Omnes qui gaudetis de pace, modo uerum iudicate. Abundantia peccatorum solet fratres conturbare. propter hoc dominus noster uoluit nos praemonere comparans regnum caelorum reticulo misso in mare congreganti multos pisces omne genus hinc et inde. quos cum traxissent ad litus, tunc coeperunt separare, bonos in uasa miserunt, reliquos malos in mare. quisquis nouit euangelium, recognoscat cum timore. uidet reticulum ecclesiam, uidet hoc saeculum mare; genus autem mixtum piscis iustus est cum peccatore; saeculi finis est litus: tunc est tempus separare; qui modo retia ruperunt, multum dilexerunt mare; uasa sunt sedes sanctorum, quo non possunt peruenire. Omnes qui gaudetis de pace, modo uerum iudicate. Bonus auditor fortasse quaerit, qui ruperint rete. homines multum superbi, qui iustos se dicunt esse. sic fecerunt (et) scissuram et altare contra altare. diabolo se tradiderunt, cum pugnant de traditione et crimen quod commiserunt in alios uolunt transferre. ipsi tradiderunt libros et nos audent accusare, 4 cf. Matth. 13, 47-48 9 cf. Matth. 13, 49-50 PSALMUS-DONATI August. Retract. I 18 (20); de codicum praescriptionibus 
 cf. Praefatio 5 congreganti Matth. 13, 47 et Post 
 gesta 10, 13 init . congregauit codd . 6 ceparare Ip 11 finis scii 11. 
 12 qui modo] quando v mare dilexerunt 11«1»1 13 possunt] add . mali 
 mss . 14 gaudetis-iudicate om . <i>X, qui deinceps tantum omnes qui 
 gaudetis aut omnes-pace exhibent de-iudicate om . A modo-iudicate 
 om . 1 15 ruperit S3» ruperunt <pv 16 multum om . 2$17 et 
 addidi 1* ut peius committant scelus quam commiserunt et ante. qui possent causam librorum excusare de timore, quia Petrus Christum negauit, dum terreretur de morte, modo quo pacto excusabunt factum altare contra altare et pace Christi conscissa spem reponunt in homine? quod persecutio non fecit, ipsi fecerunt in pace. Omnes qui gaudetis de pace, modo uerum iudicate. Custos noster, deus magne, tu nos potes liberare a pseudoprophetis istis, qui nos quaerunt deuorare. maledictum cor lupinum contegunt ouina pelle. nomen iusti ouina pellis, schisma est in lupino corde. qui non nouerunt scripturas, hos solent circumuenire; audiunt enim \'traditores\' et nesciunt quid gestum est ante. quibus si dicam: \'probate\', non habent quid respondere. suis se dicunt credidisse: dico ego mentitos esse; quia et nos credidimus nostris, qui eos dicunt tradidisse. uis nosse qui dicant falsum? qui non sunt in unitate. olim iam causa finita est, quod uos non statis in pace. Omnes qui gaudetis de pace, modo uerum iudicate. Dixerunt maiores nostri et libros fecerunt inde, qui tunc causam cognouerunt, quo recens possent probare: 23 cf. Matth. 26, 70. 72. 74 etc. 29 cf. Matth. 7, 15 22 qui] quod v 23 quia] qui AX quod v terretur AS4»).-/ 25 conscissa 
 (pr . s s. l.) 2 concisa Arrx concissa X reponunt scripsi ponunt 
 codd. v 26 persecutor edd . 27 qui-iudicate om . A modo-iudicate 
 om . Φ 28 potes nos 5M» 29 pseudosprophetis A querunt nos 
 1:<1> 30 lipinum ex lapinum X 31 uersum om. v, cf. Petil. I 24, 26 
 extr . scisma codd . 32 non om. v norunt I4!» 33 enim] hoc X 
 quod 24>Xt> 34 quod cey, cf. u. 211 et index \'habeo\' 35 ego] ergo 2 
 enim). post 35 unus uersus intercidit, ueluti: nam non ideo se recte 
 putant eis credidisse, 36 credimus S4>X©t; 37 quid dicant 2 dicunt 
 XmJ 39 de—iudicate om. AaX 40 inde fecerunt 2<P inde] iudei 
 41 cognouere X quo scripsi quod codd. v posset A erant quidam traditores librorum de sancta lege episcopi de Numidia et non quilibet de plebe. cum Carthaginem uenissent episcopum ordinare, inuenerunt Caecilianum iam ordinatum in sua sede. irati sunt, quia ipsi non potuerunt ordinare. erant Botrus et Caelestius hostes Caeciliano ualde, impii fures superbi, de quibus longum est referre. iunxerunt se simul omnes crimen in illum conflare, dicunt ordinatorem eius sanctos libros tradidisse. sic pacis retia ruperunt et errant modo per mare. Omnes qui gaudetis de pace, modo uerum iudicate. Ecce quam bonum et iocundum fratres in unum habitare!! audite uocem prophetae, ut sitis in unitate. crimen nobis quis probauit antiquum de traditione? quis obiecit in iudicio? qui sederunt iudicare? quibus testibus conuicit, quis ausus est affirmare? sed hoc libenter finxerunt, quod se nouerant fecisse. quia fama iam loquebatur de librorum traditione, sed qui fecerant latebant in illa perturbatione, inde alios infamarunt, ut se ipsos possent celare. per illos ceteri errarunt principes ex ipsa parte, quia non credere collegis putauerunt sibi turpe. iam, fratres, finiatur error et simus in unitate. Omnes qui gaudetis de pace, modo uerum iudicate. 42 sqq.] cf. Optat. I 18 sqq. 53 Ps. 132, 1 43 et] nec 24>X, om . <PZ 44 cartaginem ΣΦ 46 ordinare non 
 potuerunt SO 47 eram 2 Potrus X ceciliani Efi 49 omnes 
 simul a 51 rumperunt X ml 52 omnes qui gaudetis ceteris omissis Afi). 
 53 et] et quam IaXaw 55 quis om. o 58 nouerunt v 60 perturbatione] 
 perditione v 61 infamauerunt v se] per se X ml 62 errauerunt 
 v 64 finiatur coni. v finitur codd. v sumus 2:tIł 65 om . ). 
 de—iudicate om . Acf» Fecerunt quod uoluerunt tunc in illa caecitate. non iudices consederunt, non sacerdotes de more, quo solent in magnis causis congregati iudicare, non accusator et reus steterunt in quaestione, non testis, non documentum, quo possent crimen probare, sed furor dolus tumultus, qui regnant in falsitate. proferantur nobis gesta, quae in concilio solent esse, uideamus quae res coegit fieri altare contra altare. si malus erat sacerdos, deponendus erat ante, si non poterat deponi, tolerandus intra rete, sicut modo toleratis tam multos malos aperte, et qui fertis pio furore, ferretis unum pro pace. Omnes qui gaudetis de pace, modo uerum iudicate. Gaudium magnum esset nobis, si tunc nolletis errare; sed si tunc non uisum est uerum, uel nunc experti uidete. multos nunc habetis prauos, qui uobis displicent ualde, nec tamen hos separatis a uestra communione. non dico de illis peccatis, quae potestis et negare: fustes ignes mortes dico, quae committunt uestri in luce, et tamen suffertis illos uel errore uel timore. quantum erat, ferrent unum patres uestri pro unitate, si tantus erat tumultus, ut non possent degradare. adde quod innocens erat et nil poterant probare. sed ne crimen quaereretur, ubi se uidebant esse, finxerunt se nimis iustos, cum totum uellent turbare. Omnes qui gaudetis de pace, modo uerum iudicate. 67 sederunt v 68 quo 2 quod cet. v 70 testes v 72 consilio o 
 73 res ae coegit ).. ml cogit <p 74 alt . erat om. X 75 deponi non 
 poterat 1:<1> tolerandus erat 2<I> 77 et] e X furore] fure X feretis A 
 78 de-iudicate om . (1)),, modor-iudicate om . A 79 uobis o/ 80 nunc 
 uel S4> 81 habetas <I> 82 nec] neo A ml 84 mores A 85 illo A 
 87 degradari X 88 addo v nih(ch)il codd . 89 queretur X 90 turbaie 
 Du Mfril perturbare codd. v 91 gaudetis-iudicate om . X de—iudicate 
 om . A (I> Honores uanos qui quaerit, non uult cum Christo regnare, sicut princeps huius mali, de cuius uocantur parte. nam Donatus tunc uolebat Africam totam obtinere; tunc iudices transmarinos petiit ab imperatore. sed haec tam iusta petitio non erat de caritate. hoc ipsa ueritas clamat, quam uolo modo referre. nam consensit imperator, misit qui sederent Romae sacerdotes, qui tunc possent Caecilianum cum illo audire. dicta causa est, nil probatum est: ausus est et appellare et post collegarum sedem audiri ab imperatore. hinc petitio illa probatur non esse de caritate. deinde ubique uictus coepit christianos rebaptizare. Omnes qui gaudetis de pace, modo uerum iudicate. Iustitiam sequi si uultis, totam causam cogitate. quod postea fecit Donatus, factum quare non est ante? dissentiebant sacerdotes in tota Africana parte: sacerdotes transmarini possent inde iudicare. quid cucurristis ad schisma et altare contra altare, ut, quod postea iudicatum est, iam non possetis audire et a iudicibus uestris cogeremini appellare, dum uultis erroris regnum quoquo modo confirmare? et nunc et uos totum noscitis, sed fingitis uos nescire, et cum uos ueritas urget, patres dicitis errasse, quasi uos aliquis uetet iam recedere ab errore. sed superbia uos ligauit in cathedra pestilentiae. 116 cf. Ps. 1, 1 93 principes X 94 tunc] cum v optinere <I>X<p 95 transmannos 
 Xml 96 tamen <I> iniusta v 97 modo uolo OX 100 nihil codd . 
 101 audire v 102 hic A/v hec <p ante probatur del . non <p 108 ubique 
 om . 2: 104 de—iudicate om . A.\'), 105 si] qui 2:(1) 106 Donatus 
 om. v quare factum v 109 cucurristis scripsi curritis codd. v 
 scisma A4>Xcpx 111 congeremini A 113 fort . at nunc uos nescitis 
 CI» ml v nostis <p sed] et v 114 dicitis patres 24» 115 uetet 
 iam] ut etiam A\'f/ etiam cogeret 2:<1> ut etiam cogeret X. Omnes qui gaudetis de pace, modo uerum iudicate. Karitatem Christi qui habet, pacem non potest odisse. uel uos iam, populi, audite et nobiscum concordate, qui non tenetis cathedram, pro qua pugnetis iniuste.