Dixisti: facite pacem cum episcopis sectae meae Arrianis, 
 et estote in unum ; et dicit dei spiritus per Salomonem in 
 Prouerbiis: uias impiorum noli, noli exequi neque aemuleris 
 uiam iniquorum, in quocumque loco exercitum constituerint, 
 ne superuenias illuc. declina autem ab ea et demuta; non 
 enim dormient, nisi male fecerint; ablatus est enim somnus 
 ab eis, et non dormiunt. hi enim cibantur cibis impietatis, 
 uino autem iniquo inebriantur. nam uiae iustorum similiter 
 ut lux fulgebunt, procedunt et inluminant, donec corrigat dies. 
 uiae autem impiorum tenebrosae, nesciunt quomodo offendunt . 
 quomodo uobiscum Arrianis societatem poteramus habere, cum 
 adulteris spiritalibus? qui scriptum retineamus: noli te intendere 
 fallaci mulieri; mel enim distillat a labiis mulieris 
 meretricis, quae ad tempus inpinguat fauces tuas, nouissime 
 autem amarius fdle inuenies et acutius magis quam gladius 
 ex utraque parte acutus; insipientes autem pedes deducunt 
 utentes ea cum morte ad inferos . sed quid dicis haec propter 
 carnis adulteria dicta? si propter carnis adulteria esse adstruis 
 haec dicta, quanto magis fugiendi uos estis spiritales 
 adulteri, ne per Arrianam haeresim uestram meretricem spiritalem 
 haec super nos quae dicuntur ueniant? dulce etenim 
 quibusdam uidetur quod tibi regi in amicitias iungantur suscipiendo 
 haeresim tuam, sed amarius felle sensuri, cum tecum 
 torqueri in perpetuum coeperint in perpetua gehenna sentire 
 qui tecum esse delegerunt, tunc dicturi: uae nobis qui Constantium 
 imperatorem deo praeposuerimus . conuenire nobis 
 et uobis quomodo potuerat? cum infra dicat adhuc Salomon: 
 eice de consilio pestilentiam, et exiet cum illo contentio, et: ne 
 imitatus fueris malos uiros neque desideres esse cum illis; 
 falsa enim meditatur cor eorum, et dolores labia eorum locuntur, 

 3 Prou. 4, 14-19 18 ib. 5, 8--5 28 ib. 22, 10 28 ib. 
 24, 12. 

 5 demuta V, deuita v 12 nolite v, μὴ πρ ó σεχε LXX 14 inpingat 
 m. 1 16 insipientiae coni, Latinius; τη̃ς yaq ἀϕροσὑνης oi π ó δες 
 ϰατἀ yov σι zovs χρϖμένο v ς α v ̀τῃ̃ LXX 19fogienti m. 1 22 quotibi 
 24 gehenne 28 peatilentem v IIIa fort . 80 meditantur 
 
 
 et: noli adplicare impium ad pascua iusti, neque seducaris 
 saturitate uentris. septies enim cadit iustus et resurget, impii 
 autem infirmabuntur in malis . 
 Cum superbis et praeuaricatoribus, cum eis qui uolueritis 
 cum Iuda Scarioth inueniri quam cum beatissimis prophetis 
 apostolis atque martyribus quomodo esse possumus? 
 cum audiam in centesimo psalmo: deambulabam in innocentia 
 cordis mei in media domo tua. non proponebam ante oculos 
 meos rem malam, facientes praeuaricationes odiui, non adhaesit 
 mihi cor prauum, declinantes a me malignos non agnoscebam; 
 detrahentem aduersus proximos suos occulte, eum persequebar; 
 superbo oculo et insatiabili corde, cum hoc simul 
 non edebam, et in psalmo centesimo octauo decimo: iniquos 
 odio habui et legem tuam dilexi . cum sitis iniqui, quippe 
 negatores unici filii dei, cum odiri uos oporteat a nobis, 
 propterea quod uiam ueritatis relinquentes conprehenderitis 
 omnium errorum, propterea quod relinquentes lumen ire delegeritis 
 in exteriores tenebras, quomodo tibi capiti nefando, 
 tibi dei domus destructori, omnium iniquitatem operantium 
 fomiti, potueramus esse carissimi ? quomodo familiares amici, 
 ut sunt Valens, Vrsacius, Epictetus, Saturninus et ceteri? 
 e quo numero tamenetsi uiderint in quam inciderint foueam, 
 certi tamen tecum deligerent interire, dummodo regni tui inanem 
 pulchritudinem una perfruantur tecum. nos quomodo 
 tecum esse potueramus, qui ista quae illi tecum frui elegerunt 
 habeamus exosa, homines qui ad illa consequenda 
 tendamus quae sunt in perpetuum mansura? qua de re nobis 
 ac uobis non conuenit? nempe quia noluerimus suscipere 
 haeresim tuam, nempe quia Christiani noluerimus effici Arriani. 
 quis est autem nisi qui sit, ut uos estis Arriani, inpos mentis, 
 qui derelinquat domum dei et eat ad diaboli monumentum?

 1 Pron. 24, 15. 16 7 Ps. 100, 2--.5 13 Ps. 118, 18 

 1 et scripsi, tu Vo, tum Coleti 7 innocentiam 11 detrahentes 
 21 sint 28 deligerent scripsi (an delegerunt?), diligerent 
 V 25 istam 27 tendamus scripsi, tendam V, tendant v 
 di » 
 30 situt V, sicut v 31 eat ad diaboli scripsi, ead aboli V corr. m. 2, 
 eam dat diaboli v 
 
 
 Idcirco autem apud te odio laboramus, quia fuerimus 
 metuentes atque sumus, ne illa fuissent dicta de nobis quae 
 sunt dicta de illis desertoribus, hoc est Iudaeis quos incusat 
 Hieremias dicens: audite uerbum domini, domus Iacob et 
 omnis domus Israel. haec dicit dominus: quid inuenerunt in 
 me patres uestri contumaciae, quod recesserunt longe a me et 
 abierunt post superuacua, et frustrati sunt et non dixerunt: 
 ubi est deus qui liberauit nos de terra Aegypti, qui eduxit 
 nos ducatum praebens in deserto in terra inculta et ignota et 
 in terra sine aqua et sine fructu, in terra in qua nemo commeauit 
 uir neque commoratus est ibi filius hominis, et induxit 
 uos in Carmelum, ut manducaretis fructum eius et bona eius, 
 et intrastis et coinquinastis terram, et hereditatem meam 
 posuistis in exterminationem; sacerdotes non dixerunt: ubi 
 est dominus, et seniores legis meae nescierunt me, et pastores 
 impie egerunt in me, et prophetae prophetauerunt in Baal, 
 et post inutilia abierunt . noluimus haec audire opprobria, 
 unde et fugiendum diximus te ac tuos. neque enim conuenire 
 poterat dei domesticis uobiscum alienigenis, cum uideamus 
 dictum a deo conperfido tuo illi populo carnali: auerte pedem 
 tuum ab aspera uia et faucem tuam a siti. quae autem 
 dixit: confortabor, quia dilexit exteros et post illos abibat . 
 post uos ergo exteros, post uos allophilos non solum non ire 
 uoluimus, sed et anathema uobis filiis pestilentiae ac tenebrarum 
 diximus, ne si recessissemus ab apostolica atque euangelica 
 fide derelinqueremusque uiam quam tenuerunt Abraham 
 Isaac et Iacob beatissimi, Abel Enoch Noe et cuncti prophetae 
 apostoli atque martyres, haec etiam dicta fuissent a 
 deo de nobis, quae dicta sunt de conblasphemis tuis Iudaeis: 
 quemadmodum confunditur fur, cum conprehensus fuerit, sic 
 confundentur filii Israel ipsi et reges eorum et principes 
 ipsorum et sacerdotes ipsorum et prophetae . noluimus esse 
 \'

 4 Hier. 2, 4-8 20 ib. 2, 25 30 ib. 2, 26 

 1 aput 8 egypti et fere semper 10 quame commea *uit 
 13 quoinquinafitis 16 impiae bahal 18 duxunus coni. Latinius 
 20 conperfido tuo scripsi, conperfidet no V, cum perfido tuo v illo v 
 
 
 inter uos, ne etiam illa increpatio uocis diuinae nos cum 
 Iudaeis et uobiscum haereticis argueret: ut quid loquimini 
 ad me; omnes uos impie egistis, et omnes uos deliquistis in 
 me, dicit dominus . 
 Quomodo uobiscum nobis conuenire poterat? cum 
 legeris scriptum in libro Machabaeorum primo: tunc congregati 
 sunt ad eos eonuentus fortis in uiribus ab Israel, omnis uoluntarius 
 in lege. et omnes qui fugiebant a malis additi sunt 
 ad eos et facti sunt illis firmamentum. et constituerunt uirtutem, 
 et percusserunt peccatores in ira sua et uiros iniquos 
 in indignatione. et ceteri fugerunt ad nationes, ut se liberarent, 
 et circuiuit Matathias et amici eius, et destruxerunt aras et 
 circumciderunt pueros incircumcisos quotquot inuenerunt in 
 finibus Israel in fortitudine, et persecuti sunt filios superbiae 
 et prosperauit opus in manus eorum, et obtinuerunt legem 
 de manibus gentium et regum, et non dederunt cornum peccatori 
 . uobiscum nos esse potueramus, cum uideatis quid 
 illis fecerint ex toto corde qui deum inueniuntur timuisse? 
 tu dicis, membrum iam tunc exsectum de corpore beatae ecclesiae, 
 quando Arrianus factus es ex Christiano: estote uobiscum 
 . et dominus dicit in euangelio: quod si oculus tuus dexter 
 scandalizat te, erue illum et proice abs te; expedit enim tibi 
 ut pereat una pars membrorum tuorum, quam totum corpus 
 tuum mittatur in gehennam. et si dextera manus tua scandalizat 
 te, abscide illam et proice abs <e; expedit enim tibi 
 ut pereat una pars membrorum tuorum, quam totum corpus 
 tuum eat in gehennam . secuisse se Arrium atque proiecisse 
 secundum domini praecepta clamat ecclesia, et tu dicis: 
 suscipite conpestilentes ac lues tuos; tu dicis: sinite uos eodem 
 interire morbo, quo ego perierim . sic est de corpore ecclesiae 
 excisus Sabellius, ut est et condetestabilis tuus excisus Arrius

 2 Hier. 2, 29 6 I Mach. 2, 42--48 21 Matth. 5, 29. 30 

 9 in firaamentum coni. Latinius 12 mathias 16 cornu fort., 
 cor v 17 nos Y, ne v 18 illi v 19 corporae 25 abscinde v 
 27 gehenna 28 clamat Y, damnat v 29 taos Yv, suos scr. Coleti, 
 ut nos fort . sinete 

 xim. 

 2 
 
 
 iste, cuius sermo ut cancer in te fortissime adeo serpserit, 
 ut totus iam cancer esse cernaris; nec poteris dicere te non 
 Arrii cancerasse sermonem, cum fetor cancerationis tuae ad 
 omnem peruenerit regni tui locum et cuncti te uitare statuerimus, 
 ne et ipsi peste tua Arriana canceraremur. sic, inquam, 
 sectus est atque proiectus tuus magister Arrius, ut est 
 sectus et reiectus Sabellius, qui fuerit ausus unam esse personam 
 patrem et filium et spiritum sanctum defendere, quia 
 fuerit ausus dicere ipsum sibi et patrem esse et filium et 
 spiritum sanctum; excisus est, quia dicere non dubitarit, quod 
 enim ipse pater in utero uirginis incarnatus sit et fuerit passus. 
 sic Marcion se excisum proiecit, qui noluerit dei filium hominem 
 suscepisse confiteri de utero uirginis et per hoc hominem 
 factum. sic excisus est atque abiectus Paullus Samosatenus 
 Photini magister e corpore ecclesiae, quia fuerit dicere dignatus 
 hominem tantum dei filium. sic et cunctarum sectarum 
 haeretici sunt praecisi, ut est Arrius praecisus utque tu, qui 
 propterea, quod dicas de dei unico filio: factus est ex nihilo 
 et non est uerus filius, erat quando non erat, exscindi merueris. 
 exscisi igitur estis cuncti blasphemi atque reiecti uirtute dei 
 de ecclesia eius clementiae, quia non fueritis in ea manentes 
 fide, in qua manserint patriarchae prophetae apostoli ac martyres. 
 homo excisus cum omnibus comblasphemis tuis e corpore 
 sanctae ecclesiae, iacens in diaboli sentina, audes dicere 
 ad eam: esto talis ut sum ego, quo possis tali confici morbo, 
 quo sum et ipse consumptus . sic existimaueras nos potuisse 
 uobiscum conuenire, tamquam non retineremus dixisse beatum 
 Paullum: praecipimus autem uobis, fratres, in nomine domini 
 nostri Iesu Christi, ut subtrahatis uos ab omni fratre inquiete 
 ambulante et non secundum traditionem quam acceperunt a 
 nobis . quae efficere potuerat ratio, ut deserentes uiam quae 
 ducit ad caelorum regna conprehenderemus uestram quae

 28 n Thess. 3, 6 

 3 sermone coni. Gallandius 5 canceraremus coni. Gallandius 
 11 enim V, etiam v 12 Marcion se scripsi, marcionem Vv 18 unico 
 (ex unoco corr.) filio V, consilio v excindi 20 excissi v 23 cumblasphemis 
 26 nos] non v 
 
 
 praecipitet ad gehennam? circumscribere nos te potuisse arbitratus 
 es subtilitate, qua serpens circumscripserit Adam et 
 Euam, eximiis uerbis pulcherrimisque sensibus conscribens 
 edictum, in quo omnia uenena tuae haeresis continentur. sed 
 unde istud potueras efficere? cum nos contra tua atque patris 
 tui uenena armauerit beatus Paullus dicens: hoc itaque dico, 
 ut nemo uos decipiat in sublimitate uerborum, et iterum: 
 uidete ne quis uos decipiat per philosophiam et inanem seductionem 
 secundum traditionem hominum, secundum elementa 
 mundi et non secundum Christum, quia in ipso inhabitat 
 omnis plenitudo diuinitatis corporaliter . quomodo potueramus 
 illis Arrianis tuis sacrilegis sensibus, uerbis sublimibus licet, 
 seduci, cum inanem te philosophiam cognouerimus habere? 
 unde etiam dulces tui possent esse sermones, quem uiderimus 
 tenentem traditionem Arrii, non beatorum apostolorum? ad 
 quos dixerit iste quem negas, quod uerus sit dei filius: euntes 
 baptizate credentes in nomine patris et filii et spiritus sancti . 
 quomodo tibi discipulo Arrii adquiesceremus Christiani deserentes 
 apostolicam traditionem, cum te inueniamus dicere 
 patrem non esse uerum patrem, sed appellari patrem, cum 
 dicas non illum uerum habere filium, sed factum esse ex 
 nihilo, sanctum paracletum spiritum cum dicas totidem constare 
 ex nihilo, econtra uideamus. apostolos credidisse in 
 unum deum patrem omnipotentem uerum patrem, propterea 
 uerum patrem, quod uere, non putatiue habeat filium, et in 
 unicum filium eius Iesum Christum, hoc est in uerum dei 
 filium et in sanctum paraclitum spiritum, in uerum dei spiritum? 
 quomodo quis potuerat ita credentium subplantari a 
 diabolo per te Arrii blasphemiae fundatorem, cum fides apostolica 
 et trinitatem confiteatur perfectam et unicam deitatem 
 fateatur patris et filii et spiritus sancti, et Arrii hoc est tua 
 blasphemia non teneat nisi id quod placuerit caro tuo

 6 Col. 2, 4 8 ib. 2, 8. 9 16 Matth. 28, 19 

 8 et 13 phylosophiam 28 et contra Latinius 25 quod t1, 
 4juo V 28 potuerat quia v 

 2* 
 
 
 diabolo, cum tantum intersit inter beatae ecclesiae fidem et inter 
 haeresim tuam, quantum inter lucem atque tenebras? 
 Recte uos interea dixi ita separatos a nobis, ut tenebrae 
 sunt separatae a lumine, quia sitis tenebrarum filii, unde et 
 tenebras de uipereis cordibus euomueritis uestris. sperasti nos 
 deflectere a uia ueritatis, tamquam non sciremus praemonuisse 
 spiritum sanctum per beatum Paullum dicentem: nemo uos 
 conuincat uolens in humilitate sensus et religione angelorum, 
 quae uidetur ambulans sine causa, inflatus sensu carnis suae 
 et non tenens caput ex quo omne corpus per conexum et coniunctionem 
 productum crescit in augmentum fidei . quomodo 
 te ambulantem sine causa, alitum serpentis ore Arrii, inflatum 
 sensu carnis tuae, apostatam factum sequeremur, cum apostoli 
 praeceptum cogeret temet uitari? dixisti quod enim pacis 
 causa coniungi desiderans fueris pseudoepiscopos sectae tuae 
 nobis; sed quomodo istud facere potueramus, ut non deum, 
 sed te eius audiremus inimicum ? non sumus ut uos excordes, 
 ut dei deum negemus filium, sicut negant Iudaei caecitatis 
 uestrae participes ac duces uestrae incredulitatis, quorum 
 reprobationis exemplum beatus ostendens Paulus dicit ad 
 Hebraeos: et Moyses quidem fidelis in tota domo eius tamquam 
 seruus in testimonio loquens, Christus autem tamquam 
 filius in domo eius, quae domus nos sumus, si tamen liberalitatem 
 et exultationem spei tenuerimus, propter quod dicit 
 spiritus sanctus: hodie si uocem eius audieritis, nolite praedurare 
 corda uestra, sicut in exacerbatione secundum diem 
 temptationis in deserto, ubi temptauerunt patres tui in experimento; 
 et uiderunt opera mea quadraginta annis. ideoque 
 perosa mihi gens est, et dixi: semper errant corde. isti 
 autem non cognouerunt uias meas, sicut iuraui in ira mea: 
 si intrabunt in requiem meam. uidete, fratres, ne casu sit in 
 aliquo uestrum cor malignum incredulitatis discedendo a deo 

 7 Col. 2, 18. 19 21 Hebr. 8, 5 — 4, 10 

 8 rectae 10 coniunctione 12 Arii i. sensu uulgo coniungunt 
 18 apostata V; em. Coleti 15 secte 23 libertatem Sabatier 
 27 patris 28 anis 
 
 
 uiuente, sed consolamini uosmet ipsos cotidie, donec hodie uocatur, 
 ne praeduretur aliquis ex uobis in errore peccati. participes 
 enim Christi facti sumus, siquidem principium substantiae 
 usque ad finem firmum tenuerimus. dum dicitur hodie, 
 si uocem meam audieritis, nolite praedurare corda uestra 
 sicut in exacerbatione. quidam enim audito hoc non crediderunt; 
 sed non omnes qui exierunt de Aegypto per Moysen. qui 
 autem perosi ei fuerunt quadraginta annis? non hi qui 
 peccauerunt, quorum cadauera iacuerunt in solitudine? quibus 
 autem iurauit non intraturos in requiem suam nisi contumacibus 
 ? et uidemus quia non potuerunt intrare propter incredulitatem. 
 timeamus itaque ne casu derelicto mandato intrare 
 quidam uestrum in requiem eius non posse uideantur. nam 
 et adnuntiatum est nobis, quemadmodum et illis, et non profuit 
 illis uerbum auditus, non temperatus fidei auditorum. 
 intrabimus enim in requiem eius qui credidimus, ut dixit: 
 sicut imaui in ira mea: si intrabunt in requiem meam, et 
 cum opera ab origine mundi facta sunt. dixit tamen alicubi 
 de die septimo: sic et requieuit deus in die septimo ab omnibus 
 operibus suis. et in hoc iterum: si intrabunt in requiem meam. 
 ergo quia superest reliquorum intrare in illam, et hi quibus 
 prius praedicatum est non intrauerunt propter contumaciam. 
 rursus aliam praefiniit diem hodie in Dauid dicendo post 
 tantum temporis, sicut antea dictum est: hodie si uocem eius 
 audieritis, nolite praedurare corda uestra, quoniam si Iesus 
 illis requiem dedisset, non de alia dixisset. postera die ergo 
 restat requies populo dei. etenim qui intrauit in requiem 
 eius, et ipse requieuit ab operibus suis, sicut a suis deus . 
 quis tam stultus, ut cum haec legerit, haec acceperit a beato 
 apostolo, deserens fidem apostolicam suscipere temptet haeresem? 
 quis eum negare audebit, quem uideat aeternam requiem 
 tribuere potentem credentibus se, et uelit in illum credere 
 cum quo incipiat in aeternum puniri? quis est talis nisi tu 
 Constantius imperator, qui dereliquisti domini castra et

 1 cotidiae 21 reliquorum] aliquos eorum fort., reliquos eorum coni. 
 Gallandius; ἀπολε v ̀πεται ttvas είςελϑει̃ν text. gr . 32 in se Latinius 
 
 
 transitum fecisti ad diaboli domum? non delegimus ardere, sicuti 
 tu delegisti cum amatore tuo diabolo, sed in requiem perpetuam 
 intrare festinamus. quomodo tua astutia potueramus capi 
 et a uia flecti ueritatis? quando adhuc hortetur apostolus ad 
 requiem comprehendendam aeternam dicens: festinemus igitur 
 intrare in illam requiem, ne aliqui in eodem exemplo contumaciae 
 cadat. uiuidum enim uerbum dei et ualidum et acutum 
 omni gladio acutissimum et penetrans usque ad diuisionem 
 animae et spiritus artuumque et medullarum et scrutator 
 animi et cogitationis cordis, et non est ulla creatio quae 
 non pareat ante illum; omnia autem nuda et aperta oculis 
 eius ad quem nobis ratio est . cum haec ita sint, quomodo 
 potuerat quis nostrum transire ad uos in perfidia manentes 
 Iudaeorum ? quae rerum ratio nos uobis possit iungere Christianos 
 Arrianis, cum uideremus uos esse illius gentis imitatores 
 omnis perfidiae? de qua quomodo possent emergere confugientes 
 ad domum dei? <cum> in Actibus apostolorum locutus ita sit 
 Petrus beatissimus dicens: paenitentiam agite, et baptieetur 
 unusquisque uestrum in nomine domini nostri Iesu Christi in 
 remissionem peccatorum, et accipietis donum spiritus sancti. 
 uobis enim est haec promissio et filiis uestris et omnibus qui 
 longe sunt, quoscumque aduocauerit dominus deus uester. aliis 
 etiam uerbis plurimis contestabatur et exhortabatur eos dicens: 
 eripite uos a generatione ista praua . nec poteris dicere non 
 uos esse Arrianos generationem prauam, sicuti fuerint ac sint 
 Iudaei, quando cernas tunc scribas Pharisaeos et principes 
 Iudaeorum idcirco esse dictos praua generatio, quod enim et 
 dei negabant filium et omnes in eius credentes diuinam maiestatem 
 persequerentur. non, inquam, poteris dicere te atque 
 cunctos Arrianos non esse generationem prauam et peruersam, »

 5 Hebr. 4, 11-18 18 Act. 2, 38-40 

 3 quomodo Latinius, quam V, quam cum coni. Tilius 7 cadant 
 v 8 acutissimum scripsi, acutissimo Vv 15 imitatores omnis 
 scripsi, imitationis V, imitatores coni. Tilius 17 cum in coni. Coleti, 
 in Vv 19 nostri s. l. m. 1 21 promisio m. 1 22 noster 
 Latinius 23 exortabatur 27 prauam generationem exspectes 
 
 
 quando haec sitis gerentes quae et illi. si illi fuerunt unicum 
 negantes dei filium, ita facitis et uos; si illi persecuti sunt 
 seruos aeternae clementiae eius, persequimini etiam uos. quid 
 igitur oportuerat nos facere, nisi secundum Petri beati praeceptum 
 recederemus a uobis sacrilegis? unde enim uobiscum 
 poterat conuenire? cum dixerit dominus in euangelio: adtendite 
 uobis a fermento Pharisaeorum quae est hypocrisis .