CHRISTIANVS CONTENTIOSVS. Septimus abusionis gradus est Christianus contentiosus, qui cum participationem nominis Christi per fidem et baptismum suscepit, contra Christi dicta et propositum mundi caduca delectamenta diligit. omne enim quod contenditur aut propter propriam eius rei dilectionem de qua agitur aut propter alterius amorem quae sub odiosa specie latet appetitur. quemadmodum uerbi gratia bellum animoso conpugnantium conflictu cum odiosa res sit, propter amorem uictoriae et libertatis peragitur, et multae aliae dilectae species sub odioso labore uel formidine satis contentiose expetuntur. unde patenter intellegitur nihil contendi, nisi propter dilectionem subsequentem scilicet amabilem remunerationem. qui igitur mundum praesentem ex quacumque causa contendit, perspicue ostenditur mundum diligere, quod per Iohannem spiritus sancti 5 Rom. 13,1. Ps. 112, 7. 1 et] uel v 2 igitur] ergo v 3 dei a 4 dominorum om. GIV 5 poterit habere v enim est v 6 ipse enim v 7 et deponit p. v, potentes deponit X 11 auscipit G\'X, susceperit v 12 dicta et p.] precepta X 13 quod] de quo v tenditur V, appetitur GX sed in G appet in ras. m. 2 rei delectationem X, dilectationem rei V 14 de qua] qua V 16 pugnantum V cum om. X fit X 17 delectae X1 19 nihil GlV, ad nihil aliud G2X contendi G in ras., contendere posse V, contendi posse v 20 subsequentem scilicet GV, speratam scilicet aut sequentem X, speratam scilicet et subsequentem v amabilemque V 21 m. praesentem C\'V, in mundo praesenti G2X, de m. praesente o 22 ostendit v; quod illum diligit mundus add. X; quod illum diligit. Quomodo ergo add. v mundum diligere quod G V, quem diligi X, mundum diligi v iohannem apostolum X sermones interdicunt, quibus ait: nolite diligere mundum, neque ea quae in mundo sunt? mundi enim amor et Dei pariter in uno corde cohabitare non possunt, quemadmodum oculi caelum pariter et terram nequaquam conspiciunt. sed requirendum est, si uere in mundo aliquid sit quod amari debeat et quis sit ille mundus quem diligi diuina eloquia uetant. terra ergo cum nascentibus ex ea et metallis et animantibus et pulcritudine uestium et oblectationibus ciborum et his quae ad haec pertinent non diligi praecipitur, sed proximus propter quem haec omnia facta sunt amari iubetur. haec enim omnia praedicta uelut non mansura ad caelestem patriam pergentes comitari nequeunt. proximi uero uelut mansuri regis coheredes semet ipsos licenter inuicem diligunt. quod ergo semper in mundo non manet et cum mundo pariter deficiet et ipse mundus non amari imperatur: proximus autem qui est pars regni caelestis in terra interim a regni caelorum appetitoribus non incongrue amatur, dum in summa illa patria in aeternum coheres habebitur. propterea uero mundus praesens non diligi imperatur, ne a Dei dilectione alienus saeculi dilector quisque efficiatur. non ergo debet contendi quod non licet amari. igitur Christianus qui nominis Christi similitudinem tenet morum quoque similitudinem habere debet. Christianus enim recte nemo dicitur, nisi qui Christo moribus coaequatur. de Christo uero per prophetam ita describitur: ecce puer meus quem elegi, electus meus, conplacuit sibi in illo anima mea: ponam spiritum meum super eum. non contendet neque clamabit 1 I Io. 2, 15. 22 Es. 42, 1. 2. 1 sermo interdicit X quibus] quo X, qui v 3 corde] corpore V habitare XV idem oculi Xv 4 aspiciunt X 5 quia] quod V 7 ea et] ea V 8 iis v praecipiuntur X 10 enim om. X 11 conoomitari v 13 manet et] manet X a ita ras. alt . et om. G imperatur] praecipitur Vv 14 interim] et inter ima elementa v 15 a om. X appetentibus X suprema v 17 presens idcirco X a dei] ad eius V 18 efficitur V 19 qui] omnis V 20 quoque om. V, quoque eius υ debet habere X nemo recte v 21 christo] ei X uero] enim X 22 Bcribitor tJ puer] filius v 23 in illo sibi v animae meae V 24 contendit GIX clamauit G1 11 * neque audiet aliquis in plateis uocem eius. ecce Christus non contendit neque clamauit: et tu si morum Christi similitudinem retinere cupis, ne contendas, ne abusiuus in ecclesia Christianus existas. suis enim sectatoribus Christus praecepit: nolite uocari Rabbi: unus est enim magister uester, qui est Christus: et patrem nolite uocare super terram: unus est enim pater uester qui in caelis est. omnes enim uos fratres estis. quibus ad supplicandum imperauit dicere: pater noster qui in caelis es sanctificetur nomen tuum. frustra ergo patrem contendit in terra qui patrem et patriam profitetur habere se in caelo: cuius possessor nemo efficitur, nisi qui de terrenae patriae contentione securus habetur. PAVPER SVPERBVS. Octauus abusionis gradus est pauper superbus, qui nihil habens in superbiam extollitur, cum e contrario diuitibus saeculi non superbe sapere per apostolum imperetur. quid ergo stolidius fieri potest quam illum qui per infimam miseriam uelut in terram abiectus extremus et humilis incedere et contristari debuerat supercilioso superbiae tumore inflatam mentem contra Deum erigere ? per quod uitium lapsi corruerunt qui summo caeli conditi erant culmine. quid ergo uult quasi potens in terra superbire, qui prae omnibus hominibus debuerat humilis apparere? sed ne de paupertate sua tristitiam habeant, quid a Deo accepturi sunt pauperes adtendant: ipse etenim inquit: 4 Matth. 23, 8. 9. 9 Matth. 6, 9. 1 platea v 2 neque clainauit om. X 8 tenere v ne ... existas om. X christiana <7, cbristi V 5 magister] pater X 7 enim eet X enim] autem X 8 quibus] qui et X dicerej eum dicit v; sic autem orabitis add. GVv 9 es in caelis XV 10 patrem pater contendit V, contendit X, contendit patrem se habere v se profitetur habere X, p. 8. h. v 11 patriae nemo poesessor v 16 apostolum panlum Vv imperatur O ergo om. V potest fieri Vv 17 infi«mam X terra O extremoB et] et ertre* mus atq. X 19 inflammatam X 20 in summo υ 21 praeJ pro OV 22 sua om. X 28 recepturi sint Vv etenim] enim y beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum «aelorum. recta namque dispensatione misericors caeli regnum illis committit quibus regni terrarum participationem [inter mortales] abstulit, ut ipse diues in caeli sede appareat qui in terra penitus nihil procurat. cauendum uero pauperibus est, ne dum per necessitatem terrae regnum perdunt, per mentis imprudentiam etiam caelorum regna amittant. cum enim Dei dispensatione paupertatem necessariam acceperint, in ipsorum arbitrio pendet utrum pauperes spiritu sint. non enim quibuscumque pauperibus caeli regna promittuntur, sed his tantummodo quibus diuitiarum inopiam animorum humilitas comitatur. pauper enim humilis pauper spiritu appellatur, qui cum egenus foris cernitur, numquam in superbiam eleuatur: quoniam ad petenda regna caelorum plus ualet mentis humilitas quam praesentium diuitiarum temporalis paupertas. etenim humiles qui bene diuitias possessas habent possunt pauperes spiritu appellari , et superbos nihil habentes haud dubium est beatitudine paupertatis priuari. de quibus utrisque sancta scriptura ita loquitur: est quasi diues, cum nihil habeat et est quasi pauper, cum in multis diuitiis sit. quasi diues est pauper superbus mentis affectu et quasi pauper est diues mentis humilitate. diues ergo inopia est mentis humilitas et ineptae diuitiae sunt animorum inormitas. prouidendum ergo est 1 Matth. 5, 3. 17 Pron. 18, 7. 2 misericors iudex υ illi X* 3 terraram om. X inter mortales om. OV, in mortuos X, in mortuo C m. 2 add . tn marg . 4 caeli sede] caelis V 5 uero] ergo Vv est pauperibus V egestatem et necessitatem e 6 terrenunL v perdunt] praeterennt Xv etiam impudentiam e 7 regnum X ammittant G 8 pendit Ol 9 quibuscumque namque v, quibuecumque X caelorum X 10 in quibus e inopia. X 11 egenis X1 foras, V 12 superbia X ad appetenda v, ad consequenda X 13 et mentis V praesentiarum V 15 et superbi O1, superbos autem e 16 haut O1, non X 17 cum n. h.] nihil habens v 18 quasi... I. 20 humilitate om. X, quasi pauper ergo in multis diuitiis est diues humilis spiritu; et nihil habens quasi diues est pauper superbus mentis aftaetu v 19 effectu Y et quasi p. e. d. m. humilitate om. Xv 20 diueB O, diuitis Y, nobilis Xx 21 enormitas v est ergo pauperibus v; ergo om. V pauperibus, ut semet ipsos quales sint intellegant et quod rebus consequi non ualent mentis tumore superbire desistant. REX INIQVVS. Nonus abusionis gradus est rex iniquus. etenim regem non iniquum sed correctorem iniquorum esse oportet. unde in semet ipso nominis sui dignitatem custodire debet: nomen enim regis intellectualiter hoc retinet, ut subiectis omnibus rectoris officium procuret sed qualiter alios corrigere poterit qui proprios mores ne iniqui sint non corrigit? quoniam iustitia regis exaltatur solium et ueritate solidantur gubernacula populorum. iustitia uero regis est neminem iniuste per potentiam opprimere, sine acceptione personarum inter uirum et proximum suum iudicare, aduenis et pupillis et uiduis defensorem esse, furta cohibere, adulteria punire, iniquos non exaltare, inpudicos et histriones non nutrire, impios de terra perdere, parricidas et periurantes uiuere non sinere, ecclesias defendere, pauperes eleemosynis alere, iustos super regni negotia constituere, senes et sapientes et sobrios consiliarios habere, magorum et ariolorum pythonissarumque superstitionibus non intendere, iracundiam differre , patriam fortiter et iuste contra aduersarios defendere, per omnia in Deo uiuere, prosperitatibus non eleuare animum, cuncta aduersa patienter ferre, fidem catholicam in Deum habere, filios suos non sinere impie agere, certis horis orationibus insistere, ante horas congruas non gustare cibum. uae enim terrae, cuius rex est puer et cuius 23 Eccl. 10, 16. 1 ut corr . in et O, ut et V . ut quod V, quia t1 consequi) quod cupiunt add. e 2 desinant Xv 4 etenim ... unde] quem cum iniquorum correctiorem esse oportuerit etiam X 5 nomini GlX 6 debet custodire F, non custodit X enim om. X 9 in iustitia v exaltetur X etj et in G2 Χυ ueritate regis Vx 11 personaram acceptione v in uimm F 12 iurte iudicare v et uiduis om. V 13 non X s. l. m. 2 14 istriones F, striones GX peierantes Vx 15 sinire Gx p. e. alere] pauperibus elemosinas dare X 16 sapiens X1 17 m. et] magorum v et phitonissarum X, phitonissarum Y 19 uiuere] confidere X" 20 non eleuari animo F, a. n. eleuare v ferre] tolerare v 21 suos om . X impios X 22 eris X 23 cibum non gustare v puer est X" principes mane comedunt. haec regni prosperitatem in praesenti faciunt et regem ad caelestia regna meliora perducunt. qui uero regnum secundum hanc legem non dispensat, multas nimirum aduersitates imperii tolerat. idcirco enim saepe pax populorum rumpitur et offendicula etiam de regno suscitantur, terrarum quoque fructus diminuuntur et seruitia populorum praepediuntur,, multi etiam dolores prosperitatem regni inficiunt, carorum et liberorum mortes tristitiam conferunt, hostium incursus prouincias undique uastant, bestiae armentorum et pecorum greges dilacerant, tempestates ueris et hiemis terrarum fecunditatem et maris ministeria prohibent, et aliquando fulminum ictus segetes et arborum flores et pampinos exurunt. super omnia uero regis iniustitia non solum praesentis imperii faciem fuscat sed etiam filios suos et nepotes, ne post se regni hereditatem teneant, obscurat. propter piaculum enim Salomonis regnum domus Israel Dominus de manibus filiorum eius dispersit. et propter iustitiam Dauid regis lucernam de semine eius semper in Hierusalem reliquit. ecce quantum iustitia regis saeculo ualeat, intuentibus perspicue patet. pax populorum est, tutamentum patriae, inmunitas plebis, munimentum gentis, cura languorum, gaudium hominum, temperies aeris, serenitas maris, terrae fecunditas, solacium pauperum, hereditas filiorum et sibimet ipsi spes futurae beatitudinis. attamen sciat quod sicut throno hominum primus constitutus est, sic et in poenis, si iustitiam non fecerit, primatum habiturus est. omnes namque quoscumque peccatores sub se in praesenti habuit, supra se modo plagali in illa poena habebit. 1 regni] regiam V\' 2 perducunt meliora V 3 regnum suum add. G m. 2, om. V non s. h. legem v nimirum om. X 4 imperii aduereitatis X tolerabit V υ idcirco corr. in in circo G pax saepe a 5 deminuuntur V 6 seruititia X etiam OIV, et uarii G\'X 9 tempeetatea n. e. h. terrarum om . X neris et] G adA . in marg . m. 2: aliter aeris et hiemis peria turbata 10 fecunditatem] terre add. X 8. I. tn. 2 12 in iustitia ex iuetitia G m. 2 praesentiB om. X fuscant G, obfuscat v \\ 13 ne ] et ne V 14 obscurant G* 15 eius ex eis G m. 2 disperaerat F 16 semper om. X 17 ualet V 18 est enim pax populorum tutamen v munitamentum ex munitatum V 20 terrena X 21 sibimet ipsis V sciat rex v 23 primatus G 24 super X plagali GV, miserabili X, implacabili v 25 poena V, futura poena GX, p. futura v