κ αλοὶ τῆς ὑπομονῆς οἱ πόνοι· καὶ κάλ λιστος ὁ καρπὸς ὁ τοῖς πόνοις ἑπό μενος· ἀγαθῶν γὰρ πόνων, καρ πὸς εὐκλεής· πόνοι, γεννῶσιν ἀρετάς· πόνοις, ἁρμώζεται τὸ τῆς νηστείας ἐπάγγελμα· πόνοις. κατορθοῦ ται τὸ λαμπρὸν τοῦ μαρτυρίου στρατή γημα· πόνων ἔ παθλον. ἡ βασιλεί α τῶν οὐρανῶν οὐνῶν · διή νυσται τοίνυν ἡμῖν μετὰ τῶν ἱερῶν τού των πόνων. ἡ πανά ρετος ἑβδομάς· καὶ εἰς τέλος ἔδραμεν τὸ πρῶτον γυμνά σιον· καὶ λάμπει τὸ τῆς εὐσεβείας ἔπα θλον· σήμερον ἀ δελφοὶ ἐστὶν ἡ ἡμέρα καθ’ ἣν ὁ ἀδὰμ ἐπλά σθη· καθ’ ἣν κατ εἰ κόνα θεοῦ θυ γέγονεν· καὶ ἐπειδὴ χθες ἠμῖν τὸ τῆς φωνῆς ὄργα νον οὐχ ὑπήκουσεν. ἀνάγκη σήμερον ἐν αὐτῆ τῆ ἡμέρα κα θ’ ἣν ὁ ἀδὰμ ἐπλάσθη. τοὺς περὶ τῆς πλά σεως ἀναλαβεῖν λό γους· ἔπλασεν αὐτὸν ὁ θεὸς θς τῆδε τῆ ἡμέρα· πάλιν αὐ τὸν ἀναπλάττει ὁ τοῦ θεοῦ θυ λόγος κατὰ τήν δε τὴν ἡμέραν· τί οὖν· ἵνα τῆς προκει μένης ἐπαγγελίας ἁ ψώμεθα· ὅτε ὁ θεὸς θ ς ἐποίησεν τὴν οἰ κουμένην. καὶ δϊε κόσμησεν οὐρανὸν οὐνὸν ἡλί ω καὶ σελήνη καὶ ἄ στροις· καὶ τὴν γῆν ὁμοίως διεποίκιλεν· ποταμοῖς καὶ πη γαῖς διεζωσμένην· ἄνθεσιν καὶ φυτοῖς ἐστεφανωμένην· καὶ θαλασσαν μὲν ἀπε τείχισεν· σύμπα σαν δὲ τὴν εὐπρέ πειαν τῶδε τῶ κό σμω περιέθηκεν ὡς πολλάκις ἔφθην εἰπών· ἐδημιούρ γησεν καὶ ἔπλασεν τοῦ κόσμου τούτου χειροτονει τὸν δεσπό την· πλάττει δε αὐτὸν. οὐχ ὁμοίως τοῖς ἄλλοις· τὰ μὲν γὰρ τετράποδα καὶ τὰ θηρία καὶ τὰ κτή νη λόγω μόνω κελεύ σας ἀπὸ γῆς προσέ φερεν· ἐξαγαγέτω ἡ γῆ τετράποδα ἑρ πετὰ καὶ θηρία· τὰ δοῦλα. λόγω κα λεῖται· τὸ δὲ πλά σμα τῆς θείας εἰκό νος, χειρὶ διαπλάτ τεται· οὐχ’ ὅτι θεοῦ θυ χεῖρ ἐστὶν καὶ μέλος τοιοῦ τον. ἀλλὰ βουληθεὶς τὸ τίμιον παραστῆ σαι τῶν πλαττομέ νων. εἰσάγει θεοῦ θυ χεῖ ραν δημιουργοῦσαν· τὰ μὲν γὰρ οἰκτρὰ τῶν ἔργων. ἐπιτάτ τοντες ποιοῦμεν· τὰ δὲ ποθεινὰ. δι’ αὐτῶν τῶν χειρῶν ἀναλαμβάνομεν· δ ια τοῦτο φησὶν ἡ γρα φὴ· καὶ ἔλαβεν ὁ θεὸς θς χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς· ἔλαβεν χοῦν. οὐ βῶλον· οὐ πα χυτάτην γῆν. ἀλλὰ λεπτότατον χοῦν· ὅρα πῶς ἐξ αὐτῶν τῶν προοιμίων ἡ ἐλπὶς ἐπάγη τῆς ἀναστάσεως· ἐ πειδὴ γὰρ ἤμελλεν εἰς χοῦν ἀναλύεσθαι ὁ ἄνθρωπος ἄνος κατὰ τὸ εἰρη μένον καὶ εἰς χοῦν θανάτου κατήγα γές με· ἵνα μή τις τῶν ἐν τοῖς τά φοις χοῦν θεασά μενος· ἀπαγορεύ ση τὴν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως τῶν ἀνθρώπων ἀνων . ἐν αὐτῆ τῆ δημιουργία ἔ πηξεν τὴν ἐλπί δα τῆς ἀναστάσε ως· διὸ φησίν· ἔλαβεν ὁ θεὸς θς χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς· ἐ κεῖ χοῦς. καὶ ὧδε χοῦς· ἐκεῖνος τῆ σοφία τοῦ τε χνήτου μετεποιή θη. καὶ οὗτος τῆ δυνάμει τοῦ δημιουρ γοῦ μετὰ βάλλετε· ἔλαβεν χοῦν καὶ ἔ πλασεν· τὸ μὲν πόθεν ἔλαβεν καὶ τί ἔπλασεν ἔμα θες· τὸ δὲ πῶς μετεποίησεν, οὐ πα ρέλαβες· τὸν λό γον ἐδίδαξεν. τὸν δὲ τρόπον ἀπέκρυ ψεν· ἵνα μάθης μὴ περιεργάζε σθαι θεοῦ θυ δημιουργί αν· εἰ δὲ θεοῦ θυ δημι ουργίαν οὐκ ἐπετρά πης περιεργά ζεσθαι. πολλῶ μᾶλλον θεοῦ θυ γέννησιν πολυπραγμονεῖν οὐκ ὀφείλεις· τ ὰ μὲν τετράποδα ποιῶν ὁ θεός θς · ὁμοῦ μετὰ τῶν σωμάτων. καὶ τὰς ψυχὰς ἐπήγα γεν· τὸν δὲ ἄνθροπον ἄνον πλάττων· πρῶ τον κατασκευάζει τὸ τοῦ σώματος ὄργανον. καὶ τότε τὴν ψυχὴν δημιουρ γήσας ἔθηκεν· διατί· ἵνα καὶ ἐν τούτω δείξη τὴν ὑπεροχὴν τοῦ ἀνθρώπου ἀνου · ἐπειδὴ γὰρ τὰ μὲν ἄλλα ζῶα καὶ τὰ κτήνη λυόμενα θανάτω συναφα νίζει τῶ σώματι καὶ τὴν ψυχήν. ἐκεῖ θεν αὐτῶν λέγει τὴν γένεσιν· ὅπου πά λιν τὸ πᾶν ἤμελλεν ἀφανίζεσθαι· τὸν δὲ ἄνθρωπον ἄνον πλάσας. τὸ μὲν σῶμα ἀπὸ γῆς λαμβάνει. τὴν δὲ ψυχὴν ἐκφυσᾶ· καὶ μικρὸν ἀνάμει νον ἵνα σοι τὸν λό γον τοῦ ἐκφυσή ματος κατὰ τὸ ἐγχωροῦν παραστή σω· ἐκ προοιμί ων γὰρ καὶ τοῦτο τὴν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως ὑπο γράφει· πλάττει τ ὸ σῶμα πρῶτον· καὶ πρῶτον ἄνθρωπος ἄνος ἔλα βεν εἰκόνα νεκρὰν. καὶ τότε ζῶσαν καὶ ζῶντα χαρακτῆρα· καὶ ζῶσαν τὴν ἐ νέργειαν τῆς ψυχῆς ἐδέξατο· πρῶ τον ἐδείχθη νεκρὸς, εἶτα ζῶν· πρῶ τον ἔπλασεν σῶμα νεκρὸν· εἰς ὃ ἤμελ λεν καταλήγειν ὁ ἄνθρωπος ἄνος · εἶτα· ὅτε ἀπετέλεσεν τὸ νε κρὸν σῶμα. τότε ἀπέδωκεν τὸν χα ρακτῆρα· καὶ οὐ ποιεῖ τὴν ψυχὴν πρὸ τοῦ σώματος· ἵνα μὴ γένηται αὐ τόπτης τῶν γινο μένων· οὐ ποιεῖ τὴν ψυχὴν παρεῖ ναι τῆ δημιουργία. ἵνα μὴ καυχήση ται ὡς συνεργὸς τοῦ θεοῦ θυ · καὶ οὐ μό νον ἵνα μὴ καυχή σηται. ἀλλ’ ἵνα μὴ δὲ τὸν τρόπον ἴδη το ῦ γινομένου· τ οῦτο καὶ νῦν ποιεῖ ὁ θεός θς · καὶ γὰρ ἕκα στον ἡμῶν πλάττει ἐν κοιλία· καὶ πῶς πλάττει· οὐδενὶ βλέπειν συνεχώρη σεν· σπειρόμεθα καὶ πλαττόμεθα καὶ ἡ μὲν φύσις τ ὸν δρόμον ανύει, τὸν δὲ τρόπον τῆς πλά σεως οὐδεὶς κατα λαμβάνει· ὦ τ οῦ θαύματος· κτί ζεται ναὸς ἐν ναῶ· πλάττεται βρέφος ἐν κοιλία· οἶκος ἐν οἴκω κατασκευ άζεται. καὶ ὁ ἔξω θεν οἶκος οὐκ αἰσθά νεται· ποιεῖ τοί νυν τὸν ἄνθρωπον ἄνον κατὰ τὴν νεκρὰν εἰκό να· εἶτα φησὶν· ἐνεφύσησεν ὁ θεὸς θς πρόσωπον τοῦ ἀ πνοὴν ζω ῆς· καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος ἄνος εἰς ψυχὴν ζῶ σαν· πολλοὶ ἐνό μισαν ὅτι τὸ ἐμφύ σημα αὐτὸ ἦν ἡ ψυ χὴ· καὶ ὅτι ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ θυ με τεδόθη τῶ σώμα τι ἡ ψυχή· ἔστιν δὲ πολλῆς οὐ μόνον ἀ νοίας. ἀλλὰ καὶ ἀ τοπΐας μεστὸς ὁ λόγος· εἰ γὰρ ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ θυ ἡ ψυχη· λεγώ δὴ ἐκ τῆς οὐσίας αὐ τοῦ, οὐκ ἐχρῆν ἐν τῶ μὲν εἶναι σο φήν· ἐν άλλω δὲ μωρὰν καὶ ἀσύνε τον· οὐδὲ ἐν τού τω μὲν εἶναι ψυχὴν δικαίαν. ἐν ἑτέρω δὲ ψυχὴν ἄδικον· ἡ γὰρ τοῦ θεοῦ θυ οὐσία οὐ μερίζεται οὐδὲ ἀλλοιοῦται· ἀλλ’ ἔστιν ἀναλλοίωτος· ἐ γὼ γάρ εἰμι φησὶν καὶ οὐκ ἠλλοίωμαι· ἔπειτα ἀδελφοὶ οὐ μόνον εὑρίσκομεν διαμαρτανουσας τὰς ψυχὰς καὶ ἐκ τούτου ἐλεγχομένας ὡς οὐκ εἰσὶν ἐκ τῆς θείας οὐσίας, ἀλλ’ εὑ ρίσκομεν αὐτὰς καὶ κρίσει ὑποβαλλομέ νας· λέγει γὰρ ὁ σωτήρ σηρ · μὴ φοβεῖσθαι ἀπο τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶμα· τὴν δε ψυ χὴν μὴ δυναμένων ἀποκτείναι· φοβή θητε δὲ τὸν θεὸν θν τὸν δυνάμενον καὶ σῶ μα καὶ ψυχὴν ἀπο λέσαι ἐν γεέννη· εἰ οὖν ἐξ αὐτοῦ ἡ ψυ χὴ. ἑαυτὸν κρινεῖ ὁ θεός θς · τί οὖν βού λεται τὸ ἐμφύση μα· ἀναγκαῖον ἰδεῖν· ἐπὶ θεοῦ θυ το ἐμφύση μα, ἡ τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς ἐνέργεια ἐστίν· ὥσ περ γὰρ ὁ σωτὴρ σηρ ἐνεφύ σησεν εἰς τὰ πρόσω πα τῶν ἀποστόλων καὶ εἶπεν λάβετε πνεῦμα πνα ἅγιον. οὕτω τὸ ἐμφύ σημα τὸ θεῖον ἀνθρω πίνως ἀκούωμεν· θεοπρεπῶς δὲ νοοῦ μεν· τὸ πνεῦμα πνα ἔστιν τ ὸ προσκυνητὸν καὶ ἅγιον· τοῦτο τὸ πνεῦμα πνα προελθ ὼ ὸ ν τὸ ἅγιον· οὐκ αὐτὸ γέγονεν ψυχῆ. ἀλλὰ ψυχὴν ἔ κτισεν· οὐκ αὐτὸ εἰς ψυχὴν μετεβλή θη. ἀλλὰ ψυχὴν ἐ δημιούργησεν· δημιουργὸν γὰρ τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον· καὶ κοινωνεῖ τῆ δημι ουργία τοῦ σώμα τος· καὶ τῆ δημι ουργία τῆς ψυχῆς· πατὴρ πηρ γὰρ καὶ υἱὸς υς καὶ πνεῦμα πνα ἅγιον τῆ θεία δυνάμει δημιουρ γεῖ τὸ πλάσμα· κ αὶ μὴ νομίσης ὅτϊ μέρος μὲν ὁ πατὴρ πηρ ἔλαβεν· μέρος δὲ ὁ υἱός υς · μέρος δὲ τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον· ἀλλ’ ἐ κεῖνο λέγω ὅτι κἂν πατὴρ πηρ ποιήση. υἱοῦ υυ τὸ ἔργον καὶ τοῦ πνεύματος πνς τὸ κατόρθω μα· κἂν υἱὸς υς δη μιουργήση, πατρὸς πρς ἡ δημιουργία· καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς ἡ ἐ νέργεια· εἰ δέ τις ἀπιστεῖ· ὅτι τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον οὐκ ἐκοινώ νησεν τῆ ἡμετέρα δημιουργία. ἐλεγ χέσθω ἐκ τῶν μυ στηρίων· εἰ μὴ ὑ πὸ τῆς τριάδος ἐκτίσθημεν. πῶς ὑπὸ τὴς τριάδος ἀναγεννώμεθα· εἰ μὴ τῶ πατρὶ πρι καὶ τῶ υἱῶ καὶ τῶ ἁγίω πνεύματι πνι ἐπιγράφεται ἡ δημιουργία; πῶς ἐν ὀνόματι πατρὸς πρς καὶ υἱοῦ υυ καὶ ἁγίου πνεύματος πνς ἀνακαινίζε ται ἡ δημιουργία; ἀ λλ’ ὅτ’ ἀν μὲν ἐκτί σθημεν· οὐ χρεία γέγονεν τοῦ πνεύματος πνς · ὅτε δὲ ἀνακαινι ζόμεθα, παρα λαμβάνεται τὸ πνεῦμα πνα ; οὐκ οὖν δημιουργὸν τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον κἂν θέλωσιν οἱ ἐχθροὶ κἂν μή· μαρτυρεῖ δαυὶδ δαδ ὁ προφήτης τῆ δημιουργικῆ δυνά μει τοῦ πνεύματος πνς · πε ρὶ γὰρ τῆς ἀνθρωπίνης ἀνινης διαλεγόμενος κα τασκευῆς φησίν· π άντα πρὸς σὲ πρὸς δοκῶσιν κύριε κε δοῦναι τὴν τροφὴν αὐτοῖς εἰς εὔκαιρον· δόν τος σου, αὐτοὶ συλλέ ξωσιν· ἀνοίξαν τος δέ σου τὴν χεῖρα. τὰ σύμπαντα πλησθήσονται χρη στότητος· ταῦτα τὴν ἄφθονον τοῦ θεοῦ θυ χορηγίαν ἐνδείκνυ ται· εἶτα· τί τὸ ἐπαγόμενον· ἀπο στρέψαντος δέ σου τὸ πρόσωπον ταρα χθήσονται· ἀντα νελεῖς τὸ πνεῦμα πνα αὐ τῶν καὶ ἐκλείψουσι· καὶ εἰς τὸν χοῦν αὐτῶν ἐπιστρέψουσι· ἐξα ποστελεῖς τὸ πνεῦμά πνα σου καὶ κτισθήσον ται· οὐκ οὖν κτί στης καὶ δημιουρ γὸς τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγι ον· καὶ βλέπε ῥη μάτων ἀκρίβειαν· ὅ τε μὲν περὶ τῆς ψυχῆς τῆς ἡμετέ ρας λέγει· ἀντανε λεῖς τὸ πνεῦμα πνα αὐτῶν καὶ ἐκλείψωσιν· ὅ τε δὲ περὶ πνεύματος πνς ἁγί ου διαλέγεται. ἐξα ποστελεῖς φησιν τὸ πνεῦμά πνα σου καὶ κτι σθήσονται· εἰ δὲ π ρος ταύτην ἀναβλέψαι τολμήσουσιν τὴν ἀ λήθειαν οἱ αἰρετικοὶ. ἑτέρα μαρτυρία πάλιν πιστώσεται τὴν τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς δη μιουργικὴν δύναμιν κηρύττουσα· τὸ γὰρ κρεῖττον πάσης δημιουργίας καὶ οὐρανοῦ οὐνοῦ καὶ γῆς καὶ θαλάσσης, ἔργον τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς εὑρί σκεται· τὸ γὰρ τοῦ χριστοῦ χ υ πανάγιον καὶ προσ κυνητὸν σῶμα διοῦ καὶ οὐρανὸς οὐνὸς καὶ γῆ καὶ ὁ κόσμος ὅλος ἀνα καινίζεται· καὶ ἡ οἰκουμένη σώζεται. ἔργόν ἐστιν τοῦ ἁγί ου πνεύματος πνς · τῆς γοῦν παρθένου π αρθνου τῆς ἁγίας ἀ πορούσης περὶ τὴν εὐαγγελισθεῖσαν ξέ νην ὠδίνα καὶ λεγού σης· πῶς ἔσται μοι τοῦτο ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω· ὁ ἄγγελος φησὶν πρὸς αὐτήν· πνεῦμα πνα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπι σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι· τινὲς ἐνόμι ὅρα σαν πνεῦμα πνα μὲν ἅγιον εἰρῆσθαι αὐτὸ τὸ πνεῦμα πνα · δύναμιν δὲ ὑψίστου τὸν υἱόν· δεῖ δὲ εἰδέναι ὅτι αὐτὸ ἐκάλεσεν καὶ πνεῦμα πνα ἅγιον καὶ δύνα μιν ὑψίστου· ὥσπερ γὰρ ὁ υἱὸς υς δύναμις ὑ ψίστου καλεῖται· χριστὸς χς γὰρ θεοῦ θυ δύναμις, οὕ τω καὶ τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγι ον δύναμις ὀνομά ζεται· λέγει γοὖν τοῖς ἀποστόλοις ὁ κύριος κς μείνατε εἰς ἱερου σαλὴμ· ἔως ἂν ἐν δύσησθε δύναμιν ἐξ ὕψους· ἔπειτα δὲ ἀδελφοί ὁ ἄγγε λος τῶ ἰωσὴφ δια λεγόμενός φησίν· ἰωσήφ υἱὸς υς δαυίδ δαδ μὴ φοβηθεὶς παρα λαβεῖν μαριὰμ τὴν γυναῖκα σου· τὸ γὰρ ἐν αὐτῆ γεννηθὲν οὐ γεννηθέν· ἵνα μὴ νομίσης τὴν θεί αν καὶ ἄχραντον φύ σιν χραίνεσθαι· οὐ κ εἶπεν τὸ γὰρ ἐν αυ τῆ γεννηθὲν ἀλλὰ τὸ γενηθὲν ἐκ πνεύματος πνς ἐστὶν ὅρα ἁγίου· ἐπεὶ οὖν τὸ σῶ μα τοῦ χριστοῦ χυ ἔκτισεν τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον, δεῖξον διαφορὰν δημιουρ γίας προς δημιουρ γίαν· ἀλλ’ ὅρα μὴ αἰ σχυνθῆς· πατρὶ πρι μὲν ἐπιγράφων τὴν γη ΐνην εἰκόνα· τῶ δὲ πνεύματι πνι τὴν οὐράνιον οὐνιον εἰκόνα· εἰ γὰρ κατὰ τὸν σὸν λόγον ὅτε ἀδὰμ ἐκτίσθη κοινωνίαν οὐκ ἔσχεν εἰς δημιουργίαν τὸ πνεῦμα πνα . εὑρεθήσεται ὁ μὲν πατὴρ πηρ καὶ υἱὸς υς κτί ζων τὸν γήϊνον ἄνθρωπον ἄνον · τὸ δὲ πνεῦμα πνα τὸν οὐράνιον οὐνιον · ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ καὶ ἐγένετο εἰς ψυχὴν ζῶ σαν· καὶ πρόσεχε ἀ κριβῶς· ὅτε ἐπλά σθη· ὅτε ἐδημιουρ γήθη· ὅτε τὸν οἰκεῖ ον ἀπέλαβεν χαρα κτῆρα. ἡ γυνὴ οὐδέ πω ἐπέπλαστο· ἀλλὰ τί ποιεῖ ὁ θεός θς · ὥσπερ οὐκ ἠθέλησεν τὴν ψυχὴν τοῦ ἀδὰμ πα ρεῖναι τῆ δημιουργία τοῦ σώματος, οὕτως οὐδένα συνεχώρησεν θνητὸν ὀφθαλμὸν παρεῖναι τῆ τῆς γυ ναικὸς δημιουργία· δ ιὰ τοῦτο μέλλων πλάτ τειν τὴν γυναῖκα, ἐ πιβάλλει τῶ ἀδὰμ κοίμησιν· ἵνα μὴ παρῆ μὴ δὲ περι εργάζεται θεοῦ θυ δη μιουργίαν· καὶ ἐπέ βαλεν ἐπ αὐτὸν ἔκστα σιν τοῦτεστίν ὕπνον καὶ ὕπνωσεν· καὶ ἔλα βεν μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ· ὁ δήσας καὶ ἔ λυσεν· ἐξ ὧν ἐργά ζεται, δανείζεται· ἐξ ὧν ποιεῖ. λαμβά νει· ἔλαβεν μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἐπλήρωσεν σάρκα ἀν τ’ αὐτῆς· πόθεν ἀ ντεπλήρωσεν· ἀπο ρεῖ μὲν ὁ λόγος. ἡ δε δύναμις οὐκ ἀπορεῖ· καὶ ὠκοδόμησεν τὴν πλευρὰν ἣν ἔλαβεν, εἰς γυναῖκα· πῶς π άλιν ὠκοδόμησεν ὀστοῦν πλευρᾶς· πῶς εἰς ὀφθαλμὸν μετεποιήθη· πῶς εἰς χεῖρας διεπλάσθη· πῶς εἰς νεῦρα διε τάθη· πῶς εἰς ἧ παρ μετερυθμίσθη· πῶς εἰς τὴν τῶν ἐγκάτων ποικιλί αν μετεσχηματί σθη· πῶς ἐπάγη γλῶσσα· πῶς ἀ πετορνεύθη χείλη· πῶς διεγλύφησαν ῥίνες· πῶς ἤνθη σαν τρίχες· πό θεν ἐφύησαν ὄνυ χες· πῶς διατρέ χει τὸ αἷμα· ἑρμή νευσον τὴν σὴν δη μιουργίαν· εἰ δε μὴ ἰσχύης εἰπεῖν. ἐπι στόμισόν σου τὴν κα τὰ τοῦ μονογενοῦς συκοφαντίαν· ἐπέβαλεν ἐπι τὸν ἀ δὰμ ἔκστασιν ὁ θεὸς θς καὶ ὕπνωσεν· καὶ λαμβάνει πλευρὰν καὶ δημιουργεῖ γυ ναῖκα· καὶ βλέ πε τὴν πάνσοφον σοφίαν. ἀπο ἑνὸς πλάττει δύο· ἵν’ ἀπο τῶν δύο. τὸν ἕνα πάλιν ἀπο τελέση δια τῆς συ ναφείας· ἀπο τοῦ ἀδὰμ ὠκοδό μησεν τὴν γυναῖ κα· ἀπο τοῦ ἑνὸς ἐποίησεν δύο· πά λιν ὁ αὐτὸς ἀπο τῶν δύο ποιεῖ τὸν ἕνα· τὸ γὰρ ἀπο γυναικὸς καὶ ἀνδρὸς τικτόμε νον, εἰς ἓν ἀποτε λεῖται σῶμα· τὸ ῥῆμα ἀνθρώπινον ἀνινον , τὸ δὲ νόημα θεῖον· ἑρ μήνευσον πῶς ὠ κοδόμηται πλευρὰ. καὶ οὐχ εὑρήσεις· πῶς μὲν ἡ πλευρὰ ὠκο δόμηται οὐχ εὑρή σεις· πῶς τὸ μὲν ἔπλασεν. τὴν δὲ ὠ κοδόμησεν· μὴ ταυτόν ἐστιν πλάτ τειν ἀπο γῆς. καὶ ὠκοδομεῖν ἀπὸ πλευ ρᾶς; ἔπλασεν τὸν ἀδὰμ ἀπο γῆς· ἐ δημιούργησεν τὴν εὖαν ἀπο πλευρᾶς· κατασκευάζει τὸν κάϊν καὶ τὸν ἄβελ· καὶ τοὺς ἐξῆς ἅπαν τας ἀνθρώπους ἀνους , ἀπὸ συ ναφείας· καὶ εἰ σὶν οἱ μὲν γεννητοὶ· ὁ δὲ πλαστὸς· ἡ δὲ ὠκοδομητὴ· τὰ ὀ νόματα οὐκ ἴσα· ἐμερίσθη ἡ οὐσία· τ αῦτά μοι εὐκαίρως εἰρήσθω· ἐπειδὴ λέγουσιν οἱ αἱρετικοὶ ὅτι τὸ γεννητὸν καὶ τὸ ἀγέννητον οὐχ’ ὅμοια· ἀλλ’ ὅσην ἔχει τὰ ὀνό ματα διαφορὰν, το σαύτην ἔχει καὶ τὰ πράγματα τὴν δι άστασιν· δὸς οὖν τῶ ἀδὰμ διαφορὰν πρὸς τοὺς ἐξ αὐτοῦ· ὁ γὰρ ἀδὰμ καὶ γεν νητός ἐστιν καὶ ἀγέννη τος· γεννητὸς καθ ὃ ἐγένετο· ἀγέννη τος. καθ ὃ οὐκ ἐγεννή θη· ἐγένετο καὶ ἐπλά σθη. ἀλλ’ οὐκ ἐγεννήθη· ἡ δὲ γυνὴ οὔτε ἐγεν νήθη, οὔτε ἐπλά σθη· ἐπανάλαβε πάλιν τὸ ῥῆμα. καὶ στῆσον τὸ νόημα· ὁ ἀδὰμ ἐπλάσθη. καὶ οὐκ ἐγεννήθη· ἡ γυνὴ ὠκοδομήθη· καὶ οὔτε ἀπὸ γῆς ἐπλά σθη, οὔτε ἀπὸ κοιλίας ἐγεννήθη· οἱ περὶ κά ϊν καὶ ἄβελ καὶ τοὺς ἐξῆς ἀνθρώπους ἀνους , οὔτε ἐ πλάσθησαν οὔτε ὠ κοδομήθησαν, ἀλλ’ ἐ γεννήθησαν· ἐπεὶ ο ὖν πολλὴν ἔχει διὰ φορὰν ἡ ἔννοια τῶν ὀνομάτων· ἄλλο γὰρ τὸ πλασθῆναι ἄλλο τὸ οἰκοδομηθῆναι· καὶ ἄλλο τὸ γεννηθῆ ναι, δεῖξον μοι δι αφορὰν οὐσίας τοῦ ἀδὰμ πρὸς τὴν εὖ αν καὶ τοὺς ἐξ αὐτῶν· εἰ δὲ τέμνονται ταῖς προσηγορίαις καὶ οὐ τέμνονται τῆ οὐσία, τί θαυμα στόν· εἰ τὰ ὀνόμα τα ἃ συνεχῶς περι στρέφεις· ἐναλάτ τει μὲν προς τὴν ἐκ φώνησιν· συμ φωνεῖ δὲ πρὸς τὴν ἀλήθειαν· πό θεν δέ σοι τὸ γεννη τὸν καὶ τὸ ἀγέννητον· ἠρνήσω πατρὸς πρς καὶ υἱοῦ υυ τὴν προσηγο ρίαν; σοφώτερος ἐγένου τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς τῆ προσηγορίαι; οὐκ ἦν σου ἀξιοπι στότερος ὁ θεός θς ; οὐ κ ἠδύνατο τὸ σοφὸν τοῦτο αὐτὸς προ τῆς σῆς ἐπινοίας εὑρεῖν; οὐκ ἠδύ νατο εἰπεῖν βαπτί ζεται αὐτοὺς ἐν ονό ματι ἀγενήτου καὶ γεννητοῦ; ἀλλ’ ἡ μ ὲν πρὸς τοὺς αἰρε τικοὺς μάχη. καὶ ὁ περὶ εὐσεβείας ἀγὼν, ἑτέρω καιρῶ ταμιευέσθω· εἰς δὲ τὸ προκείμε νον ἐπανέλθωμεν· ἐ πέβαλε τῶ ἀδὰμ τὸν ὕπνον. καὶ τό τε τὴν πλευρὰν ἔλαβεν· ἐπεὶ οὖν ἤμελλεν ἐκ τῆς πλευρᾶς ταύτης προέρχεσθαι ἡ ἀ φορμῆ τῆς παρα βάσεως· γυνὴ δὲ εἰσήγαγεν τὸν θά νατον τῶ ἀδὰμ· ὁ σωτὴρ σηρ βουλόμενος τὴν πληγὴν θερα πεῦσαι. ἀντιτί θησι πλευρὰν πλευ ρᾶ· καὶ ἐν τῶ σταυρῶ στρω τῆ λόγχη παρέ δωκεν τὴν πλευρὰν· ἵν’ ὅθεν ἐπήγαγεν τὸ τραῦμα, ἐκεῖ θεν ἀνθήση ἡ σωτηρία σρια · ἐξῆλθεν αἷμα καὶ ὕδωρ· νόει τὸ μυ στήριον, καὶ τίμη σον τὸν οἰκονομή σαντα· καὶ βλέ πε τὸ θαυμαστόν· ἐ πειδὴ γὰρ ὁ ἀδὰμ μετὰ τὸν ὕπνον ἀ φηρέθη τῆς πλευ ρᾶς· οὐ γὰρ ἐγρη γορότος τοῦ ἀδὰμ ἡ πλευρὰ ἀφηρέ θη· ὁ σωτὴρ σηρ οὐκ ἐγρη γορῶς τῶ σώμα τι τὴν πλευρὰν δι ενύγη· ἀλλὰ μετὰ τὴν κοίμησιν τὴν τοῦ σώματος, ἔ δωκεν τὴν πλευ ρὰν τῶ στρατιώτη· κ αὶ πρόσεχε ἀκρι βῶς· ὅτε ὁ σωτὴρ σηρ ἐ πὶ τοῦ σταυροῦ στρου τὴν ἔν θεον οἰκονομίαν ἐ πλήρου· ὑπέμε νεν μὲν τὰ ἄλλα ἔτή ἐν σαρκὶ ὢν καὶ φαι νόμενος· καὶ ταῦ τα κατὰ τὴν ἀν θρωπίνην κατά στασιν. θεοῦ θυ γὰρ πά θος οὐχ ἅπτεται· θεὸν θν πάθος οὐχ ὑβρίζει· θεὸν θν πάθος οὐ μειοῖ· εἰ μήπω καὶ τῶν ἡ μετέρων ψυχῶν ἐστιν κατώτερος· εἰ γὰρ ταῖς ψυχαῖς ταῖς ἡμετέραις αὐ τὸς ἐπαγγέλλεται λέ γων· μὴ φοβη θῆται ἀπο τῶν ἀπο κτεινόντων τὸ σῶ μα. τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀπο κτεῖναι· πῶς αὐτὸς τῶν παθῶν μετεῖχεν τοῦ σώμα τος· ψυχὴ οὐκ ἀπο θνήσκει· καὶ ὁ κτί σας τὰς ψυχὰς ἀπο θνήσκει; πάντα οὖν ὑπομείνας κα τὰ τὴν ἀνθρωπί νην οἰκονομίαν, ἐπι τέλει τῆς οἰκονο μίας· ἵνα δείξη τὴν ἐξουσίαν αὐ θεντοῦσαν καὶ οὐ χ ὑποκύπτουσαν νόμοις φύσεως· ὥς φησιν ἐπι τοῦ σταυροῦ στρου τετέλεσται· πάτερ περ εἰς χεῖράς σου παρατίθημι τὸ πνεῦμά πνα μου· φωνῆ τὴν φύσιν διέλυ σεν· λόγω τὴν πῆ ξιν ἐφήρμωσεν· αὐτὸς γάρ ἐστιν ὁ λέγων· ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι τὴν ψυ χήν μου. καὶ ἐξου σίαν ἔχω λαβεῖν αὐ τήν· ὅτε οὖν πα ρέδωκεν τὸ πνεῦμα πνα κατὰ τὸ ἀνθρώπινον ἀνινον σχῆ μα νεκρωθέντος αὐτοῦ· μᾶλλον δὲ νεκρώσαντος τὸν θάνατον διὰ τῆς νεκρώσεως· οἱ στρατιῶται ἀ πιστήσαντες διὰ τὸ ταχὺ τῆς ἀπα λαγῆς· καὶ νοήσα ντες ὅτι ὑπερβαί νει φύσιν ἀνθρώπου ἀνου τὸ ψιλῶ ῥήματι τὴν ψυχὴν παραδιδό ναι, προσῆλθον πειράζοντες εἰ ζῆ· καὶ εὖρον νεκρὸν μὲν ἀλη θῶς τῶ σώματι· ζῶντα δὲ τῆ ἐνερ γείαι· καὶ ὃν ἀ πέκτειναν ὡς ἄνθρωπον ἄνον · μετὰ τὸν σταυρὸν στρον ὁμολόγησαν υἱὸν υν τοῦ θεοῦ θυ · ὅτε γὰρ ὁ στρα τιώτης λόγχη τὴν πλευρὰν ἔνυξεν. ἐξῆλθεν αἷμα καὶ ὕδωρ ὃ ἐστὶν νεκροῦ ἀλλότριον· οὐδέπο τε γὰρ ἀπὸ νεκροῦ αἷμα πηγάζει· ὅ τε δὲ ἐπήγασεν τὸ αἷμα τὸ μυστικὸν. τότε ἡ πλευρὰ πη γὴν ἤνοιξεν σωτηρίας σριας . διὰ τὴν πλευρὰν τὴν ἀνοίξασαν τὴν πα ρανομίαν· τότε λέγει ὁ ἑκατόνταρ χος ὁ παρεστηκὼς τῶ σταυρῶ στρω · ἀληθῶς θεοῦ θυ υἱὸς υς ἦν· ζῶντα ἠρνήσω καὶ ἀποθα νόντα κηρύττεις; ἀ κριβῶς οὖν πρόσε χε τοῖς λεγομένοις· ὥσπερ τῶ ἀδὰμ ὕπνον ἐνέβαλεν ὁ θεὸς θς καὶ τότε τὴν πλευρὰν ἀπέσπα σεν, οὕτως τοῦ σωτῆρος σρς τὴν κοινὴν κοίμησιν ὑποστάντος κατὰ τὸ σῶμα. τότε ἡ πλευρὰ ἐνύγη· καὶ γὰρ τότε μετὰ τὸν ὕπνον. καὶ νῦν μετὰ τὴν κοίμησιν οἱ στρα τιῶται αἷμα ἰδόν τες υἱὸν υν θεοῦ θυ ἐκήρυξαν· οἱ δὲ αἱρετικοὶ καὶ θαύ ματα βλέποντες, κτίσμα λέγουσιν· διὰ τί δὲ ἀδελφοὶ τῆ λόγχη ὑπήντησεν ἡ πλευρά· ἔδει ἐν τῶ σχήματι τοῦ σταυροῦ στρου . πάντα λυ θῆναι τὰ κατὰ τοῦ ἀδὰμ· ἐπειδὴ γὰρ ὁ θεὸς θς ἐκβαλὼν τὸν ἀδὰμ ἀπὸ τοῦ πα ραδείσου, φλογίνην ῥομφαίαν περιέ θηκεν τὴν κωλύου σαν αὐτὸν εἰσέρχε σθαι εἰς τὸν παρά δεισον· ἡ δὲ ῥομ φ αῖα ἦν στρεφομέ νη, πᾶν δὲ τὸ στρε φόμενον ἕως ἂν συγ κρούση τινὶ τῶν ἀν τιπιπτόντων. οὐχ’ ἵ σταται, ἴστε ἀπὸ τῆς πεῖρας ἀδελφοὶ τὸ λεγόμενον, πᾶν τ ὸ στρεφόμενον ἐὰν μή τινι συγκρούση οὐχ ἵσταται τοῦ ἰδίου δρόμου, ἐπεὶ οὖν οὐδεὶς ἠδύνατο ἀντιστῆναι τῆ ῥομφαία τῆ πυ ρίνη· ἐν τῆ οἰκονομί α τοῦ σταυροῦ στρου · τῶ σχή ματι τῆς ῥομφαίας ἀντέθηκεν τὴν πλευ ράν· ἵνα δια τῆς αἰ σθητῆς λόγχης· ἡ νοητὴ ῥομφαία συγ κρούσασα τῆ πλευ ρᾶ, παύσηται λοι πὸν τῆς ἀπειλῆς· καὶ μὴκέτι λοιπὸν τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις τὴν εἴσοδον ἀποκλείση τοῦ πα ραδείσου· ἐδέξα τ ο τοίνυν ὁ κύριος κς τὴν ῥομ φαίαν δια τῆς πλευ ρᾶς· καὶ εὐθέως ἠ νοίγη ἡ θύρα τοῦ παραδείσου· ἐπή γασεν ἀπὸ πλευρᾶς ἡ θεραπεία τῶ πλη γέντι διὰ πλευρᾶς· ἐξήγαγεν αὐτὸν τὰ πρῶτα τοῦ παρα δείσου· καὶ ἐπιτέ λει. τὸν αὐτὸν εἰσή γαγεν εἰς βασιλείαν· ἐπαίδευσεν, ἀλλ’ ἠλέ ησεν· ἐξέβαλεν. ἀλλ’ οὐκ ἠφάνισεν· ἀπέστρεψεν. ἀλλ’ οὐ κ ἐξέωσεν· ἀλλ’ οἶ δα ὅτι καιρὸς τῆ λειτουργία παρα χωρεῖ· πάντα γὰρ δυνατὰ τῶ θεῶ θω · ὥστε καὶ ἡμῖν ἐκβαλεῖν τῶν λει πομένων τὴν ἔν νοιαν· καὶ τοῖς ἀ κροαταῖς ἐκ μέρους παριστᾶν τοῦ παν τὸς λόγου τὴν δύ ναμιν· δίδου γὰρ ἀφορμὴν σοφῶ καὶ σοφώτερος ἔσται· εὐχαριστήσωμεν τῶ θεῶ θω ὅτι παράδεισον ἕνα ἀπολέσαμεν· καὶ μυρίους παρα δείσους ἀναπᾶσαν τὴν οἰκουμένην ἐ φύτευσεν· εὐχα ριστήσωμεν τῶ θεῶ θω ὅτι παράδεισον δι ὰ τὴν παράβασιν ἀπολέσαντες, εἰς βασιλείαν οὐρανῶν οὐνων ἐ κλήθημεν δια τῆς χάριτος τοῦ κυρίου κυ ἡ μῶν ἰησοῦ ιυ χριστοῦ χυ · μεθοῦ τῶ πατρὶ πρι δόξα συνα γίω πνεύματι πνι . εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώ νων ἀμήν:–