Omnia autem ista credo ignota eis, qui ad nostra turbantur, aut sola forsitan lectione, non etiam intentione 7] Ios. 10,12 sq. 15] 1 Reg. 14, 24 sqq. 24] Dan. 9, 21. 1 sed Lat 7 imperauit. stetit BC, impetrauit? stet Urs 9 ut autem B, et non Pam 13 instantis Iwn statione etiam sera longiore mauolt Oehlerus 17 non prandebat Pam 20 sorte Gel 23 ieiunus Gel: ieiuniis B 27 erat Urs 28 orationem Gel: rationem B comperta secundum maiorem uim imperitorum apud gloriosissimam scilicet multitudinem psychicorum. propterea per singulas direximus species ieiunationum, xerophagiarum, stationum, ut, dum recensemus secundum utriusque testamenti paraturam, . quantum proficiant recusati uel recisi uel retardati pabuli officia, eos retundamus, qui haec uelut uacantia infirmant, item dum pariter ostendimus, quo semper in ordine fuerint religionis, eos reuincamus, qui haec ut noua accusant; nec nouum enim quod semper nec uacuum quod utile. sed et illud in medio est, quaedam ex his officiis a deo homini imperata legem constituisse, quaedam ab homine deo oblata uotum expunxisse. tamen et uotum, cum a deo acceptatum est, legem in posterum facit. per auctoritatem acceptatoris; exinde enim faciendum mandauit qui factum comprobauit. itaque et hinc in alia specie altercatio diuersae partis obducitur, cum dicunt: aut pseudoprophetia est, si spiritalis uox sollemnia ista constituit, aut haeresis, si humana ! praesumptio adinuenit. eam enim formam reprehendentes, qua et uetera decucurrerunt, et ex ea retorquentes, quae et aduersarii ueterum aduersus illa poterunt retractare, aut et illa recusare debebunt aut exerta ista suscipere; necessarie maxime cum et ista, a quocumque institutore sunt siue spiritali siue tantum fideli, eidem deo currant, cui et uetera. indubitate enim et haeresis et pseudoprophetia diuinitatis diuersitate iudicabuntur apud nos omnes unici dei creatoris et Christi eius antistites, adeoque indifferenter hanc partem defendo illis offerens in quo uelint gradum figere. spiritus diaboli est, dicis, o psychice. et quomodo dei nostri officia indicit nec alii offerenda quam deo nostro? aut contende diabolum cum deo facere nostro aut satanas paracletus habeatur. sed hominem antichristum adfirmas; hoc enim uocantur haeretici nomine penes Iohannem. et quomodo, quisquis ille est, in Christo nostro haec erga dominum nostrum officia disposuit, cum et antichristi erga deum, aduersum nostrum processerint Christum? 12 sancit Lat 19 potuerunt Lat, poterant Urs 20 debuerunt Lat aut add. Lat exerta B, exerte C, certe Urs necessario Urs maxime del. Urs 21 sint Urs 23 pseudoprophetia Gel: pseudoprophetiae B 24 omnes Gel: apud omnes B 32 deum fort . 33 erga deum del. Lat XX. Tert. I. 19 quo itaque putas laterum confirmatum apud nos spiritum, cum imperat an cum probat, quae deus noster et imperauit semper et probauit? sed rursus palos terminales figitis deo, sicut de gratia, ita de disciplina, sicut de charismatibus, ita et de sollemnibus, ut perinde officia cessauerint, quemadmodum et beneficia eius, atque ita negetis usque adhuc eum munia imponere, quia et hic lex et prophetae usque ad Iohannem. superest ut totum auferatis, quantum in uobis, tam otiosum. Iam enim et in ista specie ditati saturatique regnatis, non delicta incursantes, quae ieiuniis elimentur, nec reuelationum scientia indigentes, quae xerophagiis extorqueantur, nec bella propria metuentes, quae stationibus discutiantur. ut ab Iohanne paracletus obmutuisset, et ipsi nobis prophetae in hanc maxime causam extitissemus, iam non dico ad exorandam dei iram nec ad impetrandam tutelam eius aut gratiam, sed ad praemuniendam per nosmet ipsos nouissimorum temporum condicionem indicentes omnem Tonueivoippovrjariv , cum carcer ediscendus et fames ac sitis exercendae et tam inediae quam anxii uictus tolerantia usurpanda sit, ut in carcerem talis introeat Christianus, qualis inde prodisset, non poenam illic passurus, sed disciplinam, nec saeculi tormenta, sed sua officia, eoque fidentior processurus ad certamen e custodia abusus nihil habens carnis, sic ut nec habeant tormenta materiam, cum sola et arida sit cute loricatus, et contra ungulas corneus, praemisso iam sanguinis suco tamquam animae impedimentis, properante iam et ipsa, quae iam saepe ieiunans mortem de proximo norit. plane uestrum est in carceribus popinas exhibere martyribus incertis, ne consuetudinem quaerant, ne taedeat uitae, ne noua abstinentiae disciplina scandalizentur, quam nec ille Pristinus uester non Christianus martyr adtigerat, quem ex facultate custodiae liberae aliquamdiu fartum, 7] Matth. 11, 13. 9] 1 Cor. 4, 8. 1 itaque Gel: utique B 4 et del. Gel 5 perinde scripsi: proinde B 9 ditati Gel: dotati B 10 incursantes Scal: incusantes B 13 et om. Gel 22 obesus Lat, ab usu Scal 24 uirgulas Rig 26 tam saepe Ciacconius 28 incertis Bmg, Gel, incestis B 30 Pristinus Gel: pristinus B, pristinum Rig 31 quam Urs ex Urs: et B liberae Gel: libere B fartum C, farsum B omnibus balneis quasi baptismate melioribus et omnibus luxuriae secessibus quasi ecclesia secretioribus et omnibus uitae istius inlecebris quasi aeterna dignioribus hoc puto obligatum mori uellet, postremo ipso tribunalis die luce summa condito mero tamquam antidoto praemedicatum ita eneruastis, ut paucis ungulis titillatus (hoc enim ebrietas sentiebat) quem dominum confiteretur interroganti praesidi respondere non potuerit amplius, atque ita de hoc iam extortus, cum singultus et ructus solos haberet, in ipsa negatione discessit. ideo sobrietatis disciplinam qui praedicant, pseudoprophetae, ideo haeretici, qui obseruant. quid ergo cessatis paracletum, quem in Montano negatis, in Apicio credere? Praescribitis constituta esse sollemnia huic fidei scripturis uel traditione maiorum nihilque obseruationis amplius adiciendum ob illicitum innouationis. state in isto gradu, si potestis. ecce enim conuenio uos et praeter pascha ieiunantes citra illos dies, quibus ablatus est sponsus, et stationum semiieiunia interponentes, et uos interdum pane et aqua uictitantes, ut cuique uisum est. denique respondetis haec ex arbitrio agenda, non ex imperio. mouistis igitur gradum excedendo traditionem, cum quae non sunt constituta obitis. quale est autem, ut tuo arbitrio permittas, quod imperio dei non das? plus humanae licebit uoluntati quam diuinae potestati? ego me saeculo, non deo liberum memini. sic meum est ultro officium facere domino, sic indicere illius est. non tantum obsequi ei debeo, sed et adulari; illud enim imperio eius, hoc arbitrio meo praesto. bene autem, quod et episcopi uniuersae plebi mandare ieiunia adsolent, non dico de industria stipium conferendarum, ut uestrae capturae est, sed interdum et ex aliqua sollicitudinis ecclesiasticae causa. itaque si et ex hominis edicto et in unum omnes \'tCl\'itEtVoą\'póV\'tjatv agitatis, 2 ecclesia Rig: ecclesiae B 3 istius del. Rig aeterna Rig: aeternae B dignitatibus Rig obligatum Urs: oblegatum B, oblectatum Leopoldus 5 eneruastis Gel: enerua sitis B 8 de del. Lat extortus BC, exortus Gel 9 discessit Iwn: digessit B 12 Apicio Rig: Apitio B 15 ob illicitum Gel: ab illicito B state Gel: statu B 18 uos B, uero Urs 21 sunt B, sint Gel 25 sicut Lat 19* quomodo in nobis ipsam quoque unitatem ieiunationum et xerophagiarum et stationum denotatis? nisi forte in senatus consulta et in principum mandata coitionibus opposita delinquimus. spiritus sanctus, cum in quibus uellet terris et per quos uellet praedicaret, ex prouidentia imminentium siue ecclesiasticarum temptationum siue mundialium plagarum, qua paracletus id est aduocatus ad exorandum iudicem dicitur, huiusmodi officiorum remedia mandabat, puta, nunc ad exercendam sobrietatis et abstinentiae disciplinam; hunc qui recipimus, necessario etiam quae tunc constituit obseruamus. aspice ad Iudaicos fastos et inuenies nihil nouum, si, quae patribus sunt praecepta, omnis deinceps posteritas hereditaria religione custodit. aguntur praeterea per Graecias illa certis in locis concilia ex uniuersis ecclesiis, per quae et altiora quaeque in commune tractantur, et ipsa repraesentatio totius nominis Christiani magna ueneratione celebratur. et hoc quam dignum fide auspicante congregari undique ad Christum! uide, quam bonum et quam iucundum habitare fratres in unum! ! hoc tu psallere non facile nosti, nisi quo tempore cum compluribus cenas. conuentus autem illi stationibus prius et ieiunationibus operati dolere cum dolentibus et ita demum congaudere gaudentibus norunt. si et ista sollemnia, quibus tunc praesens patrocinatus est sermo, nos quoque in diuersis prouinciis fungimur in spiritu inuicem repraesentati, lex est sacramenti. Horum igitur tempora obseruantes et dies et menses et annos galaticamur? plane, si Iudaicarum caeremoniarum, si legalium sollemnitatum obseruantes sumus; illas enim apostolus dedocet compescens ueteris testamenti in Christo sepulti perseuerantiam et noui sistens. quod si noua conditio in Christo, noua et sollemnia esse debebunt: aut si omnem in totum 17] Ps. 133, 1. 29] 2 Cor. 5, 17. 5 ex Gel, om. B 7 dicitur del. Gel 13 praeterea BC, praecepta Gel illa Urs: illas B 21 operati Gel: operari B 24 repraesentari Scal 26 interrogationis signum posui .29 in Christo, noua Urs: in . Christo sepulti per perseuerantiam noua B, in Christo sepulti perseuerant, iam noua Gel, in Christo sepelit perseuerantiam, noua Scal; \'alioguin possis et rescribere noua conditione in Christo sepulta perseuerantia, noua\' OeKlerus qui Ursino consentit 30 at fort . deuotionem temporum et dierum et mensium et annorum erasit apostolus, cur pascha celebramus annuo circulo in mense primo? cur quinquaginta exinde diebus in omni exultatione decurrimus? cur stationibus quartam et sextam sabbati dicamus et ieiuniis parasceuen? quamquam uos etiam sabbatum, si quando, continuatis, numquam nisi in pascha ieiunandum secundum rationem alibi redditam. nobis certe omnis dies etiam uulgata consecratione celebratur. nec ergo apud apostolum differentiae ratio, distinguentem noua et uetera. sed et hic inaequalitas uestra ridebitur, cum uetustatum formam nobis exprobratis in quo causam nouitatis accusatis. Reprobat etiam illos qui iubeant cibis abstinere, sed de prouidentia spiritus sancti, praedamnans iam haereticos perpetuam abstinentiam praecepturos ad destruenda et despicienda opera creatoris, quales inueniam apud Marcionem, apud Tatianum, apud Iouem, hodiernum de Pythagora haereticum, non . apud paracletum. quantula est enim apud nos interdictio ciborum? duas in anno hebdomadas xerophagiarum nec totas, exceptis scilicet sabbatis et dominicis, offerimus deo abstinentes ab eis quae non reicimus, sed differimus. atqui ad Romanos scribens uos nunc compungit detractatores\' huius officii. ne . propter pabulum solueritis, inquit, opus dei. quod opus? de quo ait: bonum est carnem non edere et uinum non potare. nam qui in istis seruit, placabilis et propitiabilis deo nostro est. quidam credit omnia manducanda esse, quidam autem infirmus holera uescitur; qui manducat, ne nullificet non manducantem. tu quis es, qui alienum seruum iudicas? et qui manducat et qui non manducat, deo agit gratias. cum autem humano arbitrio uetet controuersiam fieri, quanto magis diuino? ita sciebat 21] Rom. 14, 20 sq. 25] Rom. 14, 2 sqq. 2 annuo Gel: animo B 6 continuatis, putatis fort . 7 omnis dies Gel: omni die B 8 celebratur Gel: celebrantur B 11 quo Urs: qua B 12 reprobat Gel: reprobrat B iubeant Gel: iubebant B 13 sancti Ciacconius: sanctus B 16 Iouium fort . 20 atquin Pam 21 detractatores Urs: retractatores B, detrectatores Rig 26 olera C, olere B 27 nullificet C, uilificet B 30 uetet Harrisius: uitet B quosdam castigatores et interdictores uictus incusare, qui ex fastidio, non qui ex officio abstinerent, probare uero qui in honorem, non qui in conuicium creatoris. et si claues macelli tibi tradidit permittens esui omnia ad constituendam idolothytorum exceptionem, non tamen in macello regnum dei inclusit. nec enim, inquit, esus aut potus est dei regnum, et, esca nos deo non commendat, non ut de arida dictum putes, sed potius de uncta et accurata, siquidem subiciens: nec si manducauerimus, abundabimus, nec si non manducauerimus, deficiemus, tibi magis intonat, qui abundare te existimas, si edas, et deficere, si non edas, et ideo ista detractas. dominum quoque quam indigne ad tuam libidinem interpretaris passim manducantem et bibentem, sed puto, quod etiam ieiunarit, qui beatos non saturatos, sed esurientes et sitientes pronuntiarit, qui escam profitebatur, non quam discipuli existimarant, sed paterni operis perfectionem, docens operari escam quae permanet in uitam aeternam, in ordinaria etiam oratione panem mandans postulandum, non et Attalicas diuitias. sic et Esaias non negauit deum elegisse ieiunium, sed quale non elegerit enumerauit. in diebus enim, inquit, ieiuniorum uestrorum inueniuntur uoluntates uestrae, et omnes subiectos uobis succutitis aut ad conuicia et lites ieiunatis et caeditis pugnis. non tale ieiunium ego elegi, sed quale subiecit, et subiciendo non abstulit, sed confirmauit.