Nihil animum fidelem sic delectat quam integra inmaculati pudoris conscientia. uoluptatem uicisse uoluptas est maxima: nec ulla maior est uictoria quam ea quae de cupiditatibus refertur. qui hostem uicit fortior fuit, sed altero: qui libidinem repressit se ipso fortior fuit: qui inimicum prostrauit externum hostem percussit : qui cupiditatem depressit hostem domesticum superauit. malum omne facilius uincitur quam uoluptas, quia illud quidquid est horridum est, hoc blandum est. nihil tam difficile obprimitur quam quod per illud armatur. qui cupiditates tollit et metus sustulit: nam ex cupiditatibus metus ueniunt. qui cupiditates uicit de peccato triumphauit, qui cupiditates uicit malum generis humani sub pedibus suis iacere ostendit, qui cupiditates uicit pacem sibi perpetuam dedit, qui cupiditates uicit libertatem sibi quod est etiam ingenuis difficillimum reddidit. meditanda est ergo nobis, fratres, ut res docent, semper pudicitia: quo facilior sit, nullis artibus constat. quae enim illam consummat uoluntas est, quae nec nisi 1 mortis Z, mores Kl senos Z durum fuit Z 2 diuini iudicis Z alterne Z 3 regio] religio Z altera] alter K, alter alterum Z concordia m. d.] concordando totam Z 4 mortibus] mortui Z redderetur KZ 6 anime Z integram Z inmaculata K cu 8. I., maculari Z 7 conscientiam Z uoluntatem u. uoluntas KZ nulla Z 8 ea om. Z de om. K cnpiditate Z 9 altero] et aliter Z 10 qui c. d. hostem] cupiditatis Z 11 superauit om. Z omne] nonne Z \' 12 quam om. Z quia] quam Z quidquid] quod Z orrid.ū.est K, horridum Z hic K blandum] placencia Z 13 armatur] quod amatur quod non esset Z cupiditate Z 14 tollat Kl metum Z 15 cupiditate Z cupiditatem Z uincit Kv triumphat v uincit Kv; add. Z: mundo ipso superior fuit qui uerum se discipulum christi probauit qui antiquum 17 cupiditate Z 18 quod] querit Z etiam est v, etiam Z in ingenuis K reddit v est om. v 19 a nobis K ut res] uirtutes Z quo] que quam Z 20 illam consumat Z, illa consummata Kv est om. K nec nisi scripsi., nec Z, nisi Kv; sed uerba grauius corrupta uidentur inpediretur, longe esset. nostra est: ita non est adquirenda, sed fouenda quae nostra est. Quid est enim aliud pudicitia quam mens honesta ad custodiam corporis data, ut sexibus redditus pudor seueritate signatus fidem generis de incorrupta sobole seruaret? pudicitiae autem, fratres, conpetunt et cogniti sunt in primis diuinus pudor et praeceptorum sancta meditatio et animus propensus ad fidem et mens attonita ad sacram religionem: deinde uidere, ne quid in se sit ultra modum sculptum, ultra honestatem productum, ne quid prodigum, ne quid arte fucatum, ne quid ad inritandos aut detinendos oculos lenocinatum. non est pudica quae adfectat animum alterius mouere etiam salua. corporis castitate. longe absint quibus pulchritudo non ornatur, sed prostituitur. nam sollicitudo de pulchritudine et malae mentis indicium et deformitatis est. sit natura corporum libera nec diuinis operibus inferatur uis. semper est misera quae sibi non placet qualis est. quid capillorum mutatur color? quid oculorum extremitates suffucantur ? quid facies artibus in diuersam formam conuertitur? quid postremo speculum consulitur, nisi quia ne ipsa sit timetur? cultus etiam mulieris pudicae pudicus sit: adulterium fidelis nec in coloribus nouerit. uestibus aurum intexere quasi pretio est uestes corrumpere. quid inter fila staminum delicata rigida faciunt metalla? nisi ut fluentes 1 impenditur si Z esset Z, est sed Kv nostra enim malim non om. Z 2 fauenda K, fruenda Z 3 enim est v a custodia Z 4 sexubus Z deditus Z, reditum K seueritatem agnatar fides Z 5 generis Z, oneria K, honoris f) fratres om. Z 6 cogniti] conata Z pndor] timor Z 7 propenais Z . profensns K ad fidem] et fides Z actonita Z 8 sit om. a modum] domum Z scnltum Kl, ezcultum Z 9 prodnetam K1 prodiguum Z, proditum Kv arte om. Z 10 ne quid cm. Z ad om. Z et andetinendos Z, aut redintegrandos Kc occnlos Z, dolos Kv lenocinantium K 11 alterius] adulterium Z 13 nam] autem Z et malae mentis] alimentis Z et deformitatis iudicium Z 14 est sit natura] signatum Z corporis v inf. nis] suis inferatur Z 16 suffocantur K, infuscantur Z, snfiucantur v 17 actibus K diuersa forma Z 18 secutam Z timetur ne ipse sit Z mulieris p. p. sit] mulieri podicirie pudica sed Z 19 adulterium] ad ultimum K fidelia. Nec K 20 nestis est Z 21 filias taminis delicatas Z rigida] flida Z nt f. humeros] efluentis umerus Z humeros premant et luxuriam infeliciter se animi iactantis ostendant. quid cum ceruices peregrinis lapidibus urgentur et absconduntur, quorum pretia etiam sine artibus kalendarium cuiusuis excedunt? non ornatur mulier, sed uitia mulieris ostenduntur. quid cum digiti tali auro onerati nec intrare possunt nec egredi? utrum usus exposcit an patrimoniorum inanis pompa monstratur ? mirum negotium, mulieres ad omnia delicatae ad uitiorum sarcinas fortiores sunt uiris. Sed ut repetam quae coeperam, colenda semper est pudicitia et uiris et feminis, omni custodia seruanda est intra limites suos. cito de natura corporis periclitatur in corpore, dum rapit illam secum caro quae semper in lapsu est. sub praetexto quippe naturae quae homines semper urguet ad affectus, quibus ruinae conlapsi generis resarciuntur, blandimento uoluptatis fallens non ducit ad continentiam legitimae coniunctionis sobolem, sed iactat in crimen. ergo contra has carnis insidias, quibus se diabolus et socium inserit et ducem, obluctandum est omni genere uirtutis. adsumantur secundum apostolum Christi opera et a consortio carnis in quantum potest animus colligatur, separetur omnis sensus a corpore, uitia semper castigentur ut odiantur, ante oculos obuersetur deformis iste atque deiectus peccati pudor, paenitentia ipsa cum luctibus suis quae commissorum criminum inhonesta contestatio est. nihil consideretur curiose in alienis 1 et om. Zv se om. v animi] autem Z ostendat Z 2 quid] nam Z abscondentur Z 3 etiam] enim Z calendarum K; cilindrorum onus coni. Erasmus, sed conf. Tertull. de cuitu fem. I 8: graciles aurium cutes kalendarium excedunt cuiusuis urbis Z 5 tali] quid cum tali K, circumdati Z honorati Z nec] ne Z intrari K sed ri in ras. et altertt-m r. s. I., ingredi Z nec egredi om. Z exposcitur Kv 7 mulieris Z delicata Z 8 sed] sic Z est om . v et a uiris Z, uiris v 9 et a Z est] et Z - limites] milites Z de om. v 11 labzum Z praetecto Z, praetextu b 12 ad om. Z quibus] Quippe Z resarciunturj reiciuntur Z 13 uoluntatis Z continentiam om. Z, conscientiam K 15 post insidias ras. 7 litt. in K se diabolus] sedibus Z ingerit v ducem] docet Z, ducem facit v 16 assumatur v 17 a om. Z in om. v 18 omnes sensus Z, consensus Kv uitia] uite Z 19 odiatur Z obseruetur K deformis iste] deformis esse K, deformitas Z 20 pudor. Paenitentia sic distinguit v ipsis Z quae om . v 21 contestatio] commutatio Z curiose consideretur Z uultibus. sermo et breuis sit et sobrius risus, signum est enim animi facilis et remissi: nam contactus recedat etiam honestus. nihil corpori liceat, ubi quid uitandum est corporis uitium. cogitetur quam honestum sit uicisse dedecus, quam inhonestum uictum esse dedecore. Dicendum etiam, quod adalterium uoluptas non est, sed mutua contumelia: nec delectare potest quod et animam interficiat et pudorem. coerceat animus stimulos carnis, refrenet impetum corporis. accepit enim hanc potestatem, ut illi ad imperium eius membra seruirent, et quasi legitimus ac perfectus auriga ultra concessas corporis metas extollentes se carnis impetus caelestium praeceptorum habenis reflectat, ne ultra terminos suos currus iste corporis raptus in periculum suum secum et ipsum rapiat aurigam. sed inter haec, immo et ante haec, contra turbas et uitia omnia de diuinis castris auxilium petendum est: solus est enim potens Deus qui homines dignatus est facere et plena homiuibus auxilia praestare. ego pauca dictaui, quoniam non est propositum uolumina scribere, sed adlocutionem transmittere. uos scripturas aspicite, exempla uobis de ipsis praeceptis huius rei maiora conquirite. fratres carissimi, bene ualete. 1 sermo... sobrius om. Z risus] uisus Z enim om. Z t et] ac Z nam] non Z recedat] regebat Z 3 quid om. v aitamdum Z corpori uitium est Z concitetur quam honestus Z 4 uicisaet Z 5 uoluntas K 6 nee] sed nec Z delectari K quod et] qui eciam Z interflcit et pudore Z 7 et animus Z stimulus K\'Z refrenat K, et refrenet Z 8 accipit Z 10 extollentis Z caelestium ... 1. 12 sed inter om. Z 11 currum K 12 et om. K 13 turbas et] ista Z omnia de] oratio Z auxilium om. KZ \' 14 solus enim potens est v, enim solus est peandus Z hominem Z 15 et plena] si de Z quo ex qui K, quia Z 16 uolumine K, uolumen v 17 scriptura inspicite et Z 18 huius rei praeceptis Z ac bene ualete frs cmi semper in dno Z . — Erplicit de bono pudicitiac K, Caecilii Cipriani de pudiieia explicit Z . —