Sed quonam usque de Paulo, quando etiam Iohannes 
 nescio quid diuersae parti subplaudere uideatur? quasi in Apocalypsi 
 manifeste fornicationi posuerit paenitentiae auxilium,

 2] cf. Eph. 5,11. 3] cf.1 Cor. 5,11. 4] cf. ibid. 3,17. 18] 1 Tim.1,16. 
 29] cf. Apoc. 2, 20 sqq. 

 1 demonstrationem sui B, dari restitutionem suis Lat, demonstra<re 
 ra)tionem sui Hartelius 5 deus Gel, om. B 7 et] aut Lat 8 qua add. 
 Urs 8 si - 9 damnasset C, om. B 10 a communicatione Gel: ad communicationem 
 B 12 adsistit Gel: adsciscite B 14 diluendi Gel: diluendae 
 B 19 quoniam C, quod B 26 leuioribus Gel: lenioribus B 
 
 
 ubi ad angelum Thyatirenorum spiritus mandat habere se aduersus 
 eum, quod teneret mulierem Iezabel, quae se propheten 
 dicit et docet, atque seducit seruos meos ad fornicandum 
 et edendum de idolothytis. et largitus sum illi 
 temporis spatium, ut paenitentiam iniret, nec uult eam 
 inire nomine fornicationis. ecce dabo eam in lectum et 
 moechos eius cum ipsa in maximam pressuram, nisi 
 paenitentiam egerint operum eius. bene autem quod apostolis 
 et fidei et disciplinae regulis conuenit. siue enim ego, 
 inquit, siue illi, sic praedicamus. totius itaque sacramenti 
 interest nihil credere ab Iohanne concessum quod a Paulo sit 
 denegatum. hanc aequalitatem spiritus sancti qui obseruauerit, 
 ab ipso deducetur in sensus eius. haereticam enim feminam, 
 quae quod didicerat a Nicolaitis docere susceperat, in 
 ecclesiam latenter introducebat et merito ad paenitentiam urgebat. 
 cui enim dubium est haereticum institutione deceptum 
 cognito postmodum casu et paenitentia expiato et ueniam con- . 
 sequi et in ecclesiam redigi? unde et apud nos, ut ethnico 
 par, immo et super ethnicum, haereticus etiam per baptisma 
 ueritatis utroque nomine purgatus admittitur. aut si certus 
 es mulierem illam post fidem uiuam in haeresin postea exspirasse, 
 ut non quasi haereticae, sed quasi fideli peccatrici cui 
 ueniam ex paenitentia uindices, sane agat paenitentiam, sed in 
 finem moechiae, non tamen et restitutionem consecutura. haec 
 enim erit paenitentia, quam et nos deberi quidem agnoscimus 
 multo magis, sed de uenia deo reseruamus. denique ea Apocalypsis 
 in posterioribus propudiosos et fornicatores, sicut timidos 
 et incredulos et homicidas et ueneficos et idololatras,. 
 qui tale quid in fide fuerint, in stagnum ignis sine ulla condicionali 
 damnatione decreuit. non enim de ethnicis uidebitur 
 sapere, cum de fidelibus pronuntiarit: qui uicerint,

 9] 1 Cor. 15, 11. 31] Apoc. 21, 7 sq. 

 2 teneret C, om. B mulierem C, mulier B prophetin Seal 20 nomine 
 Lat: homine B 21 es Urs: est B haeresin Urs: haeresi B 
 22 haereticae Gel: haeretico B cui om. Gel 23 uindicet Gel in add. 
 Gel 24 finem Rig: fidem B 26 ea del. Hartelius 29 fuerint Urs: 
 fuerit B 31 haereditatem habebunt istam B, haereditate habebunt ista C 
 
 
 hereditatem habebunt istam, et ero illis deus, et illi mihi 
 in filios, et ita subiunxerit: timidis autem et incredulis 
 et propudiosis et fornicatoribus et homicidis et ueneficis 
 et idololatris particula in stagno ignis et sulphuris, 
 quod est mors secunda. sic et rursus: beati 
 qui ex praeceptis agunt, ut in lignum uitae habeant 
 potestatem et in portas ad introeundum in sanctam 
 ciuitatem. canes uenefici, fornicator, homicida foras, 
 utique qui non ex praeceptis agant. illorum est enim foras 
 dari qui intus fuerunt. ceterum quid mihi eos, qui foris 
 sunt, iudicare? praecesserat. de epistola quoque Iohannis 
 carpunt statim. dictum est: sanguis filii eius emundat 
 nos ab omni delicto. semper ergo et omnifariam delinquemus, 
 si semper et ab omni delicto emundat nos ille; aut 
 si non semper, non etiam post fidem, et si non ab delicto, 
 non etiam a fornicatione. unde autem exorsus est? lumen 
 praedixerat deum et tenebras non esse in illo et mentiri nos, 
 si dicamus nos communionem habere cum eo et in tenebris 
 incedamus. si uero, inquit, in lumine incedamus, communionem 
 cum eo habebimus, et sanguis Iesu Christi 
 domini nostri emundat nos ab omni delicto. ergo in 
 lumine incedentes delinquimus et in lumine delinquentes emundabimur? 
 nullo pacto. qui enim delinquit, non in lumine 
 est, sed in tenebris. unde et ostendit, quomodo emundabimur 
 a delicto in lumine incedentes, in quo delictum agi non potest. 
 a deo sic emundari nos ait, non quasi delinquamus, sed quia 
 non delinquamus. incedentes enim in lumine, tenebris uero 
 non communicantes, emundati agemus, non deposito, sed non 
 admisso delicto. haec est enim uis dominici sanguinis, ut 
 quos iam a delicto mundarit et exinde in lumine constituerit,

 5] Apoc. 22,14 sq. 10] 1 Cor. 5,12. 12] 1 Ioh. 1, 7. 19] ibid. 1,5 sq. 

 4 particula in Gel: particulam B 8 canes uenefici BC, canis ueneficus 
 Gel homicida Gel: homicidae B 9 ex add. Gel 13 delinquemus 
 Gel: delinquimus B 14 emundat nos Gel: emundandus B 16 exorsus 
 est? lumen Gel: exorsum est lumen B 25 non add. Gel 
 26 adeo Gel quasi B, qua Pam quia B, qua Pam 30 a add. Lat 
 
 
 mundos exinde praestet, si in lumine incedere perseuerauerint. 
 sed subicit, inquis, si dicamus nos delictum non habere, 
 . seducimus nosmetipsos, et ueritas non est in nobis. 
 si confitemur delicta nostra, fidelis et iustus est, ut 
 dimittat ea nobis et emundet nos ab omni iniustitia. 
 numquid ab immunditia? at si ita est, ergo et ab idololatria. 
 sed aliud in sensu est. ecce enim et rursus, si dicamus, ait, 
 nos non deliquisse, mendacem facimus illum, et sermo eius 
 non est in nobis. eo amplius, filioli, haec scripsi uobis, 
 ne delinquatis, et si deliqueritis, aduocatum habemus 
 apud deum patrem, Iesum Christum iustum, et ipse 
 placatio est pro delictis nostris. secundum haec, inquis, 
 et delinquere nos et ueniam habere constabit. quid ergo fiet, 
 cum procedens aliud inuenio? negat enim nos omnino delinquere, 
 et in hoc plurimum tractat, ut nihil tale concedat, proponens 
 semel a Christo delicta deleta, non habitura postea 
 ueniam, in quo nos sensus ad admonitionem castimoniae demandat. 
 omnis, inquit, qui habet spem istam, castificat 
 semetipsum, quia et ille castus est. omnis qui 
 facit delictum, et iniquitatem facit, et delictum est 
 iniquitas. et scitis quod ille manifestatus sit, ut 
 auferat delicta, utique hactenus admittenda. siquidem subiungit: 
 omnis, qui manet in illo, non delinquet. omnis 
 qui delinquit, neque uidit neque cognouit eum. filioli, 
 nemo uos seducat. omnis qui facit iustitiam, iustus 
 est, sicut et ille iustus est. qui facit delictum, ex diabolo 
 est, quoniam diabolus a primordio delinquit. in 
 hoc enim manifestatus est filius dei, ut soluat opera 
 diaboli. nam et soluit liberans hominem per lauacrum donato 
 ei chirographo mortis. et ideo omnis, qui ex deo nascitur

 2] 1 Ioh. 1, 8 sq. 9] ibid. 2,1 sq. 18] ibid. 3, 3 sq. 29] cf. Col. 2,14. 
 30] 1 Ioh. 3, 9 sq. 

 1 praestet Gel: perstare B 6 at scripsi: aut B 11 deum Gel: dominum 
 B 14 nos Gel: hos B 15 hoc Gel: hos B 17 quo Lat: 
 quae B 18 et spem B; et del. Gel 23 delinquet Gel: delinquat B, 
 delinquit Pam 27 quoniam C, quod B 30 ei del. Rig qui ex Gel: 
 quae a B 
 
 
 non facit delictum, quia semen dei manet in illo, et 
 non potest delinquere, quia ex deo natus est. in hoc 
 manifesti sunt filii dei et filii diaboli. in quo, nisi illi 
 non delinquendo, ex quo de deo nati sunt, isti delinquendo, 
 quia de diabolo sunt, perinde atque si numquam sint ex 
 deo nati? quod si dicit, qui non est iustus, ex deo non 
 est, qui non pudicus, quomodo rursus ex deo fiet, qui 
 iam esse desiit? iuxta est igitur ut excidisse sibi dicamus 
 Iohannem in primore quidem epistola negantem nos sine delicto 
 esse, nunc uero praescribentem non delinquere omnino, 
 et illic quidem aliquid de uenia blandientem, hic uero districte 
 negantem filios dei quicumque deliquerint. sed absit. nam 
 nec ipsi excidimus a qua digressi sumus distinctione delictorum. 
 et hic enim illam Iohannes commendauit, quod sint quaedam 
 delicta cotidianae incursionis, quibus omnes simus obiecti. cui 
 \'enim non accidet aut irasci inique et ultra solis occasum, aut 
 et manum immittere aut facile male dicere aut temere iurare 
 aut fidem pacti destruere aut uerecundia aut necessitate mentiri? 
 in negotiis, in officiis, in quaestu, in uictu, in uisu, in 
 auditu quanta temptamur? ut, si nulla sit uenia istorum, nemini 
 salus competat. horum ergo erit uenia per exoratorem 
 patris Christum. sunt autem et contraria istis, ut grauiora et 
 exitiosa, quae ueniam non capiant, homicidium, idololatria, fraus, 
 negatio, blasphemia, utique et moechia et fornicatio, et si qua 
 alia uiolatio templi dei. horum ultra exorator non erit Christus; 
 haec non admittet omnino, qui natus ex deo fuerit, non 
 futurus dei filius, si admiserit. ita Iohannis ratio constabit 
 diuersitatis, distinctionem delictorum disponentis, cum delinquere 
 filios dei nunc adnuit, nunc abnuit. prospiciebat enim 
 clausulam litterarum suarum, et illi praestruebat hos sensus 
 dicturus in fine manifestius: si quis scit fra\'trem suum delinquere 
 delictum non ad mortem, postulabit, et dabit

 6] 1 Ioh. 1, 8. 31] 1 Ioh. 5, 16. 

 \'5 perinde Urs: proinde B 9 primore Gel: priore B negantem Gel: 
 negante B 16 accidet Urs: accedet B 27 Ioanni Gel 28 diuersitatis 
 Gel: diuersitates B disponenti Gel 30 praestruebat Gel: perstruebat 
 B 
 
 
 ei uitam dominus, qui non ad mortem delinquit. est 
 enim delictum ad mortem; non de eo dico, ut quis postulet. 
 meminerat et ipse Hieremiam prohibitum a deo deprecari 
 pro populo mortalia delinquente. omnis iniustitia 
 delictum est, et est delictum ad mortem. scimus 
 autem, quod omnis, qui ex deo natus sit, non delinquit, 
 scilicet delictum quod ad mortem est. ita nihil iam 
 superest quam aut neges moechiam et fornicationem mortalia 
 esse delicta, aut inremissibilia fatearis, pro quibus nec exorare 
 permittitur. 
 
 Disciplina igitur apostolorum proprie quidem instruit ac 
 determinat principaliter sanctitatis omnis erga templum dei 
 antistitem et ubique de ecclesia eradicantem omne sacrilegium 
 inpudicitiae sine ulla restitutionis mentione. uolo tamen ex 
 redundantia alicuius etiam comitis apostolorum testimonium 
 superducere, idoneum confirmandi de proximo iure disciplinam 
 magistrorum. extat enim et Barnabae titulus ad Hebraeos, a 
 deo satis auctorati uiri, ut quem Paulus iuxta se constituerit 
 in abstinentiae tenore: aut ego solus et Barnabas non habemus 
 operandi potestatem? et utique receptior apud 
 ecclesias epistola Barnabae illo apocrypho Pastore moechorum. 
 monens itaque discipulos omissis omnibus initiis ad perfectionem 
 magis tendere nec rursus fundamenta paenitentiae 
 iacere ab operibus mortuorum, impossibile est enim, inquit, 
 eos qui semel inluminati sunt et donum caeleste gustauerunt 
 et participauerunt spiritum sanctum et uerbum 
 dei dulce gustauerunt, occidente iam aeuo cum 
 exciderint, rursus reuocari in paenitentiam, refigentes 
 cruci in semetipsos filium dei et dedecorantes. terra 
 enim quae bibit saepius deuenientem in se humorem

 4] 1 Ioh. 5, 17 sq. 19] 1 Cor. 9, 6. 24] Hebr. 6, 4 sqq. 

 9 orari Urs 11 instruit ac determinat Gel: instrumenta determinant B 
 12 circa quidam 13 antistitem Gel: sanctitatem et B, anxietatem et Hartelius 
 et] ut Iun, ad Oehlerus eradicandum Oehlerus 14 impudicitiae 
 Lat: pudicitiae B 15 redundanti Lat 17 a deo Seal: adeo B 18 auctorati 
 Scal: auctoritati B, auctoritatis Urs 20 hoc operandi Pam 26 et 
 participauerunt — 27 gustauerunt C, om. B 28 renouari Lat 
 
 
 et peperit herbam aptam his propter quos et colitur, 
 benedictionem dei consequitur; proferens autem spinas 
 reproba et maledictioni proxima, cuius finis in 
 exustionem. hoc qui ab apostolis didicit et cum apostolis 
 docuit, numquam moecho et fornicatori secundam paenitentiam 
 promissam ab apostolis norat. optime enim legem interpretabatur 
 et figuras eius iam in ipsa ueritate seruabat. ad hanc 
 denique speciem disciplinae de leproso cautum fuit: si autem 
 uarietas effloruerit in cutem et totam cutem texerit 
 a capite usque ad pedes per omnem conspectum, et 
 sacerdos cum uiderit, emundabit eum, quoniam conuertit 
 in album, mundus est. qua uero die uisus fuerit 
 in eiusmodi color uiuus, inquinatus est. conuersum 
 enim hominem de pristino carnis habitu in candorem fidei, 
 quae uitium et macula aestimatur in saeculo, et totum nouatum 
 mundum uoluit intellegi, qui iam non sit uarius, non sit de 
 pristino et nouo aspersus. si uero post abolitionem in uetustatem 
 aliquid ex illa reuixerit, rursum in carne eius quod 
 emortuum delicto habebatur immundum iudicari nec expiari 
 iam a sacerdote. ita moechia de pristino recidiua et unitatem 
 noui coloris, a quo fuerat exclusa, commaculans immundabile 
 est uitium. item de domo: si quae maculae et cauositates 
 adnuntiatae in parietibus sacerdoti fuissent, priusquam 
 introiret ad inspiciendam eam, iubet auferri de 
 domo omnia, ita immunda non futura quae domus essent. 
 dehinc introgressus sacerdos si inuenisset cauositates 
 uiridicantes uel rubescentes, et aspectum 
 earum humiliorem citra parietinam formam, exiret ad 
 ianuam et secerneret domum illam septem diebus. 
 dehinc die septima regressus si animaduertisset diffusum 
 in parietibus tactum illum, imperaret

 8] Leu. 13, 12 sqq. 22] ibid. 14, 36 sqq. 

 7 eius Gel: ei B seruabat Pam: seruabant B 11 quoniam Pam: 
 quod B 16 uoluit C, om. B 17 abolitiem C . 19 emortuum Gel: 
 emortuo B habebitur fort . 20 moechia Gel: moechiam B recidiua Gel: 
 recidiuam B 28 parietinam Gel: parietem non B 31 exterminari C, 
 extrahi B 
 
 
 exterminari eos lapides, in quibus tactus leprae fuisset, 
 et abici extra ciuitatem in locum immundum, et sumi 
 alios lapides politos et solidos et reponi loco pristinorum 
 et puluere alio inliniri domum. oportet enim, cum 
 peruenitur ad summum sacerdotem patris Christum, de domo 
 hominis nostri in tempore hebdomadis auferri omnia impedimenta 
 prius, ut munda sit quae remanet domus, caro et 
 anima, et ubi introierit eam sermo dei et inuenerit maculas 
 ruboris et uiroris, extrahi statim et abici foras sensus mortiferos 
 et cruentos (nam et Apocalypsis uiridi equo mortem, 
 russeo autem proeliatorem imposuit), proque illis politos et in 
 compaginem aptos et firmos substrui lapides, quales in Abrahae 
 filios fiunt, ut ita homo habilis deo sit. quod si post recuperationem 
 et reformationem rursus sacerdos animaduerterit 
 in eadem domo de pristinis cauis aliquid et maculis, immundam 
 eam pronuntiauit, et iussit deponi materias et lapides et omnem 
 structuram eius et abici in locum immundum. hic erit homo 
 caro atque anima, qui post baptisma et introitum sacerdotum 
 reformatus denuo resumit scabra et maculas carnis, et abicitur 
 extra ciuitatem in locum immundum, deditus scilicet satanae 
 in carnis interitum, nec amplius reaedificatur in ecclesia post 
 ruinam. sic et de famulae concubitu, quae homini esset reseruata, 
 necdum redempta, necdum liberata. prospicietur, 
 inquit illi, et non morietur, quia nondum est manumissa, 
 cui seruabatur. nondum enim caro a Christo manumissa, 
 cui seruabatur, impune contaminabatur, ita iam manumissa 
 non habet ueniam.