IN LIBRVM III. v. 1—34 Thalamis pro nuptiis: thalame graece uoluptas, inde thalamus 
 dicitur, ubi uoluptas perficitur. In ydriis. Lacus appellat 
 hydrias et dicuntur a latendo, quia ibi latebant aquae; ydor graece 
 aqua, inde ydriae dicuntur uasa receptui aquarum parata. 
 Gaudia fantasia, imaginatio quaedam poetae est, quoniam insensibili 
 rei dat sensum ut desinerent esse quod [non] erant, et inciperent 
 esse quod non erant. Inocciduas uuas indeficientes 
 fideles, nunquam perituros. Pampinus est folium uitis, quod a calore 
 solis et iniuria imbrium protegit racemos. Ita diuina protectio fideles 
 sanctae ecclesiae, ne deficiant, (ab) aduersantibus huius seculi protegit 
 et munit. Post postea, postquam in uinum conuertit aquam. 
 Febris. Febris dicitur a feruendo, et licet a calore dicatur nonnunquam 
 frigida est, et in diuina scriptura omnes infirmitates 
 febris dicuntur nomine. Quantum imperii, uirtutis. Admiratio 
 est; quantum illius rei dicimus, ut quantum uini, quantum aquae. 
 Rura uillas. Casas domos pastorales. Castellum, 
 diminutiuum a castris. Candore miser alii gaudebant 
 propter suum candorem, iste contristabatur, quia lepra gaudet 
 in corpore. Lepra graece uarietas, inde leprosus dicitur qui 
 uariis coloribus maculosum corpus habet. Quaeritur, cur leprosus 
 in uia occurrit domino; quia lex praecipiebat, ut omnis leprosus a 
 consortio communis habitationis separetur. Febris febris, licet 
 a feruore dicatur, aliquando tamen frigore corpus cruciat. In 
 
 
 funere in dubia morte. A funibus funus mors dicitur. (Funes) T. 34—83 
 candelae, candelae sunt funes cera obliti. Coquebat, quia primum 
 frigida est febris, postea calida. Fontem dicit fidem mulieris, 
 quae in corde latebat. Iras uexationes nigrorun dicit, non 
 quod spiritus nigri sunt, non enim accidit color nisi corporibus, 
 sed nigros dicimus damnatos uel mortuos a graeco, quod est 
 nicros, et maligni spiritus propter malignitatem dicuntur nigri, 
 quia licet perpetualiter uiuunt, tamen mortui sunt felicitati aeternae. 
 Honorem dicit hominem, quia homo honor est omnium 
 naturarum, per illum enim omnia honorantur. Norat Christus; 
 diabolus secundum substantiam dei est, quia ipse eum creauit, 
 secundum autem id quod malus est, non est dei, quia deus eum 
 bonum creauit et cuncta ualde bona fecit. Arentes algas 
 siccas herbas. Algae dicuntur purgamenta matris uel alicuius rei, 
 ideo marina loca petiit, ut ibi quisquis deum uerum esse monstraret. 
 Cymbae nauiculae. Cymba graece, cumba latine. 
 Librabant tendebant, modificabant. Librare proprie est aliquid 
 in altum extendere. Ratis proprie est incastratura trabium uel 
 strues lignorum. Flabris uentis, inde flabellum diminutiue 
 paruus uentus. Hyems est quarta pars anni, sed abusiue pro 
 tempestate ponitur. Procellis magnis undis; procella est 
 uentus cum aqua mixtus. Vada salsa saliuae aquae maris. 
 Poeticum est quod dicit salsum, quia mare Galileae dulcem habet 
 aquam, habilem ad potandum ideo dicit hoc, quia generaliter 
 dicitur ab amaritudine, et sciendum quia nauigationes domini 
 in mari fuisse Galileae dicuntur. Naufragia periculosa 
 putabant se naufragia passuros. Dormire est quiescere, dormitare 
 ante quietem pigritare et somniculari. Citus cito; uerba 
 turbatorum, in turbatis enim non est continuus sermo sed separatus. 
 Exiliens gaudens propter Christum. Auidas 
 cupidas. Pennas dicuntur habere uenti propter suam uelocitatem. 
 Prosiluere cum impetu exilierunt; gemino dixit, quia duo 
 erant. Mala supplicia. Legio. Legio est vi-dc-LX VI demones; 
 legio keras dicitur graece, macedonice phalanx. Duplex, quia 
 35 interius erant demones peruasi, exterius uinculis inretiti. Pro

 1 candelęm A 7 nikroa A = νεϰϱός cf. p. 346, 3 26 fuer 
 in mg. A 33 sexingenti in mg. A 34 kera A 

 22* 
 
 v. 80—142 
 I 
 meritis, quia dignum erat, ut inmundus mundum peteret. Oletum 
 et olidum idem est et sunt ton meson, unde semper egent epitheton 
 adiectiuo nomine. Phalanges multitudines et est 
 lingua Medorum, quod dicimus legiones. Horrens toruus, 
 horribilis; tria sunt epitheta sine coniunctione, quae figura uocatur 
 asyndetos. Sine usu, sine officio. Cum dicit resoluta 
 ostendit, quid sit paralisis. Lisis, solutio; paralisis, resolutio, 
 inde paraliticns per sua membra resolutus. Vincula compaginationes. 
 Nerui sunt uincula corporis, cum uero resoluuntur 
 laxum et fluuidum reddunt corpus. Malis infirmitatibus. 
 Quinque modis datur infirmitas: primo propter gloriam dei, ut laudetur 
 deus sicut in Lazaro et in caeco nato; secundo ad custodiam 
 uirtutum sicut Paulo, ne insolesceret tanta magnitudine; tertio 
 ad augmenta uirtutum sicut Tobiae et Iob, qui patienter ferentes 
 infirmitatem sanctiores fuerunt; quarto propter peccata sicut huic 
 paralitico; quintus modus est reproborum, qui hic ideo incipiunt 
 torqueri. ut per haec tormenta ueniant ad aeterna sicut contigit 
 Herodi et Antiocho. Grata mercede uicaria, quia illum, a 
 quo portatus fuerat, portabat. Haec dicta sunt per periphrasin. 
 Clauso ultimo. Functa pro defuncta. Adultae excretae, 
 quia duodenis erat, digna iam coniugio. Spem dicit, quia in 
 illa erat spes posteritatis. Funera cadauer. Inundantem 
 profluum, nomine emorreusa sanguinem fluentem. Ema 
 graece sanguis, reuo refluo. Filum uocat fimbriam uestimenti 
 Christi. Mos erat apud Iudeos ut in IIII. angulis pallii 
 fila ponerent iacintiri, ut per haec discernerentur a ceteris gentibus. 
 Lugentia. Metonymice sunt lugentia. Culmina moesti tecti 
 deflentem domum, in qua erant deflentes, per id quod continet 
 et id quod continetur. Moriens pro mortua. Trepidus 
 dubius. Vlulans ton meson est. Vlulatus dicitur exercitus insequens 
 et exercitus fugiens. Funereos funeri aptos tibia 
 sonantes. Vis est musicae artis, ut gaudentes plus gaudere faciat 
 et dolentes plus dolere. Plangor luctus. Frequens 
 magnus. Versis, subest cantilenis qui prius plorauerunt per

 2 epteton A 4 fort . nos dicimua 6 asintbeos A 
 7 paralisin eorr. in -siB A 13 tantam magnitudinem A 
 14 tbobic A 23 emat A 27 metonomie A 
 
 
 dolorem, nunc plangunt propter insperatum gaudium. Contrarium, 
 esse uidetur, quod dicit euangelista \'mortua\' puella, et hoc quod 
 dominus non est mortua\'. Vtrumque tamen uerum est, nam hominibus 
 mortua erat, illi qui suscitare eam poterat, non erat mortua, 
 sed dormiebat. Biothanatus bis mortuus, nam thanatos mortalis, 
 athanatos, immortalis. Inclite generose, cleos enim v. 144—217 
 gloria. Filius Dauid dicitur, non aliorum patrum, quia ad eum, 
 repromissiones de filio dei specialiter factae sunt. Cognosce 
 pro cognoscere. Torpens pigrescens, deficiens. Sed domus 
 Israel tantum praecepit eis in Israel ire, ne Iudei occasionem 
 haberent dicendi ad alios: Pergunt et nos dimittunt. Hoc nomine 
 ut Israel uocarentur. Verba sunt poetae per parenthesin. 
 Gratis aduerbium est a gratia. Est autem gratia spontaneum 
 donum, quod sine merito alicui impenditur, acsi diceret dominus: 
 Et uos mei estis et oues meae sunt et pascua mea sunt. Nolite 
 ergo uendere meis ouibus pascua doctrinam uel spiritum sanctum, 
 qui datur per inpositionem manus. Hoc dixit, ut sacerdotes 
 exemplum haberent, quatenus ne uenderent sacerdotale ministerium. 
 In paradyso quidam fons est, ex quo procedunt quattuor flumina : 
 Geon ipse est Nilus; Phison ipse est Ganges; Tigris et Euphrates 
 propriis nominibus uocantur. Synagoga dicitur congregatio, 
 sicut ecclesia conuocatio. Dimenso diminuto. Reduci 
 reuertenti. Nil tollit sicut solent medici quiddam praecidere 
 de membris, ut totum corpus sanetur. Instaurans reparans. 
 Chelydrus diabolus. Cherson, terra; ydor aqua, inde chelidrus 
 serpens, quia in terra et in aqua potest esse. Despectans 
 deorsum aspiciens. Iuges continuos, ideo dicit iuges, ne 
 per aliquot annos putares currere infirmitatem. Ima petunt 
 terrenis opibus inhiant; inhiare est intendere. Modo allegorizat. 
 Illa mulier significat illos, qui pondere peccatorum pressi terrenis 
 opibus delectantur. Maioribus maiora miracula quam sicut 
 fecit Moyses, plus enim fuit de duobus piscibus et quinque panibus 
 magnam multitudinem satiare quam de inmensa largitione , 
 coturnica. Coturnix idem est et ortigometra. Cophinus et corbis 
 35 et canthara idem sunt. Aucta amplificata ; tanta copia fragmentorum

 6 anathos A 20 eufrates A 34 ozzigometra A corbes A 
 
 T. 220—270 
 suscepta est, quanta non (fuerat apposita. Diem 
 solem. Pallor nigredo. Poeticum est quod dicit rapiente, poetae 
 enim dicunt solem sero mergi in oceano, mane surgere in 
 oriente. Hesperus stella est, quae surgit post occasum solis 
 et uocatur Venus media nocte, mane uero Lucifer. Arua planities 
 maris. Arua sunt quicquid sustinent aliquid, arua auium sunt 
 ager, arua nauium mare, arua hominum terra. Glaueis uiridis 
 coloris; glaucus dicitur uiridis, est autem color inter album et 
 nigrum. Sub calle pedestri sub itinere pedum. Genesar 
 regio est trans mare Galileae et dicitur Genesar, generans auram 
 sibi, sicut mare tempestatem. Quot quanti. TyrusetSidon 
 ciuitates sunt maritimae, interpretatur autem Tyrus angustia, Sidon 
 uenatio, quae etiam ante Sarra uocabatur ... Pro uitio infirmitate. 
 Cham fuit filius Noe, unde omnes Chananei dicuntur. 
 Odoratae, quia cibis odorem accipit; odorum est quod ex se 
 ipso odorem dat, odoratum quod aliunde accipit sicut uestimentum, 
 odorisecum quod insequitur odorem sicut canis. In sentibus 
 in errore gentilitatis. De gramine de doctrina euangelii de 
 scientia dininarum scripturarum, quae Hebreis datae sunt. Hebrei 
 enim tunc in deum credebant, aliae uero gentes nondum credebant, 
 unde psalmista: Notus in Iudea deus. Attemperat coaptat; 
 organum uocat officia membrorum, nostrum enim corpus quasi ex 
 officio musicae artis constat, quia sicut musica ars foris fidibus 
 temperatur, ita corpus aequalitate elementorum. Nam infirmitas 
 corporis nil aliud eat nisi inaequalitas elementorum, sanitas uero 
 aequalitas illorum est. Organa concordia membrorum ; nerui sunt 
 uincula corporis. Geminanda multiplicanda s- si ieiuni 
 reuerterentur, ipse labor itineris famem augeret. Qua turba. 
 Enorme inmensurabile; norma est regula uel mensura, inde 
 enormis, cuius per sui magnitudinem mensura non potest inueniri. 
 Secundi feminei, primus sexus uirilis, secundus muliebris. Et 
 aetatis secundae pueri uel prima aetas est infantia, secunda 
 pueritia. Reliquias suas et culmina eadem sunt, est autem

 21 Psalm. 75, 2 

 9 genaser (a tx e) A 11 tirus A 16 uestis êtum A, in 
 mg . odorisecum m. 2 18 in °rore A1 
 
 
 epexegesis quae fit, quando una res aliis uerbis bis repetitur. 
 Sportarum. Sporta est uas ex foliis palmarum contextum. Poetice- T. 270-330 
 tice dixit expauisse ipsam famem, messem uocat ipsas reliquias. 
 Lichnus. Lichnus graece, latine lucerna. Clarum communis 
 figura est, quae graece dicitur ϰοιυου̃ . Ignotos, quia antea 
 ees non uiderunt Alfa prima littera est Graecorum, w ultima. 
 Enachos licet postea sit, non est littera sed character numeri, et 
 per haec significatur \'deus initium et finis\', sicut ipse dicit in 
 apocalypsi: Ego sum alfa et w, primus et nouissimus. Principium 
 intelligitur Christus per Moysen, qui in tertia mundi 
 aetate fuit, finis per Heliam, qui in quinta aetate fuit prope iam 
 sextam, et adhuc uiuit uel inter Heliam et Moysen stetit, quia 
 ipse initium et finis prophetiae. Limine uitae in ingressu 
 quasi in ostio resurrectionis stans, quia iam ultima aduenerat 
 aetas, in qua electi resurgentes ad uitam aeternam erant transituri. 
 Deiectus lumina. Figurata locutio deiecta lumina 
 habens, in deiectione oculorum eius humilitas ostenditur. Tributum 
 uectigal et dicitur a uehendo. Totus mundus reddebat 
 censum Caesari V. anno unum nummum aureum. Per alios V. 
 unum argenteum et per alios aereum; ter quini XV. et hoc est 
 indictum uel indictio. Gerulum portitorem, piscem uidelicet 
 qui habebat in ore staterem duo dragmata. Dragma est genus 
 nummi, quod appendit X. denarios, hinc dicitur quasi decima pars 
 dragmatis sit, dragma uero aliter est duo denarii et dimidium. 
 Idem est et stater, praeterea statera dicitur ubi aliquid ponderatur. 
 Aliter dragma dicitur graece, latine fabula; inde dragmaticum carmen 
 dicitur fabulosum. Aulae in aula in palatio. Aula 
 dicta est ab aulaeis cortinis. Est autem aula domus regalis. 
 Non annis, quia non possumus, sicut apostolus \'Estote paruuli \' 
 malitia, sensu autem perfecti\'. Nec resupina superba, resupinos 
 dicimus superbos, qui resupini et erecti solent incedere.

 8 Apoc. 1, 8 29 I Cor. 14, 20 

 1 repetit A 5 KOENY A 9 apocalipsis A 11 Heliā 
 A 12 fecit A1, corr . stetit m. 2