* Probatio capitulorum quae in scripturis deificis continentur. 
 quae in uetere testamento figuraliter scripta sunt, per nouo testamento 
 spiritaliter intellegenda sunt, quae per Christum in ueritate 
 adinpleta sunt. nobis enim per Iesum Christum spiritalis intellectus 
 datus est ipso iesu: nobis quidem datum est intellegere 
 sacramenta, Dei, aliis autem in similitudinibus,

 16 Marc. 4, 11. 

 1 continuis om. Q aleam D nocibus QT 2 inmortale 
 QT 4 inimici om . Q 5 abige QTv 7 et] te QT 
 operum tuorum D, rerum tuarum QTv 8 sit] si T euangeliis 
 MlQlT, euangelii M\'Qlx 9 extende Qv — Eiplicit de aleatoribus 
 D, Aduersus aleatores explicit Q, Epistula Cypriani ad aleatores explicit 
 T . — 
 Incipit de duobtis montibus MT, de duobus montibus de monte 
 Syna et Syon aduersus Iudeos p. - 12 initium huius libri mutilum esse 
 uidetur 13 ueteri uv per nonum teetamentum ftv - 14 spualiter 
 u ut solet christo T 17 similitudine. M m eras . 
 
 
 inuenimus in euangelio cata Iohannem scriptum: lex* per Moysen 
 data est, gratia et ueritas per Iesum Christum 
 facta est. quae lex Moysi in monte Sina data est. uerum iterum 
 inuenimus scriptum: de Sion enim exiet lex, et uerbum 
 Domini ab Hierusalem. quatenus hoc intellegere debemus? 
 utrum Sina mons ubi a Deo Moysi lex data est et Sion mons unde lex 
 exiuit an unum sint an uero alter sit Sina mons et alter sit Sion 
 mons. inuenimus enim haec nomina duorum montium esse Hebreice: 
 uero Latina interpretatio nominum differet ab inuicem ostendens 
 aliud esse Sina montem et aliud montem Sion. 
 
 Haec est interpretatio de Hebreica lingua in Latinam. Sina mons 
 interpretat aeterna temptatio et odium: aeque et Sion interpretat 
 \'temptatio exacerbationis et speculatio.) uides ergo in Hebreica 
 interpretatione non sibi similare, sed neque esse unum montem, sed 
 potius duo inuicem a se differentes gratia et honore. praeterea cum dicat 
 Dauid propheta in psalmo primo: ego autem constitutus sam 
 rex ab eo super Sion montem sanctum eius adnuntians 
 imperium eius. ecce quatenus montem Sion sanctum designat. 
 unde manifestum est montem Sion esse caelestem et spiritalem et 
 Sina esse terrenum. nihil enim potest quod in terra est esse sanctum, 
 cum totus mundus facta mala a diabolo sit maculatus, dicente 
 Iesu: odit me saeculum quia et ego illum, quia mala

 1 Io. 1, 17. 4 Es. 2, 3. 16 Pa. 2, 6. 22 Io. 7, 7. 

 1 iohaanem super sanguinem T m. 2 2 christmn om. Tp 
 3 iina] syria u 4 enim om. T exiuit T 5 ab] de T 
 debeamns M* 6 atrum] nt T dno ft 7 exibit (t 
 aa unum MT, unum pv alter s. s. m. et om. M 8 hebreice 
 MT semper, hebraice uv 9 uero MT, nerum μ v; cf. p. 106, 21 
 differet acripsi (i. e . diacernet), different Tfi, differentium Mv ostendit 
 c 10 monte bts T 11 latina MT 12 interpretat T 
 (i. e. aignificat), interpretatur Muv; cf. p. 110,10 temptatio aeterna 
 Μμ v interpretatur Mfiv 13 exacernationi T 14 non 
 sibi ex mons ibi M similares T 15 duos v gratiam 
 tt honorem M propterea T 16 primo MT, secundo pv 
 18 quatinns M saepius 19 caelestem esse v 20 montem 
 sina e 21 per facta u; cf. p. 111, 22 mala facta habeat et n 
 22 iesum Τμ 1 quia et ego] et ego odi b illud μ 2v mala 
 facta sunt illine T, facta illius sunt mala v 
 
 
 facta sunt facta illius. ex qua re quicquid est in hoc saeculo 
 terreno sanctum esse non potest.,
 Sion autem montem ex prophetico dicto constat esse sanctum et 
 spiritalem, in quo monte spiritus sanctus filius Dei rex constitutus 
 est, adnuntians uoluntatem et imperium Dei patris sui: et Sina montem 
 esse terrenum in arida terra constitutum, qui est in Syria Palaestina, 
 ubi est terra Iudaea, ubi est et ciuitas illa interfectrix prophetarum, 
 ante cuius portas Christus a Iudaeis crucifixus est in horto, 
 quae ciuitas dicitur Hierusalem per Esaiam prophetam spiritali uerbo 
 execrata et derelicta, nec inmerito. et Deus ex eodem monte Sina 
 terreno per Moysen adhuc in carne terrena primi hominis positum 
 populo Iudaeorum terreno et carnali legem dedit. a Deo accepit illis 
 tradendam, digitis sacris scriptam in duabus tabulis lapideis, licet 
 digitis sacris tamen digitis in figura carnis, quasi populo carnali et 
 durissimo sicut fuerunt tabulae lapideae durissimae, in quibus tabulis 
 legem acceperunt. ideo in duabus: significans ex unitate populi diuidi 
 duas partes, partem quae saluatur et partem incredulam quae perit 
 dicente angelo ad Rebeccam uxorem Isaac: duae gentes in 
 utero tuo sunt et duo populi de uentre tuo diuidentur 
 et populus populum superabit et maior seruiet minori. 
 uero Rebecca figuram portat ecclesiae, sicut Isaac uir eius 
 typum in se portabat Christi. ergo cum dicit duae gentes in

 9 cf. Es. 3, 26. 18 Gcn. 25, 23. 

 1 est om. p 2 quod sanctum T 8 prophetico] profecto Tfi1 
 dictum ft1 4 montem M spiritus sanctus M1 Τμ , a spiritu 
 sancto M2v 5 dei M, dei et Τμ ; fort . dei id est 6 terrenum 
 esse v syriam palaestinam MlT 7 iudaea ubi] iudaoa ibi Τμ 1 
 8 portam 17 a om. Tv 9 eseiam M, isaiam p. spiritali 
 nerbo Tp, Bpiritaliter uero Mv 10 quia et deus v 12 dedit 
 om. MTv a deo] quia et adeo p. legem a deo accepit non 
 distinguit v accipit T 13 scripta T 14 digiti in M 
 15 tabulis] talis T 16 significans ex] quia significaret v unitatem 
 MT diuidi duas p1 in marg., diuidduas T, diuidnas p1, de 
 duae M (as in abus corr. m . 2), diuidi in duas v 17 partibus M\'l 
 partem incredula T, pars incredula M periit p 18 dicentem 
 MlT angelum Ml 19 deuidentur T 20 supcrauit T 
 21 uero T, uerum Μμ v, cf. p. 105, 9 portat] portabat fiv 
 sicuti p. 
 
 
 utero tuo sunt. quia et de gentibus duas partes futuras designabat, 
 partem idololatrem perditam et partem credulam uiuentem per 
 fidem, hanc unam partem gentium designat in utero ecclesiae permanere 
 generationem in aeternum in figura Rebeccae, et partem 
 populi infidelium Iudaeorum a uentre tunc Rebeccae diuidi et separari 
 a natiuitate ecclesiae. haec fuit praefiguratio in Geneseos per angelo 
 spiritaliter adnuntiata. haec uero nomina eorum montium talem 
 habent interpretationem in lingua Latina, demonstrans ueritatem,, qui 
 sint hi duo montes Sina uel nunc Sion: quod quidem post paulum 
 dicturi sumus. ita enim hanc ueritatis interpretationem probauimus de 
 principio generis humani uenientem. ita enim Deus omnipotens ab 
 initio mundi et deinceps omni homini nascent * • de tempus et factum 
 nomina a parentibus suis accipiebant: non quidem ex se, sed a Deo 
 mente inpellebantur, qui antequam fiant praescius est futurorum, 
 quales post crementum aetatis suae futuri essent, posteriore tempore 
 uegeti in nominibus Hebreicis designati habentur, quid singulis futurum 
 esset, interpretatio nominum designabat ueritatem: sicuti tunc 
 temporis in Patriarchis conpletum est, secundum primi hominis carnem 
 a terrae limo esse. ex ipso protoplasto probamus ueritatem. 
 Nomen accepit a Deo. Hebreicum Adam in Latino interpretat terra 
 caro facta, eo quod ex quattuor cardinibus orbis terrarum pugno

 1 duae in duo corr. M* designabat futuras T 2 idolatrem MTp 
 et partem om. T incredulam T uidentem MT 4 in 
 generationem aeternam v 5 infideli MT, infidelis u a uentre 
 om. M tunc om. (i, * T (t eras.) 6 natiuitatem T geneseos 
 Tp., genesi Mv angelos M2 μ , angelum v 7 eorum om. v 
 8 ut demonstret v ueritatem M s . I. m. 2 9 hii M nunc 
 om. v paululum v 10 probabimus (i, priuabimus T 11 enim 
 deas omps (omnes M) MTu, om. v 12 et inceps T omnes homines 
 nascentes v; lactmam indicaui de tempore pv facto (iv 
 14 impolebantur Tl, inpulebantur MT1, compellebantur (i fiant] 
 fiant quae dum MT 15 ut quales v posteriori Mv 
 16 uegeti MlTu, uegeta M1, uerbis et v in om. v designati 
 habentur (i, designarentur MTv et quid v, qui in T 17 designat 
 M, designaret v sicuti tunc] si tantum Tfi1 18 carne M 
 19 e] ae M, de v terra e limo M protoplausto M . 20 accipit 
 T deo] deo adam v interpretatur Mfiv terram Ml 
 12 caro corr. in in carnem M terrae ex terram M 
 
 
 conprehendit, meat scriptum est: palmo mensus sum caelum 
 et pugno conprehendi terram et confinxi hominem ex 
 omni limo terrae: ad imaginem Dei feci illum. oportuit 
 illum ex his quattuor cardinibus orbis terrae nomen in se portare 
 Adam: inuenimus in scripturis, per singulos cardines orbis terrae 
 esse a conditore mundi quattuor stellas constitutas in singulis cardinibus. 
 prima stella orientalis dicitur anatole, secunda occidentalis dysis, 
 tertia stella aquilonis arctus, quarta stella meridiana dicitur mesembrion. 
 ex nominibus stellarum numero quattuor de singulis stellarum 
 nominibus tolle singulas litteras principales, de stella anatole a, de 
 stella dysis fi , de stella arctos a, de stella mesembrion fi : in his 
 quattuor litteris cardinalibus habes nomen adap . nam et in numero 
 certo per quattuor litteras Graecas nomen designatur alllp : ita 
 a fita d xlaaaQa a fxla fi τεϭϭαϱϰοντα faciet numerum XLV]. 
 hic numerus XLVI passionem carnis Adae designat, quam Adae 
 carnem in se figuralem Christus portauit et eam in ligno suspendit. 
 quae caro dominica a Deo patre Iesu uocita est: spiritus sanctus qui 
 de caelo descendit Christus, id est unctus Dei uiui Deo uocitus est, 
 spiritus carni mixtus Iesus Christus. hic ergo numerus quadragesimus 
 sextus passionem declarat, eo quod sexto millesimo anno hora sexta 
 passus, resurgens a mortuis quadragesimo die in caelis ascendit: uel

 1 Ea. 40, 12. 

 1 Bum T, est Mp . caelos (t 2 conprehendit M/t confixi 
 T, finxit Mfi 3 fecit MTfi 4 in se] ipse MT 5 cardinibus 
 M; cf. p. 107, 6 7 anatholae M 8 artns MlT 
 μεϭημβϱια v 11 dyses T artus T mesembria b 12 habene 
 M 13 designatur Adam v 14 μια ] la id est unum n J] 
 et M τεϭϭϱα id est quatuor c (ita id est unum n tessera contra 
 ΜΤμ τεϭϭαϱαοντα id est quadraginta n faciet Tp., facit in M, 
 fac et innenies v, ex quibus resultat Erasmus numerus Erasmus 
 XLVI hic numerus om. M et Erasmns 15 designans Erasmus 
 quam adae scripsi, adae T, quam M, eamdem (i 16 portabit MlT, 
 portabat M1 eum T\' 17 dominica om. v ad deum patrem 
 iesum T iesu om. (i uocata (i, uocitata M2v 
 18 id est unctns] iunctus MT, nnctus p. a deo v, deus u 
 uocatus v, uocitatus (i 19 carnis p minus eet M 
 quadragesimus sextus Tp., XLVI M 20 millensimo M 21 a 
 mortuis resnrgens r quadragensimo M, quadragesima n caelos pv 
 
 
 quia Salomon quadraginta sex annis templum Deo fabricauerit, in 
 cuius templi similitudinem Iesus carnem suam esse dixit, dicens 
 Pharisaeis: destringite fanum istum et ego in tribus diebus 
 excitabo illum. et Pharisaei dicebant: quadraginta 
 sex annis aedificatum est fanum istud et hic in tribus 
 diebus suscitabit illum? dic.ebat autem Iesus fanum 
 de corpore suo. 
 Deinde Abel filius Adae nomen accepit Hebreicum, designans fratria 
 interfectionem et parentorum luctum. item Enoch qui ante diluuium 
 Deo iustus conplacuit et ideo de isto mundo in carnis suae natiuitate 
 uiuus translatus est in loco ubi Deus scit: ex quo loco consummatione 
 mundi innouari habet in hoc mundo, unde et translatus est ad confundendum 
 et reuincendum antichristum: a quo interfecti martyria 
 sua conplebunt, uiuentes in aeternum in saecula saeculorum. et ideo 
 Enoch interpretat \'innouatus\' deinde Iob iustus, qui ante diem iudicii 
 meruit uoce iudicis laudari, et ideo deuicto diabolo et superato 
 Iob interpretat \'carissimus Dei\\ aeque et Abraham in sua natiuitate 
 s parentibus suis Abram uocitus est, temptatus uero a Deo fidelis 
 inuentus est et a Deo benedictus pater multarum gentium constitutus 
 est: et ideo inmutato a Deo nomine Abraham uocitus est, interpretat 
 \'pater multorum populorum\'.