Si ergo interdum et in quibusdam, inquis, cur non 
 et in edicto resurrectionis spiritaliter intellegendae? quoniam 
 quidem plurima ratio intercedit. primo enim quid facient 
 tot alia instrumenta diuina, ita aperte corporalem contestantia 
 resurrectionem, ut nullam admittant figuratae

 2] cf. Es. 53, 12. 3j cf. Ps. 21, 17. 19. 4] cf. Ps. 68. 22; 
 cf. Pa. 21, 8; cf. Zach. 11, 12. Matth. (Hier.) 27, 9. (cf. adu. Marc. IV, 40) 
 8] cf. Es. 85, 5-6. 17] cf. Es. 23. 1. 

 1 in FM, ad P uulgo 2 sputaminum iaculis PMF, foeditate sputaininum 
 JPam 4 ntutus M 7 praefatos C 10 clodi Gel si et PM, etsi FR 
 15 possunt PMF, possint Gel 17 (et) Idumaeae Gel: idumaeae 
 P3fF cartaginensium PF, carthaginiensium MRC 20 litterae B, 
 terrae PMF 21 leguntur PMF, legantur Gel 26 tot alia PMF, 
 tot ac talia Gel reliqui 
 
 
 significantiae suspicionem? et utique aequum sit. quod et supra 
 demandauimus, incerta de certis et obscura de manifestis 
 praeiudicari, uel ne inter discordiam certorum et incertorum. 
 manifestorum et obscurorum fides dissipetur, ueritas periclitetur, 
 ipsa diuinitas ut inconstans denotetur. tunc, quod 
 uerisimile non est, ut ea species sacramenti, in quam fides 
 tota committitur, in quam disciplina tota conititur, ambigue 
 adnuntiata et obscure proposita uideatur, quando spes resurrectionis, 
 nisi manifesta de periculo et praemio. neminem 
 ad eiusmodi praesertim religionem, publico odio et hostili 
 elogio obnoxiam, persuaderet. nullum opus certum est mercedis 
 incertae, nullus timor iustus est periculi dubii. et merces 
 autem et periculum in resurrectionis pendet euentu. et si 
 temporalia et localia et personalia dei decreta atque iudicia in 
 urbes et gentes et reges tam aperte prophetia iaculata est, 
 quale est, ut aeternae dispositiones eius et uniuersales in omne 
 hominum genus lucem sui fugerint? quae quanto maiora. 
 tanto clariora esse deberent, ut maiora crederentur. et puto deo 
 nec liuorem nec dolum nec inconstantiam nec lenocinium 
 adscribi posse, per quae fere promulgatio maiorum cauillatur. 
 
 Post haec ad illas etiam scripturas respiciendum est, 
 quae non sinunt resurrectionem secundum animales istos, ne 
 dixerim spiritales, aut hic iam in ueritatis agnitione praesumi 
 aut ab excessu statim uitae uindicari. cum enim et tempora 
 totius spei fixa sint sacrosancto stilo, — in aduentu, opinor 
 Christi, — nec liceat eam ante constitui, uota nostra suspirant 
 saeculi huius occasum, in transitum mundi quoque, ad 
 diem domini magnum, diem irae et retributionis, diem

 28] cf. Es. 13, 13; Soph. 2, 2; Os. 9, 7. 

 3 ut ne Eng 5 tunc MFR1, tum PR3 imlgo 6 spes sacramenti 
 de la Cerda 8 adnuntiata R, adnuata PMF, adnutata susp. Eng 
 13 et si PMF, sed et si B . et <postremo) si fort . 15 aperte Lat: 
 aperta PMF 17 hominum PM, humanum F 20 ferre PM 25 in 
 aduentu PMF, in aduentum C uerba in aduentu, opinor, Christi quae 
 in libris mss. paulo infra post constitui leguntur, huc transtuli 26 constitui 
 PMF, constitui<\'!llsm) Gel reliqui 27 aaeculiPMF . <in) saeculi 
 Gel reliqui in transitum sensu finali 
 
 
 ultimum et occultum nec ulli praeter patri notum, et tamen 
 signis atque portentis et concussionibus elementorum et conflictationibus 
 nationum praenotatum. euoluerem prophetias, si 
 dominus ipse tacuisset - nisi quod et prophetiae uox erant 
 domini — sed plus est, quod illas suo ore consignat. interrogatus 
 a discipulis, quando. euentura essent quae interim 
 de templi exitu eruperat, ordinem temporum primo Iudaicorum 
 usque ad excidium Hierusalem, dehinc communium 
 usque ad conclusionem saeculi digerit. nam posteaquam edixit: 
 et tunc erit Hierusalem conculcatui nationibus, 
 donec adimpleantur tempora nationum, adlegendarum 
 scilicet a deo et congregandarum cum reliquiis Israhelis, 
 inde iam in orbem et in saeculum praedicat secundum Iohelem 
 et Danihelem et uniuersum concilium prophetarum futura signa 
 in sole et luna et in stellis, conclusionem nationum, 
 cum stupore sonitus maris et motus refrigescentium 
 hominum prae metu et expectatione eorum, quae immineant 
 orbi terrae. uirtutes enim, inquit, caelorum 
 commouebuntur, et tunc uidebunt filium hominis uenientem 
 in nubibus cum plurimo potentatu et gloria. ubi 
 autem coeperint ista fieri, emergetis et eleuabitis 
 capita uestraquod redemptio uestra adpropinquauerit. 
 et tamen adpropinquare eam dixit, non adesse iam, 
 et cum coeperint ista fieri, non cum facta fuerint, quia 
 cum facta fuerint, tunc aderit redemptio nostra, quae eo 
 usque adpropinquare dicitur, erigens interim et excitans animos 
 ad proximum iam spei fructum, cuius etiam parabola subtexitur 
 tenerescentium arborum in caulem, floris et dehinc frugis

 1] cf. Act. 1, 7. 5] cf. Luc. 21, 7. 7] cf. Luc. 21, 9-24. 8] cf. 
 Luc. 21, 25-28. 10] Luc. 21, 24. 14] Luc. 21, 25-26. 18] Luc. 
 21, 26-28. 27] cf. Luc. 21, 29-81. 

 1 praeter PMF, praeterquam R uulgo 5 est om PRl 7 eruperat 
 PMF, eruperant Gel 9 digerit Gel: dirigit PMF 11 adlegendarum 
 PMF, adlegandaium Gel 12 reliquo Gel 15 <in> luna Pam conclusionem 
 PMF (graece: cuvoxi), conlisionem Pam 28 et (florem) debinc 
 OeMerrts 
 
 
 antecursorem. ita et uos, cum uideritis omnia ista 
 fieri, scitote in proximo esse regnum dei. uigilate 
 ergo omni in tempore, ut digni habeamini effugere 
 omnia ista et stetis ante filium hominis, utique per 
 resurrectionem, omnibus ante transactis. ita etsi in agnitione 
 sacramenti fruticat, sed in domini repraesentatione florescit 
 atque frugescit. quis ergo dominum tam intempestiue, tam 
 acerbe excitauit iam a dextera dei ad confringendam terram 
 secundum Esaiam, quae. puto, adhuc integra est? quis inimicos 
 Christi iam subiecit pedibus eius secundum Dauid, 
 quasi uelocior patre, omni adhuc popularium coetu reclamante 
 Christianos ad leonem\'? quis caelo descendentem legum talem 
 conspexit qualem ascendentem apostoli uiderant secundum 
 angelorum constitutum? nulla ad hodiernum tribus ad tribum 
 pectora ceciderunt, agnoscentes quem pupugerunt, nemo adhuc 
 excepit Heliam, nemo adhuc fugit antichristum, nemo adhuc 
 Babylonis exitum fleuit: est iam, qui resurrexerit, nisi (quod) 
 haereticus. exiit plane iam de corporis sepulcro etiamnunc 
 febribus et ulceribus obnoxius, et conculcauit iam inimicos 
 etiamnunc luctari habens cum mundi potentibus, et utique 
 iam regnat etiamnunc Caesari quae sunt Caesaris debens. 
 Docet quidem apostolus Colosensibus scribens mortuos 
 fuisse nos aliquando, alienatos et inimicos sensus domini, 
 cum in operibus pessimis agebamus, dehinc consepultos Christo 
 in baptismate et conresuscitatos in eo per fidem efficaciae dei, 
 qui illum suscitarit a mortuis: et uos cum mortui

 1] Luc. 21, 31. 2] Luc. 21, 36. 8] cf. Es. 2, 19. 10] cf. Ps. 
 109, 1. 13] cf. Act. 1, 11. 14] cf. Zach. 12, 12. 15] cf. Zach. 12, 10. 
 16] cf. Mal. 4, 5; cf. Apoc. 12, 6. 17] cf. Apoc. 18, 9. 20] of. Eph. 6, 12. 
 21] cf. Matth. 22, 21. 23] cf. Col. 1, 21. 24] cf. Col. 2,12. 26] Col. 2, 13. 

 3 in tempore MF, tempore Puulgo tempore, <orantes,) ut fort . dignemini 
 Gel 6 fruticat sed Pam: fructificasset PMF 7 intempestiue 
 FR . intempestatiue PM 8 a dextera scripsi: ad dexteram PMF 
 11 clamante Gel 15 pupugerunt. nemo uulgo 17 est PMF, <et) est 
 Gel quod addidi 20 potentibus. et uulgo 21 debent P (corr. R), 
 debens M (s in fas.) 22 colosensibus PMF, Colossensibus R uulgo 
 26 suscitarit R, suscitaret PMF 
 
 
 essetis delictis et praeputiatione carnis uestrae, uiuificauit 
 cum eo, donatis uobis omnibus delictis, et 
 rursus: si cum Christo mortui estis ab elementis 
 mundi, quomodo quasi quidam uiuentes in mundo 
 sententiam fertis? sed cum ita nos mortuos faciat spiritaliter, 
 ut tamen et corporaliter quandoque morituros agnoscat, 
 utique et resuscitatos proinde spiritaliter deputans aeque non 
 negat etiam corporaliter resurrecturos. denique: si resurrexistis, 
 inquit, c u ill C h ri s to, e a qua e sursum sum sunt t qua erite, 
 ubi est Christus in dextera dei residens; ea 
 quae sursum sunt sapite, non quae deorsum. ita 
 animo ostendit resurgere, quo solo adhuc possumus caelestia 
 adtingere. quae non quaereremus nec saperemus. si possideremus. 
 subicit etiam: mortui enim estis, — scilicet delictis, 
 nonuobis-et uita uestra abscondita est cum Christo 
 in deo. nondum ergo adprehensa est quae abscondita est. 
 sic et Iohannes: et nondum, ait, manifestatum est, quid 
 futuri sumus. scimus quia, si manifestauerit, similes 
 eius erimus. tanto abest, ut simus iam quod nescimus, 
 utique scituri, si iam essemus. adeo contemplatio est spei in 
 hoc spatio per fidem, non repraesentatio, nec possessio sed 
 expectatio. de qua spe et expectatione Paulus ad Galatas: 
 nos enim spiritu ex fide spem iustitiae expectamus. 
 non ait \'tenemus\'; \'iustitiae\' autem dei dicit ex iudicio, quo 
 iudicabitur de mercede. ad quam pendens et ipse, cum Philipensibus 
 scribit: si qua, inquit, concurram in

 3] Col. 2, 20. 8] Col. 3, 1-2. 14] Col. 3, 3. 17] I Ioh. 3. 2. 
 2*1 Gal. 5, 5. 26] Pbil. 3, 11-12. 

 1 (in) delictis Gel praeputio Gel 3 e.itis M, esBetis PF 4 quasi 
 quidam Pam: quidam quasi PMF 15 nobis N Pam: nobis PMF et 
 uita C. sed uita PMF 18 sumus PMF, simus Gel manifestatus fuerit C 
 19 eius FM, ei P 20 ntique-eseemus om. P (add. R in mg, ex 
 Uirsaugiensi) 21 repraesentatio C, praesentatio PMF 25 iudicabitur 
 PMF, iudicabimur B quam (ex quas) PM 26 philipensibus PM, 
 philippensibus Fuulgo 26 resuscitationem PMF, resurrectionem Gel 
 
 
 resuscitationem, quae a mortuis, non quia iam accepi aut 
 consummatus sum. et utique crediderat et omnia sacramenta 
 cognouerat, uas electionis, doctor nationum, et tamen 
 adicit: persequor autem, si adprehendam, in quo 
 sum adprehensus a Christo. et amplius: ego me, 
 fratres, non puto adprehendisse: unum plane, oblitus 
 posteriorum in priora me extendens secundum 
 scopum persequor ad palmam incriminationis, per 
 quam concurrerem; utique in resuscitationem a mortuis, 
 suo tamen tempore, sicut ad Galatas: bene autem facientes 
 ne taedeat, tempore enim suo metemus, sicut 
 et ad Timotheum de Onesiphoro: det illi dominus inuenire 
 misericordiam in illo die. in quem diem ac tempus 
 et ipsi praecipit custodire mandatum inmaculatum inreprehensibile, 
 in apparentiam domini Iesu Christi. 
 quam suis temporibus ostendet beatus et solus 
 potentator et rex regnantium, de deo dicens. de quibus 
 temporibus et Petrus in Actis: paeniteat itaque uos et 
 respicite ad abolenda delicta uestra, uti tempora 
 nobis superueniant refrigerii ex persona dei, et 
 mittat praedesignatum nobis Christum, quem oportet 
 accipere caelos ad usque tempora exhib.itionis 
 omnium, quae locutus est deus ore sanctorum 
 prophetarum. 
 Quae haec tempora, cum Thesalonicensibus disce. legimus 
 enim: qualiter conuersi sitis ab idolis ad seruiendum 
 uiuo et uero deo et ad expectandum a

 3] cf. Act. 9, 15. cf. I Tim. 2, 7. 4] Phil. 3, 12-14. 10] Gal. 
 6, 9. 12] II Tim. 1, 18. 14] I Tim. 6, 14-15. 18] Act. 3, 19-21. 
 26] I Thess. 1, 9-10. 

 1 quae PMF, quae ebt C 5 et Eng: eo PMF 9 resuacitationem PM, 
 resurrectionem F 12 honesifero PM, hone si foro F 17 potentator PMF, 
 potens B regnantium < et dominus dominantium) Gel reliqui 18 paeniteat 
 itaque MFC, paeniteat P 19 respicite PMF, resipiscite Erasmus 
 21 nobis PMF, nobis Pam 22 ad (8. u. a m. 1) F 25 quae haec 
 MW (ex Gorziensi, ni fallor): quae PBi, et haec F thesalonicensibus 
 P, thessalonicensibus MF 27 ad om. F e caelis Pam 
 
 
 caelis filium eius, quem suscitauit ex mortuis, 
 Iesum. et rursus: quae enim spes nostra uelgaudium 
 uel exultationis corona, quam ut et uos coram 
 domino nostro Iesu Christo in aduentu ipsius? 
 item: coram deo et patre nostro in aduentu domini 
 nostri Iesu Christi cum uniuersis sanctis eius. 
 de quorum dormitione minus maerenda docens simul et tempora 
 resurrectionis exponit: si enim credimus, quod Iesus 
 mortuus sit et resurrexerit, sic et deus eos, qui 
 dormierunt per Iesum, adducet cum ipso. hoc enim 
 dicimus uobis in sermone domini, quod nos, qui 
 uiuimus, qui remanemus in aduentum domini nostri, 
 non praeueniemus eos, qui dormierunt. quoniam 
 ipse dominus in iussu et in uoce archangeli et 
 tuba dei descendet de caelo; et mortui in Christo 
 primi resurgent, deinde nos, qui uiuimus, qui. sumul 
 cum illis tollemur in nubibus obuiam Christo in 
 aerem et ita semper cum domino erimus. quae uox 
 archangeli, quae tuba dei audita iam, nisi forte in cubiculis 
 haereticorum? nam etsi tuba dei euangelicus sermo dici potest, 
 qui illos iam uocarit, sed aut mortui erunt iam corporaliter, 
 ut resurrexerint, et quomodo uiuunt? aut in nubes erepti, 
 et quomodo hic sunt? miserrimi reuera, ut apostolus pronuntiauit, 
 qui in ista tantum uita sperantes habebuntur, excludendo, 
 dum praeripiunt, quod post illam repromittitur, frustrati 
 circa ueritatem non minus quam Phygelus et Hermogenes. 
 et ideo maiestas spiritus sancti perspicax eiusmodi sensuum

 2] I Thess. 2, 19. 5] I Theas. 3, 13. 8] I Thess. 4, 14-17. 
 23] cf. I Cor. 15, 19. 26] cf. II Tim. 1, 15. 

 3 quam Lat et, uos BMF, quam ut uos PR1 quam uos R3 4 domino 
 MF, domino deo P uulgo 4 aduentu R, aduentum PMF 5 aduentu 
 F . aduentum PM 7 maerenda PMF, miseranda Gel reliqui 8 exponit 
 FM, exponit dicens P uulgo 9 resurrexit B 11 domini N Pam: 
 itei PMF 16 lacunam signaui: qui <remanemus> fort . (= oi iceptXBi- 
 -ojjLsvot) 21 uocarit Pam: uocaret PMF 24 excludendi C (probatEng) 
 25 praeripiunt quod uulgo 26 phigelus PMF 
 
 
 et in ipsa ad Thesalonicenses epistola suggerit: de temporibus 
 ribus autem et temporum spatiis, fratres, non est 
 necessitas scribendi uobis. ipsi enim certissime 
 scitis, quod dies domini quasi fur nocte ita adueniet. 
 cum dicent <pax) et \'tuta sunt omnia\', tunc 
 illis repentinus insistet interitus. et in secunda 
 pleniore sollicitudine ad eosdem: obsecro uos, fratres, 
 per aduentum domini nostri et congregationem 
 nostram ad illum, ne cito commoueamini animo 
 neque turbemini, neque per spiritum neque per 
 sermonem, scilicet pseudoprophetarum, neque per epistolam, 
 scilicet pseudoapostolorum, acsi per nostram, 
 quasi insistat dies domini. ne quis uos seducat 
 ullo modo, quoniam nisi ueniat abscessio primo, 
 huius utique regni, et reueletur delinquentiae homo, 
 id est antichristus, filius perditionis, qui aduersatur 
 et superextollitur omne, quod deus dicitur uel 
 religio, uti sedeat in templo dei, adfirmans deum 
 se. nonne meministis. quod cum apud uos essem, 
 haec dicebam uobis? et nunc quid teneat scitis, 
 ad reuelandum eum in suo tempore. iam enim arcanum 
 iniquitatis agitatur; tantum qui nunc tenet, 
 donec de medio fiat. quis. nisi Romanus status, cuius 
 abscessio in decem reges dispersa antichristi superducet? 
 et tunc reuelabitur iniquus, quem dominus Iesus 
 interficiet spiritu oris sui et euacuabit apparentia 
 aduentus sui, cuius est aduentus secundum

 1] I Thess. 5. 1-3. 7] II Thess. 2, 1-7. 241 cf. Apoc. 17, 
 12-14. 25] II Thess. 2, 8-10. 

 1 thesalonicenses PMF, Theasalonicenses B uulgo 7 obsecro autem C 
 8 domini nostri Iesu Christi C 11 pseudoapostolorum PRl 12 pseudoprophetarum 
 PRl per om. PJR1 17 omne PMF, in omne B dicitor 
 deus F 18 (ipse) sedeat fort . dei templo F 20 quid teneat 
 PM, qui teneat RF, quid detineat Gel 22 tenet F (cf. graeca): tenet, 
 teneat PM uulgo 24 dispersa antichristi = die zerstreuten Mdchte des 
 Antichrist (Eng) antichristi PufFRt, antichristuin R3 uulgo 
 
 
 operationem satanae in omni uirtute et signis atque 
 portentis mendacii et in omni seductione iniustitiae 
 eis, qui pereunt. 
 Etiam in apocalypsi ordo temporum sternitur, quem 
 martyrum quoque animae sub altari ultionem et iudicium 
 flagitantes sustinere didicerunt, ut prius et orbis de pateris 
 angelorum plagas suas ebibat, et prostituta illa ciuitas a 
 decem regibus dignos exitus referat. et bestia antichristus 
 cum suo pseudopropheta certamen ecclesiae inferat, atque ita 
 diabolo in abyssum interim relegato primae resurrectionis 
 praerogatiua de soliis ordinetur, dehinc et igni dato uniuersalis 
 resurrectionis censura de libris iudicetur. cum igitur et 
 status temporum ultimorum scripturae notent et totam Christianae 
 spei frugem in exodio saeculi collocent, apparet aut tunc 
 adimpleri totum quodcumque nobis a deo repromittitur — et 
 uacat. quod hic iam ab haereticis uindicatur — aut, si et agnitio 
 sacramenti resurrectio, salua utique illa creditur quae in 
 ultimo praedicatur; et sequitur, ut eo ipso, quo haec spiritalis 
 uindicatur, illa corporalis praeiudicetur; quia, si nulla tunc 
 adnuntiaretur, merito sola haec et tantummodo spiritalis uindicaretur, 
 cum uero et in ultimum tempus edicitur, corporalis 
 agnoscitur, quia non et tunc [spiritalis] adnuntiaretur resurrectio 
 eiusdem condicionis, id est spiritalis, cum aut nunc 
 eam deceret expungi sine ulla differentia temporum aut tunc 
 sub omni clausula temporum. ita nobis magis competit 
 etiam spiritalem defendere resurrectionem ab ingressu fidei, 
 qui plenitudinem eius agnoscimus in exitu saeculi.

 5] cf. Apoc. 6, 9-11. 6] cf. Apoc. 15, 7; 16,1. 7J cf. Apoc. 17,12. 
 8; d. Apoc. 19, 19-20. 11] cf. Apoc.20,4. cf. Apoc.20,9. 12] Apoc.20, 12. 

 4 apocalypsi (Joannis) Gel 8 antichristi F 9 ecclesiae dei C 
 10 abyssum PM, abysso F relegato Eng: religato PMF 11 soliis C, 
 solis PMF igni Gel: igne PMF 14 exodio Iun: exordio FMF 17 resurrectio 
 PMF, resurrectio est B 18 quo C, quod PMF 19 uindicatur 
 Pam: nindicetur PMF 21 edicitur B, educitur PMF 22 spiritalis 
 tecluri adnuntiaretur PMF, <adnuntiatur. cur enim iterum) adnuntiaretur 
 Gel reliqui 25 clausula temporum PMF, clausura Gel 27 in 
 eiita C, exitu MF, exitum P