XXVI. DICTIO. VERBA MENELAI CVM TROIAM VIDERET EXVSTAM. Etsi grauibus doloris meum raptor inflammauit incendiis, etsi pertulimus faces iniuriae, debito tempos rogo inmensi auctor sceleris eam coniuncta sibi uniuersitate consenuit. paene felix contumelia est, quae talem meretur etsi cum maximo sudore uindictam. quid respuat suscipere necessitatem triumphi termino concludendam? saper sequentium amaritudinem rei praecedentis excludit: dulcescit quod doluimus, quia tu 1 LTV astutae B, aste, L 2 tenerae scripsi, tenere LPTV, tenera B2 teneris b imperatur (tur ex ni corr.) Tt impetrani & 3 meum om Sirm. 4; de statu, fort., fato coni. Schettus 5 haectoris BLV graiuenis B quidcirco B1 6 soholi LTY occummbit scripsi, occabet B (corr.) LPTVb, occumberet B1 7 raptum L1 8 acillis B meis T1 ex] de Sirm. 9 pervae B 19 his) id T orbenda T1 . XXVI. 14 Dictio om. BLV menelagi B 15 exuatam] Ethica tertia inser add. Sirm . 16 ut si B 17 facis B 19 et talem meritar B 20 suscere B 21 triunfi tarmina B 22 praecidentis B dulcessit T . dulee ait LVb doloris nostri paenitet prouocantes. abductae turpiter mulieris occasio nostri extitit mater augmenti: peperit a nobis sequestrata. uxor imperium et de adulteri conplexibus nobis edidit patriam, quam tenemus : qui riserunt caelibem uideant superba hostium colla calcantem. habuimus coniugem honestis per longum moribus institutam, alieni ignaram contubernii, quae non optaret desiderare quod non licet. (non) illam usus praecipitauit in uitia, sed scelerati praedonis inpulsu secuta est Paridem uoluntate captiua. numquam ad hec illam erexit fermae conscientia, ut se crederet adamari, quia, ut confidimus, turpissimae sunt moribus quae pulcras se esse meminerunt. talis ultio decuit magna peccantem : funditus procubuit qui sibi uenerandae sumpsit culmen uxoris. talibus utere, adulter, hymenaeis. his te Alecto pronubum sectatur insignibus et placari n. sic conuenit et Paridem sic perire. dictauimus matrimoniorum iura non sermone, sed gladiis, praesumptionum segetem ultrici falce uastantes. multis ad conseruationem proderit nos perdidisse coniugium. dicite, quae ubicumque accepistis nomen uxoris, ei non, quotiens uitia subripuerint, Menelai et nomen et uirtus occurret. quibus non est in studio pudicitia, erit, nisi fallimur, in necessitate : par per omnes disciplina seruabitur, ubi unam formam et uolentes custodiunt et coactae. 1 ponitet BLT mulieris turpiter LTV 2 extitet B sequaestrata B 3 edidet B 4 tenimus B teMrunt B 7 non illam Fb, illam BLTV 8 inpulsis 11 9 erizit B 10 forma conscientiae LPTVb crederit B 11 tnrpisaime LPT, turpissimis b pulchrae LTV 12 tales B 18 ouaen B 14 ymeneis LXV, omineis B allecte TV, adlecto B seetater B 15 Paridam] pandem B pariee T 17 segitem B 18 perdedisse B 19 adcepitis B 20 moelagi B occurrit B 21 puditicia B ni L et par Sirm. 22 seruauitur B 23 coacte B XXVII. DICTIO. VERBA IVNONIS CVM ANTAEVM VIDERET PAREM VIRIBVS HERCVLIS EXTITISSE. Tandem aliquando qui iudicio nostro responderet inuentus est, qui de inimico nostro, et dum uincitur, triumpharet Herculeae uires, nisi eliserint, non iacebunt: quem prouidimus, et de casibus est superbus. stat propriis magnus uiribus, sed erit maximus per ruinam. nescio utrum Hercules ualeat par esse, uel si Antaeum non liceat ulla ratione prosterni: at si hosti nostro blanditur aduersitas, nos ad laureas peruenimus. scimus futura, sed conuenit superos loqui quasi humana mortalibus. prouideat Hercules quid eligat esse faciendum. uincendus est congrediente inimico, uincendus est et iacente. qui uenena lusit in cunis, qui pacauit Erimanthi nemora, qui ceruam uelocitate praecessit, optionem habeat quid sequatur : aut hostem periturus deiciet aut, si certamen metuerit, (erit) cum suis cautibus iam sepultus. Lernaeum periculum, nisi fallor, orietur de consummatione certaminis. quis non credat nihil superesse quod peragat, cum humi fusus hostis aspicitur? at nostrae partis intentio de oppressione suscitabitur et augmentandi roboris causam feliciter pro inimico perfuncta res suggeret. XXVII. 2 Dictio om. BL cum om. L anteum B, aatheum LTV 3 et parem L, pare B uibus B extetisse B; Ethioa quarta inscr. add. Sirm . 4 iuditio B respondet L\' 5 triumfaret B 6 ni se laeaerint b 7 et om. b magnus—nescio om. B 8 hercules Pb, herculis BLTV 9 anteum BP, antheom LTVb ad B 12 hercules PТ\'b, herculis BLTXV 14 herimanti BPTV, hermanti L naemora B . 16 petituroe T aut] at T erit add., om. libri 17 eaudibus B Lernaeum Sirm., lymeam LPTV, lyrneo B, horrendum b . oriet B . 18 de om. B 19 hostis om. Sirm. noetre partes B 20 oppraessione B 21 suggerit B XXVIII. DICTIO. [VERBA DIDONIS CVM ABEVNTEM VIDEBET AENEAM.] Nec tibi diua parens generis (nec Dardanus auctor). Quantum docet inclementia, perdidisti testimonium generis, quod opinione mentiris. constat Veneris non esse filium nil amantem: ordo rerum est, ut prosapiem mores adnuntient et, quo quis auctore in lucem uenerit, eius facta sectetur. diua Idaliae nescientem respondere beneficiis non agnoscit. non fama filios, sed conuersationis monstrat aequalitas: si diuersa sit conscientia, uix credenda est esse suboles quae uocatur. te potius Caucasei rigoris praerupta genuerunt aut conceptum in recessibus montium saxea aluus effudit et, ne dira nutrimentis natura mollesceret, eripientes salutem ceteris Hyrcanae tigrides alimenta praebuerunt: nutriuit te illa feritas quae trucidat. nam quid mihi dissimulatione pollicitor? aut quid sperando meliora suspendor? non reddidit fletibus lacrimas, quae eius amore torta fundebam: non gemitus meos propriis mens cruenta est consolata suspiriis. in doloribus meis, quod unicum est remedium, non exhibuit pari dolore collegam, quia pene solus est in anxietate terminus inuenisse participem. sed quae 4 Verg. Aen. im 866 XXVIll. 2 Dictio om, BL uerba - Aeneam add. Sirm., om. BLTV Didonia monentis ad Aeneam uerba inscr. Schottus 4 nec D. auctor addidi, om. Ubri; Ethioa quinta inscr. add. Sirm . 5 inclemtia B perdedisti B 6 opinionem B 8 sectitur B 10 monstat B 11 soboles b, snbolis B, aobolis LPTV 12 te om. B caacasei BlL rignris B aut B 14 molliscerit B eripientis libri, em. Sirm. eeteris B (ut Barthius coniecerat) , cytheria LPTYb hercanae Y, hercane BLT 15 tigridis LPTYb, tygridis B, em. Sirm. 16 pollicetur B 17 snipendor Bb, sustentor Y, snptentor L, sustentor Tl 18 meos Pb, mens BLTV 19 suspiris L 20 exhibnet B collegam P1b, colligam BLPlTV 21 anzietate B, etate LPTV sed in T ante etate spatium 3-4 lit . eloquar nescio, (nescio) quae relinquam. haec nec dexter Iunonis oculus nec summi tonantis patietur aspectus, ut pro tot inpensis sequestratione consumar nec aliud pietate promouerim, nisi ut merear non amari. heu fides ab uniuersis proturbata mortalibus et quod hactenus numinibus homines iungebat expulsum! suscepi miseranda naufragum et eius dicioni reginam subdidi manente felicitatis sorte captiuam: feci ut ageret dominum profugus imperantis. nunc furore succensa discrucior et quare possessor me deserat ingemisco. ergo Apollinis auguriis uocates abscedis et sortis Lyciae casum certis et apud te iam manentis praeponis imperiis? scilicet caelestibus crudelitas ista procuratur auctoribus et interpres superorum ad hos hominem conpellit excessus, ut diligentis litora quasi solum hostile diffugiat, ut per tempestates salutem prodat qui solum fugit adfectum, uade, ulterius non morabor. habet uindictam mei uia qua deseror, habebit pelagus m furore iudicium. raucos tumentium procellarum aestus exaudiam: uocabis inter pericula Didonis nomen, quae et fuit portus et praebuit: aut certe, quod timeo, ne dum uindicor me uiuente moriaris, euentum expetitae nauigationis post usuram lucis agnoscam. uide sceleribus indebitam mercedem: perire innocens ante cupio quam merentem. Durus et indomitus Veneris se semine cretum lactat et abiurans conlaudat stemmata diuae. Edidit ergo Venus fugientem nomen amoris, Pectoris et rabidi fudit clementia uirus. 1 que B cio add, om. libri; sed cf. p. 266, 15 2 summit B paretur La 3 adiut B promodisem B 4 fedis B 5 nomibus hominfs B 6 suscipi B naufragiam Bb ditioni BT, dictioni L 7 sortae B ageret] adnena add. T s. l. m. 2 8 imperantis scripsi, inperant B, imperant LV, imperantem PTb, imperatpr Sirm . nuna V 9 et om. SWm . 10 uocatus angoriis LTV set B liciae BLV, lime T 11 preponis B manentibus fort, inperiia B 12 actoribus T1 13 excursus fort, littora B 14 tempostatis B 15 figit B suent B 17 raucus B 18 prasbuet B 19 certae B moriara B 20 agnnscam B 28 durus—l. 26 uirus om. T