμος καὶ φωτίζει τῇ ἑαυτ
 
 
 προνοία. ἀγαθοῦ πατρὸς ἀγαθὸς λόγος ὑπαρχὼν, αὐτὸ
 
 
 τὸν τῶν παντων διεκόσμος διάταξεν· τὰ μὲν εναντία τοῖ
 
 
 ἐναντίοις συναπτων, ἐκ τουτῶν δὲ μίαν διακοσμῶν ἀρμο
 
 νίαν οὗτος θεοῦ δύναμις καὶ θεοῦ σοφία ὣν· οὖν ον μὲν
 
 περ στρέφει· γὴν δὲ ἀναρτίσως καὶ ἐπὶ μηδενὸς κειμέν
 
 
 τῷ ἰδίῳ νεύματι ἤδρασε. τούτω φωτιζόμενος ἥλιος
 
 τὴν οἰκουμένην καταγήζει· καὶ σελήνη μιμετριμένον
 
 ἔχει τὸ φῶς· διὰ τ ὸ ὑπ οῦτὸ καὶ τὸ ὑδωρ ἐπὶ νεφελῶν κρεμ
 
 μᾶται· καὶ ὑετοὶ τὴν γὴν ἐπικλύζουσι· καὶ ἡ μὲν θαλάλαττα
 
 πριορίζεται· ἡ δὲ γῆ παντοίοις φυτοῖς κομεῖ καὶ χλοηφορεῖ,
 
 καὶ εἴ τις ἄπιστος ζητοίη περὶ τῶν λεγομένων, εἰ ἤλιος ἐστὶ γένος
 
 θεοῦ, μαίνοιτο μὲν ὁ ποιοῦτος ἀμφιβάλλαν περὶ λόγου θε
 
 
 ἔχει δὲ ὅμως ἐκ τῶν ὁρωμένων τὴν ἀπόδειξιν· ὅτι πάντα
 
 λόγῳ καὶ θεοῦ καὶ σοφία συνέστηκε· καὶ οὐκ ἄν ἠδράθη τι τῶν
 
 γινομένων· εἰ μὴ λόγῳ ἐγεγόνει, καὶ λόγω τῳ θείῳ κα τ θ ά
 
 περ ἐλέγχθη λόγος δὲ ὤν οὐ κατὰ τὴν τῶν ἀνθρώπων ὁμι
 
 ότιτα, ὥσπερ εἶπον ἐστὶ συνκείμενος ἐκ συλλᾶ· ἀλλὰ τοῦ
 
 ἑαυτοῦ πατρὸς ἐστιν ἰκώνα παράλλακτος. ἄνθρωποι μὲν γὰρ
 
 ἐκ μερῶν συνκ
 ι 
 είμενο
 ν 
 ι, καὶ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος γινόμενοι
 
 συνκείμενον ἔχουσι καὶ διαλυόμενον τὸν ἑαυτῶν λόγον
 
 ὁ δὲ θεὸς ὤν ἐστὶ καὶ οὐ σύνθετο· διο καὶ ὁ τούτο λόγος
 
 ὤν ἐστι καὶ οὐ σύνθετος, ἀλλ’ εἶς καὶ μονογενὴς θεὸς ὁ ἐκ
 
 πατρὸς, οἷα πασῆς ἀγαθῆς ἀυγαθὸς προελθῶν, τὰ πάντα
 
 διακοσμεῖ καὶ συνέχει· εἰ δὲ αἰτία δ’ ἣν ὁ λόγος ὁ τοῦ θεο
 
 
 λόγος τοῖς γινομένου ἐπιβέβηκεν, ἔστιν ἀληθῶς θαυμαστ
 
 
 καὶ γνωρίζουσα ὅτι οὐκ ἄλλως ἔπρεπεν ἢ οὕτως γενέσθαι
 
 ὥσπερ καὶ ἐστὶ. τῶν μὲν γὰρ γενητῶν ἡ φύσις, ἄτε δὴ
 
 ἐξ οὐκ ὄντων ὑποστάσα ρευστή τις καὶ ἀσθενὴς, καὶ θνητὴ
 
 καθ’ ἑαυτὴν συνκρινομένη τυνχάνει· ὁ δὲ τῶν ὅλων θεὸ
 
 
 ἀγαθὸς καὶ
 
 αγαθὸς καὶ ὑπέρκαλλος τὴν φύσιν ἐστὶ. διὸ καὶ φιλανθρωπός
 
 ἐστὶ. μων ἐστι ἀγαθῷ γὰρ περὶ οὑδενὸς ἄν γένοιτο φθόνος· ὅθεν οὐ δὲ
 
 τὸ εἶναί τινι φθονεῖ ἀλλὰ πάντα εἶναι βούλεται, ἵνα καὶ φ , καὶ
 
 φιλανθρωπεύεσθαι δύνηται. ὁρῶν οὖν των γενητ ω ὴ ν πᾶσαν
 
 φύσον, ὅσον κατὰ τοὺς ἰδίους αὐτῆς λόγους, ῥευστιν οὖσαν
 
 καὶ διαλυομένην· ἴνα μὴ τοῦτο πάνθη· καὶ πάλιν εἰς τὸ μὴ
 
 εἶναι ἀναλυθ τὸ ὅλον, τούτου ἕνεκε τῶ ἑαυτοῦ καὶ ἀϊδίω
 
 λόγῳ ποιήας τὰ πάντα, καὶ οὐσιάας τὴν φύσιν οὐκ ἀφῆκεν
 
 αὐτὴν τῆ ἑαυτῆς φύσει φέρεσθαι καὶ χειμάζεσθαι, ἵνα μὴ
 
 κινδυνεύσι πάλιν. εἰς τὸ μὴ εἶναι, ἀλλ’ ὡς ἀγαθὸς τῷ ἕαυτου
 
 λόγω καὶ αὐτῷ ὅντι θεῳ. τὴν σύμαγον διακυβερνᾶ καὶ
 
 καθίστησιν· ἵνα τῇ τοῦ λόγου ἡγεμονία καὶ προνοία καὶ δια
 
 κοσμήσει φωτιζομένη ἡ κτίσις. βεβαίως διαμένειν δυ
 
 νηται. ἅτε δὴ τοῦ ὅντως ὄντος ἐκ πατρὸς λόγου, μεταλαμ
 
 βάνουσα καὶ βοηθουμένη δι’ αὐτοῦ εἰς τὸν εἶναι· μὴ ἄρα
 
 πάθη ὅπερ ἂν ἔπαθεν, εἰ μὴ ὁ λόγος αὐτὴν ἐτηρει· λέγω
 
 δὴ τὸ μὴ εἶναι· ὅς ἐστι εἰκὼν τοῦ θεοῦ ἀόρατα πρωτότοκος
 
 πάσης κτίσεως· ὅτι δι’ αὐτοῦ καὶ ἐν αὐτῶ συνέστηκε τὰ πάντα·
 
 τά τε ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα. καὶ αὐτός ἐστιν ἡ κεφαλὴ τῆς
 
 ἐκκλησίας οἱ τῆς ἀληθείας διάκονοι διδάσκουσιν ἐν είοις
 
 γράμμασιν. αὐτὸς γοῦν ὁ παντοδυνάμενος καὶ παντέλος
 
 ἄγιος τοῦ πατρὸς λόγου. ἐπιβᾶς τοῖς λογισι καὶ πανταχοῦ
 
 τὰς ἑαυτοῦ δυνάμεις ἐφαπλωχας καὶ φωτίσας τά τε φαι
 
 νόμενα καὶ τὰ ἀόρατα. πάντα εἰς ἑαυτον συνέχει καὶ συ
 
 φέγγει· μὴ δὲν ἕρημων τῆς ἑαυτοῦ δυναμέως ἀπολελοι
 
 πέρ, ἀλλὰ πάντα καὶ διὰ παντῶν καὶ ἕκαστον ἰδία καὶ
 
 ἀθρόεως ὁμοῦ τὰ ὅλα ζωοποιῶν καὶ δαφυλάττων
 τὰς τὴν 
 τάς τε
 
 ἀρχ’ πᾶσης αἰσθητῆς οὐσίας. αἴπέρ εἰσι θερμὴ καὶ ψυχρὰ·
 
 καὶ ὑγρὰ καὶ ξηρὰ εἰς ἒν συνκεννύων ποιεὶ μὴ ἀντιστατεῖν
 
 ἀλλὰ μίαν καὶ σύμφωνον ἀποτελεῖν ἀρμονίαν δι’ αὐτὸν καὶ
 
 τὴν αὐτοῦ δυνάμιν, οὐτε τὸ πῦρ τῷ ψυχρῶ μάχεται οὔτε
 
 τω τὸ ὑγρὸν τῷ ξηρῷ· ἀλλ’ ὡς φίλα καὶ ἀδειφὰ τὰ
 
 καθ’ ἐαυτὰ ὄντα ἐναντιά συνελθόντα ὂμοῦ, τά τέ φαινό
 
 μενα ζωογονοῦσι καὶ τοῦ εἶναι τοῖς σώμασιν ἀρχαὶ γίνονται
 
 τούτῳ τῷ θεῷ λόγῳ πειθόμενα· τὰ μὲν ἐπὶ γῆς ζωογη
 
 νεῖται· τὰ δὲ ἐν οὐρανοις συνίσταται. καὶ διὰ τοῦτον θάλατ
 
 τα
 
 μὲν πᾶσα καὶ ὁ μέγας ὡκεανὸς ὄ ὅ ροις ἰδίοις ἔχουσι
 
 τὴν ἑαυτῶν κίνησιν, ἡ δὲ ξῆρᾶ πᾶσα χλοηφορεῖ
 
 καὶ κομᾶ παντοίοις καὶ διαφόροις φυτοῖς ὡς προεῖπον,
 
 καὶ ἵνα μὴ τὸ καθ’ἕκαστον ἐπὶ φανεροῖς ὁνομάζων ἐν
 
 διατρίβω. οὐδέν ἐστὶ τῶν ὄντων καὶ γινομένων, ὃ
 
 μὴ ἐνααυτῷ καὶ δι’ αὐτοῦ γέγονε καὶ ἐστηκεν. ὁ φυσις
 
 καὶ ὁ θεολόγος ἀνήρ· ἐν ἀρχὴ ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος
 
 ἢν πρὸς τὸν θεον. καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος. πάντα δι’ αὐτοῦ
 
 ἐγένετο καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν. οῖον γὰρ·
 
 εἴ τις λύραν μουσικὸς ἀρμοσάμενος, καὶ τὰ βαρέα τοῖς
 
 ὀξέσι καὶ τὰ μετὰ τοῖς ἄλλοις τῇ τέχνη συνηγογὸν
 
 ἐν τὸ σημαινόμενον μέλος ἀποτελέσμα, οὑτως καὶ
 
 ἡ τοῦ θεοῦ σοφία, τὸ ὅλον ὡς λύραν ἐπεχῶν, καὶ τὰ
 
 ἐνα έ ρι τοῖς ἐπὶ γῆς συνιγαγὼν, καὶ τα ἐν οὐρανῳ τοῖς ἐν
 
 ἀέρι. καὶ τὰ ὅλα. τοῖς κατὰ μέρος ἐπισυναπτῶν, καὶ περι
 
 άγων τῷ αὐτοῦ νεύματι καὶ θελήματι ἔνα τὸν κοσμόν
 
 καὶ μίαν τὴν τούτου τάξιν ἀποτελεῖ καλῶς καὶ ἡρμοσμένη
 
 
 αὐτὸς μὲν ἀκίνητος μενῶν παρὰ τῷ πατρι. πάντα δὲ κινῶν
 
 τῇ ἑαυτοῦ συστάσεον, ὡς ἂν ἔκαστον τῷ ἐαυτοῦ πατρὶ
 
 δοκεῖ. τὸ γὰρ παράδοξον αὐτον τῆς θεότητος, τοῦτό
 
 ἐστὶν ὅτι ἑνὶ καὶ τῷ αὐτῷ νεύματον, πάντα ὁμοῦ καὶ
 
 οὐκ ἐκ διαστηματων. ἀλλὰ ἀθροὼς ὅλα, τά τε ὀρθὰ
 
 καὶ τὰ περιφερῆ, τὰ ἄνω τὰ μέσα, τὰ κάτω τὰ ὑδρὰ
 
 τὰ ψυχρὰ τὰ θερμὰ, τὰ φαινόμενα καὶ τὰ ἀόρατα
 
 περιάγει καὶ διακοσμεῖκτα τὴν ἐκαστου φύσιν· ὁμοῦ
 
 γὰρ τῷ αὐτῷ νευμετα αὐτοῦ. τὸ μὲν ὁρθὸν ὡς ὀρθὸν
 
 τὸ δε περιφερὲς περιγεται, τὸ δὲ μέσον ὡς ἐστὶ κινεῖτα
 
 
 τὸ θερμὸν θερμαίνεται, καὶ τὸ ξηρὸν ξηραίνεται, καὶ
 
 τὰ ὅλα ὡς ἔχει φύσεως ζωοποιεῖται καὶ συνίστυται
 
 παρ’ αὐτοῦ, καὶ θαυμαστῆ τις καὶ θεῖα ᾄρμονία κα ἀπο
 
 ταλεῖται διαυτοῦ, καὶ ἵν’ ἐκ παραδείγματος τὸ τηλικοῦ
 
 τον νοηθείη, ἔστω τὸ λεγόμενον ὡς ἐν εἰκόνι χοροῦ
 
 μεγάλου. ὡς τοίνυν τοῦ χοροῦ συνεστῶτος ἐκ διαφό
 
 ρων ἀνδρῶν, παίδων, γυναικῶν καὶ γερόντων καὶ τῶν
 
 ἕτινεων, καὶ ἑνὸς τοῦ καθηγεμόνος σημαίνοντος, ἔκαστ
 
 
 μὲν κατὰ
 
 μὲν κατὰ τὴν φύσιν ἑαυτοῦ καὶ δύναμιν φωνεῖ, ὁ μὲν
 
 ὑς ἀνὴρ, καὶ δὲ παῖς ὁ δὲ γύρων, ὁ δὲ ὡς γένος,
 
 πάντες δὲ μίαν ἀποτελοῦσιν ἀρμονίαν, ἢ ὡς ἡ καθ’ ἠμᾶς
 
 ψυχῆ ἐν ταυτῶ τὰς ἐν ἡμῖν αἰσθήσεις κατὰ τὴν ἐκάστης
 
 ἐνέργειαν κινεῖ, ὥστε παρόντος πραγματ’ ἐνὸς, τὰς πάσας
 
 ὁμοῦ κινεῖσθαι· καὶ τὸν μὲν ὀφθαλμὸν ὁρᾶν, τὴν δὲ ἀκοὴν
 
 ἀκούειν, τὴν δὲ χεῖρρα ἄπτεσθαι, καὶ τὴν ὅφρησιν ἀντιλαμ
 
 βάνεσθαι, καὶ τὴν γεῦσιν γεύεσθαι· πολλάκις δὲ καὶ τ’ ἄλλα
 
 μέλη τοῦ σωματος, ὥστε καὶ τοὺς πόδας περιπατων, ἡ
 
 ἴνα καὶ τρίτω παραδείγματα τὸ λεγόμενον σημανθεῖ, ἔοικεν οἰκοδιμηθείστη μάλιστα μεγάλῃ πόλυ καὶ οἰκονο
 
 μουμένη ἐπὶ παρουσία, τοῦ καὶ ταύτην οἰκοδομήσαντος
 
 ἄρχοντος καὶ βασιλέως, ἐκείνου γὰρ πάροντος καὶ προστάτ
 
 τοντος καὶ πρὸς πάντα τὸν ὀφθαλμὸν τείνοντος, ἑπόμενοι
 
 πάντες, οἱ μεν ἐπὶ τὴν γεωργειαν· οἱ δὲ ἐπὶ τοὺς ὑδργωγοὺς
 
 ὑδρευσόμενοι σπεύδουσιν, ἄλλος δὲ ἐπισιτησόμενος
 
 προέρχεται, καὶ ὁ μὲν ἐπὶ τὴν βουλὴν βαδίζει, ὁ δὲ ἐπὶ τὴν
 
 ἐκκλησίαν εἰσέρχετα, καὶ ὁ μὲν δικαστὴς ἐπὶ τὸ δι
 
 κάζειν, ὁ δὲ ἄρχων ἐπὶ τὸ θεσμοθερεῖν· καθίσταται δὲ
 
 εὐθέως ὁ μὲν τεχνίτης ἐπὶ τὸν ἐργασ´αν ὁ δὲ ναύτης
 
 ἐπὶ τὴν θάλατταν κατέρχεται, ὅ τέκτων ἐπὶ τὸ τεκτον
 
 εύειν ὁ ἰατρὸς ἐπὶ τὴν θεραπείαν ὁ οἰκοδόμος ἐπὶ τὴν
 
 οἱκοόμην, καὶ ὁ μὲν εἰς τὸν ἀγρὸν βαδίζει, ὁ δὲ ἀπὸ τοῦ
 
 ἀγροῦ ἀνέρχετα, καὶ οἱ μὲν περὶ τὴν πάλιν ἀναστρέφονται·
 
 οἱ δὲ ἀπὸ τῆς πόλεως ἐξέρχονται, καὶ πάλιν εἰς αὐτὴν
 
 ἐπ’ανέρχονται πάντα δὲ ταῦτα τῇ παρουσία τοῦ ἑνὸς
 
 ἄροντος, καὶ τῇ τούτο διατάξει δίνονται καὶ συνίστανται
 
 κατὰ ταῦτα δη καὶ ἐπὶ τῆς συμπάσης κτίσεως κἂν
 
 μικρὸν ἤ τὸ παράδειγμα, ὄμως μείζον ιδιανοια
 
 χρὴ νοεῖν. ὑπὸ γὰρ μιᾶς ῥιπῆς νεύματός τινος τοῦ
 
 θεοῦ λόγος. ὁμοῦ τὰ πάντα διακοσμεῖται, καὶ τα οἰκεία
 
 παρ’ ἐκάστου γινεται, καὶ παρὰ πάντων ὁμοῦ μιά τάξις
 
 ἀποτ ·έλει ελεῖ ται. νεύματι γὰρ καὶ ταῖς δυνάμεσι τοῦ ἐπι
 
 στατοῦντος καὶ ἠγεμονεύοντος τῶν παντων θείου καὶ
 
 πατρικοῦ λογου οὖν ὂσμεν περιστρέφεται, ἄστρα καὶ
 
 κινεῖται, καὶ ὁ ἤλιος φαίνει, σελήνη δὲ περιπολεῖ·
 
 καὶ ἀὴρ μὲν,
 
 καὶ ἀὴρ μὲν ὑπ’ αὐτοῦ φωτίζεται. αἰθὴρ δὲ θερμαί
 
 νεται, καὶ ἄνεμοι πνέουσι τὰ ὄρη εἰς ὑψος ἀνατεια
 
 μένα ἵστενται ἡ θ αλά άλα ττα κυμαίνει καὶ τὰ ἐν αὐτῆ
 
 ζῶα τρέφεται, ἡ γῆ ἀκίνητος μένουσι καρποφορεῖ,
 
 καὶ ὁ ἄνθρωπος πλάττεται, καὶ ζῆ πάλιν καὶ θνήσκει, καὶ
 
 ἄπλῶς πάντα ψυχουται καὶ κινεῖται, τὸ πῦρ καίει, τὸ ὕδωρ
 
 ψύχει πηγαὶ ἀναβλύζουσι, ποταμοὶ πλημμυροῦσι
 
 καιροὶ καὶ ὥραι παραγίνονται, ὑετοὶ κατέρχονται· χά
 
 λαζα γίται χιὼν καὶ κρύσταλλος πήγνοται, πετεινὰ
 
 ἵπταται, ἑρπετὰ πορεύεται, ἐνυδρω νήχεται, θάλαττα
 
 πλέεται, γῆ σπείρεται, καὶ κατὰ τοὺς ἰδίους καιροὺς
 
 χλοηφορεῖ. φυτα αὔξει, καὶ τὰ μὲν νεάζει, τὰ δὲ πε
 
 παίνεται, τὰ δὲ αὔξοντα γήρασκον φθίνει, καὶ τὰ μὲν
 
 ἀφανίζεται, τὰ δὲ γεννᾶται καὶ φαίνεται. πάντα δὲ
 
 ταῦτα καὶ ἐπὶ πλείω τούτων, ἂ διὰ τὸ πλῆθος οὐκ ἰσχύ
 
 
 μὲν ἡμεῖο λόγον ὁ παραδοξοποιὸς τοῦ θεοῦ λόγος
 
 φωτίζων καὶ ζωοποιῶν τῷ ἑαυτοῦ νεύματι κινεῖ καὶ
 
 διακοσμεῖ, ἔνα τὸν κόσμον ἀποτελῶν οὐκ ἔξωθεν
 
 ἑαυτοῦ καὶ τὰς ἀόρατους δυνάμεις ἀφεὶς· καὶ γὰρ ταῦ
 
 τας οἷα δὴ αὐτῶν ποιητὴς ὑπάρχων συμπεριλαχων
 
 ἐν τοῖς ὅλοις συνέχει, καὶ ζωοποιει πάλιν τῷ ἑαυτοῦ
 
 νεύματι καὶ τῇ αὐτοῦ προνοία, καὶ τούτου οὐκ ἄν τι γε 
 
 γένοιτο πρὸς ἀπ ο ι στίαν ἐφόδιον, ὡς γὰρ τῇ αὐτου προ
 
 νοία, καὶ σώματα μὲν αὔξει. ψύχη δὲ ἡ λογικῆ κ ε ι 
 
 νεῖται, καὶ τὸ λογίζεσθαι καὶ τὸ ζῆν ἔχει. καὶ τοῦτ’ου
 
 πολλῆς ἀποδείξεως δεῖται· ὁρωμεν γὰρ τὰ γινόμενα
 
 οὕτω δὴ πάλιν αὐτὸς ὁ τοῦ θεοῦ λόγος ἑνὶ καὶ ἀπλῶ ν
 
 εὐματι τῇ ἑαυτο δυνάμει, τήν τε ὁρατὸν κόσμον καὶ
 
 τὰς ἀόρα τοὺς δυνάμεις, κινεῖ καὶ συνέχει ἑκάστω τὴν
 
 ἰδίαν ἐνεργαν ἀποδιδούς· ὥστε τὰς μὲν θείας θειο
 
 τέρ ου ω ς κινεῖσθαι, τὰς δὲ ὁρα τὰς ὥσπερ καὶ ὁρᾶται
 
 αὐτὸς δὲ ἐπὶ πάντων ἠγεμών τε καὶ βασιλεὺς καὶ σύστησις
 
 γινόμενος τῶν παντων, τὰ πάντα προς γνῶσιν καὶ δόξαν
 
 τοῦ ἑαυτοῦ πατρὸς ἐργάζεται, μονονουχι διὰ τῶν γενο
 
 
 μένων ἔργων αὐτοῦ διδάσκων καὶ λογῶν. ἐκ μεγέθους
 
 καὶ καλλονῆς κτισμάτων, ἀναλόγως ὁ γενεσιουργὸς
 
 θεωρεῖται· ὥσπερ γὰρ ἀναβλέψαντας εἰς τὸν οὐρανὸν
 
 καὶ ἰδόντας τὸν κόσμον αὐτοῦ καὶ τὸ τῶν ἀστρῶν φῶς.
 
 ἐστὶν ἐνθυμεῖσθαι τὸν ταῦτα διακοσμοῦντα λόγον.
 
 οὕτως νοοῦντας λόγον θεοῦ, νοεῖν ἐστὶν ἀνάγκη καὶ
 
 τὸν τούτου πατέρα θεόν, ἐξ ὁ ὑπροϊὼν εἰκότως τοῦ ἑαυτου
 
 πατρὸς ἑρμηνεὺς καὶ ἄγγελος λέγεται καὶ τοῦτο ἐκ τῶν
 
 καθ’ ημᾶς ἴδοι· εἰ γὰρ δὴ λόγου προϊόνος παρ’ ἀνθρώπου,
 
 ἐνθυμούμεθα τὴν τούτου πηγὴν εἶναι τὸν νοῦν, καὶ τῷ
 
 λόγω ἐπιβάλλοντες τὸν νοῦν σημαινόμενον ὁρῶμεν
 
 τῷ λογισμῷ. πολλῶ πλέον μείζονι φαντασία καὶ ἀσυν
 
 κρίτῳ ὑπεροχῆ τοῦ λόγου τὴν δύναμιν ὁρῶντες, ἔννοιαν
 
 λαμβάνομεν καὶ τοῦ ἀγαθοῦ πατρὸς αὐτοῦ, ὡς αὐτὸς ὁ
 
 σώτηρ φύσει· ὁ ἐμὲ ἐωρακὸς ἑώρακε τὸν πατέρα. ταῦτα
 
 δὲ καὶ πάντα θεόπνευστος γραφὴ φανερότερον καὶ κατὰ
 
 μεῖζον κρύπτει, ἀφ’ ὦν δὴ καὶ ἡμεῖς τεθαρρηκότος
 
 ταῦτά σοι γράφομεν, καὶ σὺ ταύταις ἐν τυνχανῶν
 
 δύνησαι τῶν λεγομένων ἔχειν τὴν πίστην. λόγος γὰρ
 
 ἐκ μειζόν αν ων βεβαιούμενος, ἀναντίρρητον ἔχει τὴν
 
 ἀπόδειξιν· ἄνωθεν τοίνυν περὶ τῆς τῶν εἰδώλων ἀναι
 
 ρεσίσως σ προηφαλίζετο τὸν ἰουδαιῶν λαὸν ὁ θεῖος λόγος
 
 λεγὼν, οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἰδώλον, οὐ δὲ παντὸς ἁμοίο
 
 ὼμὰ ὅσα ἐν τῷ οὐρὰνῳ ἄν ῳ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς κάτω. τὴν
 
 δὲ αἰτίαν τῆς τοῦτων κα τ θ αιρέ σεως ἐτέρω σημαίνων λέγῶν
 
 τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνῶν ἀργύριον καὶ χρύσιον ἔργα
 
 χειρῶν ἀνθρώπων. στόμα ἔχουσι καὶ οὐ λαλήσουσιν,
 
 ὀφθαλμοὺς ἔχουσι καὶ οὐκ ὄψονται, ὥτα ἔχουσι, καὶ
 
 οὐκ ἀκούονται, χείρας ἔχουσι, καὶ οὐ ψηλαφήσουσι
 
 πόδας ἔχουσι, καὶ οὐ περιπατήσουσι, οὐ σερσιώπηκε
 
 δὲ τὴν περὶ τῆς κτίσεως διδασκαλίαν, ἀλλὰ καὶ μάλα εἰδῶς
 
 αὐτῶν τὸ κάλλος, ἴνα μή τινες τῷ κάλλει τουτῶν ἀπο
 
 βλέψαντες οὐχ’ ὡς ἔργα θεοῦ, ἀλλ’ ὡς θεοὺς θρησ
 
 κεύσουσι, προσφαλίζεται τοῦς ἀνθρώπους λογῶν,
 
 καὶ μὴ ἀναβλέψας τοῖς ὀφθαλμοῖς καὶ ἰδὼν τὸν ἤλιον
 
 καὶ τὴν σελήνην, καὶ πάντα τὸν κόσμον τοῦ οὐράνου,
 
 πλανηθεὶς προς κυνησεις αὐτοῖς. ἂ ἀπένειμε κύριος
 
 ὁ θεός σου πᾶν ἐν τοῖς ἔθνισι τοῖς ὑπὸ κατω τοῦ οὐ
 
 ράνου, ἀπένειμε δὲ οὐκ εἰς τὸ εἶναι θεοὺς αὐτοῖς
 
 αὐτὰ· ἀλλ’ ἔνα τῇ τουτῶν ἐνεργεία γινώσκωσι
 
 δι ἀπὸ τοὺς ἐθνοὺς, τὸν τῶν παντῶν δημιουργὸν
 
 ὥσπερ εἴρηται. ὁ γὰρ ἰουδαιῶν πάλαι λαὸς, κατὰ
 
 πλεῖον εἴχε τὴν διδασκαλίαν, ὅ τιμη μόνον ἐκ τῶν
 
 τῆς κτίσεως ἔργων, ἀλλὰ καὶ ἐκ τῶν θειῶν γραφῶν
 
 εἴχον τὴν περὶ θεοῦ γνῶσιν, καὶ καθόλου δε τοὺς
 
 ἀνθρώπους, ἀπὸ τῆς περὶ τὰ εἴδώλα πλάνης, καὶ
 
 ἀλόγου φαντασίας, ἀφέλκων ἔφη· οὐκ ἴσονταί
 
 σοι θεοὶ ἔτεροι· πλὴν ἐμοῦ, οὐχ’ ὡς ὄντων δε θεῶν
 
 ἅλλων κωλύει τούτους αὐτοὺς ἔχον, ἀλλ’ ἔ ἴ να
 
 μήτις τὸν ἀληθινὸν ἀποστραφεὶς θεὸν ἑαυτῶ
 
 τὰ μὴ ὄντα θεοποιειν ἄρξηται· ὁποίοί εἰσεν οἱ παρὰ
 
 ποιητ ους αῖς καὶ συγγραφεῦσιν ὁνομασθέντες καὶ δειχ
 
 θέντες οὐκ ὄντες θεοὶ, καὶ αὐτὴ δὲ ἡ λέξις τὸ
 
 μὴ εἶναι αὐτοὺς θεοὺς δείκνισι, δι’ ἧς ἔφη;
 
 οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἔτεροι, ὅπερ ἐπὶ μέλλοντος σημαί
 
 νεται, τὸ δὲ ἐπὶ μέλλουσι γινόμενον, οὐκ ἐστὶ τότε ὅτε
 
 ταῦτα λέγεται. ἀρ’ οὖν ἀν ελῷν ἐθνῶν ἢ εἰδώλων
 
 ἀθεότητα σεσιώπηεν ἡ ἔνθεος διδασκαλία, καὶ
 
 ἁπλως ἀφῆκε τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος, ἄμοιρὸν
 
 τῆς τοῦ θείου γενέσεως φέρεσθαι, οὐχί γε, ἀλλὰ καὶ
 
 προ ἄπαντα τῇ διανοία λέγουσι, ἄκουε ἰσραὴλ
 
 κύριος ὁ θεός σου, κύριος εἷς ἐστὶ. καὶ πάλιν, ἀγαπήσεις
 
 κύριον τὸν θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου, καὶ ἐν ὅλῃ
 
 τῇ ἰσχύϊ σου. καὶ κύριον τὸν θεόν σου προσκυνήσεις
 
 καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις, καὶ πρὸς αὐτῶ κολληθήση
 
 ὅτι δὲ καὶ ἡ διὰ παντων καὶ ἡ εἰς πάντα τοῦ λόγου πρό
 
 νοια καὶ διακόσμησις, ἀπὸ πᾶσης θεοπνεύστου γραφῆς
 
 μαρτυρεῖται, ἀρκεῖ τὰ νῦν λεγόμενα δεῖξαι τοῦ λόγ
 
 
 τὴν πίστιν, ἧ ἔφα, οἱ θέολογοί ἄνδρες, ἐθεμελίωσας
 
 τὴν γὴν καὶ διαμένει τῇ διὰ τάξει σου, διαμένει ἡ ἡ
 
 μέρα, καὶ πάλιν, ψάλλιται τῷ θεῷ ἡμῶν τῷ περιβάλ
 
 λοντι τὸν οὐρανον ἐν νεφέλαις, τῷ ἑτοιμάζοντι τῇ
 
 γῇ ὑετὴν, τῷ ἐξανατέλλοντι ἐν ὄσεσι χόρτον, καὶ
 
 χλόην τῆ δουλεία τῶν ἀνθρώπων, καὶ διδόντι τοῖς κτήνεσι
 
 τροφήν, διάτινος δὲ δίδωσιν ἥ δι’ οὔ καὶ πάντα γέγονε, δι’ αὐτοῦ
 
 καὶ ἡ τῶν παντων ἀκολούθως ἐστὶ πρόνοια. τίς οὖν ἂν εἴη
 
 οὗτος, ἢ, ὁ τοῦ θεοῦ λόγος, περὶ οὗ ἐν ἑτέρῳ λέγεται· τῷ
 
 λόγῳ κυριου οἱ οὔρανοι ἐστερεώθηεν, καὶ τῷ πνεύματι τοῦ
 
 στώματος αὐτοῦ πᾶσιν ἡ δύναμις αὐτῶν. καὶ γὰρ τὰ πάντα
 
 ἐν αὐτῷ καὶ δι’ αὐτοῦ γενόμενα διαλεγεται, ἀφ’ ῶν καὶ
 
 ἡμᾶς πείθει λέγουσι, αὐτὸς εἶπε καὶ ἐγενήθεεαν, αὐτος ἐνε
 
 τείλατο καὶ ἐκτίσθιεν, ὡς καὶ μωσῆς ἐν ἀρχῇ τῆς κοσμο
 
 ποιίας βεβαιοῖ τὸ λεγόμενον λεγὼν, εἶπεν ὁ θεὸς ποιή
 
 σαμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμητέραν καὶ καθ’ ὁμοίωσιν
 
 ἐπεὶ καὶ τὴν οὐράνου καὶ γῆς καὶ παντων ὑφιστὰς γένεσιν
 
 αὐτῶ εἶπαν ὁ πατήρ, γεσηθήτω ὁ οὐρανὸς καὶ συναχθή
 
 τω τὰ ὕδατα, καὶ ὀφθήτω ἡ ξήρα, καὶ εξαγαγέτω ἡ γῆ
 
 βοτάνην χόρτου καὶ πᾶν ζῶον, ἀφ’ ὦν καὶ ἰουδαίους ἄν τις
 
 ἐλάνξοιεν, οὐ γνησίως ἐφιστάνοντας ταῖς γραφαῖς, τίνι
 
 γὰρ ἄν τις εἴποι πρὸς αὐτοὺς ὁμίλει ὁ θεὸς ἵνα καὶ προστάττων
 
 λαλεῖ· εἰ μὲν οὖν τοῖς γινομένοις προσέταττε καὶ ὁμίλει,
 
 περιττὸς ἦν ὁ λόγος, οὔπω γὰρ ἦν ἀλλ’ ἔλλε γίνεσθαι,
 
 οὐδεὶς δὲ τῷ μὴ ὄντι λαλεῖ· οὐδὲ εἰς τὸ γενέσθαι τῷ μὴ
 
 δέπω γινόμένα προστάττει καὶ λαλεῖ, εἰ γὰρ τοῖς ἐσομένοις
 
 προσέταττεν ὁ θεὸς, ἕδει λεγειν αὐτὸν γινοῦ οὔρανε, καὶ
 
 γινοῦ γῆ, καὶ ἔξελθε βοτάνη καὶ ποιήθητι ἄνθρωπε νῆν δὲ
 
 τοῦτο μὲν οὐκ ἐποίησε, προστάττει δὲ λεγὼν, ποιήσωμον
 
 ἄνθρωπον, καὶ, ἐξελθέτω βοτάνη, ἀφ’ ὧν δείκνυται θεὸς ὢν
 
 πλησίον τινὶ διαλεγόμενος περὶ τούτων. οὐκ οῦν ἀνάγκη
 
 συνεῖναί τινα τούτω· ᾧ καὶ ὁμιλῶν ἐποίει τὰ ὅλα, τίς
 
 οὖν ἂν εἴη, εἰ μὴ ὁ τούτου λόγος, τίνι γὰρ ἀντις φαίη
 
 θεὸν ὁμελεῖν, ἢ τῷ ἑαυτα λόγῳ· ἢ τίς τούτω συνῆν ποι
 
 οῦντι τὴν γενιτὴν πᾶν οὐσίαν, ἢ, ἡ τούτου σοφία ἡ λέ
 
 γουσι, ἡνίκα ἐποίει τὸν οὔρανον καὶ τὴν γὴν συμπαρή
 
 μενη αὐτῶ, ἐν δὲ τῆ οὐράνου καὶ γῆς ὁνομασία, πάντα
 
 τὰ ἐν οὐρανῷ καὶ γῆ γενητὰ συμπεριλαμβάνει, σὺνων
 
 δὲ ὡς σοφία καὶ ὡς λόγος τὸν πατέρα βλέπων, ἐδημιούρ
 
 γει τὸ πᾶν καὶ συνίστη καὶ διεκόσμει δύναμις δὲ ὢν τοῦ
 
 πατρὸς, ὄλα εἰς τὸ εἶναι ἰσχυροποίει ἧ ἔφη καὶ ὁ σωτηρ,
 
 πάντα ὅσα βλέπω τὸν πατέρα ποιοῦντα, κἀγὼ ὁμοίως ποιῶ·
 
 δι’ αὐτοῦ δὲ καὶ εἰς αὐτὸν τὰ πάντα γεγονεῖν οἱ ἰεροὶ αὐτοῦ
 
 διδάσκουσι μαθήται, καὶ ὅτι ἄγαθος ἐξ ἀγαθοῦ γένη
 
 καὶ ἀληθινὸς ὑὸς ὑπάρχων. δύναμις ἐστὶ τοῦ πατρὸς καὶ σοφία
 
 καὶ λόγος, οὐ κατὰ μετεχὴν ταῦτα ὤν, οὐδ’ ἐξώθεν ἐπιγινο
 
 μένων τουτῶν αὐτω κατὰ τοὺς αὐτοὺς μετέχοντα καὶ
 
 σοφιζομένους, δι’ αὐτοῦ, καὶ δυνατοὺς καὶ λογικοὺς ἐν αὐτῶ
 
 γινομένους, ἀλλ’ αυτοσοφία, αὐτολόγος, αὐτοδύναμις
 
 ἰδιά τοῦ πατρὸς ἐστὶ, αὐτοφῶς, αὐτοαλήθεια, αὐτοδι
 
 καιοσύνη, αὐτο ἀρετή, καὶ μενὴ, καὶ χαρακτὴρ, καὶ ἀπαγ
 
 καὶ εἰκὼν καὶ συνε χ λθ όντι φράσαι καρπὸς παντέλειος τοῦ
 
 πατρὸς ὑπάρχων, καὶ μόνος ἐστὶν υἱὸς· εἰκὼν ἀπαράλλακτος
 
 τοῦ πατρὸς, τίς οὖν ἄν τις ἐξαριθμήσεις τὸν πατέρα ἴ ἵ να
 
 
 καὶ τοῦ λόγου τούτου τὰς δυνάμεις ἐξεύροι, ἐστὶ γὰρ ἕσπ
 
 
 τοῦ πατρὸς λόγος καὶ σοφία, οὐτω καὶ τοῖς γενιτοῖς συνκα
 ταβαίνων, γίνεται πρὸς τὴν τοῦ γεννήτατος γνῶσιν καὶ
 
 ἔννοιαν αὐτοαγιασμὸς καὶ αὐτοζωή, θύρα καὶ ποιμὴν καὶ
 
 ὁδός, βασιλεὺς καὶ ἠγεμὼν καὶ ἐπὶ πᾶσι σωτηρ καὶ ζωοπο
 
 ὸς, φῶς καὶ πρόνοια τῶν πάν θ τ ων· τοιοῦτον ἀρ’ ἀγαθὸν
 
 καὶ δημιουργὸν υἱὸν ἔχων ἐξ ἑαυτοῦ ὁ πατηρ, οὐκ ἀφαν
 
 
 αὐτὸν τοῖς γενητοῖς ἀπέκρυψεν, ἀλλὰ καὶ ὁσ’ημέραι τοῦ
 
 τον ἀποκαλύπτει τοῦ πᾶσι διὰ τῆς τῶν παντῶν δι’ αὐτοῦ
 
 σιστάσεως καὶ ζωῆς, ἐν αὐτῷ δὲ καὶ δι’ αὐτοῦ καὶ ἑαυτὸν ἐμ
 
 φαίνει, καθὼς ὁ σώτηρ ἔφη, ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ, καὶ
 
 ὁ πατηρ ἐν ἐμοί. ὥστἐξἀνάγκης εἶναι τὸν λεγον ἐν τῷ
 
 γεννήσαντι καὶ τὸν γεννηθίτον σὺν τῷ πατρὶ διαικο
 
 νίζων, τούτων δὲ οὔτως ἐχόντων καὶ οὐδενὸς ἐξώθεν
 
 αὐτοῦ τυνχάνοντος, ἀλλὰ καὶ οὐράνου καὶ γῆς καὶ παντων
 
 τῶν ἐν αὐτοῖς ἐξηρτημένων αὐτου, ὅμως ἄνθρωποι
 
 παράφρονες παρακυωνισαμένοι τὴν πρὸς τοῦτον γνώ
 
 σιν καὶ εὐσέβειαν τὰ οὐκ ὄντα πρὸς τῶν ὄντων ἐτίμη
 
 σεν καὶ ἀντὶ τοῦ ὄντως ὄντος θεοῦ, τὰ μὴ ὄντα ἐθεο
 ποίησεν τῇ κτίσει παρὰ τὸν κτίσαντα λατρεύσαν
 
 τες πρᾶγμα πάσχοντες ἀνόητον καὶ δυοσεβές. ὅμοιν
 
 γὰρ ὡς εἴ τις τὰ ἔργα πρὸ τοῦ τεχνίτ θαυμάσειε, καὶ
 
 τὰ ἐν τῆ πόλη δημιουργήμετα καταπλαγεὶς,
 
 τὸν τοῦτων
 
 τὸν τοῦτων δημιουργὸν καταπατήη. ἢ ὡς εἴ τις τὸ μεν
 
 μουσικὸν ὄργανον ἐπαινείη τὸν δὲ συνθέντον καὶ ἀρμο
 
 σάμενον ἐκβάλοι, ἄφρονες καὶ πολὺ τῶν ὀφθαλμῶν
 
 πεπηρωμένοι, πῶς γὰρ ἂν ἔγνωσαν ὅλως οἰκοδομεῖν,
 
 ἲν’αῦ ἢ λύραν, μὴ οὐχὶ τοῦ ναυπάγοῦ ἐργασαμένου
 
 καὶ τοῦ ἀρχιτεκτονος οἰκοδομήσαντος, καὶ τοῦ μουσικοῦ
 
 συνθέντος, ὥσπερ οὖν ὁ ταῦτα λογιζόμενος μαίνεται
 
 καὶ ὑπερέκεινα πάσης μανίας ἐστὶν, οὐτως οὔ μοὶ δο
 
 κοῦσιν ὑγιαίνειν τὴν διάνοιαν οἱ τὸν θεὸν μὴ ἐπιγι
 
 νώσκοντες, καὶ τὸν τούτοῦ λόγον μὴ θρησκεύοντες,
 
 τὸν σωτήρα τῶν παν θ τ ῶν, τὸν κ ύριο υριό ν ἡμῶν ἰησοῦν χριστὸν,
 
 δι’ οὕ τὰ πάντα ὁ πατὴρ διακοσμεῖ καὶ συνέχει καὶ προ
 
 νοεῖται τῶν ὅλων. εἰς ὃν σὺ τὴν πίστιν ἔχων καὶ τὸ θεο
 
 φιλὲς ὧ φιλόχριστε· χαῖρε καὶ εὔελπις γίνου, ὅτι· τῆς
 
 εἰς αὐτὸν πίστεως καὶ εὐσεβείας, άθανασία καὶ βασιλεία
 
 οὐράνων ἐστὶν ὁ καρπός. μόνον ἐὰν κατὰ τοὺς αὐτοῦ
 
 νόμους ἡ ψυχὴ κεκοσμημένη γίνηται· ὥσπερ γὰρ τοῖς
 
 καταὐτὸν πολιτεύομενου ἐστὶ τὸ ἔπαθλον ζωὴ αἰώνιος,
 
 οὕτω τοῖς τὴν ἐναντίαν καὶ μὴ τὴν τῆς ἀρετῆς ἀτραπὸν
 
 ὁδεύουσιν, αἰσχύνη μεγάλη καὶ κίνδυνος ἀσύγγωστος
 
 ἐν ἡμέρα κρίσεως, ὅτι καίτοι γνόντες τὴν τῆς ἀλη
 
 θείας ὁδὸν, ἐναντίως ὧ ἔγνωσαν ἔπραξαν.
 
 τέλος τοῦ βιβλίου τοῦ ἀγίου ἀθανασίου
 
 κατὰ εἰδώλων, καὶ τοὺς τῶν ἑλλήνων θεοὺς.