(1) Cum ergo reliquissem uel quae adeptus fueram in cupiditatibus 
 huius mundi uel quae adipisci uolebam et me ad 
 Christianae uitae otium contulissem, nondum baptizatus contra 
 Academicos uel de Academicis primum scripsi, ut argumenta 
 eorum, quae multis ingerunt ueri inueniendi desperationem et 
 prohibent cuiquam rei adsentiri et omnino aliquid, tamquam 
 manifestum certumque sit, adprobare sapientem, cum omnia 
 eis uideantur obscura et incerta, ab animo meo, quia me 
 mouebant, quantis possem rationibus amouerem. quod miserante 
 atque adiuuante domino factum est.

 4 Aug. Conf. VIIII, 4, 7 8 Cic. Acad. II, 28 sq. 66. 68. 76 
 9 Cic. Acad. II, 59. 67. cf. Gell. Noct. Att. XI, 5, 6 

 2 1] KI C2 in mg., om. BEFPQRW 3 de] contra am, om. CQR 
 achademicis BD1EFGMSV, academicos am, om. CQR libri tres 
 om. CEQR 5 mundi] scJi P uel H2 s. l . adhipisci V, adipisce 
 Pl et me perforata membr. exciderunt H 6 otium1 i ini- 
 tium E2 s. l. baptidiatus M ***tra H 7 achademicos BEFGMRSV, 
 achademichos Q, acadeinicus ClD1 de om. H achademicis 
 de 
 BEFGRSV, achamicis Qx scribai P 8 post eorum ras. 4 litt. V 
 uiri D1 disperationem PV 9 proibent Cl assentiri B2C2EFMl 
 PQRS2V, assentire B1M2 alioquid H tamquam] tam El, quanquam 
 02 in mg . 10 certumq;** Q, que (certum add. H2 in mg.) Hl 
 manifestum tanquam certum sit a approbare B02EFQS2W, aprobare 
 M, adprouocare R omnia eis uideantur CD, eis u. omnia B, eis 
 omnia uideantur cet. v 11 certa R *eo H quia] qui Sl, q*** H 
 me CDlR, et mea H, et me cet. v 12 possim GS rationib; (b; m. 2. 
 in ras.) C ammouerem E, amo∗∗∗∗ H nod H niiserante* (in 
 ras.) C 13 adque C1, (q; in ras.) Mx, ac Q, et a iuuante DlE deo a 
 
 
 Sed in eisdem tribus libris meis non mihi placet totiens me (2) 
 appellare fortunam, quamuis non aliquam deam uoluerim hoc 
 nomine intellegi, sed fortuitum rerum euentum uel in corporis 
 nostri uel in externis bonis aut malis. unde et illa uerba sunt, 
 quae nulla religio dicere prohibet: forte, forsan, forsitan, for-tasse, fortuito, quod tamen totum ad diuinam reuocandum est 
 prouidentiam. hoc etiam ibi non tacui dicens: etenim fortasse, 
 quae uulgo fortuna nominatur, occulto quodam ordine regitur, 
 nihilque aliud in rebus casum uocamus, nisi cuius ratio et 
 causa secreta est . dixi quidem hoc, uerum tamen paenitet me sic illic nominasse fortunam, cum uideam homines habere in 
 pessima consuetudine. ubi dici debet: hoc deus uoluit, dicere: 
 hoc uoluit fortuna. quod autem quodam loco dixi: ita conparatum 
 est siue pro meritis nostris siue pro necessitate naturae, 
 ut diuinum animum mortalibus inhaerentem nequaquam philosoph\'ae 
 portus accipiat et cetera, aut nihil horum duorum dicendum 
 fuit, quia etiam sic sensus posset esse integer, aut satis

 1 De Acad. I, 1, 1. 9, 25. II, 1, 1. 3, 9. III, 2, 2. 3. 4 7 De 
 Acad. I, 1, 1 13 ibid. 

 1 libris tribus meis Hl, libris m. tribus B toties BIEIMW, totius 
 H pr . 2 appellasse B2EHPVWv, appellasse∗∗∗∗ S de.am (e ras.) 
 C, deam (a in ras.) D, defl H 3 intelligi FQRS2 W, semper rerum 
 e 
 om. R uentum Ml corporis (e m. 2) C, corporibus Ql 4 nostris 
 CDQ1, om. R aut] ac R 5 regio CI proibit 01, prohibit Dl 
 forsan om. a 6 fortuitu BC2DEFGHQSVa, fortuite Cl prouocandum 
 Fl est reuocandum B 7 etiam] enim a tacui. (t ras.) Q 
 8 furtuna D uocatur EG occulto (o pr. in ras.) C, ocpulto H 
 ordine] nomine H 9 nichilque BFRS2, sic semper aliud om. W 
 casum] causa S2 in mg . nominamus Ba 10 post est ras . 4—5 
 litt. M bec W 11 uideam (ui ex iu corr.) H, uidere Cl in 
 om Ql 12 pessima consuetudinem CD ubi] ut ubi BEF2GQ1SVW, 
 ut ibi FI debit 01 dicere* C, dicant B, facere QI 13 uoluit 
 hoc B furtuna D copparatum C, comparato Hl 14 meretis Dl 
 proj prout R 15 philosofiae DSV, filosophiae H, phylosophyae E, at 
 h 
 sapientie a in mg. \' 16 orum (h a m. 2) M duorum horum a, s. 
 te 
 (— scilicet) siue p lTiitis sQ p nec Q1 s. 1 . 17 qui Q1 sic etiam G 
 sic om. W, 9i Q1 possit BD2FGHS aut] ut Ml 
 
 
 erat dicere: pro meritis nostris, sicut uerum est ex Adam 
 tracta miseria, nec addere: siue pro necessitate naturae, quandoquidem 
 naturae nostrae dura necessitas merito praecedentis 
 iniquitatis exorta est. itemque illic quod dixi: nihil omnino 
 colendum esse totumque abiciendum quidquid mortalibus oculis 
 cernitur, quidquid ullus sensus adtingit, addenda erant uerba, 
 ut diceretur: quidquid mortalis corporis sensus adtingit; est 
 enim sensus et mentis. sed eorum more tunc loquebar, qui 
 sensum non nisi corporis dicunt et sensibilia non nisi corporalia. 
 itaque ubicumque sic locutus sum, parum est ambiguitas 
 euitata nisi apud eos, quorum consuetudo est locutionis huius. 
 item dixi: quid censes aliud esse beate uiuere nisi secundum 
 id, quod in homine optimum est, uiuere ? et quid dixerim in 
 homine esse optimum, paulo post explicans: quis, inquam, 
 dubitauerit nihil esse aliud hominis optimum quam eam partem 
 animi, cui dominanti obtemperare conuenit cetera, quaeque in 
 homine sunt? haec autem, ne aliam postules definitionem, mens 

 4 De Acad. I, 1, 3 12 De Acad. I, 2, 5 

 1 meretis Dl ex add. M2 8. l . 2 siue] siue p meritis nostris 
 sine W quandoquidem—nostrae add. C2D2 in mg . 3 procedentis H 
 4 iniquitatis om. RW eorta Q1 item W quod D2 8. l., quo W 
 5 quicquid BC2D2EGMPQRS, sic semper mortalis H 6 adtingit 
 ClDR, attigit HI, attingit cet . addenda-adtingit otn. DlP 7 mortalibus 
 CXD pr . (mor)talis corporis G in ras . sensus CDR, ullus 
 sensus cet. v adtingit ClDHl, attingit cet . 8 sen..s H mentes Cl 
 eolU* G tum H loquebamur HPV loquebamur tunc a 9 corpaTaIe 
 Ql, corpus a dicunt] intelligunt Ql et sensibilia-corporalia. 
 om . Q1 corporalia om. El 10 itaquae ubicumquae D1, sic passim 
 loquutus HPl parum est (est s. 1. add. m. 2) B 11 ebitata C1, 
 euitata (ta in ras.) G, euitata est jB1 aput BCl quorum] q. et II 
 consuitudo Dl loquutionis EHP1 12 censeas BD2EFGQW 
 aliut Ql esse add. B2 s. 1 . beat.e (a ras.) GM nisi-uiuere 
 om. R 13 iu om. CDl hominis (is ex e corr. m. 2) C obti- 
 0 
 mum MPQ uiuere est E qujd M 14 obtimum MPR post 
 (ost ex us corr.) B 15 esse aliud esse F homines Hl quamJ 
 nisi El 16 animi om. M, hominis R optemperare ClPQRV quaeque 
 CDlHRV, quae cet . 17 difinitionem B2Ml, diffinitionem FM2R 
 
 
 aut ratio dici potest . hoc quidem uerum est — nam quantum 
 adtinet ad hominis naturam, nihil est in eo melius quam mens 
 et ratio — sed non secundum ipsam debet uiuere, qui beate 
 uult uiuere. alioquin secundum hominem uiuit, cum secundum 
 deum uiuendum sit, ut possit ad beatitudinem peruenire, 
 propter quam consequendam non se ipsa debet esse contenta, 
 sed deo mens nostra subdenda est.