Hucusque de praeconio carnis aduersus inimicos et 
 nihilominus amicissimos eius. nemo enim tam carnaliter uiuit 
 quam qui negant carnis resurrectionem. negantes enim poenam 
 despiciunt et disciplinam. de quibus luculente et paracletus 
 per prophetidem Priscam: carnes sunt, et carnem 
 oderunt. quam si tanta auctoritas munit, quanta illi ad 
 meritum salutis patrocinari possit, numquid etiam dei ipsius 
 potentiam et potestatem et licentiam recensere debemus, an 
 tantus sit, qui ualeat dilapsum et deuoratum et quibuscumque 
 modis ereptum tabernaculum carnis reaedificare atque restituere? 
 an et aliqua nobis exempla huius sui iuris in publico 
 naturae promulgarit? ne qui forte adhuc sciant deum nosse,

 1] cf. Rom. 7, 18. 2] cf. Rom. 8, 8. 3] cf. Gal. 5, 17. 8] cf. 
 Gal. 6, 17. 9] cf. I Cor. 3, 16-17. 10] cf. I Cor. 6, 15. cf. I 
 Cor. 6, 20. 

 4 tam scripsi: tamen PMF 5 actus, sed substantia scripsi: substantia 
 eed actas PMF 7 et om. 22s 11 ai om. F 15 (aliquando) 
 probauit Pam (ac Vaticano nescio quo) probarit scripsi: probauit 
 PMF 19 luculente PM, luculenter FR 25 exeptum F 27 promnlgarit 
 JR3, promalgaret PMF, promulgauit JJrs et qui F sciant 
 GB3, siciant PMFR1, nesciant Urs 
 
 
 qui non alia lege credendus est, quam ut omnia posse credatur, 
 plane apud philosophos habes, qui mundum hunc (000) 
 innatum infectumque defendant. sed multo melius, quod omnes 
 fere haereses natum et factum mundum annuentes conditionem 
 deo nostro adscribunt. igitur confide illum totum hoc ex 
 nihilo protulisse et deum nosti fidendo, quod tantum deus 
 ualeat. nam et quidam, infirmiores hoc prius credere, de 
 materia potius subiacenti uolunt ab illo uniuersitatem dedicatam 
 secundum philosophos. porro et si ita in uero haberet, 
 cum tamen longe alias substantias longeque alias species ex 
 reformatione materiae diceretur protulisse quam fuisset ipsa 
 materia, non minus defenderem ex nihilo eum protulisse, si 
 ea protulerat, quae omnino non fuerant quo enim interest ex 
 nihilo quid proferri an ex aliquo, dum quod non fuit fiat, 
 quando etiam non fuisse nihil sit fuisse? sic et fuisse e contrario 
 non nihil est fuisse. nunc etsi interest, tamen utrumque 
 mihi adplaudit. siue enim ex nihilo deus molitus est cuncta, 
 poterit et carnem in nihilum perductam exprimere de nihilo: 
 siue de materia modulatus est alia, poterit et carnem quocumque 
 dehaustam euocare de alio. et utique idoneus est reficere qui 
 fecit: quanto plus est fecisse quam refecisse, initium dedisse quam 
 reddidisse, ita restitutionem carnis faciliorem credas institutione. 
 Aspice nunc ad ipsa quoque exempla diuinae potestatis. 
 dies moritur in noctem et tenebris usquequaque sepelitur. 
 funestatur mundi honor, omnis substantia denigratur. sordent 
 silent stupent cuncta, ubique iustitium est. [quies rerum] 
 ita lux amissa. lugetur. et tamen rursus cum suo cultu cum 
 t dote cum sole eadem et integra et tota uniuerso orbi

 1 credatur? plane uulgo 2 non addidi 7 credere om. F de materia 
 <de materia) potius Oehlerus 9 haberet scripsi: haberetur PMF 
 10 tamen PMF, tam B 13 fuerat M (n s. u.) 15 e contrario (e s. 
 u.) M 17 nihil adplaudit F 18 perductam Urs: productam PMF, 
 prodactam Oehlerus 19 modulatus FBhng (ex Hirsaugiensi) Bmg Gel: 
 moderatus PM aliam Bmg 21 fecit: quanto Eng: fecit, quanto uulgo 
 22 reddidisse, ita Eng: reddidisse. ita uulgo 24 usque quaque (prtus 
 que e. u. a m. 2) M 25 omni P (corr. R.) 26 quies rerum seclueit Big 
 
 
 reuiuescit, interficiens mortem suam, noctem, rescindens sepulturam 
 suam, tenebras, heres sibimet existens, donec et nox 
 reuiuescat, cum suo et illa suggestu. redaccenduntur enim 
 et stellarum radii, quos matutina succensio extinxerat; reducuntur 
 et siderum absentiae, quas temporalis distinctio exemerat; 
 redornantur et specula lunae, quae menstruus numerus 
 adtriuerat reuoluuntur hiemes et aestates, uerna et autumna 
 cum suis uiribus moribus fructibus. quippe etiam terrae de 
 caelo disciplina est: arbores uestire post spolia, flores denuo 
 colorare, herbas rursus imponere, exhibere eadem quam absumpta 
 sint semina nec prius exhibere quam absumpta. mira 
 ratio: de fraudatrice seruatrix; ut reddat, intercipit; ut custodiat, 
 perdit; ut integret, uitiat; ut etiam ampliet, prius 
 decoquit. siquidem uberiora et cultiora restituit quam exterminauit, 
 reuera fenore interitu et iniuria usura et lucro damno. 
 semel dixerim: uniuersa conditio recidiua est. quodcumque 
 conueneris, fuit; quodcumque amiseris, (erit.) nihil non iterum 
 est; omnia in statum redeunt cum abscesserint, omnia incipiunt 
 cum desierint. ideo finiuntur, ut fiant; nihil deperit 
 nisi in salutem. totus igitur hic ordo reuolubilis rerum testatio 
 est resurrectionis mortuorum. operibus eam praescripsit deus 
 ante quam litteris, uiribus praedicauit ante quam uocibus. 
 praemisit tibi naturam magistram, summissurus et prophetiam, 
 quo facilius credas prophetiae discipulus naturae, quo statim 
 admittas, cum audieris quod ubique iam uideris, nec dubites 
 deum carnis etiam resuscitatorem, quem omnium noris restitutorem. 
 et utique si omnia homini resurgunt, cui procurata 
 . sunt, porro non homini nisi et carni, quale est, ut ipsa depereat 
 in totum, propter quam et cui nihil deperit?

 3 illorum F 4 succeuaio Bmg Gel: suggestio PM, auggeato F, successio 
 Eng 6 redonantur Bl 7 uerna Big: et uerna PMF 10 imponere 
 neseio an corruptum 10 eadem quam M (eadem s. u. a m. 2), 
 eadem quae FR uulgo, quam P (corr. B in mg. sec. Hirsaugieneem) 
 17 cognotterifl Bmg erit addidi 18 Lomnia incipiunt, cum deaierintj 
 ideo finiuntur B, ideo finiuntur PMF 25 nec R, ne PMF dubitas 
 P (corr. B) 26 quem B3, qui PMFB1 
 
 
 Si parum uniuersitas resurrectionem figurat, si nihil 
 tale conditio signat, quia singula eius non tam mori quam 
 desinere dicantur nec redanimari sed reformari existimentur, 
 accipe plenissimum atque firmissimum huius spei specimen, 
 siquidem animalis est res, et uitae obnoxia et morti: illum 
 dico alitem orientis peculiarem, de singularitate famosum, de 
 posteritate monstruosum, qui semetipsum libenter funerans 
 renouat, natali fine decedens atque succedens, iterum phoenix 
 ubi nemo iam, iterum ipse qui non iam, alius idem. quid 
 expressius atque signatius in hanc causam? aut cui alii rei 
 tale documentum? deus etiam (in) scripturis suis: et florebis 
 enim, inquit, uelut phoenix, id est de morte, de funere, 
 uti credas de ignibus quoque substantiam corporis exigi posse. 
 multis passeribus antestare nos dominus pronuntiauit: si non 
 et phoenicibus, nihil magnum. sed homines semel interibunt, 
 auibus Arabiae de resurrectione securis? 
 Talia interim diuinarum uirium liniamenta non minus 
 parabolis operato deo quam locuto, ueniamus et ad ipsa 
 edicta atque decreta eius, quo cum maxime diuisionem 
 iustam materiae ordinamus: exorsi enim sumus ab auctoritate 
 carnis, an ea sit, cui dilapsae salus competat, dehinc prosecuti 
 de potentia dei, an tanta sit, quae salutem conferre 
 dilapsae rei ualeat; nunc, si probauimus utrumque, uelim 
 etiam de causa requiras, an sit aliqua tam digna, quae resurrectionem 
 carnis necessariam et rationi certe omni modo debitam 
 uindicet, quia subest dicere: etsi caro capax restitui, 
 etsi diuinitas idonea restituendi, et sic causa restitutionis 
 praeesse debebit. accipe igitur et causam, qui apud deum 
 discis tam optimum quam et iustum, de suo optimum, de

 11] Ps. 91, 13. 14] cf. Matth. 10, 33 

 2 signacula Bmg 8 fenii PMF 9 nemo iam F, iam nemo PM 
 11 in add. Eng florebis MF, florebit P uulgo 15 <pronuntiauit similes) 
 et phoenicibus Bmg 19 quo cum maxime = qua ipsa re 20 iustam 
 scripsi: istam PMF 23 ualeat scripsi: soleat PMF post ualeat 
 leuius distinxi 27 et sic BmgB: etsi PMF, sed Gel 
 
 
 nostro iustum. nisi enim homo deliquisset, optimum solummodo 
 deum nosset ex naturae proprietate. at nunc etiam 
 iustum eum patitur ex causae necessitate, tamen et hoc 
 ipso optimum, dum et iustum. et bono enim iuuando et 
 malo puniendo iustitiam exhibens utramque sententiam bono 
 praestat, hinc uindicans istud, inde remunerans illud. sed 
 cum Marcione plenius disces, an hoc sit dei totum. interim 
 [talis est noster] merito iudex, quia dominus, merito dominus, 
 quia auctor, merito auctor, quia deus. hinc et ille 
 nescio quis haereticorum: merito non iudex, non enim dominus, 
 merito non dominus, non enim auctor. nescio iam, si 
 deus, qui nec auctor, quod deus, nec dominus, (quod) auctor. 
 igitur si deo et domino et auctori congruentissimum 
 est iudicium in hominem destinare de hoc ipso, an 
 dominum et auctorem suum agnoscere et obseruare curarit 
 an non, id utique iudicium [resurrectio] expunget. haec erit 
 tota causa, immo necessitas resurrectionis, congruentissima 
 scilicet deo, destinatori iudicii. de cuius dispositione dispicias, 
 an utrique substantiae humanae diiudicandae censura 
 diuina praesideat, tam animae quam et carni. quod enim 
 congruet iudicari, hoc competet etiam resuscitari. dicimus 
 plenum primo perfectumque credendum iudicium dei, ut ultimum 
 iam atque exinde perpetuum, ut sic quoque iustum, 
 dum non in aliquo minus, ut sic quoque deo dignum, 
 dum pro tanta eius patientia plenum atque perfectum. atquin 
 plenitudinem perfectionemque iudicii nonnisi de totius hominis 
 repraesentatione constare. totum porro hominem ex

 4 dum Gel: deum PMF 6 istud om. Gel 7 totum PMF: notum 
 Smg an hoc sit dei totum intellege: an iustum esse et in iusto bo- 
 wum diuinitatis plenitudinem complectatur 8 talis est noster seclusi 
 noster merito PM, merito noster F 10 dominus F, deus PM 12 (quod) 
 auctor Gel: auctor PMF 13 auctori B, non auctori PMF 15 curarit 
 Gel: curaret PMF 16 id utique scripsi: itaque PMF, utique 
 Gel reeurrectio seclusi 17 resurrectionis B, rerectionis PAfF 18 scilicet 
 B3, scilicet et PMFR1 destinatori scripsi: destinatio PMF indicii 
 Ba, dicis PMFB1 24 dignum deo F 25 atquin scripsi: itaque PMF 
 
 
 utriusque substantiae concretione parere, idcircoque in utraque 
 exhibendum quem totum oporteat iudicari, qui nisi totus 
 utique non uixerit. qualis ergo uixerit, talem iudicatuiri, 
 quia de eo, quod uixerit, habeat iudicari. uita est enim causa 
 iudicii, per tot substantias dispungenda per quot et functa 
 est. 
 Age iam scindant aduersarii nostri carnis animaeque 
 contextum prius in uitae administratione, ut ita audeant 
 scindere illud etiam in uitae remuneratione. negent operarum 
 societatem, ut merito possint etiam mercedum negare. non 
 sit particeps in sententia caro, si non fuerit et in causa. sola 
 anima reuocetur, si sola decedit. at enim non magis sola 
 decedit quam sola decucurrit illud, unde decedit, uitam hanc 
 dico. adeo autem non sola anima transigit uitam, ut nec 
 cogitatus, licet solos, licet non ad effectum per carnem 
 deductos, auferamus a collegio carnis, siquidem in carne et 
 cum carne et per carnem agitur ab anima quod agitur in 
 corde. hanc denique carnis speciem arcem animae etiam 
 dominus in suggillatione cogitatuum taxat: quid cogitatis 
 in cordibus uestris nequam? et: qui conspexerit. 
 ad concupiscendum, iam adulterauit in corde. adeo 
 et sine opere et sine effectu cogitatus carnis est actus. sed 
 etsi in cerebro uel in medio superciliorum discrimine uel 
 ubiubi philosophis placet principalitas sensuum consecrata 
 est, quod fje[i.ovtxv appellatur, caro erit omne animae cogitatorium. 
 numquam anima sine carne est, (quamdiu in carne 
 est.) nihil non cum illa agit, sine qua non est. quaere

 19] Matth. 9, 4. 20] Matth. 5, 28. 

 1 concretione Bmg, congregatione PMF 3 iudicatuiri scripri (cj. 
 Wölffl, Arch. f. lat. Lexicogr. II 349): iudicaturi PM, iudicari FR uulgo 
 5 dispungendi, per quot et functa est <uita]>/ort. 9 operum C 10 mercedum 
 scripsi: mercedem PMF 13 decurrit C 14 sola MFGel: solum P 
 15 effectum Gel: adfectumPMF 19 suggillatione GeZ.-augillationemPMF 
 21 <mulierem)> ad concnpiscendutn CParn Rig, Oehlerus: sed cf. de anima 
 c. 40 et 58 23 uel—placet in ras. M 24 ubiubi Gel: ubi PMF 25 egemonicon 
 PMF, hegemonicon Gel 26 quamdiu in carne est Gel: OfIł.PMFB 
 
 
 adhuc, an cogitatus quoque per carnem administrantur, qui 
 per carnem dinoscuntur extrinsecus. uolutet aliquid anima: 
 uultus operatur indicium, facies intentionum omnium speculum 
 est. negent factorum societatem cui negare non possunt 
 cogitatorum. et illi quidem delinquentias carnis enumerant: 
 ergo peccatrix tenebitur supplicio. nos uero etiam uirtutes 
 carnis opponimus: ergo et bene operata tenebitur praemio. 
 et si anima est, quae agit et impellit in omnia, carnis 
 obsequium est. deum non licet aut iniustum iudicem credi 
 aut inertem; iniustum, si sociam bonorum operum a praemiis 
 arceat, inertem, si sociam malorum a suppliciis secernat, 
 cum humana censura eo perfectior habeatur, quo etiam ministros 
 facti cuiusque deposcit, nec parcens nec inuidens illis, 
 quominus cum auctoribus aut poenae aut gratiae communicent 
 fructum.