Εἰς τὸ τέλος, ὑπὲρ Μαελέθ, συνέσεως τῷ Δαυίδ . Εἶπεν ἄφρων ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ· οὐκ ἔστιν θεός· διεφθάρησαν καὶ ἐβδελύχθησαν ἐβλελύχθησαν ἐν ἀνομίαις, οὐκ ἔστιν ποιῶν ἀγαθόν. Ὁ μὲν ν ἐξομολόγησιν τρόπου μεταγινώσκοντος, ἐφ’ οἷς ἥμαρτεν, περιεῖχεν· εἶχεν ἡμαρτηκότος ὁ δ’ ἑξῆς αὐτῷ ἀπόνοιαν εἶχε τοῦ ἐν κακίᾳ δυνατοῦ καὶ ἀθέου τρόπου ὁποῖόν τε τοῦτον διεδέχετο τὸ τέλος καὶ ὁποῖον τὸν πρότερον· τῷ μὲν γὰρ καυχησαμένῳ ἐπὶ τοῖς ἑαυτοῦ κακοῖς ἐλέγετο· διὰ τοῦτο ὁ θεὸς καθελεῖ σε εἰς τέλος ἐκτίλαι σε καὶ μεταναστεύσαι σε ἀπὸ σκηνώματος, ἐκ προσώπου δὲ τοῦ ἐξομολογησαμένου ἐπήγετο ἑξῆς τό· ἐγὼ δὲ ὡσεὶ ἐλαία κατάκαρπος ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ θεοῦ ἤλπισα ἐπὶ τὸ ἔλεος τοῦ θεοῦ εἰς τὸν αἰῶνα . Ὁ δὲ παρὼν οὐκ ὢν ψαλμός, οὐ οὐδὲ γὰρ οὕτως ἐπιγέγραπται, ἀλλ’ οὐδὲ ᾠδὴ οὐδέ τι τῶν τοιούτων προφητείαν γὰρ περιέχει τῆς σωτηρίου θεοφανείας θεοφανίας , ἣν πολλοὶ προφῆται καὶ δίκαιοι ἐπεθύμησαν ἰδεῖν , ὥσπερ οὖν καὶ ὁ μετὰ χεῖρας ἐπὶ τῇ ἐπὶ γὰρ τῇ ἐπὶ τῇ γὰρ πάντων ἀνθρώπων διαπτώσει, καὶ ὥσπερ ἐπὶ κοινῷ ναυαγίῳ εὐχόμενος ἐρχόμενος ἐρχομένῳ ἐρχομένη καὶ λέγων φησί · τίς δώσει ἐκ Σιὼν τὸ σωτήριον τοῦ Ἰσραήλ ; ἐν τῷ ἐπιστρέψαι κύριον τὴν αἰχμαλωσίαν τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἀγαλλιάσεται Ἰακὼβ καὶ εὐφρανθήσεται Ἰσραήλ . καὶ τὰ ἑξῆς Ὅ τε γὰρ ἐξομολογούμενος καὶ ἐξαγορεύων τὰ ἑαυτοῦ ἁμαρτήματα διὰ τῆς σωτηρίου θεοφανείας καθάρσεως ἔμελλεν τεύξεσθαι, ὅ τε ἄθεος ἐν ἀνθρώποις καὶ ἐν κακίᾳ δυνατὸς δυνατὸς ἐν κακίᾳ τρόπος οὐδ’ οὐκ ἄλλως οἷός τε ἦν ἢ διὰ μόνου τοῦ σωτῆρος θεραπείας τυχεῖν, τοῦ καὶ τὰ ἀνίατα τῆς ψυχῆς πάθη ἰάσασθαι ἰᾶσθαι δυναμένου. Καὶ ταῦτα μὲν εἰς τὴν ἀκολουθίαν εἰρήσθω· σημειώσῃ δέ, ὅτι δεύτερον ἤδη δὲ ἡ προκειμένη προφητεία ἔγκειται τῇ τῷ βίβλῳ τῶν Ψαλμῶν · ἐν μὲν τῷ πρώτῳ προκειμένῳ μέρει κατὰ τὸν ιγ , ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ δευτέρῳ μέρει κατὰ τὰ προκείμενα. σχεδὸν γὰρ αὐτοῖς ῥήμασιν ἀπ’ ἀρχῆς μέχρι τέλους καὶ ὁ ιγ ὁμοίως ἔχει τῷ παρόντι· ἀρχόμενος μὲν ἀπὸ τοῦ· εἶπεν ἄφρων ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ· οὐκ ἔστι θεός, τελευτῶν δὲ εἰς τό· τίς δώσει ἐκ Σιὼν τὸ σωτήριον τοῦ Ἰσραήλ ; ἐν τῷ ἐπιστρέψαι κύριον τὴν αἰχμαλωσίαν τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἀγαλλιάσεται Ἰακὼβ καὶ εὐφρανθήσεται Ἰσραήλ . Βραχεῖαι δὲ γὰρ λέξεις τὴν ἐν ἀμφοτέροις διαφορὰν ἐργάζονται. ἐν μὲν γὰρ τῇ προγραφῇ ὁ μὲν ιγ εἰς τὸ τέλος τῷ Δαυὶδ ἐλέγετο· ὁ δὲ παρὼν ἔχει μὲν τὴν αὐτὴν ῥῆσιν, πλεονάζει δὲ ἐν τῷ λέγειν· ὑπὲρ Μαελὲθ συνέσεως . τὸ δὲ ὑπὲρ Μαελὲθ συνέσεως ἐπιγεγράφθαι ὁ μὲν Ἀκύλας ἐπὶ χορείᾳ ἡρμήνευσεν, ὁ δὲ Σύμμαχος διὰ χοροῦ , ὁ δὲ Θεοδοτίων ὑπὲρ τῆς χορείας καὶ ἡ πέμπτη ἔκδοσις ὡσαύτως. ἀναγκαίως δὲ πρόσκειται τὸ συνέσεως , ἐπειδήπερ συνέσεως ἡμῖν συνέσεως γὰρ ἡμῖν δεῖ πρὸς τὸ νοῆσαι γνῶναι , τίς ἐστιν ἡ χορεία ἡ διὰ τῆς προγραφῆς δηλουμένη, καὶ τίς ὁ λόγος, καθ’ ὃν ἅπαξ προλεχθείσης τῆς προφη­τείας κατὰ τὸν ιγ ἐν τῷ ιγ´ ψαλμῷ δεύτερον ἐνταῦθα παρείληπται. τὸ δὲ εἰς εἰς τὸ τέλος ἐν ἀμφοτέροις κείμενον σημαντικὸν ἂν εἴη ἐστι τοῦ χρόνου, καθ’ ὃν ἤμελλεν ἔμελεν ἀποτελεῖσθαι ἐπιτελεῖσθαι τὰ προφη­τευόμενα· γὰρ ἐπειδόπερ sic ἐπειδὴ γὰρ κατὰ τὴν συντέλειαν τοῦ αἰῶνος ἔμελλε πληροῦσθαι τὰ προφητευόμενα τὸ γὰρ σωτήριον τοῦ θεοῦ ἐπιφανὲν τοῖς ἐπὶ γῆς ἀνθρώποις χορείαν συνεστήσατο τὴν ἐξ ἁπάντων τῶν ἐθνῶν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ αὐτοῦ χορείαν συγκροτουμένην εἰς ὕμνους καὶ δοξολογίας τοῦ αὐτοῦ πατρός, εἰκότως ἐπὶ σύνεσιν ἡμᾶς ταύτης τῆς χορείας ὁ λόγος παρορμᾷ. Καὶ ὅρα τὸ παράδοξον· προγράφει μὲν γὰρ ὑπὲρ τῆς χορείας ἢ ὑπὲρ τοῦ χοροῦ , εἰσάγει δὲ οὐδένα ἐπὶ γῆς ἄνθρωπον ἀγαθὸν οὐδὲ ποιοῦντα χρηστότητα ἕως ἑνὸς λέγων ἑξῆς· κύριος ἐκ τοῦ οὐρανοῦ διέκυψεν ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων τοῦ ἰδεῖν, εἰ ἔστιν συνιὼν ἢ ἐκζητῶν τὸν θεόν. πάντες ἐξέκλιναν, ἅμα ἠχρειώθησαν, οὐκ ἔστι ποιῶν ἀγαθόν, οὐκ ἔστιν ἕως ἑνός. Εἰ δὲ οὖν τοιαῦτα ἦν τὰ ἐν ἀνθρώποις ὡς μηδένα ἀγαθὸν εὑρίσκεσθαι ἐν τοῖς υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων , πῶς ὑπὲρ τῆς χορείας τὰ τῆς προγραφῆς λέγεσθαι σημαίνει; ἀλλ’ ἐρεῖς, ὅτι, ἐπειδὴ πάντες ἐξέκλιναν ἕως ἑνὸς διεφθάρησάν τε οἱ ἐπὶ γῆς καὶ ἐβδελύχθησαν ἐν ἀνομίαις , εἰκότως ὁ προφήτης ἐπηύξατο ἐν τοῖς μετὰ ταῦτα εἰπών· τίς δώσει ἐκ Σιὼν τὸ σωτήριον τοῦ Ἰσραήλ ; ἐν τῷ ἐπιστρέψαι κύριον τὴν αἰχμαλωσίαν τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἀγαλλιάσεται Ἰακὼβ καὶ εὐφρανθήσεται Ἰσραήλ . Συνεῖδεν γὰρ τῇ προγνώσει τοῦ πνεύματος τοῦ προφητικοῦ, ὡς ἄρα διὰ τοῦ σωτηρίου ἤμελλεν ἡ αἰχμαλωσία τοῦ λαοῦ θεοῦ λαοῦ θεοῦ ἐπιστρέφειν καὶ ἐλευθεροῦσθαι τῆς τῶν πολεμίων δυναστείας, ὧν ἐπιτελουμένων ἡ τοῦ θεοῦ χορεία συνίστατο ἐξ αὐτῶν ἐκείνων τῶν ἐλευθερουμένων τῆς αἰχμαλωσίας. εἰκότως οὖν εἰς τὸ τέλος ἀναπέμπεται τὰ λεγόμενα καὶ ὑπὲρ Μαελέθ , τουτέστιν ὑπὲρ τῆς χορείας , λέλεκται, ὡσεὶ σαφέστερον ἡρμήνευτο· ὑπὲρ τῶν ἐλευθερωθησομένων τῆς αἰχμα­λωσίας· διόπερ καὶ εἰς σύνεσιν ἡμᾶς ἀναπέμπει. Εἴρηται δὲ τῷ Δαυὶδ ἡ προφητεία ὑπ’ αὐτοῦ λεχθεῖσα· διὸ παρὰ τοῖς λοιποῖς ἑρμηνευταῖς τοῦ Δαυὶδ ἐπιγέγραπται. καὶ ἔστιν εἰπεῖν ὡς ἄρα αὐτὸς ὁ Δαυὶδ προφήσας τό· ἐγὼ δὲ ὡσεὶ ἐλαία κατάκαρπος ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ θεοῦ ἤλπισα ἐπὶ τὸ ἔλεος τοῦ θεοῦ, οὐκ ἄλλως τεύξεσθαι τοῦ ἐλέους ἠπίστατο ἢ διὰ τοῦ προφητευομένου σωτηρίου · διὸ ἐν μὲν τῷ ν ἔλεγεν· ἀπόδος μοι τὴν ἀγαλλίασιν τοῦ σωτηρίου σου, ἐν δὲ τῷ προκειμένῳ· τίς δώσει ἐκ Σιὼν τὸ σωτήριον τοῦ Ἰσραήλ ; ηὔχετο γὰρ καὶ αὐτῷ δοθῆναι τὸ κοινὸν ἀγαθόν. Καὶ ὁ ιγ δὲ πρὸς τὸν πρὸ αὐτοῦ, λέγω δὲ τὸν ιβ , πολλὴν εἶχεν ἀκολουθίαν· εὐξάμενος γὰρ ἐν τῷ ιβ ὁ αὐτὸς καὶ εἰπών· ἕως πότε, κύριε, ἐπιλήσῃ μου εἰς τέλος; ἕως πότε ἀποστρέφεις τὸ πρόσωπόν σου ἀπ’ ἐμοῦ; καὶ τὰ τούτοις ἑξῆς, συνάψας ἐπιλέγει· ἐγὼ δὲ ἐπὶ τῷ ἐλέει σου ἤλπισα, ἀγαλλιάσεται ἡ καρδία μου ἐπὶ τῷ σωτηρίῳ σου· Καὶ ἐπειδήπερ ἐμνημόνευσε τοῦ σωτηρίου ἐν τῷ ιβ , ἐν τῷ ιγ ἀκολούθως φησίν· τίς δώσει ἐκ Σιὼν τὸ σωτήριον τοῦ Ἰσραήλ ; Ἡ μὲν οὖν προγραφὴ πολλῆς συνέσεως δεομένη ὑπὲρ τῆς χορείας ἐλέγετο τῆς μελλούσης διὰ τοῦ σωτηρίου συνίστασθαι ἐν ἀνθρώποις· ἥτις ἔργῳ ἐπετελέσθη μετὰ τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ , δι’ οὗ καθ’ ὅλης τῆς οἰκου­μένης μία συνέστη τῷ θεῷ χορεία , οἵα οὐδεπώποτε, ἡ καθολικὴ τοῦ θεοῦ ἐκκλη­σία ἐπὶ τὴν ἀρραγῆ καὶ ἄσειστον πέτραν τοῦ σωτηρίου λόγου τεθεμελιωμένη. τὰ δὲ ἐν ἀρχῇ τῆς προφητείας λεγόμενα ἁπάντων τῶν ἐπὶ γῆς ἀνθρώπων ὥσπερ τι ναυάγιον εἰσάγει· εἶπεν γάρ· φησὶν ἄφρων ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ· οὐκ ἔστιν θεός. διεφθάρησαν καὶ ἐβδελύχθησαν ἐν ἀνομίᾳ· οὐκ ἔστι ποιῶν ἀγαθόν. Τὰ αὐτὰ δὲ καὶ ἐν τῷ ιγ ἐδηλοῦτο,, μάλιστα κατὰ τὴν Ἑβραϊκὴν γλῶσσαν, ἐν ᾗ αἱ αὐταὶ λέξεις ἐμφέρονται καὶ τὰ αὐτὰ στοιχεῖα ἐν ἀμφοτέροις, αὐταῖς λέξεσι καὶ στοιχείοις εἰ καὶ τὰ μάλιστα τὰ τῆς παρ’ ἡμῖν ἑρμηνείας λέξεις τινὰς ἐνηλλαγμένας περιέχειν δοκεῖ· ἀντὶ γὰρ τοῦ· διέφθειραν καὶ ἐβδελύχθησαν ἐν ἀνομίᾳ ἐπιτηδεύμασι , ὁ ιγ · διεφθάρησαν καὶ ἐβδελύχθησαν ἐν ἐπιτηδεύμασιν, καὶ πάλιν ἀντὶ τοῦ· οὐκ ἔστιν ποιῶν ἀγαθόν, οὐκ ἔστι ποιῶν χρηστότητα , περιέχει· ἐκεῖ γὰρ διεφθάρησαν καὶ ἐβδελύχθησαν ἐν ἐπιτηδεύμασιν ἔχει, ἐνταῦθα δέ· διεφθάρησαν καὶ ἐβδελύχθησαν ἐν ἀνομίαις παρὰ γὰρ δὲ τοὺς ἑρμηνεύσαντας ἡ ἐναλλαγὴ φέρεται. Σημαίνει δὲ διὰ τούτων ὁ λόγος τὴν ἔκπτωσιν τῶν κοινῶν περὶ θεοῦ ἐννοιῶν καὶ τὸν δυσσεβῆ καὶ ἄθεον λογισμὸν τῆς ἀνθρωπότητος ἁπάσης πρὸ τῆς τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφανείας ἐπικρατήσαντα. τοῦ γὰρ θεοῦ ταῖς κοιναῖς ἐννοίαις ἀγαθὰ σπέρματα τῆς περὶ αὐτοῦ γνώσεως καταβαλλομένου, τοσαύτη ὡς αὐτή ὡσαύτη τις κατέσχεν διαστροφὴ πάντα τὸν ἐν ἀνθρώποις ἄφρονα ὡς δόξαν ἄθεον ἐν τῷ ἑαυτοῦ λογισμῷ κτήσασθαι, καὶ ὅτι μηδεὶς ἔστιν μηδὲ ὑφέστηκεν ἐν τῷ παντὶ ὁ θεὸς διανοηθῆναι. Οὗτος μὲν οὖν ἀληθῶς ἄθεός τις ἦν καὶ παντελῶς ἄφρων , οὔτε πρόνοιαν τὰ πάντα ἐφορῶσαν οὔτε νοῦν τὸν καθόλου οὔτε τὴν ἐπέκεινα τῶν ὅλων οὐσίαν τὴν ἁπάντων ποιητικὴν ὑφεστάναι ὁριζόμενος· οἱ δὲ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων πολυθέῳ πλάνῃ τῇ κατὰ τὴν εἰδωλολατρείαν ἑαυτοὺς ἐκδόντες ἑτέρῳ ἀφροσύνης τρόπῳ εἰς ἀθεότητα πεπτώκασιν· οἳ καὶ αὐτοὶ διέφθειραν καὶ ὡς διέφθειραν καὶ ὡς διέσπειραν τὰ σπαρέντα ἐν αὐτοῖς ὑγιῆ περὶ θεοῦ σπέρματα σπέρματος σπέρματα περὶ θεοῦ σπέρματα ὑγιῆ καὶ τῇ τῶν νεκρῶν εἰδώλων βδελυρίᾳ βδελυρῶν εἰδώλων λατρείᾳ βδελυρῶν εἰδωλατρείᾳ ἑαυτοὺς παραδεδώκασιν τὰ ἄτιμα καὶ ἀληθῶς βδελύγματα σεβασθέντες. διὸ εἴρηται· διέφθειραν καὶ ἐβδελύχθησαν ἐν ἀνομίᾳ· ὃ δὴ σαφέστερον ἡρμήνευσεν ὁ Σύμμαχος εἰπών· διεφθάρησαν καὶ βδελυρίαν ἐπετήδευσαν μετὰ ἀδικίας· ἐπετή δευσαν γὰρ τὴν βδελυρίαν τὰ μὴ ὄντα ὡς ὄντα ἂν εἰδωλοποιήσαντες μετὰ τῆς ἀνωτάτω ἀδικίας · τίς γὰρ ἂν γένοιτο ταύτης ἑτέρα χείρων ἀδικία, καθ’ ἣν φάσκοντες εἶναι σοφοὶ ἐμωράνθησαν καὶ ἤλλαξαν τὴν δόξαν τοῦ ἀφθάρτου θεοῦ ἐν ὁμοιώματι εἰκόνος φθαρτοῦ ἀνθρώπου καὶ πετεινῶν καὶ τετραπόδων καὶ ἑρπετῶν κατὰ τὸν ἱερὸν ἀπόστολον; τὴν ἀσέβειαν διελόμενον διελόμενοι εἴς εἴ τε παντελῶς ἀθείαν καὶ πολυθείαν Εἶτ’ καὶ τὰ ἀκόλουθα δρῶντες καὶ τοῖς ἀθέοις καὶ διαστρόφοις ἐν διαστρόφοις ἑαυτῶν αὐτῶν ἐπιτηδεύμασιν ἐμφυρόμενοι εἰς πᾶν εἶδος βίου μοχθηρίας περιπεπτώκασιν. διὸ ἐπιλέγεται ἑξῆς· οὐκ ἔστι ποιῶν ἀγαθόν. Ὁ θεὸς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ διέκυψεν ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων τοῦ ἰδεῖν, εἰ ἔστι συνιὼν ἢ ἐκζητῶν τὸν θεόν. πάντες ἐξέκλιναν, ἅμα ἠχρειώθησαν, οὐκ ἔστι ποιῶν χρηστότητα ἕως ἑνός. Ὁ μὲν ἄφρων ἠπάτα ἑαυτὸν λέγων ἐν τῇ καρδίᾳ ἑαυτοῦ μὴ εἶναι θεόν , καὶ οἱ λοιποὶ δὲ πάντες ἐβδελύχθησαν βδελυρίαν ἐπιτηδεύσαντες · ὁ δὲ ἀληθὴς λόγος τὸν ἐπὶ πάντων θεὸν καὶ κύριον οὐχ ὑφεστάναι μόνον καὶ τὰ πάντα περιέχειν, ἀλλὰ καὶ ἐφορᾶν καὶ ἐπισκέπτεσθαι οὐ τὰ καθόλου μέρη τοῦ παντὸς μόνον, ἀλλὰ καὶ τὰ κατὰ μέρος καὶ τοὺς ἐπὶ τῆς γῆς τὰς διατριβὰς ποιουμένους υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων διδάσκει. Εἶτ’, ἐπειδήπερ πρόνοιαν ποιούμενος τῶν υἱῶν τῶν ἀνθρώπων , τοῦ ἰδίου μεγέθους ὑποβαίνων καὶ ὥσπερ ἐξ ὑψηλοτάτης ἀκρωρείας τῆς ἀνωτάτω καὶ ὑπὲρ πάντα δυνάμεως ἑαυτοῦ καθίησιν ἐπὶ τὴν διάκρισιν τῶν ἐπὶ γῆς ἀνθρώπων, ἐπισκο­πῶν, εἴ πού τις ἔστι τῆς αὐτοῦ προνοίας τὴν διοίκησιν συνιών , καὶ εἴ πού τις πάντα δεύτερα θέμενος τὰ τῆς τοῦ βίου ἀπάτης τὴν περὶ αὐτοῦ ζήτησιν ἀνείληφεν, καὶ ἐπειδὴ ζητῶν οὐδένα τοιοῦτον εὗρεν τῷ πάντας ἐκκλῖναι ὁμοῦ τε καὶ κατὰ τὸ αὐτὸ ἀχρειωθῆναι ὡς μὴ ποιοῦντα ἀγαθὸν ἕως ἑνὸς εὑρεῖν, εἰκότως ἐπαπειλεῖ τοῖς διαφθείρασιν αὐτοὺς τὰ ἑξῆς λέγων. Οὐχὶ γνώσονται πάντες οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν, οἱ ἔσθοντες τὸν λαόν μου |βρώσει ἄρτου; τὸν κύριον οὐκ ἐπεκαλέσαντο. ἐκεῖ φοβηθήσονται φόβον, οὗ οὐκ ἦν φόβος, ὅτι ὁ θεὸς διεσκόρπισεν ὀστᾶ ἀνθρωπαρέσκων· κατῃσχύνθησαν, ὅτι ὁ θεὸς ἐξουδένωσεν αὐτούς. Ἐπειδὴ διακύψας ἐκ τοῦ ἰδίου κατοικητηρίου ὁ θεός , τουτέστιν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ , ἔνθα κατοικεῖν λέγεται διὰ τοὺς αὐτόθι χωροῦντας αὐτοῦ τὴν βασιλείαν, πάντας ἴδεν εἶδε τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων ἀχρειωθέντας καὶ τῆς εὐθείας καὶ ὀρθῆς ἀποκλίναντας ὁδοῦ, εἰκότως οἷά τις ποιμὴν ἀγαθὸς κηδόμενος τῆς ἐν ἀνθρώποις αὐτοῦ ἀγέλης ἐπαπειλεῖ τοῖς αἰτίοις τῆς διαστροφῆς ἐπαπειλεῖ τοῖς αἰτίοις τῆς διαστροφῆς οἷά τις ποιμὴν ἀγαθὸς κηδόμενος τῆς ἐν ἀνθρώποις αὐτοῦ τῶν ἀνθρώπων ἀγέλης λέγων· οὐχὶ γνώσονται οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν, οἱ ἔσθοντες τὸν λαόν μου βρώσει ἄρτου; Καί μοι ἐμοὶ δοκεῖ ταῦτα περὶ δυνάμεων δυνάμει ἀντικειμένων λέγεσθαι τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν καὶ πολεμίων τοῦ γένους τοῦ ἀνθρωπείου· οὗτοι γὰρ τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος κατάβρωμα ἑαυτοῖς ἐποιήσαντο λέγων οἱ πονηροὶ τὸν λαὸν οἷα δεινοὶ θῆρες τὰς ψυχὰς αὐτῶν κατεσθίοντες κατὰ τὸ εἰρημένον ἐν προφητείαις· οἱ κατεσθίοντες τὸν λαόν μου ὅλῳ τῷ στόματι. Οὗτοι οὖν αὐτοὶ οὖν αὐτοὶ νῦν μέν, φησίν, ὡς ἂν τὸν θεὸν μὴ πρὸ ὀφθαλμῶν θέμενοι ταῦτα κατὰ τοῦ λαοῦ θεοῦ καὶ κατὰ τῆς ἐμῆς ἐν ἀνθρώποις λογικῆς ἀγέλης δι επράξαντο. μήτι οὖν καὶ εἰς τὸ παντελὲς ταῦτα πράττοντες διατελέσουσιν; ἔστω δὲ γὰρ οὗτοι νῦν· τὸν θεὸν οὐκ ἐπεκαλέσαντο τὰ ἐναντία τὰ ἐναντία τἀναντία τῷ θεῷ αὐτῷ καὶ τὰ ἐχθρὰ αὐτῷ ἐνεργοῦντες. μὴ οὐχὶ γνώσονται καιρῷ τινι τὴν ἐπελευσομένην αὐτοῖς δίκην; καὶ μὴν ἔσται ἵσταται καιρός, φησιν ἐν ᾧ φοβηθήσονται φόβον φόβῳ . ποῖος οἷος δ’ ἂν εἴη οὗτος ἢ ἐκεῖνος, καθ’ ὃν ἐπιλάμψαντος τοῦ σωτηρίου οὐκέτι τοῖς ἐμοῖς θρέμμασι φόβος ἐπιστήσεται; αὐτοὺς δὲ τοὺς δεινοὺς θῆρας καὶ τοὺς ἀφανεῖς καὶ ἀοράτους δαίμονας ἀοράτους θῆρας ἀοράτους φόβος λήψεται ἐκεῖ, οὗ οὐκ ἔσται ἔστιν φόβος · τότε γὰρ τοῖς μὲν τῶν ἀγαθῶν ἀξίοις οὐκ ἔσται φόβος , τοῖς δὲ νῦν ἐπαιρομένοις κατὰ τοῦ λαοῦ μου ἐπιπεσεῖται ἐμπεσεῖται φόβος ὁ τῆς μετελευσομένης τοῖς μετελευσομένοις αὐτοὺς ὀργῆς ὀργῆς αὐτοὺς , , ἥτις ἐπιστᾶσα διασκορπίσει ὀστᾶ ἀνθρωπαρέσκων · ἐν ᾗ καὶ καταισχυνθήσονται , ἐπειδὴ τότε αὐτοὺς ὁ τῶν ἁπάντων ἐξουδενώσει κριτής. Ἀντὶ δὲ τοῦ· ὅτι ὁ θεὸς διεσκόρπισεν ὀστᾶ ἀνθρωπαρέσκων , ὁ δὲ Σύμμαχος τοῦτον ἡρμήνευσε τὸν τρόπον· ὁ γὰρ θεὸς διασκορπίσει ὀστᾶ τῶν παρεμβαλλόντων περὶ σέ· καταισχυνθήσῃ κατῃσχύνθησαν , ὅτι ὁ θεὸς ἀπεδοκίμασεν αὐτούς, καὶ ὁ Ἀκύλας δὲ τῆς αὐτῆς ἔχεται διανοίας λέγων· ὅτι ὁ θεὸς ἐσκόρπισεν ὀστᾶ παρεμβεβληκότων σου· ᾔσχυνας, ὅτι ὁ θεὸς ἐσκόρπισεν ἐσκόρπισεν ἀπέρριψεν αὐτούς. Ἡ δὲ τοῦ λόγου διάνοια τῇ δὲ τοῦ λόγου διανοίᾳ παρίστησι τῶν προλεχθέντων ἐπιβούλων τοῦ λαοῦ, δηλαδὴ τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν καὶ τῶν ἀφανῶν πολεμίων, τὰς δυνάμεις καθαιρεθήσεσθαι. ὀστᾶ aber wohl eher kein Augensprung γὰρ διασκορπιζόμενα τῶν ἐχθρῶν εἶεν ἂν αἱ τῆς κακίας αὐτῶν δυνάμεις, ἃς >διασκορπίζειν διασκορπίσειν κατὰ τὸν σημαινόμενον καιρὸν ὁ λόγος ἀπειλεῖ. τὰς τῆς κακίας δυνάμεις τῶν ἀφανῶν δυναμέων τότε τέλος δὲ καὶ καταισχυνθήσονται , ἐπειδὰν ἀποδοκιμάσῃ ἀποδοκιμάσει αὐτοὺς ὁ θεὸς ἢ ἐξουθενήσῃ ἐξουθενώσῃ ἐξουθενώσει τὸ μηθὲν οὐθὲν αὐτοὺς εἶναι ἀποδείξας. ταῦτα εἰκότως ἠπείλησεν ὁ τῶν ἀνθρώπων κηδεμὼν τοῦ θεοῦ λόγος, ἐπειδὴ διακύψας ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων ζητήσας τε ἐν αὐτοῖς, εἰ ἔστι συνιὼν ἢ ἐκζητῶν τὸν θεόν , οὐδένα εὗρεν, κατέλαβεν δὲ τοὺς πάντας ἐξ ἐπιβουλῆς ἐχθρῶν ἐκκλίνοντας καὶ ἀχρειωθέντας ὡς μηδὲ ἕως ἑνὸς περιλείπεσθαι ἀγαθῶν ἔργων ποιητήν. Τὰ μὲν οὖν πρῶτα ὁμοίως καὶ ὁ ιγ περιέχει, παρήλλακται δὲ τὰ ἑξῆς· ἐν μὲν γὰρ τῷ ιγ συνῆπται τούτοις τό· ὅτι ὁ θεὸς ἐν γενεᾷ δικαίᾳ· βουλὴν πτωχοῦ κατῃσχύνατε, ὅτι κύριος ἐλπὶς αὐτοῦ ἐστιν· ἐνταῦθα δέ· ὅτι ὁ θεὸς διεσκόρπισεν ὀστᾶ ἀνθρωπαρέσκων· κατῃσχύνθησαν, ὅτι ὁ θεὸς ἐξουδένωσεν αὐτούς. Ἀλλὰ τὰ μὲν εἰς τὸν ιγ οἰκείας ἔτυχεν ἑρμηνείας κατὰ τοὺς οἰκείους τόπους, τὰ δὲ προκείμενα, ὅπως ἡμῖν παρέστη, πρόκειται τοῖς ἐντυγχάνουσιν.