Fiducia Christianorum resurrectio mortuorum. illam credentes sumus; hoc credere ueritas cogit; ueritatem deus aperit. sed uulgus inridet, existimans nihil superesse post mortem. et tamen defunctis parentat, et quidem impensissimo officio pro moribus sepultorum, pro temporibus esculentorum, ut quos negat sentire quicquam etiam desiderare praesumat. at ego magis ridebo uulgus tunc, cum ipsos quoque defunctos atrocissime exurit, quos postmodum gulosissime nutrit, isdem ignibus et promerens et offendens. o pietatem de crudelitate ludentem! sacrificat an insultat, cum crematis cremat? plane cum uulgo interdum et sapientes sententiam suam iungunt. nihil esse post mortem Epicuri schola est. ait et Seneca omnia post mortem finiri, etiam ipsam. satis est autem, si non minor philosophia Pythagorae et Empedoclis et Platonici immortalem animam e contrario reclamant, immo adhuc proxime etiam in corpora remeabilem adfirmant. etsi non in eadem, etsi non in humana tantummodo, ut Euphorbus 15] cf. Seneca Troad. 897. INCIP DE CARNIS RESURRECTIONE MPF, De resorrectione carnis Buulgo 3 illam MF, illa P uulgo 5 aperit, sed uulgo 6 parentat scripgi: parentant PMF 7 sepultorum scripai: eorum PMF jeaculentorum PMF, sepultorum Btng (quam uariam lectionem ad eorura, non ad escnlentorum adacribere uoluisae puto Meanartiuin) 8 negat PMFnegant B praesumat PMF, praesumant B 9 tunc, cum ipsos quoque acripei: tunc quoque cum ipsos PMF 13 sententiam Lsnanij B, sententiam PMF 14 scola PMF 16 mimon P (corr. R) Empedodis et OMerua: empedocli sed PMF, Empedocli. sed et Urs 18 adhuc proxime cf . adhuc tunc p. -645, 20 adfirmant, etsi uulgo etsi PM, et F 19 Euphorbus R, euphorbius PMF in Pythagoram, Homerus in pauum, re(dire) censeantur, certe re-I cidiuatum animae corporalem pronuntiauerunt, tolerabilius mutata\' quam negata qualitate, pulsata saltem, licet non adita ueritate.Į ita saeculum resurrectionem mortuorum nec cum errat ignorat. Si uero et apud deum aliqua secta est Epicureis magis adfinis quam prophetis, sciemus, quid audiant a Christo Saducaei. Christo enim seruabatur omnia retro occulta nudare, dubitata dirigere, praelibata supplere, praedicata repraesentare, mortuorum certe resurrectionem non modo per semetipsum uerum etiam in semetipso probare. nunc autem ad alios Saducaeos praeparamur, partiarios sententiae illorum: dimidiam agnoscunt resurrectionem, solius scilicet animae, ita aspernati carnem, sicut et ipsum dominum carnis. nulli denique alii salutem corporali substantiae inuident quam alterius diuinitatis haeretici. ideoque et Christum aliter disponere coacti, ne creatoris habeatur, in ipsa prius carne\' eius errauerunt, aut nullius ueritatis contendentes eam secundum Marcionem et Basiliden aut propriae qualitatis secun-I dum haereses Valentini et Appellen. atque ita sequitur, ut salutem eius substantiae excludant, cuius Christum consortem negant, certi illam summo praeiudicio resurrectionis instrue-I tam, si iam in Christo resurrexit caro. propterea et nos uolumen praemisimus \'de carne Cristi\', quo eam et solidam probamus aduersum phantasmatis uanitatem et humanam uindicamus aduersus qualitatis proprietatem, cuius condicio Christum et hominem et filium hominis inscripserit. carneum enim atque corporeum probantes eum, proinde et obducimus praescribendo nullum alium credendum deum praeter 6] cf, Matth. 22, 23-38. 1 re(dire) ceuseastnr Eng: recenseantur PMF recensaantur. certe uulgo 3 saltem Bmg: salute PMF adita FB, addita PM 18 W)- eabulum ita in libris mss. post illorum (11) tradittm huc trcmspotui 16 creatoris Bmg: creator carnis PMF 20 Lconsortem., negant B, negant PMF 22 resorrexit FGel: resurrezerit PM 24 uanitatem PM . natinitatem F aduersum =*= gegen; aduersus (35) =? angesichta 27 obducimus absolute positum = obsiegen cf. p. 404, 4 creatorem, dum talem ostendimus Christum, in quo dinosci. dinoscitur deus, qualis promittitur a creatore. obducti dehinc (et) de deo carnis auctore et de Christo carnis redemptore, iam et de - resurrectione carnis reuincentur. congruenter scilicet hoc ferme modo dicimus ineundam cam haereticis disceptatio* nem, - nam et ordo semper a principalibus deduci exposcit — ut de ipso prius constet, a quo dicatur dispositum esse quod quaeritur, atque adeo et haeretici ex conscientia infirmitatis numquam ordinare tractant. certi enim, quam laborant in alterius diuinitatis insinuatione aduersus deum mundi omnibus naturaliter notum de testimoniis operum, certe et in sacramentis priorem et in praedicationibus manifestiorem, sub obtentu quasi urgentioris causae, id est ipsius humanae salutis . ante omnia requirendae, a quaestionibus resurrectionis incipiunt, quia durius creditur resurrectio carnis quam una diuinitas; atque ita tractatum uiribus ordinis sui destitutum et scrupulis potius oneratum depretiantibus carnem paulatim ad alterius diuinitatis temperant sensum ex ipsa spei concussione et demutatione. deiectus enim unusquisque uel motus de gradu eius spei, quam susceperat apud creatorem, facile iam declinatur ad alterius spei auctorem, etiam ultro suspicandum. per diuersitatem enim promissionum diuersitas insinuatur deorum. sic multos inretitos uidemus, dum ante de resurrectione carnis eliduntur quam de unione diuinitatis. [elidunt] igitur quantum ad haereticos demonstrauimus, quo cunco occurrendum sit a nobis. et occursum est iam 800 quoque titulo: de deo quidem unico et Christo eius aduersus Marcionem, de carne uero domini etiam aduersus quatuor 2 -et d« icripsi: de PMF 4 cougruenter aoUicet hoc I,,: congrnter ecilieet. et boc Big, coogruenter scilicet et de deo carais auctore et de christo canle redemptore hoc PMF 6 partttfhesin imdicatti 8 quaelitor. atque nmlgo 9 laborant PMF, laborent B vulgo 17 deprètiantibna carnem JB, depreciatibus carnie PMF 18 ad alterins B, alterlui PMF 21 ultra F 24 elidunt aeclusi: (se> elidunt de la Oarda 26 occurrendum Gtl: dectutendam PMF iam Bmg: etiam PMF . haereses, ad hanc maxime quaestionem praestruendam; uti nunc de sola carnis resurrectione ita digerendum sit, tamquam penes nos quoque incerta, id est penes creatorem, — nam et multi rudes et plerique sua fide dubii et simplices plures, quos instrui dirigi muniri oportebit — quia et (ex) hoc latere unio diuinitatis defendetur. sicut enim negata carnis resurrectione concutitur, ita uindicata constabilitur. animae autem salutem credo retractatu carere. omnes enim fere haeretici eam, quoquo modo uolunt, tamen non negant. uiderit unus aliqui Lucanus nec huic quidem substantiae parcens, quam secundum Aristotelem dissoluens aliud quid pro ea subicit, tertium quiddam resurrecturus, neque anima neque caro, id est non homo, sed ursus forsitan, qua Lucanus. habet et iste a nobis plenissimum (de omni statu animae\' stilum. quam inprimis immortalem tuentes, solius carnis et defectionem agnoscimus et refectionem cum maxime adserimus, redactis in ordinarium materiae corpus si qua et alibi pro causarum incursione praestricta distulimus. nam ut quaedam praelibari sollemne est, ita et differri necesse est, dummodo et praelibata suppleantur suo corpore et dilata reddantur suo nomine. Est quidem et de communibus sensibus sapere in dei rebus, sed in testimonium ueri, non in adiutorium falsi, quod sit secundum diuinam, non contra diuinam dispositionem. quaedam enim et natura nota sunt, ut immortalitas animae penes plures, ut deus noster penes omnes. utar ergo et 2 digerendum sit B, digerandum sit F, digeram PM 8 noe quoque incerta id est B, nos quoque incertam uel F, nos incertum dum sit quoque certum PM 3 parenthesin indicaui 4 caue mutes quid tn ordine uerborum. intellege enim: viele, sehr viele und fIOch mehr; cf. p. 31, 5. 6. (Etag) 5 ex add. Eng 6 defenditur F ■ 8 retractatus = Zweifel 9 quomodo P221 12 Ltertiumj quiddam B, quiddam PMF resurrecturua Gel: resuijecturum PMF 18 qua Gel: tamquam PMFB 14 stilum, quam uulgo 15 et defectionem Lagnoscimus et refectionemj B, et defectionem PMF 22 de communibus FR*, com- munibus P (tta mg.: alias de communibus) RlM (add . de s. u. m. 1) sententia Platonis alicuius pronuntiantis: omnis anima immortalis; utar et conscientia populi contestantis deum deorum; utar et reliquis communibus sensibus, qui deum iudicem praedicant: (deus uidet* et (deo commendo.. at cum aiunt: \'mortuum quod mortuum\' et (uiue dum uiuis* et (post mortem omnia finiuntur, etiam ipsa\', tunc meminero et cor uulgi cinerem a deo deputatum et ipsam sapientiam saeculi stultitiam pronuntiatam, tunc, si haereticus ad uulgi uitia uel saeculi ingenia confugerit, łdiscede,> dicam, ab ethnico, haerectice; etsi unum estis omnes, qui deum fingitis, dum hoc tamen in Christi nomine facis, dum Christianus tibi uideris, alius ab ethnico es; redde illi suos sensus, quia nec ille de tuis instruitur. quid caeco duci inniteris, si uides? quid uestiris a nudo, si Christum induisti? quid alieno uteris clipeo, si ab apostolo armatus es? ille potius a te discat carnis resurrectionem confiteri quam tu ab illo diffiteri; quia si et a Christianis negari eam oporteret, sufficeret illis de sua scientia, non de uulgi ignorantia instui. ad eo non erit Christianus qui eam negabit, quam confitentur Christiani, et his argumentis negabit, quibus utitur, non Christianus. aufer denique haereticis quae cum ethnicis sapiunt, ut de scripturis solis quaestiones suas sistant, et stare non poterunt. communes enim sensus simplicitas ipsa commendat et compassio sententiarum et familiaritas - opinionum. eoque fideliores existimantur, quia nuda et aperta et omnibus nota definiunt; ratio autem diuina in medulla est, non in superficie, et plerumque aemula manifestis. 1] cf. Plato Pliaedrus c. 24. 5] cf. Seneca Troad. 397. 6] cf. Ee. 44, 20. 7] cf. I Cor, 1, 20. 3, 19. 14] cf. Gal. 8, 27. Rom. 13, 14. 15] cf. Epli. 6. 13—18. 5 uiue dum Gel: aiuendum PMF, uiuum dum B, uiuidum Bmg 8 pronnntiatam. tunc uulgo haereticus PMF, et haereticua Gel 12 ab ethnico es B, ab ethnico PMF 13 si uidea B, si nideris PM (syll . ri eras.), si nidena F, si nidens