Post hos aliosque conplures, qui doctrinae nobis officia praestiterunt, ipse Dei filius haec loquetur: \'Ego certe excelsa sede sublimis, caelum palma, terram pugillo continens, intra extraque diffusus, cunctorum quae gignuntur interior atque omnibus quae mouentur exterior, inaestimabilis, naturae potestate infinitus, inuisibilis aspectu, incomprehensibilis adtactu, ut inter uos ad edomandam duritiam cordis uestri et perfidiam doctrinis salutaribus molliendam uestrum minimus existerem, nasci carne dignatus sum depositaque Dei gloria habitum formae seruilis adsumpsi, ut communicata uobiscum infirmitate corporea, rursum in consortium gloriae meae per obedientiam praecepti salutis adhiberem. aegris infirmisque omnibus sanitatem, auditum surdis, uisum caecis, uocem mutis, claudis pedum officia restitui, ut uos signis caelestibus permouerem, quo facilius in me atque in iis, quae praedicaueram, crederetis. ego uobis caelorum regna promisi, ego etiam, ut inpunitatis haberetis exemplum, latronem, qui me sub mortis suae tempore fatebatur, in paradiso collocaui, ut uel illius fidem, qui remitti sibi meruerat peccata. 3 Pa. 111, 1. 4 Ps. 149, 5. !i Pa. 111, 10. 12 les. 5, 8. 1sct.Ies.40.12. 6 superiecto b 7 neBtimentia glossema uidetur 10 istis probav \' rem b )) esayas C 12 hiis C, his b 14 saltem b 19 gignentur C 21 edomandum Cb 26 salutaris b 29 hiis C, his b 32 uei MH. b sequeremini. atque ut exemplo meo pro uobis et ipsi pati possetis, pro uobis ego passus sum, ne dubitaret homo pro so pati quod Deus pro homine pertulisset. ego me post resurrectionem, ne fides uestra confunderetur, ostendi. ego in Petro Iudaeos monui, ego in Paulo gentibus praedicaui: nec paenitet: est fructus bonorum. opus meum boni intellexerunt, perfecerunt fideles, iusti impleuerunt, consummauerunt misericordes: et magna pars martyrum, magna sanctorum est. in eodem certe et isti corpore, in eodem fuerunt mundo. cur nullum in uobis bonum opus, gens uipereae stirpis, inuenio ? paenitentiam malorum uestrorum nec sub ultima die uestri finis egistis. quid autem attinet quod me labiis adoratis, si factis et operibus denegetis? ubi nunc uestrae diuitiae, ubi honores, ubi potentia, ubi uestrae sunt uoluptates? nullam nouam In uos mando sententiam: habetis iudicium quod ante praedixi\'. Tunc illud miseris Euangelista recitabit: cite in tenebras exteriores, ubi erit fletus et stridor dentium. o miseri, quos ista non permouent: uidebunt suam poenam et aliorum gloriam. utantur saeculo, dum aeternitate illa, quae sanctis praeparata est, non fruantur: affluant diuitiis, auro incubent, dum ibi egentes, ibi inopes deprehendantur: sint in saeculo diuites, dum in aeternitate sint pauperes, de quibus scriptum est: \'diuites eguerunt et esurierunt\'. consequentia autem de bonis scriptura subiecit: \'inquirentes autem Dominum non deficientur omni bono\'. Itaque, soror, licet nos isti irrideant, licet nos stultos infelicesque commem orent, felicius gaudeamus opprobriis, quibus nobis gloria, illis poena cumulatur. nec rideamus illorum stultitiam, sed potius infelicitatem doleamus, quia inter illos pars magna nostrorum est, quos si lucri facere possimus, augetur in nobis gloria. sed agant se ut uolunt, sint nobis tanquam gentiles et publicani: nos uero saluos incolumesque tueamur. si illi nunc nobis dolentibus gaudent, nos postea in illorum dolore gaudebimus. uale, soror carissima et in Christo dilectissima. 15 Matth. 22, 13. 25, 30. 21 Pa. 33, 11. 22 ibid. 1 poasitia Cb 7 martyrum Baluzius: maturum C 22 conaequenter b 23 deticienturMON: deficient Cb 28 lucrificare b 29 puplicani C 32 Explicit epistola seueri presbyteri ad claudiam aororem Buam. Incipit epistola sancti aeueri ad eandem de uirginitate C II. EPISTOLA S. SEVERI AD CLAVDIAM SOROREM DE VIRGINITATE\') A = Excerpta in actis concilii Aquisgranensis (a. 816). C = codex Cantabrigiensis. H = textus Lucae Holstenii in Appendice Codicis Regularum (Paris. 1663) p. 8 sqq. ubi epistula sic inscripta est: \'Athanasii exhortatio ad sponsam Christi\'. R == codex Reginensis Romanus num. 140. V = codex Vindobonensis, Theol. 664. ed. Vall . = textus vallarsii in Append. opp. S. Hieronymi XI, p. 127 sqq. b == ed. Baluzii. Ex H non notauimus nisi eas scripturas quae discrepant a lectionibus codicis Reginensis; cf. Praefat. *) Epistola sancti Seueri presbyteri ad eandem de uirginitate Cttt Mtde- tur, iTEM AD viRGiNES B, S. Athanasii exhortatio ad sponsam Christi H, inscriptione caret F n. Epistula S. Seueri ad Claudiam sororem de uirginitate. Quantam in caelestibus beatitudinem uirginitas sancta possideat, praeter scripturarum testimonia ecclesiae etiam consuetudine edocemur, qua discimus peculiare illis subsistere meritum, quarum specialis est consecratio. nam cum uniuersa turba credentium paria gratiae dona. percipiat et isdem omnes sacramentorum benedictionibus glorientur, istae proprium aliquid prae ceteris habent, cum de illo sancto et inmaculato ecclesiae grege quasi sanctiores purioresque hostiae pro uoluntatis suae meritis a sancto spiritu eliguntur et per summum sacerdotem Dei offeruntur altario. digna. reuera Domino hostia tam pretiosi animalis oblatio, et nulla magis ei quam imaginis suae hostia placitura. de huiusmodi enim Apostolum praecipue dixisse reor: Obsecro autem uos, fratres, per misericordiam Dei ut exhibeatis corpora uestra hostiam uiuentem, sanctam, Deo placentem. possidet ergo uirginitas et quod alii habent et quod alii non habent, dum et communem et peculiarem obtinet gratiam, et proprio, ut ita dixerim, consecrationis priuilegio gaudet. nam et Christi sponsas uirgines dicere ecclesiastica nobis permittit 13 Rom. 12, 1. 3 Quantum .B 4 ecclesiae iam F 5 qua jlF; quia CJ?, qai\'JR j) discimus CH\\\' addiscimus AVb, addiscimor JX )) illie — quarum Y: illicuius ACHR jt eat specialis C 6 dona gratiae C 7 percipiant F t) hisdem CJBV, eisdem H tt omnium V 8 ista ad A )) ImbeQdum deJLjR t) cum R: dum CV 11 digna - placentem Mn. A t) hostia om. RV 12 nulla magis ei RV: nullius magis C )) quam 2! corr. ex quia, quum F j) saae imaginis C 13 eiusmodi J! 14 per miseric. Dei OMt. BV 15 uiuentem -BV: uiuam C 17 dum communem A|| pec. habet gratiam F 15 auctoritas, dum in sponsarum modum quas consecrat Domino uelat, ostendens eas uel maxime habituras spirituale conubium quae subterfugerint carnale consortium. et digne Deo per matrimonii comparationem spiritualiter copulantur quae eius dilectionis causa humana conubia spreuerunt. in his quam maxime illud impletur Apostoli: qui autem adhaeret Domino, unus spiritus est. grande est enim et inmortale, paene ultra naturam corpoream, sopire luxuriam et concupiscentiae flammam adolescentiae facibus accensam animi uirtute restinguere, spirituali conatu uim genuinae oblectationis excludere, uiuere contra humani generis morem, despicere solacia coniugii, dulcedinem contemnere liberorum, et quaecumque praesentis uitae esse commoda possunt, pro nihilo spe futurae beatitudinis computare. magna haec, ut dixi, et admirabilis uirtus est et non inmerito pro magnitudine laboris sui ingenti praemio destinata. Dabo inquit spadonibus, dicit Dominus, in domo mea et in muro meo locum nominatum meliorem a filiis et filiabus; nomen aeternum dabo eis et non deficiet. de quibus spadonibus Dominus in euangelio repetit dicens: sunt enim spadones, qui se ipsos castrauerunt propter regnum caelorum. Magnus quidem est pudicitiae labor, sed maius est praemium, temporalis custodia, sed remuneratio aeterna. de his enim et beatus Iohannes Apostolus loquitur quod sequantur agnum 6 I Cor. 6, 17. 15 Isai. 56, 5. 18 Matth. 19, 12. 22 Apoc. 14. 4 1 dum sponsarum modo C )] quas AR: quam F, eaa C )) domino coMecrat C )) uelat AH: ualeat I!, et uelat C, uoueat F 2 ostendens — Apostoli om. 2: )) spiritale ACR 4 copulantur apuitQaliter F 5 completur (7 6 adhaeret deo C\' )) est spiritus C j) grande — custoditur (pag. 228, 5) om. J. 7 enim F: om. CJR )) mortalem F )t et paene H )) sopire .RF: superaTe C, frenare ed. Vall . 8 flammam JBF: palmam ]C, spasmeam b )) facibus MstMotem ed. Vall . 9 spiiituali F: et spiritali CR ij oblationis 2! 10 et uiuere C )) morem RV: legem C 11 coniugii C: coniugtun.BF )( etoM. R 12 possimt C 14 magnitudinis J! )) destinatur C 15 dabo, inquit (ae. propheta) apadoniboa, dicit (dicit om. R) dominus RV: dabo inquit Dominus spadonibus meis 2f, dabo spadonibusdicit dena et C 16 a NF: et CJB j) filiabus IsraeljEf 17 cis RV: illis C\')) et CRV: quodJEf; hoc quidem est in Vulgata \'qcod non peribit\', sed MtZXX: ϰαὶ oJx ἐϰλείψει )) deficient RV 18 enim] autem r 20 est quidem CR jj est (post maius) ow. H 21 aeterna est C )) etenim F 22 apoatolus Iohannes C )) quod CJ\'!: qui F )) secuntur HV quocumque ierit. quod ita intellegendum puto, nullum eis locum in caelesti aula claudendum et cuncta eis diuinarum mansionum habitacula reseranda. Sed ut inlustrius uirginitatis meritum clareat et quam Deo digna sit manifestius possit intellegi, illud cogitetur, quod Dominus et saluator noster Deus, cum propter humani generis salutem hominem dignaretur adsumere, non alium quam uirginalem elegerit uterum, ut uirtutem huiusmodi plurimum sibi complacere monstraret: et ut pudicitiae bonum utrique sexui intimaret, uirginem habuit matrem uirgo ipse permansurus: in so uiris et in matre feminis praebuit uirginitatis exemplum, quo demonstraretur in utroque sexu beatam et integram diuinitatis habitare plenitudinem meruisse , dum totum in matre fuit quicquid habitabat in filio. sed quid ego satisago excellens ac sublime pudicitiae meritum reuelare et gloriosum bonum uirginitatis ostendere, cum de hac re plerosque perorasse non nesciam et eius beatitudinem manifestissimis rationibus conprobasse, et nulli sapienti uenire in dubium possit eam rem maioris esse meriti, quae sit amplioris laboris? quisquis enim pudicitiam ant nullius praemii aut parui existimat, certum est illum aut ignorare aut non uoluntarium eius ferre laborem. unde illi semper castitati derogant qui eam aut non habent aut habere coguntur inuiti. 1 puta JB II locum eie nullum F 2 et RF: sed C 4 digna deo ait F, digna sit deo C 5 intellegi possit C II recogitetur RV II dominus saluator noater (MtM Deua) V 6 hominem CR: carnem r 7 uterum elegerit C II ut CRV: et H 8 nirtutem F: OM. CR II complacere CRY: placere Hb II et ut CNV: et H 9 utriNque F II intimaret. Virginem b II matrem habuit C 10 uirgo ipse permanBQrus F: uirgo mansurua CR t) uiris sed Clericus 11 quod CX )) demonstrator C II beatam et integram diu. habitare plenit. F: beatam integritatem diuinitatis haberi (haben et -H) plenitudinem RB, beatam integritatem diuinitatis habere plenitudinem C 13 totum BF: tantum C j) habitabat R: habebat C, habitaret F, habebatnr JEf et ed Vall . j) quod F j) satago JT 14 mentum pudicitiae F II gloriosum V: gloriosae CR 15 uirginitatis bonum RF 16 nonne etiam R II orationibus V 17 sapientium V t) in dubium uenire b (tMW C) t) poaM J! 18 quisque V 20 uoluntarie C )) ciaa OM. J! j) referre F II unde R: inde CY 21 castitatem qui etiam dcrogant jR 15*