Interea perduelles animos dediticii exercitus mutationum incendit ambitio, quorum caput Tufa fuit, homo in perfugarum infamio notitia ueteri pollutus: qui concepit mente, ut se desperatis partibus cum ingenti multitudine redderet. quod cum Theodericus rex principali sollicitudine cognouisset, continuo omnem illam, quam totus Oriens uix sustinuit, contraxit 1 audientium et legentium T et Sirm. 5 theodoricns T multitudinem B 7 cocurrit BoR . prestantissimus B 8 iu- spexitset B 9 libera B\' eum B 10 aelnd L linea B 11 quique] qui Sirm., qui quoque fort . 18 uiduset L a premium B -14 ti cinensiB B iuoolomi isto LV, isto incolumita B 15 quos] q in ras. T corr . oppugnantum Schottus 16 transcendant L et Sirm. 18 familias Sirm.; matres familiu fort . et inclusit Schottus 20 dedititii T 22 infamia T* et BoR . mente] ingenti add. B 28 se disperatis B, sedes per atis (i corr.) V partibus (par corr.) V ingenti om. B 24 dum Sirm. theodoricus T 25 illum B cumtraxit T1 manum atque ad Ticinensis ciuitatis se angustiam contulit. uideres urbem familiarum coetibus scatentem, domorum inmanium culmina in angustissimis resecata tuguriis: cerneres a fundamentis aedificia inmensa migrare nec ad recipiendam habitantium densitatem solum ipsum posse sufficere. Inter haec ille in bonis uir exercitatissimus, in quo animorum amplitudo cunctis pandebat adcessum, opportunum sibi coniciens tempus offerri, quo benignitatis suae pleno austro uela laxaret et portum gloriae per uariarum notitiam gentium et actuum celebritatem secunda nauigatione pertingeret, primore in loco, quod nullae chartae ueterum, nulli librorum de quocumque locuntur annales, quod cum stupore relator adfirmet uel cum admiratione lector admittat, ut cum sagacissima gente habitans et quam nulla suspicionum aura praeteruolat, in rebus dubiis, quando metus periculi etiam mitia contra quoslibet corda sollicitat, sic illis fidelissimus extitit, ut inimicos eorum toto deuinctos teneret affectu et inter dissidentes principes solus esset qui pace frueretur amborum. adplicabat enim ad conpendium unius quicquid praestabatur ab altero: et reuerentia personae suae atque dulcedine sic largientis temperabat animum, ut nullatenus accenderetur, si aliquid a se beneficii per episcopum et inimicus acciperet. ille fuit, circa quem concordiam et pugnantes seruarent et cuius quietem bella non laederent iam si ad illud ueniamus, quod cotidiana et ipsos pascebat humanitate raptores et illis intra ciuitatem sumptuum necessaria ministrabat, qui foris praedia illius continua uastitate deleuerant. nam tot milia hominum uno eodemque tempore, cum diuersa poscerent, reficiebat blanditiis, humiliabat adloquio, pascebat muneribus. si cuius liberi uxorque inimicis a qualibet parte fuissent intercipientibus occupati, ilico supplicationis illius pretio 1 se om, Sirm. 2 scantentem B doorum L 3 reserate BoU. 7 adcessum (um ex us corr.) V, accessam T oportunum BLTV 9 austro uel axaret L 15 praeteruolael B 17 exstitit TV 18 desideatea B 19 amplicabat L 22 aoceperet B 24 iam si] cf. p. 361, 7 25 quot Baron . 26 fortis L* 30 uxor quae B reddebantur suis, quos auri redimere non potuisset effusio. regi aptissimus et prae sanctis omnibus uenerabilis existebat, ut quoscumque Romanorum bellandi licentia hominum eius fecisset esse captiuos, mox illi restitueret, quem sola intellegebat aliorum libertate ditari. deinde enumerare nequeam quanta ille subiugatorum agmina solo proprio reddidit, quanta ne uexarentur, imposuit. iam si illa retexam, quas inimicorum sustinuit insolentias, quibus laborauit inmissionibus, quali procellas pessimorum uirtute contempsit: ad haec enarranda lingua non sufficiet. iuuat enim certa quaeque decerpere, ubi sunt omnia admiranda quae referas. sub tali cruce triennium duxit, soli deo dolorum suorum secreta manifestans, a quo ministrari sibi clandestinum poscebat auxilium. Post hinc digressis Gothis ciuitas Ticinensis Rugis est tradita, hominibus omni feritate inmanibus, quos atrox et acerba uis animorum ad cotidiana scelera sollicitabat: diem putabant perisse, qui illos sinefacinore casu aliquo interueniente fugisset. quos tamen beatissimus antistes sermonum suorum melle delinibat, ut effera corda auctoritati se submitterent sacerdotis et amare discerent quorum pectora odiis semper fuisse dedicata cognouimus. mutata est per meritum illius peruersitas naturalis, dum inhonoris mentibus radix peregrinae apud illos affectionis inseritur. quis sine grandi stupore credat dilexisse et timuisse Rugos episcopum et catholicum et Romanum, qui parere regibus uix dignantur? cum quibus tamen integrum 2 acceptissimus coni. Schottus รณ numerare B 7 illam V1, illas T 8 qualli Lx ut uidetur 9 uirtutem B 10 sufficit B, sufficeret T iubat B 11 crucae B 12 decreta Tl . 14 gotis BLTV rogis T1 15 immanibus B acerlia V* 16 cotidianas B diem] que add. T 8. I. m. 2 18 antistis B 19 delinebat B, deliniebat Boll . auctoritati se T2, auctoritatis B, auctoritate LTlV 20 et] ut Boll . discereM B 21 dedita coni. Schottus 22 inonoris T, in horam Baron . 23 inferitor T qui B dizisse Tl 24 rugos B, rogos LTV chatholicum B 25 parcere Sirm . dignabantnr Schottus in mg . paene biennium exegit taliter, ut ab eo flentes discederent, etiam ad parentes et familias regressuri. Postquam uero perfuncta res est misero exitialique bello et uicit is, cuius post triumphum spoliatum uagina gladium nullus aspexit, qui praesumptionem exercitus sui cum proelio terminauit, ilico adgressus est uenerandus pontifex de urbis suae reparatione tractare, quam at primum dignis conpleret habitatoribus, spiritalis prospexit deliberatione consilii. et licet eam precatu illius faciente nullus in uastitatem temporalis procellae turbo dispulerat, parum tamen credebat posse sufficere, si post ruinam omnium Liguriae ciuitatum Ticinus suis tantum contenta indigenis exultaret. coepit finitimarum urbium certos quosque de ciuibus flosculos legere atque ad suos hortos cultor diligens plantaria iam probata portare, de quibus frugi et idoneus aptissima caperet poma possessor. Interea subita animum praestantissimi regis Theoderici deliberatio occupauit, ut illis tantum Romanae libertatis ius tribueret, quos partibus ipsius fides examinata iunxisset, illos uero, quos aliqua necessitas diuiserat, ab omni iussit et testandi et ordinationum suarum ac uoluntatum licentia submoueri.qua sententia promulgata et legibus circa plurimos tali lege calcatis uniuersa Italia lamentabili iustitio subiacebat itur rursus ad illum, qui manu medica publicis consueuerat subuenire uulneribus, cuius fonte aerumnarum saepe fuerat ardor extinctus. qui dum se diceret solum ad tantam sarcinam sustinendam non posse sufficere, rogatur pariter uenerabilis 1 pene V exiget B discederent (alt. d ex n corr.) L 2 et sed B 5 u nullas V adspicit Sirm . praeeumptionam B prelio B 6 pontifiz B 10 procelle B partum T 12 contspta T ezsnltaret TV finitimarum u. c.] nicinarum urbium finitimos Sirm . 13 ad om. B, in Boll . 14 diligenter Sirm. ftnge et (e et ex ie ? corr.) B fruges idoneas et coni. Schottus 15 pompa LT\' V 16 tehoderici L 18 iuncxiaset B 22 insticio BLTV itur] igitur B, itur igitur fort . 28 is publica Y 24 eramnarum BLTV saepae B 25 elstinctus TV Laurentius Mediolanensis episcopus. qui profecti una Rauennam etiam pariter peruenerunt, suscepti reuerenter. postquam illis agendi aditus reclusus est, beatus Laurentius necessarium duxit illi potissimum perorandi copiam dari, cuius uestigia frequentium legationum laboriosus callis adtriuerat et per tramitem huiuscemodi itineris cursitantem non semel hispidum castrensis puiuis effecerat. qui tali publicas petitiones est orditus eloquio. "quantus, inuictissime princeps, per innumerabiles successus felicitatem tuam fauor diuinus euexerit, si per ordinem relegam, agnoscis te uotorum parcum maiora semper a deo nostro beneficia accepisse quam optasse memineris. sufficit tamen horum unum um narrare sed maximum, quod apud te principem ibi seruorum tuorum causas agimus, ubi solebat inimicus tuus huius solii possessione gaudere. habes plurimum Christo redemptori nostro quod debeas: pro quibus rogamus ipse largitus est. cauendum nobis est, ne offendatur auctor muneris, si quod praestitit non amemus. diu suspendo fiduciam meam: placet ire per singula, quae fando conperi quaeque perspexi accessisse tibi diuinitatis auxilio. scis quae te pollicebaris acturum, quando confertissimis inimicorum cuneis urguebaris et circa muros Ticinensis ciuitatulae hostilis litui clangor streperet, quando armis numero aduersarii praestantiores subsistere sola tecum dimicante caelitus inuisibili uirtute non poterant. audebat te adgredi qui exercitus 1 medolanensis V 3 lanrentius] mediolanensiB eps add. T necessarium-laboriosus T in ras . 4 illi post potissimum T s. I . dare T 6 hiapedum B 7 efficerat BL 8 eloquia B L 9 exhiburit euexerit] exuerit B (f. exhibuerit s. I. m . rec.), extulerit Schotttu 10 relegam ex regalem ut uidetur corr. L agnoaces Boll . 11 optase T 12 suffioet B horum] hoc Sirm . narrere V1 14 solu/// potius quam solii/// B, soli coni. Schottus 17 actor T prestitit BLTY 19 qcumq; T auxilia Sirm. 20 te B 8. I . 21 urgebaris TV (poet corr.) ciuitatulae ticinensis LV conuitatule Tx 22 hostis Sirm . litui B tui LTV, tuis Sirm . 23 prestantiores B demicante L 24 audiebat L tuos nuda aestimatione pensabat: solaciorum tuorum pondus omnis bellandi apparatus sustinere non ualuit. quotiens utilitatibus tuis aer ipse seruierit, si recenses, tibi caeli serena militarunt, tibi conuexa pluuias pro uoto fuderunt. quis resistere dexterae tuae ausus fuit et cum gratia superna pugnanti? quotiens inimici tui ceciderunt mucronibus sodalium suorum ? quotiens tibi uicit qui pro hostium tuorum utilitate certabat? his ergo donis caelestibus uicissitudinem inpensa circa homines pietate restitue. mysticae oblationis holocausta sunt supplicantum lacrimas non sperni. illud certe perpende, qualibus in regno successeris: quos si, ut liquet, malitia expulit, casus illorum necesse est ut sequentes informet ruina praecedentium posteros docet: cautio est semper in reliquum lapsus anterior. non sine exemplo militat qui respicit qua causa decessor eiectus est. his freta Liguria uestra nobiscum profusa supplicat, ut legum uestrarum beneficia sic tribuatis innocentibus, ut noxios absoluatis. exigua est apud deum nostrum misericordia, si illos tantum laesio non sequatur, qui reatu carent: culpas dimittere caeleste est, uindicare terrenum". post haec siluit.