Propter hoc ergo Hebraei tunc qui digni fuerant spiritu Dei edocti 
 singulos quoque annos secundum lunae cursum computauerunt. et ut 
 ad cursum solis occurrerent inter sexdecim annos, mensis primi dies 
 XXX in duas partes non aequaliter sed secundum rationem diuiserunt, 
 sicut superius diximus nostros antecessores quidem secundum Hebraeos 
 recte diuisisse in XI et XVIIII, diem autem primum mensis 
 primi non comprehendisse et ideo errasse. qui dies primus noui mensis 
 secundum cursum lunae duodecies decrescentis recognoscitur XVI 
 kl. April. : in quo talis eadem hora inuenta est luna, qualis ante annum 
 fuit V kl. April. facta. cuius anni dies Hebraei numerant CCCLIIII 
 usque in XVII kl. Aprilis. qui autem secundum cursum solis computant, 
 post undecim dies et quartum diei VI kl. April. suppletis

 8 Gen. 1, 14-16. 

 1 deum cv quarta c solis et lunae illuxisse b 
 2 maiora om. c - 8 dominus dixit b, ait deus c 4 ita ut luceant 
 b, sicut pariant c, sicut appareant G, pareant U 5 in signis 
 et in diebus et in mensfbus et in temporibus et in annis c 6 solidamento 
 b, firmamento cv 7 ita] sic c et sic... I. 9 noctis 
 etc. om. c 13 propter hoc ergo b, post haec enim breuiter dicam 
 quod c spiritum b 14 singulos] in coelis b quoque annos 
 secundum cursum lunae (computauerunt supplet W) numquam fecerunt 
 pascha ante XII. kal. apr.: quae luna nata in VIII id. mart. xnn est 
 in XI (XII W) kal. apr.: cum quo tam magnum officium fuerat adepta 
 (cf. 253, 15) sic hanc periocham exhibet c 15 diei b 18 in XI 
 et X et IX W 20 XVII b 22 CCLVII b 24 IIII quartum - 
 b, quartam v 
 
 
 diebus CCCLXV et quarto diei annum consummasse inueniunt, et sic 
 primum diem noui mensis uenturi V kl. April. ostendunt. ac propterea 
 quatuor quadrantes quadriennii in unum diem redigentes quinto 
 quoque anno non V kl. Apr., sed V kl. Mart. inmittunt, ne primo 
 diei mensis noui superuenturi integrum diem immittant, et hunc 
 totum ordinem quem Hebraei priores et ante ipsam Romam conditam 
 certa ratione assecuti sunt subuertant. annus igitur Hebraeorum in 
 m menses diuisus facit mensem XXIX S: similiter et Romanorum 
 in duodecim quoque partitus facit mensem XXX S. ergo inter XXIX 
 S et XXX S interest quae intelliguntur esse horae XI et quartum 
 horae. in quibus XI horis et quarto horae prior ambulauit sol quando 
 factus est initium diei. sic autem et luna initium noctis fieri repromissa, 
 non oportuit eam post occasum solis fieri et sic in caelo uideri, 
 quoniam debebat a primo die uideri et prosequi, cum quo tam magnum 
 officium fuerat adepta. hoc est igitur quod per singulos menses 
 reparata quinta decima luna proceditur a sole. et ideo per annum 
 plus ambulare inuenitur sol XI dies et quartam partem diei. et sic 
 luna, quae quarta feria V kl. Apr. quinta decima fuerat facta, inuenta 
 est suppleto primo anno XXVI qu. V kl. Apr.: item secundo anno adiectis 
 XI diebus et qu. inuenta est VII 8. V kl. Apr.: tertio anno 
 XVIII dod. V kl. April.: quarto anno XXX V kl. Apr.: quinto anno 
 XI qu.: sexto anno XXII S.: septimo anno III dod.: octauo autem 
 anno inuenta est XV V kal. Apr., qualis in principio fuerat facta. 
 Hac itane ratione non sua sed Dei sapientia instructi Hebraei 
 circa cursum lunae iuxta regulam primam Graecorum more

 1 quarta diei add. W 4 sed quintum kl. mart. inmittuntur b 
 primi b 8 S (Bemissis notam) hic et locis proximis add. W 
 9 duodecim quoque W, XII deciae quae b menses 6 10 XXX 
 W, XXXI b quarta W 11 quartum b 14 prima bv 
 quum b 15 igitur] itaque c 16 proceditur] praecidetur c 
 18 in quarta c V kl. apr. XV decima b, in aequinoctium VIII 
 kal. apr. XV c 19 qu. (= quadrante) add. W, om . bc hic et pro- 
 zimis locis V b, VIII c idem c adiectis] subtractis c 
 20 XI diebus et b, decem et nouem c VII S. b, VII c V kl. 
 apr. om. c 21 dod. add. W, om. bc V kL apr. om. c 
 quarto XXX. quinto XL sexto XXII. septimo III. octauo autem anno 
 inuenta est XV qualis in principio in flrmamentum coeli fuerat posita 
 Vin kl. apr. nn feria c 24 ratione] facta c hebraei om. c 
 25 lunarem eo iuxta... lunares orn. b 
 
 
 Aegyptiorum, et non secundum epactas lunares, non potuerunt errasse 
 et ideo quando primum in Aegypto pridie id. Apr. secunda feria 
 XIIII luna immolauerunt Pascha, suppleto primo anno eorum non 
 potuerunt pridie id. Apr. celebrare Pascha, quoniam non XIIII sed 
 XXV inuenta est ab eis luna. itaque quaerentes XIIH necesse habebant 
 immissis XVIII diebus pridie kl. Maias inuenire XIIII lunam. 
 sed ne secundo mense inciperent agere Pascha et non primo mense, 
 qui est a XVI kl. April. usque in XVII kl . Maias, de XXV diebus 
 lunae retrorsum computantes id est XI dies ipsius lunae deducentes 
 inuenerunt XIIII luna et sexta. feria, kl. Apr., qui fuit annus communis 
 et primus. secundo anno item communi XII kal. Apr. III feria: 
 tertio autem anno non retrorsum computantes, ne excederent XVI 
 kal. Apr., qui est dies primus mensis primi, et in mensem XII praeteriti 
 anni inciderent, aliter computauerunt. hic enim fuit annus, in 
 quo non XIX, sed deducto uno XVEQ dies eos immittere oportebat. 
 quis autem hic unus de XVIIII qui deducitur dies, dicemus per Dei 
 gratiam. primo enim tempore, quando in Aegypto obseruata est 
 Pascha, fuit ipso anno debitum quadrans: primo anno sequente 
 factum est semis: secundo anno adiecto factum est dodrans: tertio 
 autem anno factum est as: tertius igitur annus in pinace, in quo 
 modo bissextus et embolismus ÎDnonitur. in quo anno Pascha XHII 
 luna VI id. Apr. et II feria fuisse ostenditur: quarto anno communi 
 V kal. April. feria VI: item quinto anno communi XIIII luna XVI

 1 errare cv 2 idus apr. b, iduum apriliarum cv 3 eorum 
 b, iterum cv 4 pridie idus b, II id. cv quoniam] quo c 
 XIIII decima b 5 ab eis inuenta est cv itaque] ita c XlIII 
 decimam b 6 immissis om. c XVIII c, XVlllI b pridie 
 kl. maias b, III. kal. maii c, H. ki. maii v lunam om. b 
 7 et non ... diebuB lunae om. c; addito non antrorsum sed lacunam, 
 supplet W 8 XVI] XllI b april. usque in XVII kl. om. b, add. W 
 9 sed retrorsum c 10 XTIII dec. b ipsis kl. b 11 XII] XI b 
 12 tertio autem anno in pinace in quo bissextum et embolismus inue-\' 
 nitor etc. omissis aliquot uersibus intermediis c 13 mense XII. dec.i 
 praeteriti anni inciderat b 15 XIX] nono X b XVIII] XVIIII i 
 octo b 16 de XVIIII qui] XVIIII none quid b 18 quadrans... j 
 semis om. b, add. W 19 dodrans tertio W, quarto b 20 est 
 igitur b pinaxe b 21 modo om. c bissextum c 22 fuisse| 
 om . c 23 XllII luna om. b | 
 
 
 kal. April. feria III: sexto anno embolismus non. April. feriall: 
 septimo anno bissext. VIIII kal. Apr. feria VI: octauo anno embolismus 
 pridie idus April. feria V. ecce itaque, quomodo superius 
 computauimus quod post annos octo V kal. Apr. iterum inuenta est 
 XV luna. sic post annos octo pridie idus Apr. inuenta. est XIIII 
 luna et feria non secunda quomodo ante sed quinta est inuenta. 
 et ideo secundum eundem pinacem non per octo annos sed per annos 
 sedecim ad diem suum primum redire ostendimus: et in eo bissexti 
 annos secundum cursum solis siue errore ignorantium notauimus. qui 
 et ipse XVI annis suppletis licet ad certum diem suum immisso embolismo 
 cum XIIII luna occurrit, tamen ad secundam feriam non 
 occurrit sed ad primam. sic aeque secunda sedecennitas suppleta 
 occurrit ad septimam feriam, tertia uero feria sexta, quarta autem 
 feria quinta. quinta sedecennitas feria quarta, sexta sedecennitas 
 feria quarta, septima autem, cum suppleuerit annos CXII, reuertitur 
 ad pridie id. Apr. et inuenitur luna XIIII et feria II. hi ergo sunt 
 anni CXII in quibus gyrantes et a primo die Paschae obseruato in 
 Aegypto computantes annos usque ad Christum peruenimus, et diem 
 passionis et resurrectionis eius ostendimus. 
 Prius est tamen ut reliquos annos octo pinacis demonstremus: usque 
 in octauum enim computauimus. \' nono itaque anno communi

 1 april. om. c . sexto ...12 feria VI om. c 2 bissextum sed 
 communi embolismo II id. apr. b 3 ecce itaque] et caetaque c 
 4 post om. b anno octauo VIII kal. apr. c 5 anno octauo II 
 id. c est om. c 6 et] sed b non om. c quomodo ante W, 
 quomodo c, om. b 7 secundum e, p. scripsi, XIV lunam eodem pinace 
 W, non hunc eodem pinacem c, hunc eumdem pinacem b annos sed 
 per annos sedecim ad] sed decima c 8 in eo] ideo b 9 secundum 
 cursum solis om. c 10 XVI ann. c, XVI dec. annus b suppletos 
 bc certum] coelum b immisso W, in bc 11 tamen... 
 occurrit om. c secunda feria b 12 prima c supplet 
 occurrat c 13 tertia... feria quinta om. c 14 sedecenni. 
 taa ostendit fer. b feria quarta sexta sedecennitas om . c de- 
 - cennitas b 15 septima autem] septimplum tempus b imple- v 
 erit annus b 16 ad II idus cv inuenitur] uenit c quarta 
 decizta et secunda feria b 17 CXH in om. c gyrantis b 
 ad diem primum b obsernatae b 18 annos computantes cv 
 * om. c \' perueniemua c 19 et resnrrectionis om, c 
 20 primo ut reliquus annus VIII pinaces c 21 commune b 
 
 
 XIIII luna et II feria occurrit kal. Apr., item decimo anno communi 
 XII kal. Apr. sexta feria, undecimo anno bissextus et embolismus VI 
 id. Apr. quinta feria, duodecimo anno communi V kal. Apr. secunda 
 feria, tertio decimo anno item communi XVI kal. Apr. sexta feria, 
 quarto decimo anno embolismus non. Apr. quinta feria, quinto decimo 
 anno bissext. communi VIIII kal. Apr. secunda feria, sexto 
 decimo anno facto embolismo inuenta est iterum ad caput, id est in 
 primo uersu luna XIIII et prima feria pridie id. April., in quo die 
 diximus Iudaeos in Aegypto primum obseruasse Pascha. 
 Vnde usque ad Iesum filium Nane annis XLI suppletis immolauernnt 
 filii Israel Pascha kal. Apr. sabbato. Ezechias autem ab exitu 
 ex Aegypto usque ad primum annum regni sui post\' annos DCCCLXVII 
 celebrauit Pascha VI id. Apr. IIII feria. item Iosias duodeuicesimo 
 anno regni sui post annos DCCCCLXX immolauit Pascha. XII kal. 
 Aprilis feria n. Esdras autem eo tempore quo suppletae sunt septem 
 hebdomadae a templo restituto et perfecto et restituta ciuitate Hierusalem, 
 post annos i CXIIII sacrificauit Pascha XII kal. Apr. sabbato. 
 sed et ipse Iesus dominus et saluator noster post annos 1 DLXXVIIII 
 cum discentibus suis manducauit Pascha VI id. April. V feria: et 
 passus est altera die V id. April. VI. feria. 
 
 Hic est Christus Iesns qui secundum carnem Abrahae fuit filius in 
 cuius mysterio centenario patri natus Isaac super humeros suos portauit 
 lignum: ut ex eo demonstraretur et aduersarios expugnari et

 1 decimo anno] decimo b 2 bisseitum bc embolismo c 
 8 quinta] llll c quintam kl. b 4 tertio decimo] XIIII b 
 XVI] XQI b feria sexta b 5 anno om. b embolismo c 
 quinto decimo] XII b 6 bis senum nonum ki apr. secunda 
 feria b 7 iterum] igitur c 8 XVII et infra II id april c 
 9 primo b 10 anni xXTJ suppleti c 11 sabbatis b exitu ex 
 add. W, om. bc 12 ad b, in cv DCCCLXVIII b 13 IIII] III c 
 14 DCCCLXX b XH] XVII c 15 hesdra b eo] eodem c 
 quod Buppleti sunt hebdomada a tempore est c septem W, VI b 
 .16 a om. b einitatem restitutam b 17 ICXIIII] cc ̅ CXIIII b 
 18 dominus et] dominus c IDLXXIX U, cc ̅ DLXXVIIII b, 
 I DLXXIllI c 19 discentibus b, discipulis cv VI id.] VIIII kal. c 
 20 V id.] VIII kaL c 22 centenario om. c 23 eodem mon- 
 Btraretur adnersario sexn repugnari c 
 
 
 credentes salutem consequi per lignum id est per crucis signum. ipse 
 est Abraham, cui dixit Deus: in semine tuo benedicentur 
 omnes nationes terrae. numquid ergo aliquis in Isaac misericordiam 
 consequitur? non, sed omnis homo credens Deo in Christo 
 benedicetur. et ideo Abraham qui a Deo Domino dictus est propheta, 
 cum manifeste sciret in sacramento Christi centenario sibi natum 
 filium, qui post diem tertium mortem euacuauit et illum fortem et 
 inimicum nostrum uinxit: denumerauit uniuersos uernas suos, 
 et propter centenariam natiuitatem triplicauit C et fecit signum T, quibus 
 et adiecit XVIQ i. e. ιη in nomine Iesu, et aduersarios expugnauit 
 et filium fratris sui Loth de captiuitate eorum liberauit. et merito ipse 
 Dominus et magister noster dicebat Iudaeis: si filii ii A brahae 
 estis, facta patris uestri facite. at illi itaque qui haec a 
 Christo audierunt non Abrahae sed diaboli facta iniqua facere elegerunt. 
 ac propterea gentes facta patris sui Abrahae facientes cum 
 signo crucis et nomine Iesu quotidianis diebus aduersus angelos apostaticos 
 expugnantes sermone Dei armati de captiuitate Satanae liberant 
 homines. ipse est Abraham qui LXXV annorum credidit uocatus, 
 et quamuis multos id est tamquam stellas caeli filios habere ab 
 ipso Deo sit praedictus, tamen per unicum filium eius, cuius imaginem 
 portabat illo agnus immaculatus in Aegypto occisus, et ipse

 2 lien. 22, 18. 12 Io. 8, 39. 

 1 crucis f in signum b 3 omnes] in te omnes b aliqui b 
 4 omnes c 5 benedicentur c qui scripsi, quia bcv a deo] de b 
 6 manifesta c nato filio b 7 fortem et] fortem c 8 deinde 
 numerauit cv uernas b, uernaculos cv 9 et b, om. c, CCCXVIH 
 id est W propter b, om. c, pro W centenario generatione c 
 C 1V, centum b, om. c r b, crucis c, r crucis W 10 et ad- 
 iecit b, adiunxit cv XVIII i. e. y in scripsi, XVIII in b, om. c, ιη W 
 nomen W; cf. p. 267, 4; 268, 10 iesu] hominis b 11 captiuitate 
 eorum] seruitute c 13 estis b, essetis cv patris uestri facite 
 b, abrahae faceretis cv at] et c 14 abraham c diaboli 
 filii fort . 15 ac] haec c facta b, facti estis c, facti estis filii 
 abrabae facta W suae c 16 signum bc; cf. p. 264, 16 
 n. iesu] nomen hominis b; sermone dei armati hic inserit c aduersos 
 b apostatas pugnantes cv 17 de] qui de cv liberat cv 
 19 in multos b habere] abrahae c 20 sit] det c tamen] tam c 

 IIIA 

 17 
 
 
 protoplastus Adam et omnis homo credens misericordiam a Deo est consecutus.