κ αλλοὶ τῆς ὑπομονῆς οἱ πόνοι· καὶ κά λλιστος ὁ καρπὸς, ὁ τοῖς πόνοις ἐπόμενος· ἀγαθῶν γὰρ πόνων, καρπὸς εὐκλεῆς· πό νοι, γεννῶσιν ἀρετὰς· πόνοις, ἀρμό ζεται τὸ τῆς νηστείας ἐπάγγελμα· πό νοις, κατορθοῦται τὸ λαμπρὸν τοῦ μαρτυ ρίου στρατήγημα· πόνων ἔπαθλον ἡ βα σιλεία τῶν οὐρανῶν οὐνῶν · διἤνυσται τοίνυν ἡμῖν μετὰ τῶν ἱερῶν τοῦτων πόνων, ἡ πα νάρετος εὐδομᾶς· καὶ εἰς τὸ τέλος ἔ δραμε τὸ πρῶτον γυμνάσιον, καὶ λάμ πει τὸ τῆς εὐσεβείας ἔπαθλον· σήμερον ἀδελφοί ἔστιν ἡμέρα, καθ’ ἣν ὁ ἀδὰμ ἐ πλάσθη· καθ’ ἣν, κατ εἰκόνα θεοῦ θυ γέγονεν· καὶ ἐπιδὴ χθὲς ἡμῖν τὸ τῆς φωνῆς ὄργανον οὐχ ὑπήκουσεν, ἀνάγκη σήμερον ἐ ν αυτῆ τῆ ἡμέρα καθ’ ἣν ὁ ἀδὰμ ἐπλάσθη, τοὺς περὶ τῆς πλάσεως ἀναλαβεῖν λόγους· ἔπλασεν αὐτὸν ὁ θεὸς θς τῆδε τῆ ἡμέρα, πάλιν αὐτὸν ἀναπλάττει ὁ τοῦ θεοῦ θυ λόγος, κατὰ τήνδε τὴν ἡμέραν· τί οὖν· ἵνα τῆς προκειμένης ἐπαγγελίας ὀψώ μεθα, ὅτε ὁ θεὸς θς ἐποίησε τὴν οἰκουμέ νην· καὶ διἐκόσμησεν οὐρανὸν οὐνὸν ἡλίω καὶ σελήνη καὶ ἄστροις· καὶ τὴν γῆν ὁμοῖος διἐποίκηλεν, ποταμοῖς καὶ πηγαῖς· διἐ ζωσμένην, ἄνθεσι καὶ φυτοῖς ἐστεφα νωμένην· καὶ θάλασαν μὲν ἀπετεί χησεν, σύμπασαν δὲ τὴν εὐπρέπειαν· τῶδε τῶ κόσμω περὶ ἔθηκεν, ὡς πολλάκις ἔφθην εἰπῶν; ἐδημιούργησε καὶ ἔ πλασε τοῦ κόσμου τοῦτου χειροτονητὸν τὸν δεσπότην· πλάττει δὲ αὐτὸν, οὐχ’ ὁ μοίως τοῖς ἄλλοις· τὰ μὲν γαρ τετρά ποδα καὶ τὰ θηρία καὶ τὰ κτήνη, λόγω μόνω κελεύσας, ἀπὸ γῆς προσέφερεν· ἐξαγαγέτω ἡ γῆ τετράποδα ἑρπετὰ καὶ θηρία· τὰ δοῦλα λόγω καλεῖ· τὸ δὲ πλάσμα τῆς θείας εἰκόνος, χειρὶ διὰ π λάττεται· οὐχ’ ὅτι θεοῦ θυ ἐστὶν καὶ μέλος τοι οῦτον· ἀλλὰ βουληθεῖς τὸ τίμιον παρὰ στῆσαι τῶν πλαττομένων, εἰσάγει θεοῦ θυ χεῖ ραν δημιουργοῦσαν· τὰ μὲν γὰρ οἰκτρὰ τῶν ἔργων, ἐπιτάττοντες ποιοῦμεν· τὰ δὲ ποθηνὰ, δι’ αὐτῶν τῶν χειρῶν ἀνα λαμβάνωμεν· διὰ τοῦτο φησὶν ἡ γραφῆ· καὶ ἔλαβεν ὁ θεὸς θς χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς· ἔλαβε χοῦν, οὐ βῶλον· οὐ παχυτάτην γῆν· ἀ λλὰ λεπτώτατον χοῦν· ὅρα πῶς ἐξ αὐ τῶν τῶν προοιμίων, ἡ ἐλπὶς ἐπάγει τῆς ἀναστάσεως· ἐπιδὴ γὰρ ἤμελλεν εἰς χοῦν ἀναλύεσθαι κατὰ τὸ εἰρημένον, καὶ εἰς χοῦν θανάτου κατήγαγές με, ἵνα μή τι τῶν ἐν τάφοις χοῦν θεασάμενος ἀπα γορεύσει τὴν ἐλπίδα τῶν ἀνθρώπων ἀνων , ἐν αὐτῆ τῆ δημιουργία ἔπηξε τὴν ἐλπίδα τῆς ἀ ναστάσεως· διὸ φησὶν, ἔλαβεν ὁ θεὸς θς χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς· ἐκεῖ χοῦς; καὶ ὧδε χοῦς· ἐκεῖνος τῆ δυνάμει τοῦ τεχνήτου μετε ποιῆθη· καὶ οὗτως, τῆ σοφία τοῦ δημιουρ γοῦ μετεβάλλετο· ἔλαβε, καὶ ἔπλασεν· τὸ μὲν πόθεν ἔλαβε· καὶ τὶ ἔπλασεν, ἔ μαθες· τὸ δὲ πῶς μετεποίησεν, οὕτω παρέλαβες· τὸν λόγον ἐδίδαξεν· τὸν δε τρόπον ἀπέκρυψεν, ἵνα μάθης μὴ περὶ ἐργάζεσθαι θεοῦ θυ δημιουργίαν· εἰ δε θεοῦ θυ δημιουργίαν οὐκ ἐπετράπης περι ἐργά ζεσθαι, πολλῶ μᾶλλον θεοῦ θυ γέννησιν πολυ πραγμονεῖν οὐκ ὠφείλεις· ἔποιτα μὲν τὰ τετράποδα ποιῶν ὁ θεός θς , ὁμοῦ μετὰ τῶν σωμάτων καὶ τὰς ψϋχὰς ἐπήγαγεν· τὸν δὲ ἄνθρωπον ἄνον πλάττων, πρῶτον κατασκευά ζει τὸ τοῦ σώματος ὄργανον· καὶ τότε τὴν ψϋχὴν δημιουργήσας, ἔθηκεν· διὰ τὶ; ἵνα καὶ ἐν τούτο δείξη τὴν ὑπεροχὴν τοῦ ἀνθρώπου ἀνου · ἐπιδὴ γὰρ τὰ ἄλλα ζῶα καὶ τὰ κτήνη λυόμενα θανάτω σϋνἀφανίζει τῶ σώματι καὶ τὴν ψϋχήν; ἐκεῖθεν αὐτῶν λέγει τὴν γέννησϊν, ὅπου πάλιν τὸ πᾶν ἤμελλεν ἀφανίζεσθαι· τὸν δὲ ἄνθρωπον ἄνον πλάσας; τὸ μὲν σῶμα ἀπὸ γῆς λαμβάνει· τὴν δὲ ψυχὴν ἐμφυσᾶ· καὶ μι κρὸν ἀνάμεινον, ἵνα σοι τὸν λόγον τοῦ ἐμ φυσίματος, κατὰ τὸ ἐγχωροῦν παραστήσω· ἐκ προοιμίων γὰρ καὶ τοῦτο, τὴν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως ὑπογράφη· πλάττει τὸ σῶμα πρῶτον· καὶ πρῶτον ἄνθρωπος ἄνος ἔλαβεν εἰκό να νεκρὰν· καὶ τότε ζῶσαν, τὴν ἐνέργειαν τῆς ψϋχῆς ἐδέξατο· πρῶτον, ἐδείχθη νε κρὸς, εἶτα ζῶν· πρῶτον, ἔπλασε σῶμα νεκρὸν· εἰς ὃ ἥμελλε καταλήγειν ὁ ἄνθρωπος ἄνος · εἶτα, ὅτε ἀπετέλεσε τὸ νεκρὸν σῶμα, τότε ἀπέδωκε τὸν χαρακτῆρα. καὶ οὐ ποι εῖ τὴν ψϋχὴν πρὸ τοῦ σώματος, ἵνα μὴ γένοιται αὐτόπτης τῶν γινομένων· οὐ ποιεῖ τὴν ψυχήν, παρῆναι τῆ δημιουργία, ἵνα μὴ καυ χήσηται ὡς σϋνεργὸς τοῦ θεοῦ θυ · καὶ οὐ μόνον ἵνα μὴ καυχήσηται; ἀλλ’ ἵνα μὴ δε τὸν τρό πον ἴδη τοῦ γενομένου· τοῦτο καὶ νῦν ποι εῖ ὁ θεὸς θς · καὶ γὰρ ἕκαστον ἡμῶν, πλάττει ἐν κοιλία· καὶ πῶς πλάττει ἐν κοιλία; οὐ δὲνὶ σϋνεχώρησεν ἰδεῖν· σπειρόμεθα καὶ πλαττόμεθα· καὶ ἡ μὲν φύσις, τὸν δρόμον ἀνύει· τὸν δε τρόπον τῆς πλάσεως, οὐ δ’ εἳς καταλαμβάνει· ὢ τοῦ θαύματος· κτίζεται ναὸς ἐν ναῶ· πλαττεται βρέ φος ἐν κοιλία· οἶκος ἐν οἴκο κατασκευά ζεται, καὶ ὁ ἔξωθεν οἶκος οὐκ ἐσθάνεται· ποιεῖ τοίνυν τὸν ἄνθρωπον ἄνον , κατὰ τὴν νεκρὰν εἰκόνα· εἶτα φησὶν; ἐνεφύσισεν ὁ θεὸς θς εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ ἀδὰμ πνοὴν ζωῆς· καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος ἄνος εἰς ψϋχὴν ζῶσαν· πολλοὶ ἐνόησαν, ὅτι τὸ ἐμφύσιμα αὐτῶ ἦν ἡ ψϋχὴ· καὶ ὅτι ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ θυ , μετεδόθη τῶ σώματι ἡ ψυχὴ· ἔστιν δὲ πολλῆς; οὐ μόνον ἀνοίας· ἀλλὰ καὶ ἀτοπίας μεστὸς ὁ λόγος· εἰ γὰρ ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ θυ ἡ ψυχή; λέγω δῆ ἐκ τῆς οὐσίας αὐτοῦ, οὐκ ἐχρῆν ἐν τῶ μὲν εἶναι σοφὴν· ἐν ἄλλω δὲ, μωρὰν καὶ ἀσύνετον. οὐδὲ ἐν τῶ μὲν, εἶναι ψυχὴν δικαίαν· ἐν ἐ τέρω δὲ, ψυχὴν ἄδικον· ἡ γὰρ τοῦ θεοῦ θυ οὐσία, οὐ κ μ ερίζεται οὐδε ἀλλοιοῦται· ἀλλ’ ἔστιν ἀλλοίωτος· ἐγὼ γάρ εἰμι φησὶ, καὶ οὐκ ηλλοί ωμαι· ἔποιτα ἀδελφοί, οὐ μόνον εὑρί σκομεν διἀμαρτανοῦσας τὰς ψυχὰς καὶ ἐκ τού του ἐλεγχομένας, ὡς οὐκ εἰσὶν ἐκ τῆς θεί ας οὐσίας· ἀλλ’ εὐρίσκωμεν αὐτὰς, καὶ κρί σει ὑποβαλλομένας· λέγει γὰρ ὁ σωτὴρ σὴρ , μη φο βεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψϋχὴν μὴ δϋναμένων ἀποκτεῖναι· φοβήθητε δὲ τὸν θεὸν θν , τὸν δϋνάμενον καὶ σῶ μα καὶ ψϋχὴν ἀπολέσαι ἐν γεέννη· εἰ οὖν ἐξ αὐτοῦ ἡ ψυχὴ, ἑαυτὸν κρινεῖ ὁ θεὸς θς · τὶ οὖν βούλεται· τὸ ἐμφύσημα ἀναγγαῖον ἰδεῖν· ἐπεὶ θεοῦ θυ τὸ ἐμφύσημα; ἡ τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς ἐστὶν ἐνέργεια· ὥσπερ γὰρ ὁ σωτὴρ σὴρ ἐ νεφύσησεν εἰς τὰ πρόσωπα τῶν ἀποστό λων καὶ εἶπεν· λάβετε πνεῦμα πνα ἅγιον; οὕτω τὸ ἐμφύσημα τὸ θεῖον ἀνθρωπίνως ἀνίνως , ἀκούωμεν. θεόπρεπῶς δὲ νοῶμεν; τὸ πνεῦμα πνα ἐστὶν τὸ προσκϋνητὸν καὶ ἅγιον· τοῦτο τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον προελθῶν; οὐκ αὐτ ὸ ῶ γέγονεν ψυ χή; ἀλλὰ ψϋχὴν ἔκτισεν· οὐκ αὐτὸ εἰς ψϋ χὴν μετεβλήθη; ἀλλὰ ψυχὴν ἐδημιούργησεν. δημιουργὸν γὰρ τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον· καὶ κοινωνεῖ τῆ δημιουργία τοῦ σώματος, καὶ τῆ δημι ουργία τῆς ψυχῆς· πατὴρ πὴρ γὰρ καὶ υἱὸς καὶ πνεῦμα πνα ἅγιον, τῆ θεία δϋνάμει δημιουργεῖ τὸ πλάσ μα· καὶ μὴ νομίσης ὅτι μέρος μὲν ὁ πατὴρ πὴρ σϋνελάβετο; μέρος δὲ ὁ υἱὸς; μέ ρος δὲ τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον· ἀλλ’ ἐκεῖνω λέγω· κὰν πατὴρ πὴρ ποιῆσει, υἱοῦ τὸ ἔργον· καὶ τοῦ πνεύματος πνς τὸ κατόρθωμα· κὰν υἱὸς δημιουργή σει, πατρὸς πρς ἡ δημιουργία· καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς ἡ ἐνέργεια· εἰ δέ τις ἀπιστεῖ· ὅτι τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον οὐκ ἐκοινώνησεν τῆ ἡμετέρα δημιουργία, ἐλεγχέσθω ἐκ τῶν μϋστη ρίων· εἰ μὴ ὑπὸ τῆς τριάδος ἐκτίσθημεν, πῶς ὑπὸ τῆς τριάδος ἀναγεννώμεθα· εἰ μὴ τῶ πατρὶ πρὶ καὶ τῶ υἱῶ καὶ τῶ ἁγίω πνεύματι πνι ἐ πιγράφεται ἡ δημιουργία; πῶς ἐν ὀνό ματι πατρὸς πρς καὶ υἱοῦ καὶ ἁγίου πνεύματος πνς ἀνακαινί ζεται ἡ δημιουργία· ἀλλ’ ὅταν μὲν ἐκτί σθημεν, οὐ χρεία γέγονε τοῦ πνεύματος πνς · ὅτε δὲ ἀνακαινιζόμεθα παρὰ λαμβάνεται τὸ πνεῦμα πνα ; οὐκ οὖν δημιουργὸν τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον, κὰν θέ λωσιν οἱ ἐχθροί, κὰν μὴ· μαρτυρεῖ δαυὶδ δαδ ὁ προ φήτης, τῆ δημιουργικῆ δυνάμει τοῦ πνεύματος πνς · πε ρὶ γὰρ τῆς ἀνθρωπίνης ἀνίνης διαλεγόμενος κατασκευῆς, φησὶν· πάντα πρὸς σὲ προσδοκῶσιν κύριε κε , δοῦναι τὴν τροφὴν αὐτῶν εἰς εὔκαιρον· δόντος σου αὐτοῖς, συλλέξουσιν· ἀνοίξαντος δέ σου τὴν χεῖρα, τὰ σύμπαντα πλησθήσονται χρηστότητος· ταῦτα τὴν ἄφθονον χορηγίαν ἐνδείκνυται· εἶτα; τὶ τὸ ἐπαγόμενον· ἀποστρέψαντος δέ σου τὸ πρόσωπον ταρα χθήσονται· ἀντανελεῖς τὸ πνεῦμα πνα σου καὶ κ τισθήσονται· οὐκ οὖν, κτίστης καὶ δημιουργὸν τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον· καὶ βλέπε ῥημάτων ἀ κρίβειαν· ὅτε μὲν περὶ τῆς ψυχῆς τῆς ἡμετέρας λέγει; ἀντανελεῖς τὸ πνεῦμα πνα αὐ τῶν καὶ ἐκλείψουσι· ὅτε δὲ περὶ πνεύματος πνς ἁ γίου διαλέγεται; ἐξαποστελεῖς φησί τὸ πνεῦμά πνα σου καὶ κτισθήσονται· εἰ δὲ πρὸς ταῦτην ἀναβλέψαι τολμήσουσι τὴν ἀλή θειαν οἱ αἱρετικοὶ, ἐτέρα μαρτυρία πάλιν πάλ ἀ παστράψει, τὴν τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς δημιουργικὴν δύναμιν κηρύττουσα· τὸ γὰρ κρεῖττον πά σης δημιουργίας οὐρανοῦ οὐνοῦ καὶ γῆς καὶ θαλάσσης, ἔργον τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς εὑρίσκεται· τὸ σῶμα τοῦ χριστοῦ χυ τὸ πανάγιον καὶ προσκϋνητὸν· δι’ οὗ καὶ ὁ οὐρανὸς οὐνὸς καὶ ἡ γῆ· καὶ ὁ κόσμος ὅ λος ἀνακαινίζεται· καὶ ἡ οἰκουμένη σώ ζεται, ἔργον ἐστὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς · τῆς γοῦν παρθένου τῆς ἁγίας· ἀποροῦσης πε ρὶ τὴν εὐαγγελισθῆσαν ξένην ὠδῖνα· καὶ λε γοῦσης πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω, ὁ ἄγγελός φησὶ πρὸς αὐτὴν· πνεῦμα πνα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ, καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι· τινὲς ἐνόμησαν πνεῦμα πνα μὲν ἅγιον εἰρῆσθαι αὐτὸ τὸ πνεῦμα πνα , δύναμιν δὲ ὑψί στου τὸν υἱὸν· δεῖ δὲ εἰδέναι, ὅτι αὐτὸ ἐκάλεσεν καὶ πνεῦμα πνα ἅγιον, καὶ δύναμιν ὑψίστου καὶ λέγεται· χριστὸς χς γὰρ θεοῦ θυ δύναμις ὀνομάζεται· λέγει γοὖν τοῖς ἀποστόλοις ὁ κύριος κς · μείνατε εἰς ἱερουσαλὴμ ἰλὴμ , ἕως οὗ ἐνδύσησθε δύναμιν ἐξ ὕψους· ἔπειτα δὲ ἀδελφοὶ· ὁ ἄγγελος τῶ ἰωσὴφ διαλεγόμενός, φησίν· ἰωσὴφ υἱὸς δαυὶδ δαδ , μὴ φοβηθεῖς παρα λαβεῖν μαριὰμ τὴν γϋναίκα σου· τὸ γὰρ ἐν αὐ τῆ γεννηθέν, ἐκ πνεύματος πνς ἐστιν . οὐ γεννηθὲν· ἵνα μὴ νομήσης τὴν θείαν καὶ ἄχραντον φύ σιν χρένεσθαι, οὐκ εῖπεν· τὸ γὰρ ἐν αὐτῆ γε ννηθὲν, ἐκ πνεύματος πνς ἐστὶν ἁγίου· εἰ τοίνυν τὸ σῶμα τοῦ χριστοῦ χυ ἔκτισε τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον, δείξον μοι διὰφοραν δημιουργίας πρὸς δημιουργίαν· ἀ λλ’ ὅρα μὴ αἰσχυνθεῖς· πατρὶ πρὶ μὲν ἐπιγράφων, τὴν γηΐνην εἰκόνα· τῶ δὲ πνεύματι πνι , τὴν οὐράνιον οὐνιον εἰκόνα· εἰ γάρ κατὰ τὸν σὸν λόγον ὅτε ἀδὰμ ἐκτίσθη κοινωνίαν οὐκ ἔσχεν εἰς δημιουρ γίαν, τὸ πνεῦμα πνα εὐρεθήσεται· ὁ μὲν πατὴρ πὴρ καὶ υἱὸς, κτίζων τὸν ἄνθρωπον τὸν γήϊνον· τὸ δὲ πνεῦμα πνα τὸ οὐράνιον οὐνιον , ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐ τοῦ καὶ ἐγένετο εἰς ψυχὴν ζῶσαν· καὶ πρό σεχε ἀκριβῶς· ὅτε ἐπλάσθη· ὅτε ἐδημιουρ γήθη· ὅτε τὸν οἰκεῖον ἀπέλαβε χαρακτῆρα; ἡ γϋνὴ οὐδέπω ἐπέπλαστο· ἀλλὰ τί ποιεῖ ὁ θεός θς · ὥσπερ οὐκ ἠθέλησεν τὴν ψϋχὴν τοῦ ἀδὰμ πα ρῆναι τῆ δημιουργία τοῦ σώματος; οὕτως οὐ δἕνα σϋνεχώρησε θνητὸν ὀφθαλμὸν, παρα στῆναι τῆ τῆς γυναικὸς δημιουργία· διὰ τοῦτο μέλλων πλάττειν τὴν γϋναῖκα, ἐπιβάλλει τῶ ἀδάμ κοίμησιν, ἵνα μὴ παρῆ· μὴ δὲ πε ριἐργάζεται θεοῦ θυ δημιουργίαν· καὶ ἐπέβαλλεν ἐπ αὐτὸν ἔκστασιν· τοῦτέστιν ὕπνον καὶ ὕ πνωσεν· καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐ τοῦ· ὁ δήσας, καὶ ἔλυσεν· ἐξ’ ὧν ἐργάζεται, δανίζεται· ἐξ’ ὧν ποιεῖ, λαμβάνει· ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ, καὶ ἐπλήρωσε σάρ κα ἀντ’ αὐτῆς· πόθεν ἀντεπλήρωσεν· ἀπο ρεῖ ὁ λόγος, εἰ δε δύναμϊς οὐκ ἀπορεῖ· καὶ ὠκοδόμησε τὴν πλευρὰν ἦν ἔλαβεν, εἰς γυναῖ κα· πῶς πάλϊν ὠκοδόμησεν ὀστοῦν πλευ ρᾶς; πῶς εἰς ὀφθαλμὸν μετεποιῆθη· πῶς εἰς χείρας διἐπλάσθη· πῶς εἰς νεῦρα διετά θη· πῶς εἰς ὔ ἤ παρ μετεποιήθη· πῶς εἰς τὴν τῶν ἐγκάτων ποικιλίαν μετεσχηματίσθη· πῶς ἐπάγη γλῶττα· πῶς ἀπετορνεύθη χεί λη· πῶς διεγλύφησαν ῥῖνες· πῶς ἤνθησαν τρίχες· πόθεν ἐφύησαν ὄνυχες· πῶς δι ατρέχει τὸ αἷμα· ἐρμήνευσον τὴν σὴν δη μιουργίαν· εἰ δὲ μη ἰσχύεις εἰπεῖν, ἐπιστό μησόν σου τὴν κατὰ τοῦ μονογενοῦς συκοφαν τίαν· ἐπέβαλεν ἐπὶ τὸν ἀδὰμ ὁ θεὸς θς ἔκ στασιν καὶ ὕπνωσεν· καὶ λαμβάνει πλευρὰν, καὶ δημιουργεῖ γϋναῖκα· καὶ βλέπε τὴν πάν σοφον σοφίαν, ἀπὸ ἑνὸς πλάττει δύο· ἕνα ἀπὸ τῶν δύο τὸν ἕνα πάλιν ἀποτελέση διὰ τῆς σϋναφείας· ἀπὸ τοῦ ἀδὰμ ἔτεκε τήν γϋναῖκα, ἀπὸ τοῦ ἑνὸς ἐποίησεν δύο· πάλιν ὁ αὐτὸς ἀπὸ τῶν δύο ποιεῖ τὸν ἕνα· τὸ γὰρ ἀ πὸ γϋναικὸς καὶ ἀνδρὸς τικτόμενον, εἰς ἓν ἀποτελεῖται· σῶμα τὸ ῥῆμα ἀνθρώπινον ἀνινον · τὸ δὲ νόημα θεῖον· ἐρμήνευσον τὸ πῶς ὠκοδο μεῖται πλευρᾶ, καὶ οὐχ’ εὑρήσ ει η ς· πῶς μὲν ἡ πλευρᾶ ὠκοδόμεῖται, οὐχ’ εὑρήσ ει η ς· πῶς, τὸν μὲν ἔπλασεν, τὴν δὲ ὠκοδόμησεν· μὴ τ’ αὐτόν ἐστιν, πλάττειν ἀπὸ γῆς, καὶ ὠκο δομεῖν ἀπὸ πλευρᾶς· ἔπλασεν τὸν ἀδὰμ ἀπὸ γῆς· ἐδημιούργησε τὴν εὔαν ἀπὸ πλευρᾶς· κατασκευάζει τὸν κάϊν καὶ τὸν ἄβελ· καὶ τοὺς ἐξ’ ἧς ἅπαντας ἀνθρώπους ἀνους ἀπὸ σϋναφείας· καί εἰσιν οἱ μὲν γενηητοί; ὁ δὲ πλαστὸς· ἡ δὲ ὠκοδο μητῆ, τὰ ὀνόματα οὐκ ἦσαν, ἐμερίσθη ἡ οὐ σία· ταύτά μοι εὐκαίρως εἰρήσθω ἐπιδὴ λέ γουσιν οἱ αἰρετικοὶ, ὅτι τὸ γεννητὸν καὶ τὸ ἀ γέννητον οὐκ ὄμοια· ἀλλ’ ὅσην ἔχει τὰ ὀνό ματα διαφορὰν; τοσαύτην ἔχει καὶ τὰ πράγ ματα τὴν διάστασϊν· δὸς οὖν τῶ ἀδὰμ διὰ φο ρὰν, πρὸς τοὺς ἐξ αὐτοῦ· ὁ γαρ ἀδὰμ, καὶ γε ννητὸς ἐστιν καὶ ἀγέννητος· γεννητός, κα θ ὃ ἐγένετο· ἀγέννητος, καθ ὃ οὐκ ἐγεννή θη· ἐγένετο καὶ ἐπλάσθη· ἀλλ’ οὐκ ἐγεννή θη· ἡ δὲ γϋνὴ, οὕτε ἐγεννήθη οὕτε ἐπλά σθη· ἐπανάλαβε πάλϊν τὸ ῥῆμα, καὶ στή σον τὸ νόημα· ὁ ἀδὰμ ἐπλάσθη, καὶ οὐκ ἐγε ννήθη· ἡ γϋνὴ ὠκοδομήθη· καὶ οὕτε ἀπὸ γῆς ἐπλάσθη, οὕτε ἐγεννήθη ἀπὸ κοιλίας· οἱ περὶ κάϊν καὶ ἄβελ καὶ τοὺς ἐξ’ ἧς ἀνθρώπους ἀνους , οὕτε ἐπλάσθησαν, οὕτε ὠκοδομήθησαν· ἀλλ’ ἐγεννήθησαν· ἐπεὶ οὖν πολλὴν ἔ χει διαφορὰν ἡ ἔνοια τῶν ὀνομάτων; ἄ λλο γάρ τὸ πλασθῆναι· ἄλλο τὸ ὠκοδομηθῆναι· καὶ ἄλλο τὸ γεννηθῆναι; δεῖξον μοι διὰ φο ρὰν οὐσίας τοῦ ἀδὰμ πρὸς τὴν εὔαν, καὶ τοὺς ἐξ αὐτῶν· εἰ δε τέμνονται ταῖς προσηγορίαις· καὶ οὐ τέμνονται τῆ οὐσία, τί θαυμαστὸν· εἰ τὰ ὀνόματα σϋνεχῶς περὶ γράφης· ἐνα λάττει μὲν πρὸς τὴν ἐκφώνησιν· συμφωνεῖ δὲ πρὸς τὴν ἀλήθειαν; πόθεν δέ σοι τὸ γεννη τὸν, καὶ τὸ ἀγέννητον· ἠρνήσω πατρὸς πρς καὶ υἱοῦ τὴν προσηγορίαν, σοφότερος ἐγένου τοῦ ἁ γίου πνεύματος πνς τῆ προσηγορία· οὐκ ῆν σου ἀξιω πιστότερος ὁ θεὸς θς ; οὐκ ἠδύνατο τὸ σοφὸν τοῦ το αὐτὸς πρὸ τῆς σῆς ἐπινοίας εὐρεῖν; οὐ κ ἠδύνατο εἰπεῖν, βαπτίζεται αὐτοὺς ἐν ὀνό ματι ἀγεννήτου καὶ γεννητοῦ; ἀλλ’ ἡ μεν πρὸς τοὺς αἰρετικοὺς μάχη· καὶ ὁ περὶ εὐσε βείας ἀγῶν, ἐτέρωι ταμιευέσθω· εἰς δὲ τὸ προκείμενον ἐπανέλθωμεν· ἐπέβαλεν τῶ ἀδὰμ τὸν ὕπνον, καὶ τότε τὴν πλευρὰν ἔλαβεν· ἐπεὶ οὖν ἤμελλεν ἐκ τῆς πλευ ρᾶς ταύτης προσέρχεσθαι ἡ ἀφορμὴ τῆς παραβάσεως· γϋνῆ δὲ εἰσήγαγεν τὸν θά νατον τῶ ἀδὰμ· ὁ σωτὴρ σὴρ βουλόμενος τὴν πληγὴν θεραπεῦσαι, ἀντιτίθησιν πλευρὰν πλευρὰ· καὶ ἐν τῶ σταυρῶ στρῶ τῆ λόγχη, παρέ δωκεν τ ῆ ὴν πλευρ ᾶ ὰ ν· ἵνα ὅθεν ἐπήγαγεν τὸ τραῦμα, ἐκεῖθεν ἀνθήσει ἡ σωτηρία σρία · ἐ ξῆλθεν αἷμα καὶ ὕδωρ· νόει τὸ μυστήριον, καὶ τίμησον τὸν οἰκονομήσαντα, καὶ βλέ πε τὸ θαυμαστὸν· ἐπιδὴ γὰρ ὁ ἀδὰμ μετὰ τὸν ὕπνον ἀφηρέθη τῆς πλευρᾶς· οὐ γάρ ἐ γρηγορότως τοῦ ἀδὰμ ἡ πλευρᾶ ἀφηρέ θη· ὁ σωτὴρ σὴρ οὐκ ἐγρηγόρως τῶ σώματι τὴν πλευ ρὰν διἐνάγη; ἀλλὰ μετὰ τὴν κοίμησιν τ ο ὴ ν τοῦ σώματος ἔδωκεν πλευρὰν τῶ στρατι ῶτι· καὶ πρόσεχε ἀκριβῶς. ὅτε ὁ σωτὴρ σὴρ ἐ πὶ τοῦ σταυροῦ στροῦ τὴν ἔνθεον οἰκονομίαν ἐπλήρου, ὑπέμεινεν μὲν τὰ ἄλλα ἔτι ἐν σαρκὶ ὢν καὶ φαινόμενος· καὶ ταύτα κατὰ τὴν ἀνθρωπίνην ἀνίνην κατάστασιν· θεοῦ θυ γάρ, πάθος οὐκ ἄπτεται· θεὸν θν , πάθος οὐχ’ ὑβρίζει· θεὸν θν , πάθος οὐ μιοῖ· εἰ μήπω καὶ τῶν ἡμετέρων ψυχῶν ἐστι κατώ τερος· εἰ γὰρ ταῖς ψϋχαῖς ταῖς ἡμετέραις αὐ τὸς ἐπαγγέλλεται λέγων· μὴ φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποκτενόντων τὸ σῶμα· τὴν δὲ ψϋχὴν μὴ δϋναμένων ἀποκτεῖναι, πῶς αὐτὸς τῶν πα θῶν μετεῖχεν τοῦ σώματος· ψϋχὴ οὐκ ἀ ποθνήσκει· καὶ ὁ κτίσας τὰς ψυχὰς ἀποθνή σκει; πάντα οὖν ὑπομεῖνας· κατὰ τὴν ἀνθρωπίνην ἀνίνην οἰκονομίαν, ἐπιτελεῖ τὰς οἰκονομίας· ἵ να δείξει τὴν οἰκονομίαν τὴν αὐθεντοῦσαν· καὶ οὐχ’ ὑποκύπτουσαν νόμοις φύσεως ὡς φησὶν, ἐ πὶ τοῦ σταυροῦ στροῦ τετέλεσται· πάτερ περ εἰς χείρας σου παρατίθη μοι τὸ πνεῦμά πνα μου· φωνῆ τὴν φύσιν διἔλυσεν· λόγω τὴν πήξιν ἐφείρμωσεν· αὐτὸς γάρ εστιν ὁ λέγων, ἐξουσίαν ἔχω θῆναι τὴν ψυχήν μου, καὶ ἐξουσίαν ἔχω λαβεῖν αὐτὴν· ὅτε οὖν παρέδωκε τὸ πνεῦμα πνα , κατὰ τὸ ἀνθρώπινον ἀνινον σχῆμα νεκρωθέντος αὐτοῦ· μᾶλλον δὲ νεκρώσαντος τὸν θάνατον διὰ τῆς νε κρώσεως· οἱ στρατιῶται ἀπιστήσαντες διὰ τὸ παχὺ τῆς ἀπαλλαγῆς; καὶ νοήσαντες ότι ὑπὲρ βαίνει φύσιν ἀνθρώπου ἀνου · τῶ ψηλῶ ῥήματι τὴν ψυχὴν παραδιδόναι, προσῆλθον πειρά ζοντες, εἰ ζῆ· καὶ εὗρον νεκρὸν μὲν ὡς ἀ ληθῶς τῶ σώματι· ζῶντα δὲ τῆ ἐνεργεία· καὶ ὃν ἀπέκτειναν ὡς ἄνθρωπον ἄνον ; μετὰ τὸν σταυρὸν στρὸν ὁμολογοῦσιν υἱὸν τοῦ θεοῦ θυ · ὅτε γὰρ ὁ στρατιώτης λόγχη τὴν πλευρὰν ἔνυξεν; ἐξῆλθεν αἷ μα καὶ ὕδωρ· ὅ ἐστιν, νεκροῦ ἀλλότριον· οὐ δέποτε γὰρ, ἀπὸ νεκροῦ αἷμα πηγάζει· ὅ τε ἐπήγαγεν τὸ αἷμα τὸ μυστικὸν, τότε ἡ πλευρὰ πηγὴν ἤνυξε σωτηρίας σρίας · διὰ τὴν πλευ ρὰν, τὴν ἀνοίξασαν τὴν παρανομίαν· τότε λέγει ὁ ἐκατόνταρχος ὁ παριστάμενος τῶ σταυρῶ στρῶ , ἀληθῶς θεοῦ θυ υἱὸς ἦν· ζῶντα ἠρνήσω· καὶ ἀποθανόντα κηρύττεις; ἀκριβῶς οὖν πρόσεχε τοῖς λεγομένοις· ὥσπερ τῶ ἀδὰμ· ὕπνον ἐπέβαλεν ὁ θεὸς θς καὶ τότε τὴν πλευρὰν ἀπέσπασεν; οὕτως τοῦ σωτῆρος σπς τὴν κοι νὴν κοίμησιν ὑποστάντος κατὰ τὸ σῶμα, τότε ἡ πλευρὰ ἐνύγη· καὶ γὰρ τότε μετὰ τὸν ὕπνον· καὶ νῦν μετὰ τὴν κοίμησιν οἱ στρατιῶται τὸ αἷμα ἰδόντες, υἱὸν θεοῦ θυ ἐκήρυξαν· οἱ δε αἰρετι κοὶ καὶ θαύματα βλέποντες, κτίσμα λέγουσιν· διὰ τὶ δὲ ἀδελφοὶ τῆ λόγχη ὑπήντησεν ἡ πλευ ρὰ; ἔδει ἐν τῶ σχήματι τοῦ σταυροῦ στροῦ , πάν τα λυθῆναι τὰ κατὰ τοῦ ἀδὰμ· ἐπιδὴ γὰρ θεὸς θς ἐκβαλὼν τὸν ἀδὰμ ἀπὸ τοῦ παραδείσου, φλογίνην ῥομφαίαν περὶ ἔθηκεν τὴν κολύουσαν αὐτὸν εἰσέρχεσθαι εἰς τὸν παράδεισον· ἡ δε ῥομφαία ἦν, στρεφομένη· πᾶν δὲ τὸ στρεφόμενον, ἕως ἂν συγκρούση τινὶ τῶν ἀντιπιπτόντων, οὐκ ἴσταται· ἰσθατε δ’ ἀπὸ τῆς πείρας ἀδελφοὶ τὸ λεγόμενον· πᾶν τὸ στρεφόμενον· ἐὰν μὴ τινὶ συγκρού ση, οὐκ ἴσταται τοῦ ἰδίου δρόμου· ἐπεὶ οὖν οὐ δ’ εἷς ἠδύνατο ἀντιστῆναι τῆ ῥομφαία τῆ στρεφομένη, ἐν τῆ οἰκονομία τοῦ σταυροῦ στροῦ , τῶ σχήματι τῆς ῥομφαίας, ἀντέθηκε τὴν πλευρὰν· ἵνα διὰ τὴς αἰσθητῆς λόγχης, ἡ νοητῆ ῥομφαία συγκρούσασα τῆ πλευρᾶ, παύ σηται λοιπὸν τῆς ἀπειλῆς· καὶ μὴκέτι τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις ἀποκλείση τὴν εἴσοδον τοῦ παρα δείσου· ἐδέξατο τοίνυν ὁ κύριος κς τὴν ῥομ φαίαν διὰ τῆς πλευρᾶς· καὶ εὐθέως ἠνοίγη ἡ θύρα τοῦ παραδείσου· ἐπήγασεν ἀπὸ πλευρᾶς ἡ θεραπεία, τῶ πληγέντι διὰ πλευ ρᾶς· ἐξήγαγεν αὐτὸν τὰ πρῶτα, τοῦ πα ραδείσου· καὶ ἐπι τέλει, τὸν αὐτὸν εἰσή γαγεν εἰς βασιλείαν· ἐπαίδευσεν, ἀλλ’ ἢ καὶ ἡλέησεν· ἐξέβαλεν, ἀλλ’ οὐκ ἠφάνησεν· ἀπέστρεψεν, ἀλλ’ οὐκ ἐξέωσεν· ἀλλ’ οἶδα ὅτι καιροῖς τῆ λειτουργεία παραχωρεῖν· πάντα γὰρ δϋνατὰ τῶ θεῶ θῶ , ὥστε καὶ ἡμῖν ἐμβαλλεῖν, τῶν λϊπομένων τὴν ἔνοιαν· καὶ τοῖς ἀ κροαταῖς ἐκ μέρους παριστᾶν, τοῦ παντὸς· λόγου τὴν δύναμιν· δίδου γὰρ ἀφορμὴν σο φῶ, καὶ σοφότερος ἔσται· εὐχαριστήσωμεν τῶ θεῶ θῶ · ὅτι παράδεισον ἕνα ἀπωλέσαμεν, καὶ μυρίους παραδείσους ἀνα πάσαν τὴν οἰ κουμένην ἐφύτευσεν· εὐχαριστήσωμεν τῶ θεῶ θῶ · ὅτι παράδεισον διὰ τὴν παράβασϊν ἀπωλέσαντες, εἰς βασιλείαν οὐρανῶν οὐνῶν ἐκλή θημεν, διὰ τῆς χάριτος τοῦ κυρίου κυ ἡμῶν ἰησοῦ ιυ χριστοῦ χυ · μεθ’ οὗ τῶ πατρὶ πρὶ δόξα· σϋν τῶ παναγίω καὶ ζωὀποιῶ πνεύματι πνι · εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰῶ νων, ἀμὴν:–