DIVES SINE ELEEMOSVNA. Quartus abusionis gradus est diues sine eleemosyna, qui superflua usus sui quae custodienda in posterum recondit indigentibus et nihil habentibus non distribuit: per quod efficitur, ut dum in terra quaesita diligenti cura custodit, caelestis patriae perennem thesaurum amittat. ad quem thesaurum Dominus Iesus adulescentem diuitem qui eum de perfectione interrogauerat ita respondens inuitauit: si si perfectus esse, uade uende omnia quae habes et da pauperibus, et ueni sequere me, et habebis thesaurum caelo. quem thesaurum nullus umquam. hominum habere potest, nisi qui pauperibus solacia praestat aut per semet ipsum pauper est. non 2 Hebr. 12, 11. 20 Matth. 19, 21. . 2 et G 8. I. m. 3 - 3 esse om . X 4 autem] uero v eurcitatis X 5 reddet Vx ergo om. X, enim V 6 et om. X 7 asseqm v 8 eiercitatione a 10 oboedientia aduliscens (igitar add- Y) s. disciplina OY, disciplina a. s. oboedientia Xx 11 est G 8. I. m. 2 ut] etenim X, quae v 12 a christo X, in christo v exhibeat] suscipit X, sumpsit v 16 usus sui om . X quaeque G\'X recondens X 17 dum] cum X 19 amittit X*, ammittat G qui illum F, illum qui G 20 incitauit Y 21 uade et V υ . 22 et sequere Y 23 hominum nmquam V 24 se ipsum v ergo dormiat in thesauris tuis, quod pauperi prodesse potest. nam dines quae congregauerit, his frui solus nequaquam poterit [quia unius hominis natura multis rebus non succurrit]. quid ergo stultius est quam propter unius hominis uictum et uestitum totam regni caelestis perennem iocunditatem perdere et aeternos inferni cruciatus absque consolationis praestolatione subire ? quod ergo aliquando per necessitatem amittendum est pro aeterna remuneratione sponte distribuendum est. omnia enim quae uidentur temporalia sunt: quae autem non uidentur aeterna. quamdiu namque temporales sumus temporalibus temporalia deseruiunt et cum hinc transierimus, aeternis aeterna solacia praestabuntur. idcirco diligere non debemus ea quae non semper habebimus, praesertim cum expertem rationis auarum diuitem thesauri sui et agri et omnia quae habet ostendant, qui toto cordis intuitu illa diligit quae se numquam diligunt. si enim aurum et argentum agros et uestimenta cibos et metalla et bruta animalia quis dilexerit, haec omnia uicem sibi amoris rependere non posse ipsa rerum natura ostendit. quid a ratione longius est quam diligere quod te redamare non ualet, et neglegere illum qui tuae dictioni cum dilectione omnia praebet? propter hoc igitur non diligi mundus sed diligi proximus a Deo praecipitur, quia proximus uicem sui amoris potest rependere, quod mundus 8 I Cor. 4, 18. 1 pauperes Xx prodesse potest] podest reficere X, dormire non sinit v nam d. qui congregat V, d. namque quae congregauerit X, d. namque estsi multa congregauerit v 2 quia... succurrit om. QX 3 stultitius G ti 8. I . 5 perennem ioc. p. G\'X, perdere p. iuc. v, perdere iocunditatem G1V absque ulla G2X 6 ergo] igitur v 7 est G s. I . m. 2 remuneratione] retributione X 8 enim om. X 9 autem om. v aeterna sunt XVv 12 non debemns diligere 11 habemus V 14 ostendunt X qui] quia v qui toto...!. 16 omnia om. V, add. in marg. 0 m . 2 illa diligat XI, illas res amat v 16 numquam se Xx et agros Xx 16 et ciboB Xx 17 aibi] se G1V, exp. G m. 2 — rependere G, praebere F ipsa r. n. ostendit om. V, add. G m . 2 quid enim QV, quid ergo b .18 longius est a ratione V diligere) unare V quod] qui X redamare scripsi, redimere X, amare GV υ 19 diactione G (c eras. et e in i corr . m. 2), dilectioni Vx 20 igitur] ergo V sed] et QV minime posse non dubitatur. sic etenim inimicum esse diligendum Dominus imperat, ut illa dilectio amicum illum ex inimico efficiat. quisque ergo dines cupidus si uult aeternas habere diuitias, distribuendo egenis perdat interim non mansuras. si enim quod diligit non uendit, nemo emere poterit quod cupit. auari namque ideo in iudicio a rectissimo iudice nuncupantur maledicti, quia qui praeteribant eorum habitacula non dicebant: benedictio Domini super uos, benediximus uobis in nomine Domini. infelices ergo sunt auari diuites qui propter res transitorias in aeternam damnationem dilabuntur, et e contrario beati sunt misericordes, quoniam ipsi misericordiam consequentur. felix est misericors, dum in hac uirtute non substantiam sed affectum Deus requirit. FEMINA SINE PVDICITIA. Quintus abusionis gradus est femina sine pudicitia. sicut enim omnes mores bonos procurat et custodit in uiris prudentia, sic in feminis cunctos honestos actus nutrit et fouet et habet pudicitia. pudicitia namque castitatem custodit, auaritiam refrenat, lites deuitat, iras mitigat, libidinem occupat, cupiditatem temperat, lasciuiam castigat, ebrietatem canet, uerba non multiplicat, gulae concupiscentias propurgat, furtum omnino damnat. quid plura ? omnia uitia restringit et omnes uirtutes et quicquid coram Deo et hominibus bonis laudabile est nutrit. inpudica uita nec laudem ab hominibus in praesenti saeculo nec remunerationem a Deo expectat in 7 Ps. 128, 8. 10 Matth. 5, 7. 1 non om. QV sic etenim scripsi, licet enim OXV, sic enim v; cf. p. 153, 20 2 imperet OV, praecepit e quisquis X2 υ 3 si om. v 4 perdat] praestet v interim om. V uendit G1V, uendiderit G2X 5 potest emere v 8 ergo om. V 9 qui om. V, add. G m. 2 10 snnt om. X quoniam ipsi] quia ., 11 est ergo v 12 uirtnte dens X effectum V dens req.] inquirit X 15 bonos mores v sic et v 16 honestos] honoris ., fouet et om. X habet] custodit Χυ 17 iram v 19 golae c. propurgat om. V 20 propurgat GX, purgat v; cf. Sirac. 7, 33 omnino om. X quod XI 21 et q.] quicquid Y 22 bonis hominibus v, hominibus X laudabile] laadare V impudica namque a futuro: pudica uero uita famam bonam inter homines possidet, de ope futurae beatitudinis gaudet. praesentibus semet ipsam imitabilem facit , posteris memoriam amabilem relinquit. bonis semper moribus delectatur et consentit et adsiduis scripturarum meditationibus et eloquiis animam uegetat. bonorum praecedentium exempla custodit et inseparabilia perfectis contubernia nectit. duobus ergo modis constat uerae pudicitiae exercitatio, id est corporis habitu et superficie et animi affectu interno. per exteriorem iuxta apostolum coram hominibus exempla, per interiorem modum coram Deo prouidemus opera bona. pudicitia namque est corporis alienas res non appetere, omnem. inmunditiam deuitare, ante horam congruam non gustare uelle, risum non excitare, uerba uana et falsa non loqui, habitum per omnia ordinatum propositoque conuenientem tam capillorum quam uestium sicut decet habere, cum indignis contubernia non inire, supercilioso intuitu neminem aspicere, uagari oculos non permittere, pompatico et inlecebroso gressu non incedere., nullo inferior in incepto bono opere apparere, nulli contumeliam aut ruborem incutere , neminem blasphemare, senes non inridere, [bonis non inuidere] meliori non controuersari, de his quae ignoras non tractare, etiam quae scis non omnia proferre. haec cum proximis amabilem hominem reddunt, et Deo acceptabilem faciunt. pudicitia uero animae est, plus propter Dei oculos quam hominis omnia bona facere, appetitiones turpium cogitationum compescere, omnes meliores esse se aestimare, nemini inuidere, de semet ipso nihil confidere, Dei semper auxilio res omnes committere, ante Dei oculos semet ipsum constituere, haeretica ] nita nero V possidet] habet v 2 beatitudinis] remunerationis X 5 exempla om. V 6 perfectis om. X 7 constat u. p. ex.] constitue pudicitiae exercitationem X 8 effectu V exteriorem modum v 10 corporis est v 11 appetere et v 12 gostare non uelle X excitari X . 18 propositionemque V, compoeitionemque v conuenienti. X 15 supercilio X 16 nulli X2V υ 17 in om. OX bono om. X 18 bonis n. inuidere om. G XV 19 contra uersari Q 20 etiam] et ea v cum] enim Vv 21 uero] enim v est om. V 22 hominum Vv 28 compescere] conspici X se esse v, esse.. G, se X 24 aemper] autem V 25 dei... committere add. tn marg. G m. 2 se ipsum X CODItituere] custodire V prauitate sensum non maculare, catholicis per omnia consentire, Deo soli adhaerere, castitatem internae mentis Domino Iesu Christo offerre, omnia coepta bona opera mortis tantum termino finire, praesentes tribulationes animi fortidudine paruipendere, in terra praeter proximos nihil amare, cuncti amoris.in caelo thesaurum constituere et pro omni bono actu mercedem in caelestibus a Deo sperare. pudicitia ornamentum nobilium est, exaltatio humilium, nobilitas ignobilium, pulcritudo uilium, prosperitas laborantium, solamen maerentium, augmentum omnis pulcritudinis, decus religionis, defensio criminum, multiplicatio meritorum, creatoris omnium Dei amicitia. DOMTNVS SINE VIRTVTE. Sextus abusionis gradus est dominus sine uirtute, quia nihil proficit dominandi habere potestatem, si dominus ipse non habeat et uirtutis rigorem. sed hic uirtutis rigor non tam exercitus fortitudine, quae et ipsa saecularibus dominis necessaria est, indiget quam animi interiorem fortitudinem per bonos mores exercere debet. saepe enim dominandi uirtus per animi neglegentiam perditur, sicut in Heli sacerdote factum fuisse comprobatur. qui dum per seueritatem iudicii peccantes filios non coercuit, eorum uindictae Dominus uelut consentienti non pepercit. tria ergo necessaria eos qui dominantur habere oportet, terrorem scilicet et ordinationem et amorem. nisi enim ametur dominus et metuatur, ordinatio illius constare minime poterit. per beneficia ergo et affabilitatem procuret ut diligatur, et per iustas uindictas non 2 internaej aeternae v dno ieau GXY, deo v 3 opera bona v tantum] tamen G in ras . 4 negligere paroipendere v nil G 5 thesaurum in coelo v, opus in caelum X bono omni V 6 a deo in caelestibus v pudicitia] namq. udd. G m. 2 8 uiliurn] debilium v 9 omnibus pulchritudinibus X 14 et uirtutis] uirtutis v exexcitns X, exteriori v fortitudine. G 15 indiget om. v 16 interiori fortitudine v, fortitudine quae X per bonos mores om. v, per bonos X exerceri Xv 17 uirtus om. v perditur] fortitudo add. 11 18 qui] cui X sed. corr . per s. iudicii] seueritate iudicis v 19 in eorum v uindicta XVx non] ferociter non v 20 eos] hos Vv 21 dominus pariter v, om. in ras. X 22 illius] eius Y, illis v potest v 23 effabilitatem X* . propriae iniuriae, sed legis Dei studeat ut metuatur. propterea quoque dum multi pendent in eo, ipse Deo adhaerere debet qui illum in ducatum constituit, qui ad portanda multorum onera ipsum ueluti fortiorem solidauit. paxillus enim nisi bene fixus firmiter alicui fortiori adhaereat, omne quod in eo pendet cito labitur et ipse solutus a rigore suae firmitatis cum oneribus ad terram delabitur: sic et princeps nisi suo conditori pertinaciter adhaeserit, et ipse et omnis qui ei consentit cito deperit. quidam namque per dominandi officium solidius Deo adpropinquant, quidam inposito sibi dignitatis honore deteriores fiunt. Moyses enim accepto ducatu familiarius Dei locutionibus utebatur: Saul uero filius Cis postquam sceptra regni suscepit, per inoboedientiae superbiam Deum offendit. rex Salomon postquam patris sui Dauid sedem optinuit, Deus illum ultra omnes mortales uelut ad innumerosi populi gubernationem sapientiae munere donauit: e contrario uero Hieroboam seruus Salomonis, postquam regni domus Dauid partem accepit, ad idolorum cultum decem tribus Israel quae erant in parte Samariae adtraxit. per quae exempla euidenter ostenditur quosdam in sublimiori statu ad maiorem perfectionem crescere, quosdam uero per supercilium dominationis ad deteriora defluere. per quod utrumque intellegitur eos qui ad meliora conscendunt per uirtutem animi et Dei auxilium posse id facere et eos qui ad deteriora deuertunt per mentis inbecillitatem pariter et neglegentiam errare. unde dominus absque uirtute fieri non debet, quam uirtutem sine Dei auxilio nullatenus habet. qui etenim multa tuetur, si non habet fortitudinem, non ualet id agere, quoniam 2 pendent G de in ras . 3 portandum V 4 fixus firmiter] fortiter firmetur et 11 • alicui fortiori] parieti X 5 hereat X pendit Gx solntas] solus X 7 omnes GJ X qui ei] quod 11 consentit] adherent X, continet v 8 depereunt X officium G B. Z. m. 2, potestatem V aolidius] plus 11 10 enim] namque V υ populi ducatu v utebatur locutdonibus V 11 cis ex scis V screptra G1; regni sceptrum X 18 optinuit] deum offendit add. OXV numerosi X 14 donauit] ditauit b 15 domus d. partem accepit G V, sortitus est gubernacula X, domus d. occupauit partem 11 1 16 culturam V 17 adtraxit] diuerterat 11 eoidenter om. X 19 dominationes G1 20 ad meliora qui V transcendunt e per dni auxilium et uirtute animi X 21 deuertontur Vv 22 dominus] et dominum v 28 debet quam] decet qui 11 24 fortitudinem animi 11 id agere ualet V mà 11 magna magnis infestationibus et aduersitatibus solent laborare. omnis igitur qui praeest hoc primitus animi tota intentione procuret, ut per omnia de Domini adiutorio omnino non dubitet. si namque coeperit in actibus suis auxiliatorem habere dominum dominorum, nullus hominum contemptui habere poterit eius dominatum. non est enim potestas nisi a Deo. ipse eleuat de stercore egenum et sedere facit cum principibus populi sui, deponit potentes de sede et exaltat humiles, ut subditus fiat omnia mundus Deo et egeat gloria Dei.