κ αλοὶ τῆς ὑπομο νῆς οἱ πόνοι, καὶ κάλ λιστος ὁ καρπὸς ὁ τοῖς πόνοις ἐ πόμενος· ἀγα θῶν γὰρ πόνων, καρ πὸς εὐκλεής· πό νοι γεννῶσιν ἀρετάς· πόνοις ἁρμόζεται. τὸ τῆς νηστείας ἐπάγ γελμα· πόνοις κα τορθοῦται, τὸ λαμ πρὸν τοῦ μαρτυρίου στρατήγημα· πό νων ἔπαθλον, ἡ βασι λεία τῶν οὐρανῶν οὐνῶν · διήνυσται τοίνυν ἡ μῖν μετα τῶν ἱερῶν τούτων πόνων, ἡ πα νάρετος ἑβδομὰς, καὶ εἰς τέλος ἔδραμεν τὸ γυμνάσιον· καὶ λάμ πει τὸ τῆς εὐσεβείας ἔπαθλον· σήμερον ἀ δελφοὶ ἔστιν ἡ ἡμέρα καθὴν ὁ ἀδὰμ ἐπλά σθη· καθὴν κατ εἰκό να θεοῦ θυ γέγονεν· καὶ ἐ πειδὴ χθὲς ἠμῖν τὸ τῆς φωνῆς ὄργανον οὐχ ὑ πήκουσεν, ἀνάγκη σή μερον ἐν αυτῆ τῆ ἡμέ ρα καθ ἣν ὁ ἀδὰμ ἐ πλάσθη, τοὺς περὶ τῆς πλάσεως ἀνα λαβεῖν λόγους· ἔπλα σεν αὐτοὺς ὁ θεὸς θς , τῆδε τῆ ἡμέρα· πάλιν αὐ τὸν ἀναπλάττει ὁ τοῦ θεοῦ θυ λόγος κατα τήν δε τὴν ἡμέραν· τί οὖν ἵνα τῆς προκει μένης ἐπαγγελίας ἁ ψώμεθα· ὅτε ὁ θεὸς θς ἐ ποίησεν τὴν οἰκουμέ νην· καὶ διεκόσμησεν οὐρανὸν οὐνὸν ἡλίω καὶ σελή νη καὶ ἄστροις· καὶ τὴν γῆν ὁμοίως διε ποίκιλεν ποταμοῖς καὶ πηγαῖς διεζωσμέ νην· ἄνθεσιν καὶ φυτοῖς ἐστεφανωμένην· καὶ θάλασσαν μὲν ἀπετεί χισεν· σύμπασαν δὲ τὴν εὐπρέπειαν. τῶ δε τῶ κόσμω περιέθη κεν, ὡς πολλάκις ἔ φθην εἰπών· ἐδημι ούργησεν καὶ ἔπλασεν τοῦ κόσμου τούτου χει ροτονητὸν δεσπότην· πλάττει δὲ αὐτὸν οὐ χ ὁμοίως τοῖς ἄλλοις· τα μὲν γὰρ τετράποδα καὶ τὰ θηρία καὶ τὰ κτήνη. λόγω μόνω κε λεύσας ἀπὸ γῆς πρὸς ἔφερεν· ἐξαγαγέτω ἡ γῆ τετράποδα ἑρπετὰ καὶ θηρία· τὰ δοῦλα, λό γω καλεῖται· τὸ δὲ πλάσμα τῆς θείας εἰ κόνος, χειρὶ διὰ πλάτ τεται· οὐχ ὅτι θεοῦ θυ χείρ ἐστιν καὶ μέλος τοιοῦ τον, ἀλλὰ βουληθεὶς τὸ τίμιον παραστῆσαι τῶν πλαττομένων. εἰσάγει θεοῦ θυ χεῖρα δημι ουργοῦσαν· τα μὲν γὰρ οἰκτρὰ τῶν ἔργων, ἐπὶ τάττοντες ποιοῦ μεν· τα δὲ ποθηνὰ, αὐτῶν τῶν χειρῶν ἀνα λαμβάνομεν· διὰ τοῦ τό φησὶν ἡ γραφή· καὶ ἔλαβεν ὁ θεὸς θς χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς· ἔλαβεν χοῦν· οὐ βόλον· οὐ παχυτά την γῆν. ἀλλὰ λεπτό τατον χοῦν· ὅρα πῶς ἐξ αυτῶν τῶν προοι μίων, ἡ ἐλπὶς ἐπάγει τῆς ἀναστάσεως· ἐ πεὶ δὴ γὰρ ἤμελλεν εἰς χοῦν ἀναλύεσθαι· καὶ τὸ εἰρημένον εἰς χοῦν θανάτου κατήγα γές με· ἵνα μή τις τὸν ἐν τοῖς τάφοις χοῦν θεασάμενος ἐπαγορεύ ση τὴν ἐλπίδα τῶν ἀνθρώπων ἀνων , ἐν αὐτῆ τῆ δημι ουργία ἔπηξεν τὴν ἐλ πίδα τῆς ἀναστάσε ως· διὸ φησὶν ἔλαβεν ὁ θεὸς θς χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς· ἐκεὶ χοῦς. καὶ ὧδε χοῦς· ἐκεῖνος τῆ δυ νάμει τοῦ τεχνίτου με τεποιήθη. καὶ οὗτος τῆ σοφία τοῦ δημιουρ γοῦ μετεβάλλετο· ἔλα βεν χοῦν καὶ ἔπλασεν· τὸ μὲν πόθεν ἔλαβεν καὶ τί ἔπλασεν ἔμαθες· τὸ δὲ πῶς μετεποίη σεν, οὐ παρέλαβες· τὸν λόγον ἐδίδαξεν. τὸν δὲ τρόπον ἀπέ κρυψεν· ἵνα μάθης μὴ περὶ ἐργάζεσθαι θεοῦ θυ δημιουργίαν· εἰ δὲ θεοῦ θυ δημιουργίαν οὐκ ε πετράπης περὶεργά ζεσθαι, πολλῶ μᾶλ λον θεοῦ θυ γέννησιν πο λυπραγμονεῖν οὐκ ο φιλεις· ἐπεὶ τὰ μὲν τετράποδα ποιῶν ὁ θεός θς , μετα τῶν σωμά των καὶ τὰς ψυχὰς ἐπή γαγεν· τὸν δὲ ἄνθρωπον ἄνον πλάττων, πρῶτον κατασκευάζει τὸ τοῦ σώματος ὄργανον, καὶ τότε τὴν ψυχὴν δημιουργήσας ἔθηκεν· δια τὶ; ἵνα ἐν τούτω δείξη τὴν ὑπεροχὴν τοῦ ἀνθρώπου ἀνου · ἐπεὶ δὴ γὰρ τ ὰ μὲν ἄλλα ζῶα καὶ τα κτήνη λυόμενα θανάτω συναφανί ζει τῶ σώματι καὶ τὴν ψυχὴν. ἐκεῖθεν αὐτῶν λεγει τὴν γένεσιν ὅπου πάλιν τὸ πᾶν ἤμελλεν ἀφανίζεσθαι· τὸν δὲ ἄνθρωπον ἄνον πλάσας, τὸ μὲν σῶμα ἀπὸ γῆς λαμβάνει· τὴν δὲ ψυχὴν ἐμφυσᾶ· καὶ μικρὸν ἀνάμεινον ἵνα σοι τὸν λόγον τοῦ ἐμφυσήματος κατα τὸ ἐγχωροῦν παρα στήσω· ἐκ προοιμί ων γὰρ καὶ το ῦ ύ τω τὴν ἐλπίδα τῆς ἀναστά σεως ὑπὸ γράφει· π λάττει τὸ σῶμα πρῶ τον, καὶ πρῶτον ὁ ἄνθρωπος ἄνος ἔλαβεν εἰκό να νεκρὰν. καὶ τότε ζῶσαν τὴν ἐνέργει αν τῆς ψυχῆς ἐδέ ξατο· πρῶτον ἐδεί χθη νεκρός, εἶτα ζῶν· πρῶτον ἔπλα σεν σῶμα νεκρὸν, εἰς ὃ ἤμελλεν κατα λήγειν ὁ ἄνθρωπος ἄνος · εἶτα· ὅτε ἀπετέλεσεν τὸ νεκρὸν σῶμα, τό τε ἀπέδωκεν τὸν χαρακτῆρα· καὶ οὐ ποιεῖ τὴν ψυχὴν προ τοῦ σῶματος· ἵνα μὴ γίνεται αὐτόπτης τῶν γινομένων· οὐ ποιεῖ τὴν ψυχὴν παρεῖναι τῆ δημιουργία, ἵνα μὴ καυχήσηται ὡς συνερ γὸς τοῦ θεοῦ θυ · καὶ οὐ μό νον ἵνα μὴ καυχήση ται, ἀλλ’ ἵνα μηδὲ τὸν τρόπον ἴδη του γινομένου· τοῦτο καὶ νῦν ποιεῖ ὁ θεός θς · καὶ γὰρ ἕκαστον ἡμῶν πλάττει ἐν κυλία· καὶ τὸ πῶς πλάττει οὐ δὲν βλέπειν συνεχώ ρησεν· σπειρόμεθα καὶ πλαττόμεθα, καὶ ἡ μὲν φύσις τὸν δρό μον ἀνύει· τὸν δε τρόπον τῆς πλάσεως οὐδεὶς καταλαμβά νει· ὦ τοῦ θαύματος· κτίζεται ναὸς ἐν ναῶ· πλάττεται βρέφος ἐν κυλία· οἶκος ἐν οἴκω κατασκευάζεται, καὶ ὁ ἔξωθεν οἶκος οὐκ αἰ σθάνεται· ποιεῖ τοί ν υν τὸν ἄνθρωπον ἄνον κατὰ τὴν νεκρὰν εἰκόνα· εἶ τα φησίν· ἐνεφύση σεν ὁ θεὸς εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ ἀδὰμ πνοὴν ζω ῆς. καὶ ἐγένετο ἄνθρωπος ἄνος εἰς ψυχὴν ζῶσαν· πολ λ οὶ ἐνόμησαν ὅτι τὸ ἐμ φύσημα αὐτὸ ἦν ἡ ψυχή· καὶ ὅτι ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ μετεδώ θη τῶ σώματι ἡ ψυχή· ἔστιν δὲ πολλῆς οὐ μό νον ἀνοίας. ἀλλὰ καὶ ἀτοπίας μεστὸς ὁ λόγος· ε ἰ γὰρ ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ θυ ἡ ψυχὴ λέγω δὴ ἐκ τῆς οὐσίας αὐτοῦ οὐκ ἐ χρῆν ἐν τῶ μὲν εἶναι σοφὴν· ἐν ἄλλω δὲ μω ρὰν καὶ ἀσύνετον· οὐ δὲ ἐν τῶ μὲν εἶναι ψυ χὴν δικαίαν, ἐν ἑτέ ρω δὲ ψυχὴν ἄδικον· ἡ γὰρ τοῦ θεοῦ θυ οὐσία οὐ με ρίζεται· οὐδὲ ἀλλοι οῦται. ἀλλ’ ἔστιν ἀναλ λοίωτος· ἐγὼ γάρ εἰ μι φησὶν καὶ οὐκ ἠλλοί ωμαι· ἔπειτα ἀδελ φοὶ οὐ μόνον εὑρίσκο μεν δὶαμαρτανούσας ψυχὰς καὶ ἐκ τούτου ἐλεγχομένας ὡς οὐκ εἰ σὶν ἐκ τῆς θείας οὐσίας· ἀλλ’ εὑρίσκομεν αὐτὰς καὶ κρίσει ὑποβαλλο μένας· λέγει γὰρ ὁ σωτήρ σῆρ · μὴ φοβεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶμα· τὴν δὲ ψυχὴν μη δυναμένων ἀπο κτεῖναι· φοβήθητε δὲ μᾶλλον τὸν θεὸν θν τὸν δυνάμενον καὶ σῶμα καὶ ψυχὴν ἀπωλέσαι ἐν γεέννη· εἰ οὖν ἐξ αυ τοῦ ἡ ψυχὴ. ἑαυτὸν κρινεῖ ὁ θεός θς · τί οὖν β ούλεται τὸ ἐμφύσημα ἀναγκαῖον ἰδεῖν· ἐπὶ θεοῦ θυ τὸ ἐμφύσημα, ἡ τοῦ ἁγίου πνεύματός πνς ἐστιν ἐνέργεια· ὥσπερ γὰρ ὁ σωτὴρ σηρ ἐνεφύσησεν εἰς τὰ πρόσωπα τῶν ἀ ποστόλων καὶ εἶπεν λάβετε πνεῦμα πνα ἅγιον, οὕτω τὸ ἐμφύσημα τὸ θεῖον ἀνθρωπίνως ἀκουόμεν. θεοπρε πῶς δὲ νοοῦμεν· τὸ πνεῦμα ἐστιν τὸ προσκυνητὸν καὶ ἅγι ον· τοῦτο τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον· προ ἐλθὼν, οὐκ αυτὸ γέγονεν ψυ χῆ, ἀλλὰ ψυχὴν ἔκτισεν· οὐκ αὐτὸ εἰς ψυχὴν μετεβλήθη, ἀλ λὰ ψυχὴν ἐδημιούρ γησεν· δημιουργὸν γὰρ τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον· καὶ κοινωνεῖ τῆ δημι ουργία τοῦ σώματος καὶ τῆ δημιουργία τῆς ψυχῆς· πατὴρ πηρ γὰρ καὶ υἱὸς καὶ πνεῦμα πνα ἅγιον τῆ θείαι δυνάμει δημι ουργεῖ τὸ πλάσμα· κ αὶ μὴ νομίσης ὡς μέ ρος μὲν ὁ πατὴρ πηρ συνε βάλετο· μέρος δὲ ὁ υἱός· μέρος δὲ τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον· ἀλλ’ ἐκεῖνο λέγω· ὅτι κἂν πατὴρ πηρ ποιήση, υἱοῦ τὸ ἔρ γον· καὶ τοῦ πνεύματος πνς τὸ κα τόρθωμα· κἂν υἱὸς δημιουργήση, πατρὸς πρς ἡ δημιουργία, καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς ἡ ἐνέργεια· εἰ δέ τις ἀπιστεῖ τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον μὴ κοινωνή σαν τῆ ἡμετέρα δη μιουργία, ἐλεγχέσθω ἐκ τῶν μυστηρίων· εἰ μὴ ὑπὸ τῆς τριάδος ἐκτίσθημεν. πῶς ὑπὸ τῆς τριάδος ἀνα γεννώμεθα· εἰ μὴ τῶ πατρὶ πρι καὶ τῶ υἱῶ καὶ τῶ ἁγίω πνεύματι πνι ἐπὶ γράφεται ἡ δημιουργία, πῶς ἐν ονόματι πατρὸς πρς καὶ υἱοῦ καὶ ἁγίου πνεύματος πνς ἀνα καινιζεται ἡ δημιουρ γία· ἀλλ’ ὅτε μὲν ἐκτί σθημεν, οὐ χρεία γέ γονεν τοῦ πνεύματος πνς · ὅτε δὲ ἀνακαινιζόμεθα πα ραλαμβάνεται τὸ πνεῦμα πνα ; οὐκ οὖν δημιουργον τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον· κἂν θέ λωσιν οἱ ἐχθροὶ κἂν μη θέλωσιν· μαρτυ ρεῖ δαυὶδ δαδ ὁ προφήτης τῆ δημιουργικῆ δυνά μει τοῦ πνεύματος πνς περὶ γὰρ τῆς ἀνθρωπίνης ἀνινης διαλεγό μενος κατασκευῆς φησὶν· πάντα προς σ ὲ προσδοκῶσιν κύριε κε δοῦναι τὴν τροφὴν αὐτοῖς εἰς εὔκαιρον· δόντος σοι αὐτοῖς συλ λέξουσιν· ἀνοίξαν τος δέ σου τὴν χεῖρα, τα σύμπαντα πλησθή σονται χρηστότητος· ταύτην τὴν ἄφθονον χορηγίαν ἐνδείκνυται· εἶτα· τί τὸ ἐπαγόμενον; ἀποστρέψαντος δέ σου τὸ πρόσωπον ταρα χθήσονται· ἀντανε λῆς τὸ πνεῦμα πνα αὐτῶν καὶ ἐκλείψωσιν καὶ εἰς τὸν χοῦν αὐτῶν ἐπὶ στρέψωσιν· ἐξαποστε λεῖς τὸ πνεῦμά πνα σου καὶ κτισθήσονται· οὐ κοῦν, κτίστης καὶ δη μιουργὸν τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον· καὶ βλέπε ῥημά των ἀκρίβειαν· ὅτε μ ὲν περὶ τῆς ψυχῆς τῆς ἡμετέρας λέγει. ἀντανελῆς τὸ πνεῦμα πνα αὐτῶν καὶ ἐκλείψω σιν· ὅτε δὲ περὶ πνεύματος πνς ἁγίου διὰ λέγεται. ἐξαποστελεῖς φησὶν τὸ πνεῦμά πνα σου καὶ κτισθή σονται· εἰ δὲ πρὸς αὐτὴν ἀναβλέψαι τολ μήσωσι τὴν ἀλήθει αν οἱ αἱρετικοὶ, ἑτέρα μαρτυρία πάλιν ἀ παστράψει τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς δημιουργικὴν δύναμιν κηρύττου σα· τὸ γὰρ κρεῖττον πάσης δημιουργίας καὶ οὐρανοῦ οὐνοῦ καὶ γῆς καὶ θαλάσσης, ἔργον τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς εὑρίσκεται· τὸ γὰρ τοῦ χριστοῦ χυ πνεῦμα πνα · καὶ προσκυνητὸν δι οὗ καὶ οὐρανὸς οὐνος καὶ γῆ καὶ ὁ κόσμος ὅλος ἀ νακαινίζεται· καὶ οἰ κουμένη σώζεται, ἔρ γον ἐστὶν τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς · τ ῆς γοῦν παρθένου τῆς ἁγίας ἀπορούσης περὶ τὴν εὐαγγελι σθεῖσαν ὠδῖνα ξένην· καὶ λεγούσης πῶς ἔ σται μοι τοῦτο ἐπεὶ ἄν δρα οὐ γινώσκω, ὁ ἄγ γελός φησὶν πρὸς αὐ τήν· πνεῦμα πνα ἅγιον ἐπε λεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπι σκιάσει σοι· τινὲς σημείωσαι σημαι ἐ νόμισαν πνεῦμα πνα μὲν ἅγι ον εἰρεῖσθαι αὐτὸ τὸ πνεῦμα πνα , δύναμιν δὲ ὑψίστου τὸν υἱόν· δεῖ δὲ εἰδέναι ὅτι αὐτὸ ἐκάλεσεν καὶ πνεῦμα πνα ἅγιον καὶ δυναμιν ὑ ψίστου· ὥσπερ ὁ υἱὸς δύναμις ὑψίστου καὶ ἔστιν καὶ λέγεται χριστὸς χς γὰρ θεοῦ θυ δύναμις, οὕτω καὶ τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον δύνα μις ὀνομάζεται· λέγει γ’ οὖν τοῖς ἀποστόλοις ὁ κύριος κς · μείνατε εἰς ἱερουσαλὴμ ϊλημ ἕως ἂν ἐνδύσησθε δύ ναμιν ἐξύψους· ἔπει τ α δὲ ἀδελφοὶ ὁ ἄγγελος ϊωσὴφ διαλεγόμενός φησὶν· ἰωσὴφ υἱὸς δαυίδ δαδ · μη φοβηθῆς πα ραλαβεῖν μαριὰμ τὴν γυναῖκά σου· τὸ γὰρ ἐν αὐτῆ γενηθὲν οὐ γεν νηθὲν, ἵνα μὴ νομίσης τὴν θείαν καὶ ἄχραν τον φύσιν χραίνεσθαι· οὐκ’ εἶπεν τὸ γὰρ ἐναυ τῆ γενηθὲν ἐκ πνεύματός πνς ἐστιν ἁγίου· εἰ τοίνυν τὸ σῶμα τοῦ χριστοῦ χυ ἔκτι σεν τὸ πνεῦμα πνα τὸ ἅγιον· δεῖξον διαφορὰν δημι ουργίας προς δημιουρ γίαν· ἀλλ’ ὅρα μη αἰ σχυνθῆς· πατρὶ πρι μὲν ἐπὶ γράφων τὴν γηΐνην εἰκόνα. τὸ δὲ πνεύματι πνι τὴν οὐράνιον οὐνιον εἰκόνα· εἰ γὰρ κατα τὸν σὸν λόγον· ὅτε ἀδὰμ ἐκτίσθη κοι νωνίαν οὐκ ἔσχεν εἰς δημιουργίαν τὸ πνεῦμα πνα , εὑρεθήσεται ὁ μὲν πατὴρ πηρ καὶ υἱὸς κτίζων τὸν γήϊνον ἄνθρωπον ἄνον · τὸ δὲ πνεῦμα πνα τὸ οὐράνιον οὐνιον ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ καὶ ἐγένετο εἰς ψυχήν· κ αὶ πρόσεχε ἀκριβῶς· ὅτε ἐπλάσθη· ὅτε ἐδη μιουργήθη· ὅτε τὸν οἰκεῖον ἀπέλαβε χα ρακτῆρα, ἡ γυνὴ οὐ δέπω ἐπέπλαστο· ἀλλὰ τί ποιεῖ ὁ θεός θς · ὥσπερ οὐκ ηθέλησεν τὴν ψυ χὴν τοῦ ἀδὰμ παρεῖ ναι τῆ δημιουργία τοῦ σώματος, οὕτως οὐ δένα συνεχώρησεν θνητὸν ὀφθαλμὸν πα ρεῖναι τῆ τῆς γυναικὸς δημιουργία· διὰ τοῦ τ ο μέλλον πλάττειν τὴν γυναῖκα ἐπὶ βάλλει τῶ ἀδάμ κοίμησιν ἵνα μὴ παρῆ μὴ δὲ περὶ ἐργά ζεται θεοῦ θυ δημιουργίαν· καὶ ἐπέβαλεν ἐπ αὐτὸν ἔκστασιν· τοῦτέστιν ὕ πνον καὶ ὕπνωσεν· καὶ ἔλαβεν μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ· ὁ δήσας καὶ ἔλυσεν· ἐξ ὧν ἐργά ζεται, δανείζεται· ἐξῶν ποιεῖ λαμβάνει· ἔλα βεν μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἐπλήρωσεν σάρκα ἀντ αὐτῆς· πό θεν ἀντεπλήρωσεν; ἀ πορεῖ ὁ λόγος· ἡ δὲ δύ ναμις οὐκ ἀπορεῖ· καὶ ὠκοδόμησεν τὴν πλευ ράν ἣν ἔλαβεν εἰς γυ ναῖκα· πῶς πάλιν ὠ κοδόμησεν ὀστοῦν πλευ ρᾶς· πῶς εἰς ὀφθαλ μῶν μετεποιήθη· πῶς εἰς χεῖρας διεπλάσθη· πῶς εἰς νεύρα διετά θη· πῶς εἰς ήπαρ με τερυθμίσθη· πῶς εἰς τὴν τῶν ἐγκάτων ποικιλίαν μετεσχιμα τίσθη· πῶς ἐπάγη γλῶτ τα· πῶς ἀπετορνεύ θη χείλη· πῶς διε γλύφησαν ῥῖνες· πῶς ἤνθησαν τρίχες· πό θεν ἐφύησαν ὄνυχες· πῶς διατρέχει τὸ αἷ μα· ἑρμήνευσον τὴν σὴν δημιουργίαν· εἰ δὲ μὴ ἰσχυης εἰπεῖν, ἐπι στόμησόν σου τὴν κα τὰ τοῦ μονογενοῦς συ κοφαντίαν· ἐπέβαλεν ἐπὶ τὸν ἀδὰμ ἔκστασιν ὁ θεὸς θς καὶ ὕπνωσεν· καὶ λαμβάνει πλευρὰν καὶ δημιουργεῖ γυναῖκα· κ αὶ βλέπε τὴν πάν σοφον σοφίαν· ἀπὸ ἑνὸς πλάττει δύο, ἵνα ἀπὸ τῶν δύο, τὸν ἕνα πάλιν ἀπὸ τε λέση διὰ τῆς συμαφεί ας· ἀπὸ τοῦ ἀδὰμ ἔτε κεν τὴν γυναῖκα· ἀ πὸ τοῦ ἑνὸς· ἐποίησεν δύο· πάλιν ὁ αὐτὸς ἀπὸ τῶν δύο ποιεῖ τὸν ἕνα· τὸ γὰρ ἀπὸ γυ ναικὸς καὶ ἀνδρὸς τικτόμενον εἰς ἓν ἀποτελεῖ σῶμα· τὸ ῥῆμα ἀνθρώπινον, τὸ δὲ νόημα θεῖον· ἑρμήνευσον πῶς ὠ κοδομεῖται πλευρᾶ. καὶ οὐχ εὑρήσεις· πῶς τὸν μὲν ἔπλασεν. τὴν δὲ ὠκοδόμησεν· μὴ ταυτόν ἐστιν πλάττειν ἀπὸ γῆς καὶ οἰκοδο μεῖν ἀπὸ πλευρᾶς; ἔπλασεν τὸν ἀδὰμ ἀ πὸ γῆς· ἐδημιούργη σεν τὴν εὔαν ἀπὸ πλευρᾶς· κατασκευ άζει τὸν κάϊν καὶ τὸν ἄβελ καὶ τοὺς ἐξ ἧς ἅπαντας ἀνθρώπους ἀνους ἀπὸ συναφείας· καὶ εἰσὶν οἱ μεν γεννητοὶ, ὁ δὲ πλαστὸς· ἡ δὲ οἰκοδο μητή· τὰ ὀνόματα οὐκ ἴσα· ἐμερίσθη ἡ οὐσία· ταῦτά μοι εὐ καίρως εἰρε ῖ ί σθω· ἐπεὶ δὴ λέγουσιν οἱ αἱρετικοὶ· ὅτι τὸ γεννητὸν καὶ τὸ ἀγέννητον οὐχ ὅμοια· ἀλλ’ ὅσην ἔχει τὰ ὀνό ματα διὰφορὰν. τὸ σαύτην ἔχει καὶ τὰ πράγματα τὴν διά στασιν· δὸς οὖν τῶ ἀ δὰμ διαφορὰν πρὸς τοὺς ἐξ αὐτοῦ· ὁ γὰρ ἀ δὰμ καὶ γεννητός ἐστιν καὶ ἀγέννητος· γενη τὸς. καθ ὃ ἐγένετο· ἀγέν νητος, καθ ὃ οὐκ ἐγεν νήθη· ἐγένετο καὶ ἐπλά σθη, ἀλλ’ οὐκ εγεννήθη· ἡ δὲ γυνὴ οὔτε ἐγένετο οὔτε ἐπλάσθη· ἐπανά λαβε πάλιν τὸ ῥῆμα καὶ στῆσον τὸ νόημα· ὁ ἀδὰμ ἐπλάσθη καὶ οὐ κ εγεννήθη· ἡ γυνὴ ὠκοδομήθη· καὶ οὔτε ἀπὸ γῆς ἔπλασθη, οὔτε ἀπὸ κοιλίας ἐγεννή θη· οἱ περὶ κάϊν καὶ ἄβελ’ καὶ τοῦς ἐξ ἧς ἀν θρώπους οὔτε ἐπλά σθησαν ἀλλ’ ἐγεννήθη σαν· ἐπεὶ οὖν πολλὴν ἔχει διαφορὰν ἡ ἔννοι α τῶν νοημάτων· ἄλ λο γὰρ τὸ πλασθῆναι, καὶ ἄλλο τὸ οἰκοδομηθῆ ναι· καὶ ἄλλο τὸ γεννη θῆναι· δεῖξον διὰ φορὰν οὐσίας τοῦ ἀδὰμ πρὸς τὴν εὔαν καὶ τοὺς ἐξ αὐτῶν· εἰ δὲ τέμνον ται ταῖς προσηγορίαις· καὶ οὐ τέμνονται τῆ οὐ σία, τί θαυμαστόν· εἰ τὰ ὀνόματα συνεχῶς περὶ στρέφεις, ἐναλ λάττει μὲν πρὸς τὴν ἐκφώνησιν· συμφω νεῖ δὲ πρὸς τὴν ἀλήθει αν. πόθεν δέ σοι τὸ γεν νητὸν τὸ ἀγέννητον· ἠρνήσω πατρὸς πρς καὶ υἱοῦ τὴν προσηγορίαν· σο φώτερος ἐγένου τοῦ ἁγίου πνεύματος πνς τῆ προσηγο ρία· οὐκ ἤν σοι ἀξιο πιστότερος ὁ θεὸς θς ; οὐκ η δύνατο τὸ σοφὸν τοῦ το αὐτὸς προ τῆς σῆς ἐπινοίας εὑρεῖν; οὐ κ ηδύνατο εἰπεῖν βα πτίζεται αὐτοὺς ἐν ονό ματι ἀγεννήτου καὶ γεν νητοῦ; ἀλλὰ εἰ μὲν πρὸς τοὺς αἱρετικοὺς μάχη καὶ ὁ περὶ εὐσε βείας ἀγὼν. ἑτέρω και ρῶ ταμιευέσθω· εἰς δὲ τὸ προκείμενον ἐπα νέλθωμεν· ἐπέβα λ εν τῶ ἀδὰμ ὕπνον καὶ τότε τὴν πλευρὰν ἔλαβεν· ἐπεὶ οὖν ἤμελ λεν ἐκ τῆς πλευρᾶς ταύτης προέρχεσθαι ἡ ἀφορμὴ τῆς παρα βάσεως· γυνὴ δὲ εἰσήγαγεν τὸν θάνατον τῶ ἀδὰμ· ὁ σωτὴρ σηρ βου λόμενος τὴν πλευ ρὰν θεραπεῦσαι. αν τιτίθησι πλευρὰν πλευρᾶ· καὶ ἐν τῶ σταυρῶ τῆ λόγχη πα ρέδωκεν τὴν πλευ ράν· ἵν’ ὅθεν ἐπήγα γεν τὸ τραῦμα, ἐκεῖ θεν ἀνθήση ἡ σωτηρία σρία · ἐξῆλθεν αἷμα καὶ ὕ δωρ· νόει τὸ μυστήρι ον καὶ τίμησον τὸν οἰ κονομήσαντα· καὶ βλέπε τὸ θαυμαστὸν· ἐπεὶ δὴ γὰρ ὁ ἀδὰμ με τα τὸν ὕπνον ἀφηρή θη τὴν πλευρὰν· οὐ γὰρ ἐγρηγορότος τοῦ ἀδὰμ ἡ πλευρᾶ ἀφη ρέθη, ὁ σωτὴρ σηρ οὐκ ἐγρη γορὼς τὸ σ ῶ ώ ματι τὴν πλευρὰν διενοίγη, ἀλλὰ μετα τὴν κοίμη σιν τοῦ σώματος ἔδωκεν πλευρὰν τῶ στρατιώτη· καὶ πρό σεχε ἀκριβῶς· ὅτε ὁ σωτὴρ σηρ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ στροῦ τὴν ἔνθεον οἰκονομίαν ἐπλήρου ἐπέμενεν μὲν τὰ ἄλλα ἔτι ἐν σαρκὶ ὢν καὶ φαινόμενος· καὶ ταῦτα κατα τὴν ἀνθρωπίνην κατά στασιν θεοῦ θυ γὰρ πάθος οὐχ ἅπτεται· θεὸν θν πάθος οὐχ ὑβρίζει· θεὸν θν πάθος οὐ μειοῖ· εἰ μήπω καὶ τῶν ἡμετέρων ψυχῶν ἔστιν κατώτερος· εἰ γὰρ ταῖς ψυχαῖς ταῖς ἡμετέραις αὐτὸς ἐ παγγέλλεται λέγων· μη φοβεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶ μα τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀπὸ κτεῖ ναι; πῶς αὐτὸς τῶν παθῶν μετεῖχεν τοῦ σώματος· ψυχὴ οὐ κ ἀποθνήσκει· καὶ ὁ κτίσας τὰς ψυχὰς ἀ ποθνήσκει; ταῦτα ο ὖν ὑπομείνας κατὰ τὴν ἀνθρωπίνην οἰ κονομίαν ἐπὶ τελεῖ τὰς οἰκονομίας ἵνα δείξη τῆς ἐξουσίαν αὐθεν τοῦσαν καὶ οὐχ ὑποκύ πτουσαν νόμω φύσε ως, ὡς φησὶν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τετέλεσται· πάτερ περ εἰς χεῖράς σου πα ρατίθημι τὸ πνεῦμά πνα μου φωνῆ τὴν φύσιν διέ λυσεν· λόγω τὴν πῆ ξιν ἐφείρμωσεν· αὐ τὸς γάρ ἐστιν ὁ λέγων ἐξουσίαν ἔχω θῆναι τὴν ψυχήν μου· καὶ ἐ ξουσίαν ἔχω λαβεῖν αὐτήν· ὅτε οὖν πα ρέδωκεν τὸ πνεῦμα πνα κα τα τὸ ἀνθρώπινον ἀνινον σχῆμα, νεκρωθέντος αὐτοῦ μᾶλλον δὲ νεκρώσαν τος τὸν θάνατον διὰ τῆς νεκρώσεως· οἱ στρατιῶται ἀπιστή σαντες δια τὸ ταχὺ τῆς ἀπαλλαγῆς· καὶ νοήσαντες ὅτι ὑπερ βαίνει φύσιν ἀνθρώπου ἀνου τῶ ψιλῶ ῥήματι τὴν ψυ χὴν παραδιδόναι· προσῆλθον πειράζον τες εἰ ζῆ· καὶ εὗρον νεκρὸν μὲν ἀληθῶς τῶ σώματι ζῶντα δὲ τῆ ἐνεργεία· καὶ ὃν ἀπέ κτειναν ὡς ἄνθρωπον ἄνον , με τὰ τὸν σταυρὸν στον ὡμολόγη σαν υἱὸν τοῦ θεοῦ θυ · ὅτε γ ὰρ ὁ στρατιώτης λόγχη τὴν πλευρὰν ἔνοιξεν, ἐξῆλθεν αἷμα καὶ ὕ δωρ ὃ ἔστιν νεκροῦ ἀλ λότριον· πότε γὰρ ἀπὸ νεκροῦ αἷμα πη γάζει· ὅτε δὲ ἐπή γασεν τὸ αἷμα τὸ μυ στικόν, τότε ἡ πλευρᾶ πηγὴν ἤνοιξεν σωτηρίας σριας διὰ τὴν πλευρὰν τὴν ἀνοίξασαν παρανομί αν· τότε λέγει ὁ ἑκα τ όνταρχος ὁ παρεστη κὼς τῶ σταυρῶ στρω ἀληθῶς θεοῦ θυ υἱὸς ἦν· ζῶντα ἠρνήσω καὶ ἀπὸ θανόν τα κηρύττεις; ἀκρι βῶς οὖν πρόσεχε τοῖς λεγομένοις· ὥσπερ τῶ ἀδὰμ ὕπνον ἐνέ βαλεν ὁ θεὸς θς καὶ τότε τὴν πλευρὰν ἀπέσπα σεν. οὕτως τοῦ σωτῆρος σρς τὴν κοινὴν κοίμησιν ὑπὸ στάντος κατα τὸ σῶ μα. τότε ἡ πλευρὰ ἐνύγει· καὶ γὰρ τότε μετα τὸν ὕπνον· καὶ νῦν μετα τὴν κοίμησιν οἱ στρατιῶται αἷμα ἰ δόντες υἱὸν υν θεοῦ θυ ἐκήρυ ξαν· οἱ δε αἰρετικοὶ καὶ θαῦμα βλέπον τες. κτίσμα λέγουσιν· διατὶ δὲ ἀδελφοὶ τῆ λόγχη ὑπήντησεν ἡ πλευρᾶ; ἔδει ἐν τῶ σχήματι τοῦ σταυροῦ στρου , πάντα λυθῆναι τα κατα τοῦ ἀδὰμ· ἐπεὶ δὴ γὰρ ὁ θεὸς θς ἐκβαλὼν τὸν ἀδὰμ ἀπὸ τοῦ πα ραδείσου. φλογίνην ῥομφαίαν περὶέθη κεν τὴν κολύουσαν αὐτὸν εἰσέρχεσθαι εἰς τὸν παράδεισον· ἡ δὲ ῥομφαῖα ἦν στρεφο μένη· πᾶν δὲ τὸ στρε φόμενον, ἕως ἂν συγ κρούση τινὶ τῶν ἀντι πιπτόντων οὐκ ίστα ται· ΐστε δὲ ἀπὸ τῆς πεῖρας ἀδελφοὶ τὸ λεγόμενον· πᾶν τὸ στρεφόμενον ἐὰν μὴ τινὶ συγκρούση οὐ κ ίσταται τοῦ ἰδίου δρό ~ μου· ἐπεὶ οὖν οὐδ εἳς ἠδύνατο ἀντιστῆναι τῆ ῥομφαία τῆ πυρί νη. ἐν τῆ οἰκονομία τοῦ σταυροῦ στρου τῶ σχήμα τι τῆς ῥομφαίας ἀν τέθηκεν τὴν πλευ ραν. ἵνα διὰ τῆς αἰσθη τὴς λόγχης ἡ νοητῆ ῥομφαία συγκρούσα σα τῆ πλευρᾶ παύ σηται λοιπὸν τῆς ἀ πειλῆς καὶ μὴκέτι τοῖς ἀνθρώποις ἀνοις τὴν εἴσο δον ἀπὸ κλείση τοῦ παραδείσου, ἐδέξα το τοίνυν ὁ κύριος κς τὴν ῥομφαῖαν διὰ τῆς πλευρᾶς· καὶ εὐθέ ως ἠνοίγη τοῦ παρα δείσου ἡ θύρα· ἐπή γασεν ἀπὸ πλευρᾶς θεραπείαν τῶ πλη γέντι δια πλευρᾶς· ἐξήγαγεν αὐτὸν τὰ πρῶτα τοῦ παραδεί σου· καὶ ἐπὶ τέλη τὸν αὐτὸν εἰσήγαγεν εἰς βασιλείαν· ἐπαίδευ σεν. ἀλλ ϊλέησεν· ἐξέ βαλεν. ἀλλ’ οὐκ ηφά νησεν· ἀπέστρεψεν. ἀλλ’ οὐκ εξέωσεν· ἀλ λ’ οἶδα ὅτι καιρὸς τῆ λειτουργία παραχω ρεῖν· πάντα γὰρ δυνα τὰ τῶ θεῶ θω · ὥστε καὶ ἡμῖν ἐμβαλεῖν τῶν λεγομένων τὴν ἔν νοιαν καὶ τοῖς ἀκρο αταῖς ἐκ μέρους πα ριστᾶν τοῦ παντὸς λό γου τὴν δύναμιν· δί δου γὰρ ἀφορμὴν σο φῶ καὶ σοφώτερος ἔσται· εὐχαριστήσωμεν τ ῶ θεῶ θω ὅτι παράδεισον ἕνα ἀπωλέσαμεν· καὶ μυρίους παραδείσους ἀνα πᾶσαν τὴν οἰκου μένην ἐφύτευσεν· εὐ χαριστήσωμεν τῶ θεῶ θω ὅτι παράδεισον διὰ τὴν παραβασιν ἀπω λέσαντες, εἰς βασιλεί αν οὐρανῶν οὐνων ἐκλήθημεν διὰ τῆς χάριτος τοῦ κυρίου κυ ἡμῶν ἰησοῦ ἰυ χριστοῦ χυ μεθ οὗ τῶ πατρὶ πρι συν αγίω πνεύματι πνι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰ ώνων ἀμ ή ν