VIIII. DE HIERUSALEM UEL ADUERSIS EIUS. Hierusalem ecclesia uel anima; in psalmo: lauda Hierusalem dominum. et notandum, quod quaecumque in ecclesiam generaliter conueniunt haec et ad animam referri possunt. Sion idem quod supra; in psalmo: lauda deum tuum Sion. Filii Sion filii ecclesiae; in psalmo: et filii Sion exultent super rege suo. Filiae Hierusalem idem quod supra. Tabernaculum corpus domini uel ecclesia; in psalmo: in sole posuit tabernaculum suum. Arca caro dominica uel corda sanctorum deo plena; in psalmo: tu et arca sanctificationis tuae. item area ecclesia intra quam saluanda claudantur; in Genesi: remansit autem solus Noe et qui cum eo erant in arca. Tabulae lapideae duae, ut puto, propter testamenta duo uel propter duo praecepta dilectionis dei et proximi; in Exodo: et dixit dominus ad Mosen : excide tibi duas tabulas. 1 Ps. 29, 3. 3 ib. 102, 3. 5 Matth. 8, 3. 8 Ps. 147, 12. 12 ib. 14 ib. 149, 2. 17 ib. 18, 6. 20 ib. 131,8 21 Gen. 7, 23. 25 Ex. 34, 1. 1 in mentis N 2 et sanasti MN 8 iherusalem (semper) N 9 quod quaecumque] quidquid M 10 ecclesiam2HAr etoni.iS7 animaN 12 in psalmo om. N 14 ecclesiae uel sensus anima M fili (secundo loco) P 15 regem suum M 16 iherusalem N 17 tauernaculum N in psalmo n om. N 21 qua N clauduntur SMN 22 solus om. S erat S 24 dei proximi N 25 deus S moysen MN 4* Lex praecepta diuina; in psalmo: lex domini inmaculata. Chirographum conscriptio hominis peccatoris cum diabolo per manum iniquitatis: in apostolo: chirographumpeccati quod erat contrarium nobis. Pactum confoederatio gratiae diuinae cum homine; in psalmo: uidi non seruantes pactum. Testamentum confirmatio uoluntatis diuinae: in propheta: et confirmabo testamentum super domum Iuda. Praeputium uita gentilis; in apostolo: in praeputio aliquis uocatus est, non circumcidatur, id est, etiam qui ex gentibus ad fidem Christi uenit corpore non circumcidatur. Circumcisio expoliatio uitiorum; in apostolo: circumcisi estis circumcisione non manu facta in expoliatione corporis carnis. Cornu fortitudo uel regnum; in Regnorum: et exaltauit cornu Christi sui. Purpura martyrii species per cruorem; in Exodo: omnis, qui percipit corde, adferet initia domino aurum argentum aeramentum hyacinthum purpuram coccum netum et byssum. Coccus idem quod supra uel caritatis ardor uel crucis mentio; in Exodo sicut supra. Byssus castitatis uel continentiae candor; in Exodo idem quod supra. 1 Ps. 18, 8. 4 Col. 2, 14. 7 Ps. 77, 57. 9 Hier. 81, 81 et Hebr. 8, 8. 10 I Cor. 7, 18. 13 Col. 2, 11. 16 I Reg. 2, 10. 18 Ex. 35, 5. 6. 1 ps. XVIII S 3 chirografum SNcirografum (semper) M 4cliirografum PS cirografum N 6 confideratio M hominem N 9 meum super N 14 non circumcisione S 16 cornum (semper) SN regum N et om. N 18 martiris S 19 percepit SN afferet P adferit S offert N 20 hyacintum PN hiacinctum S purpura coccu N 21 netum om. S bissum M 22 cruor mentis N 23 exhodo P (semper) idem quod supra S quod supra N sicut om. M 24 bissus et hyacinthus sunt permutata in N bissum SMN Hyacinthus confessorum liuores; in Exodo idem quod supra. Superumerale operum ab umeris significatio; in Exodo: et fecerunt superumerale de auro et hyacintho et purpura et cocco ne to et bysso torta. Rationale doctrinae uel rationis a pectore declaratio; in Exodo: et fecerunt rationale opere textili secundum opus superumeralis. Poderes doctrina secretior atque perfectior; in Exodo: et fecerunt uestimentum poderem sub umbone opus textile totum hyacinthinum. Lamina aurea in fronte crucis suprafiguratio; in Exodo: et fecerunt laminam auream et infra scripserunt, inquit, in ea litteras deformatas signaculum sanctitatis domini, id est nomen tetragrammaton domini. Templum corpus domini uel sancti; in apostolo: uos enim estis templum dei uiui. Altare fidei altitudo; in psalmo: tunc inponent super altarem tuum uitulos. Sacrificium oblatio iustitiae; in psalmo: sacrificate sacrificium iustitiae. Holocaustum totus fidei accensus; in psalmo: holocausta medullata offeram tibi. Hostia Christus uel anima dicata deo; in apostolo: oblationem et hostiam deo in odorem suauitatis. 2 Ex. 39, 2. 6 ib. 39, 8. 8 ib. 39, 20. 12 ib. 39, 29. 151I Cor. 6, 16. 17 Ps. 50, 21. 19 Ps. 4, 6. 21 ib. 65, 15. 23 Epbes. 5, 2. 1 hiacinctus S liyacintus N (cf. p. 52 l. 24) libores N 2 super- humeralem N 4 neto om. S bisso S torto N 5 spectore declamatio S 6 ficerunt N operae testili N 8 segretior S adque N perfectio SN 9 podorem S podere N umbonem S 10 testile N hiacintinum in exodo S 11 crucis in fronte P praefiguratio SMK 12 lamminam P lamina auream N scribserunt SN 13 inquid MN 14 nomen om. N thetragrammaton S tethragrammatom N tetragrammon M 15 domini om. S 16 enim om. S 17 ps. L S altare M altareip P 19 ps. XIII S 21 olocaustum-a M 24 ostia M . in-suauitatis om. S suabitatis N Myrra mortalitatis indicium; in psalmo: myrra et gutta et cassia a uestimentis tuis. Unguentum diffusa nominis Christi gratia; in Salamone: unguentum effusum nomen tuum. Sancta sanctorum interiora quaeque mysteria dei uel regna caelorum; in epistula ad Hebraeos: 11 non enim in manu facta sancta Iesus introiit exemplaria uerorum sed in ipsum caelum, ut appareat nunc uultui dei pro nobis., Sabbatum requies spiritalis; in Genesi: et requieuit dominus ab omnibus operibus suis. Quadragensima figura praesentis uitae ac laboris; in euangelio: et cum ieiunasset quadraginta diebus et quadraginta noctibus. Pasca praenuntiatio dominici transitus; in euangelio: ante diem autem festum Pascae sciens Iesus quia uenit eius hora, ut transeat ex hoc mundo ad patrem. Quinquagensima manifestatio futurae beatitudinis uel remissionis; in Leuitico: numerabitis ergo septem hebdomadas plenas usque ad alteram diem et infra id est quinquaginta dies. Iubeleus uenturae quietis significatio; in Leuitico: annus remissionis est; signum sanctum erit uobis. 1 Ps. 44, 9. 4 Cant. 1, 2. 6 Hebr. 9, 24. 10 Gen. 2, 2. 13 Matth. 4, 2. 15 Ioh. 13, 1. 19 Leu. 23, 15. 16. 22 ib. 25, 10. 1 mirra S indicio S ps. XLIIII S 3 diffusum S effusa JV 5 quoque misteria domini S quaeque que N interior aut misteria dei M 7 factis sanctis PSMN introibit S uirorum PSMN nerorum cod. Paris. 2182 8 adpareant N 12 quadragesima IIIN presentis N 18 et 14 quadragenta S 15 pascha SMN dominico N dominicae M 17 hora eius MN transiret S 18 fnturae om. M a 19 leuiticum S ebdomadas P ebdomata S eudomada N 20 ad om. M e u altarem S (corr. m. 2) 21 quinquagenta S 22 iobeleus P u iobeleus S significatio] signum S annum S 23 est om. S Ciuitas dei ecclesia uel anima; in psalmo: in ciuitate dei nostri. .Ciues fideles; in apostolo: sed estis ciues sanctorum et domestici dei. Muri munimenta scripturae diuinae uel prophetae aut sancti; in psalmo: aedificentur muri Hierusalem. item in aliam partem: in deo meo transgrediar murum. Turres apostoli uel perfecti quique; in psalmo: et abundantia in turribus tuis. Portae scripturae sanctae uel iustitiae uel apostoli aut angeli; in psalmo: et eleuamini portae aeternales. item in aliam partem: quia lata porta et spatiosa uia quae ducit ad noctem. Plateae beatitudo dilatata sanctorum; in Apocalypsi: et plateae ciuitatis aurum mundum tamquam uitrum perlucidum. Fundamentum Christus uel fides; in apostolo: fundamentum enim aliud nemo potest ponere praeterquam id quod positum est Christus Iesus. Maceria lex uel angelorum custodia; in cantico Esaiae: et maceriam circumdedi et calamos adfixi et plantaui uineam. Domus anima in qua Christus habitat uel ecclesia; in psalmo: in domum domini ibimus. 1 Ps. 47, 2. 3 Ephes. 2, 19. 6 Ps. 50, 20. 7 ib. 17, 30. 8 ib. 121, 7. 11 ib. 23, 7. 12 Matth. 7, 13. 14 Apoc. 21, 21. 17 I Cor. 3, 11. 20 Es. 5, 2. 24 Ps. 121, 1. 3 fideles om..N estes S 5 scribturae N (i ps. L S ifiierusalem N 7 in aliam partem erasa in M partem in psalmo XVII S transgredear N 8 profecti 2V ps. CXXI S 10 scribturae SN 11 euangeli P seu angeli? euangelistae cod. Par. 2182 ps. XXIII S i aelebamini N 12 quia] quam M 14 apocalapsi S apocalypsae K 16 perlucidum et in aliam partem: sponsus meus in plateus (sic) non inuenitur M 18 praeterquam] quam MN 20 macheria S 21 macheria S um i maceria N affixi P fixi S 24 domo S domo N ibemus S Cenaculum altitudo meritorum uel scientiae; in euangelio: et ipse uobis ostendet cenaculum magnum. Ostia adapertio fidei; in apostolo: ostium enim mihi apertum est magnum et euidens. Columna firmamentum uel stabilitas spiritalis; in apostolo Iacobus et Iohannes et Cephas qui uidebantur columnae esse. Paries interdum structura bonorum operum; in cantico canticorum: ecce hic retro post parietem nostrum prospiciens per fenestras. Fenestrae uisus uel ceteri sensus; ut supra: prospiciens per fenestras; item in malam partem: mors introibit per fenestras uestras. Gradus spiritalis ascensus; in psalmorum titulo: canticum graduum. Pauimentum humiliatio uel adflictio animae siue in terrena declinatio; in psalmo: adhaesit pauimento anima mea. Psalterium opera bona; in psalmo: psalterium iucundum cum cithara. Cithara pectus deuotum in quo tamquam nerui sunt uirtutes, hoc est spiritalia bona; in psalmo: exsurge psalterium et cithara, id est opera cum fide; uel de ipso domino resurrectio carnis cum diuina uirtute. Decachordum praecepta decem uel geminati quinque sensus 2 Luc. 22, 12. 3 I Cor. 16, 9. 6 Gal. 2, 9. 9 Cant. 2, 9. 12 Hier. 9, 21. 14 Ps. 119, 1. 17 ib. 118, 25. 18 ib. 80, 3. 21 ib. 107, 3. 2 ostendit SN 3 ostea S ostium M apostolum N hoateum N U 5 colomna S 6 ceras PMN chefas S 7 colomnas S 8 parietes M 10 respiciens S fenestram SMN 11 ceteri-introibit desunt in N mutilo 13 fenestram M 14 gradum MN in psalmo M 16 afflictio P siue—declinatio om. S terrina N interna M 18 iocundum S 21 ps. ex (sic) S cxurgeSN psalterium iocundum S 22 et] cum S ex P cum cithara om. M 24 deaorda S (corr. m. 2) precepta N decacordum a uel decem praecepta uel certe illic quae totidem psalmis XIV continet uel geminata 31 hominis exterioris cum interiore; in psalmo: in decachordo, psalterio cum cantico et cithara. Organum homo uel ille qui est adsumptus a domino; in psalmo: laudate eum in chordis et organo. Tympanum adtenuatum corpus in ieiunio; in psalmo: laudate eum in tympano et choro. Chorus concordia; in psalmo ut supra. Tuba uocis exaltatio in praedicatione diuina; in propheta: exalta uelut tuba uocem tuam. Cymbala labia deum confitentia uel dilectio dei et dilectio proximi; in psalmo: laudate eum in cymbalis bene sonantibus. Iubilatio clamor spiritali feruore expressior; in psalmo: laudate eum in cymbalis iubilationis. Aegyptus mundus uel gentilium populus; in psalmo: uenient legati ex Aegypto. Aethiopia ecclesia ex gentibus; in psalmo: Aethiopia praeueniet manus eius; item in aliam partem in psalmo: dedisti eum escam populo Aethiopum. Babyllon aut mundus aut Roma; in Apocalypsi: et 1 Ps. 91, 4. 4 ib. 100, 4. 5 ib. 9 Es. 58, 1. 11 Ps. 150, 5. 14 ib. 15 ib. 67, 82. 17 ib. 19 ib. 73, 14. 20 Apoc. 16, 19. e 1 dicacorda psalterium S 2 canticum SN chitara N 3 assumptus P in psalterio M 4 cordis SMN 5 timpanum S attenatum P tirnphanum adtinuatum M in om. MN psalterio M 7 psalterio M ut] quod S 8 exultatio SMN predicatione N 9 exalta uelutj exaltant S exalta ut N exalta om. M 10 cimbala-is SM 11 eum— sonantibus om. N mutil . 13 in N mutil. solum haec legi possunt: spiritalis feruor expresmo laudate eum in cymba spiritalis S expraessior S 14 cimbalis SM iubelationis S 15 aegiptus S e mundus hic S gentium M 16 ligati S (corr. m . 2) 17 ethyopia M psalmo qui supra S 18 eius deo S 19 in psalmo om . b in escam S in esca MN 20 babilon (semper) SM mundum N apocalipsi SM apocalibsi N Babylon magna uenit in memoriam ante deum dare ei calicem uini indignationis irae suae. Inimici diabolus uel uitia; in psalmo: 11 on confundetur, cum loquetur inimicis suis in porta. Fures heretici uel pseudoprophetae; in euangelio: omnes quotquot uenerunt ante me fures fuerunt et latrones. Gentes uitia; in Pentateucho: cum introduxerit te dominus deus tuus in terram quam possessurus ingredieris et deleuerit gentes multas coram te. item in aliam partem: omnes gentes plaudite manibus. Pugna certamen aduersus nequitias spiritales uel aduersum uitia conflictus; in apostolo: sic pugno non quasi aerem uerberans. Pax carnis in bonum spiritusque concordia; in psalmo: rogate quae pacis sunt Hierusalem. item pax Christus: in apostolo: ipse est enim pax nostra. Uictoria de diabolo uel de aduersis triumphus; in apostolo: deo autem gratias qui dedit nobis uictoriam per dominum nostrum Iesum Christum. Brabium consummatorum praemium meritorum; in apostolo: ad destinatum persequor ad brabium supernae uocationis dei. 3 Ps. 126, 5. 5 Ioh. 10, 8. 8 Dent. 7, 1. 11 Ps. 46, 2. 18 I Cor. 9, 26. 16 Ps. 121, 6. 17 Ephes. 2, 14. 19 I Cor. 15,57. r22 Phil. 3, 14. e .1 ueniet S memoria SN 2 eius irae SMN 4 dum loquitur S loquitur MN 5 eretici M seudoprofetae PN eudoprophetae S 6 quodquod SMN sunt S 8 pentatheuco S pentateuco M penthatico N 9 terra N 10 ingrederis S deleueris S 11 plaudite-aduersum in S mutilo a m. 3 plaudete M 12 aduersus S 14 ueruerans M 15 et spiritus S spiritus quae N 16 ihierusalem MN 17 enim est S nostra et in aliam partem: non enim ueni pacem mittere sed gladium M U 18 diabulo PM alterum de om. M aduersariis S . 21 brabium S (corr. m 2) brachium N brauium M apostulo M 22 brabrium N brauium M Corona aeternae gloriae pro iustitia merces; in apostolo: de reliquo reposita est mihi corona iustitiae. Quoniam spiritalium profectuum consummatio prouehit ad coronam, recte horum quoque spiritalem nominum interpretationem corona consummat. quae tamen nomina uniuersa conplecti arduum duximus, sicut etiam illud, ut depromerentur cuncta, quae se in utramque partem gemina significatione diffundunt.