An uero propter aliud credendum est permittere deum, ut misceantur numero professionis uestrae multi et multae casurae et casuri, nisi ut his cadentibus timor uester augeatur, quo superbia comprimatur? quam sic odit deus, ut contra hanc unam se tantum humilaret altissimus. nisi forte 4 Es. 66, 2 7 Iob. 7,1 9 cf. Matth. 18,7; 24, 12 12 I Cor. 10, 12 1 locum non innenit X suumj istum G aliquid I aliud est G aliud querit N 2 corde R humiliatum (PKIZyHSADRBGTME NXbd resileat HKE 3 eregat K depremat K 4 requiescit (j*PKHSZRNXMEi1 super] nisi super IPBGRTMENXA* 5 quietem CIZ 6 sancte] caste (s. l.) K, P(HAGTMENX caste R uirginale A uirginalg R sanctitate PKrHABGTMENX 7 huic S hamiliaris C*PKIZ-[HSA DRB G TMENXbd nonquid T 8 temtatio K hominis G 9 prefidenti CA . praefidente (in mg . pfido) N elatione K elatiotione in ras. G 9 ue GX 10 contremescit R contremiscis C3A3H2MNbd tremiscis EX neque K puteris S 11 refriges,;ut B habnndat KG abundauit BR 12 percutit PHATi percusit 01 quod] cum SMENXbd putat] existimat X 13 caueat] uideat ARGfbd monita] merita CIZB 14 athuc K humilitate R 16 uero om. MENX 17 profensionia II 18 casuri et casurae PKyH ADRGTMENXbd 20 hanc om. MEN X humilaret 01 humilarit P humiliarit KaRTWMNX humiliauerit N humiliaret C-IZBSAHaGDbd reuera ideo minus timebis magisque inflaberis, ut modicum diligas eum, qui te tantum dilexit, ut traderet se ipsum pro te, quia modicum tibi dimisit, uiuenti uidelicet a pueritia religiose, pudice, pia castitate, inlibata uirginitate. quasi uero non tu multo ardentius diligere debes eum, qui flagitiosis ad se conuersis quaecumque dimisit, in ea te cadere non permisit. aut uero ille pharisaeus, qui propterea modicum diligebat. quia modicum sibi dimitti existimabat, ob aliud hoc errore caecabatur, nisi quia ignorans dei iustitiam et suam quaerens constituere iustitiae dei subiectus non erat? uos autem genus electum et in electis electius, uirginei chori sequentes agnum, etiam uos gratia salui facti estis per fidem; et hoc non ex uobis, sed dei donum est. non ex operibus, ne forte quis extollatur. ipsius enim sumus figmentum, creati in Christo Iesu in operibus bonis, quae praeparauit deus, ut in illis ambulemus. ergone hunc quanto eius donis ornatiores estis, tanto minus amabitis? auerterit tam horrendam ipse dementiam. proinde quoniam uerum ueritas dixit, quod ille, cui modicum dimittitur, modicum diligit, uos ut ardentissime diligatis, cui diligendo a coniugiorum nexibus liberi uacatis, deputate uobis tamquam omnino dimissum quidquid mali a uobis non est 2 cf. Gal. 2, 20 7 cf. Luc. 7, 36—47 9 cf. Rom. 10, 3 12 Ephes. 2, 8. 10 1 inflaueris CPIZHSA1 2 te om. KRB semet ipsum PfHAD RGTbd 4 relegiose K religiosae A pudicae A pie T 5 debis (is a. I.) K debebis MENXG1 debeas bd 7 aut] at T phariseus PABMS 8 estimabat S numquid ob S ob quft (qui 8. I. m. 2) H 10 non erat subiectus B subditus T 11 uirgines B 12 saluificati B 13 per om. B dei 8. I. K donum dei K 14 extolleretur KMENX 15 figmentum sumus MENX 16 bonis operibus GEX 18 amanitis K auerteri C1 tafii X orrendam PAl horrenda K ipse ante tam in G 19 modicum cui S dimittitur modicum T 20 ut om . Y diligatis do XI 21 a om. MENX libere S uocatis H deputate illi quod B 22 tamquam-nobis om. CIZB mali om. MENX illo regente commissum. oculi enim uestri semper ad dominum, quoniam ipse euellet de laqueo pedes uestros, et: nisi dominus custodierit ciuitatem, in uanum uigilauit qui custodit. et de ipsa continentia loquens apostolus ait: uolo autem omnes homines esse sicut me ipsum; sed unusquisque proprium donum habet a deo, alius sic, alius autem sic. quis ergo donat ista? quis distribuit propria unicuique sicut uult? nempe deus, apud quem non est iniquitas. ac per hoc qua aequitate ille faciat alios sic, alios autem sic, homini nosse aut inpossibile aut omnino difficile est; quin tamen aequitate faciat, dubitare fas non est. quid itaque habes quod non accepisti? aut qua peruersitate minus diligis, a quo amplius accepisti? Quapropter haec prima sit induendae humilitatis cogitatio, ne a se sibi putet esse dei uirgo, quod talis est, ac non potius hoc donum optimum desuper descendere a patre luminum, apud quem non est transmutatio nec momenti obumbratio. ita enim non putabit modicum sibi esse dimissum, ut modicum diligat et ignorans dei 1 Ps. 24, 15 3 Ps. 126. 1 5 cf. I Cor. 7, 7 8 cf. I Cor. 12, 11 9 cf. Rom. 9, 14 12 I Cor. 4, 7 18 cf. Iac. 1, 17 20 cf. Rom. 10, 3 1 illo om. E comissum P1 4 uigila*»t S uigilat GMEN uigi- Iapt X uigilabit B custodit om. X custodit eam (eam s. I.) S, KGMENXbd ú ait ex aut G autem om. G homines om. RHAGT 6 sicut et B proprium] proximum A habet donum MENX doipjnum P 7 a] ex MENX alius quidam K alius quidem MENX ergo] autem G 8 dona IZB donatista S qui. H 9 aput P transmutatio neque iniquitas T 10 equalitate S alius SB alius BS sic alios autem sic B 11 nosce X quin] qui RT q.u.a id B quia id IZ 12 itaquae K utique G 13 aut per B uersitate B diligitis I diligas K 14 a om. CIZ a quo] qiti B amplius] plus PGT 15 cogitatio induendae humanitatis KMNX cogitatio minuenda hurnilitatis E 16 cogitatione R putet sibi N uirgo dei esse G dei uirgo esse B hac K 17 hoc] tale B obtimum I desuper om. CIZB discendere K 18 aput K momenti uicissitudinis jR 19 putauit KS putabat B esse om. PKrHADBGTMENX iustitiam ac suam uolens constituere iustitiae dei non subiciatur. in quo uitio erat Simon ille, quem superauit mulier, cui dimissa sunt peccata multa, quoniam dilexit multum. sed cautius et uerius cogitabit omnia peccata sic habenda, tamquam dimittantur, a quibus deus custodit ne committantur. testes sunt uoces piarum deprecationum in scripturis sanctis. quibus ostenditur ea ipsa, quae praecipiuntur a deo, non fieri nisi dante atque adiuuante qui praecepit. mendaciter enim petuntur, si ea non adiuuante eius gratia facere possemus. quid tam generaliter maximeque praecipitur quam oboedientia, qua custodiuntur mandata dei? et tamen hanc inuenimus optari. tu, inquit, praecepisti mandata tua custodiri nimis. deinde sequitur: utinam dirigantur uiae meae ad custodiendas iustificationes tuas; tunc non confundar, dum inspicio in omnia mandata tua. quod deum praecepisse supra posuit, hoc ut a se inpleretur optauit. hoc fit utique, ne peccetur; quod si peccatum fuerit, praecipitur, ut paeniteat, ne defensione et excusatione peccati pereat superbiendo qui fecit, dum non uult paenitendo perire quod fecit etiam hoc a deo petitur, ut intellegatur non fieri nisi eo praestante a quo petitur. pone, inquit, domine, custodiam 12 Ps. 118, 4-6 21 Ps. 140, 3. 4 1 hac K om. S statuere E 2 subitiatur H ille symon EX symon KRMN 4 cogitauit CPKfHASDRGTME1 cogitabat X abenda CP1 5 ne omittantur I ne. omittantnr Z ne comittantur R 6 testes enim G depraecationum C in om. B 7 quae] qu€ A praece iniunguntur G praecipi»»untur A non om. X 8 adque C1 om. X qui-adiuuante om. MENX praecipit C*KIZSDRGTbd 9 possumus KSTMENX 10 quod R 11 custodiantur G et hanc PHTMENX hanc et KG inueniamns G optarij opari X 12 praecipisti KR manda RlH tua om. A custodire SGMENX 13 sequitur] quid sequitur PK-(SHAGRTMENX dirigatur P 14 iuetificatione R 15 dum] cum S omnibus mandatie tuis E praecipisse KR 16 sup T implerewtur G 17 ne] ut non RX si] quod S 18 paeniteant CIZS peneteat K 19 perire] elbdare N 20 a deo hoc MENs. . 21 in quid X ori meo et ostium continentiae circum labia mea. non declines cor meum in uerba mala ad excusandum excusationes in peccatis cum hominibus operantibus iniquitatem. si ergo et oboedientia, qua eius mandata seruamus, et paenitentia, qua peccata nostra non excusamus, sed accusamus, optatur et petitur, manifestum est, quia cum fit, illo dante habetur, illo adiuuante conpletur. apertius etiam dicitur propter oboedientiam: a domino gressus hominis diriguntur et uiam eius uolet; et de paenitentia dicit apostolus: ne forte det illis deus paenitentiam. De ipsa etiam continentia nonne apertissime dictum est: et cum scirem, quia nemo esse potest continens nisi deus det, et hoc ipsum erat sapientiae scire, cuius esset hoc donum? Sed forte continentia donum dei est, sapientiam uero sibi ipse homo praestat, qua illud donum non suum, sed dei esse cognoscat. immo dominus sapientes facit caecos, et: testimonium dei fidele sapientiam praestat paruulis, et: si quis indiget sapientia, postulet a deo, qui dat omnibus affluenter et non inproperat, et 8 Ps. 36, 23 10 II Tim. 2, 25 12 Sap. 8, 21 17 Ps. 145, 8 18 PB. 18, 8 19 cf. Iac. 1, 5 1 hostium CIZ continentiae] circumstantiae R circa RENX mea Onl. H 2 ne PKiHSADRTMENXbd declinas I meo 8 maligna PKTHADRGTMNXbd malicia I malicie E excusandas PKrHARGTMBNX 3 excuaatione B om. X hominibus (bus 8. l.) H 4 qua eius] cuius PHAGi q:eius S eius om. T 5 qu.a A 6 adcusamus K excusamus X 7 fit] sit HN illo dante] illud ante IZ 8 etiam] enim RGf 9 paenitentiam K 11 et de N continentiam K continentiae A 12 potest esse DTbd 13 deus deus B sapientia G scire om. T 14 donum esset N hoc om. IMENX, s. I. Z 15 dei om. X sapientis CKIZ 16 qu.a. P 17 cognuscat K cognoscit S1 deus E 18 deiJ domini PIZrHADRG Tbd sapientia ClIZ praestans R 19 sapientiam PK\'(RAMXNSEHIIZ postulat PII domino B 20 omnibus] hominibus K afluenter PKR effluenter X et non inproperat om. y inproperat] impat R dabitur] dominabitur T dabitur ei. sapientes autem esse uirgines decet, ne lampades earum extinguantur. quomodo sapientes nisi non alta sapientes, sed humilibus consentientes? dixit enim homini ipsa sapientia: ecce pietas est sapientia. si ergo nihil habes, quod non accepisti, noli altum sapere, sed time, et noli modicum diligere, quasi a quo tibi modicum dimissum est, sed potius multum dilige, a quo tibi multum tributum est. si enim diligit, cui donatum est, ne redderet, quanto magis debet diligere, cui donatum est, ut haberet! nam et quisquis ab initio pudicus permanet, ab illo regitur; et quisquis ex inpudico pudicus fit, ab illo corrigitur; et quisquis usque in finem inpudicus est, ab illo deseritur. hoc autem ille occulto iudicio facere potest, iniquo non potest. et fortasse ideo latet, ut plus timeatur et minus superbiatur. Deinde iam sciens homo gratia dei se esse quod est, non incidat in alium superbiae laqueum, ut de ipsa dei gratia se extollendo spernat ceteros. quo uitio alius ille pharisaeus et de bonis, quae habebat, deo gratias agebat et tamen se super publicanum peccata confitentem extollebat. quid igitur faciat uirgo, quid cogitet, ne se extollat super eos uel eas, quae hoc tam magno dono carent? neque enim simulare 1 cf. Matth. 25, 4 2 cf. Rom. 12, 16 3 Iob. 28, 28 5 Row. 11. 20 17 cf. Luc. 18, 10-11 1 eius Hx uirgines esse X esse om. T 2 exstingaantur P sapientes om. EX alta non alta R 4 sapientia ipsa MENX sapientia-nihil om . 7 pietas ipsa TN est] et MEX si ergo Bibil] Quid autem K quid enim MENX 5 abes B post accepisti sequitur: si ergo nihil habes quod non accepisti KMENX 7 sed—est om. S dilige] dirige I diligere R 8 est om . 7 enim] ergo N 9 non haberet X et om. B 10 quisquis] si quis AG ab illo regitur om. MENX 11 ex] ab 7MENX corrigitur] geritur MENX post corrigitur sequitur in K: nam et quisquis a uitio pudicus permanet ab illo regitur et om. X 12 ille] illo IZ 13 et] te R 14 timeas (s ex t) R superbias R 15 esse se T 16 non est T aliumj malum B laquaeum K ut om. T 18 quo EX 20 cogitab$t (supra 4 add . i) B 21 eas] ea B qui PIPAGRTa enim om. GAT debet humilitatem, sed exhibere; nam simulatio humilitatis maior superbia est. ideo scriptura uolens ostendere ueracem humilitatem esse oportere, cum dixisset: quanto magnus es, tanto humila te in omnibus, mox quoque subdidit: et coram deo inuenies gratiam, utique ubi se fallaciter humilare non posset. Proinde quid dicemus? estne aliquid. quod uirgo dei ueraciter cogitet, unde se fideli mulieri non tantum uiduae, uerum etiam coniugatae praefen-e non audeat? non ego reprobam dico; nam quis nesciat oboedientem mulierem inoboedienti uirgini praeponendam? sed cum ambae sunt oboedientes praeceptis dei, itane trepidabit sanctam uirginitatem etiam castis nuptiis et continentiam praeferre conubio, fructum centenum praeire triceno? immo uero non dubitet hanc rem illi praeponere. haec tamen uel haec uirgo oboediens et deum timens illi uel illi mulieri oboedienti et deum timenti se anteferre non audeat; alioquin non erit humilis, et deus - superbis resistit. quid ergo cogitabit? occulta scilicet dona dei, quae nonnisi interrogatio temptationis etiam in semet ipso unicuique declarat. ut enim cetera taceam, unde scit uirgo, quamuis sollicita quae sunt domini, quomodo placeat domino, ne forte propter aliquam sibi incognitam 3 Eccli. 3, 18 17 Iac. 4, 6 21 cf. I Cor. 7, 32 1 eziberet B eiibere TX 2 idcirco IZHSbd 3 esse om. X dixisse K 4 tanto om. E humila CIP: hnmilia CPKIZfHSADR JBGTMENXbd 5 subdedit K quoram K 6 humiliare CPKIZf HSADRBGPMENXbd potest T 7 quid om. B dicimus KMENX aliquit B 9 non] nam T ego] ergo N 10 oboedientiam P1 oboedientS? I inobediente K 11 ambo R sint KMENX 12 dei om. E trepidauit PHAG trebidabit X 13 continencia T 14 centesimum IZ tricenos MENX centeno triceno T 15 illi] illi rei PKIZfHSADRGTMENXbd hobediens B 16 uel] et X 17 antepraeferre MEN X audiat Hx hnmilis) similis B 18 cogitauit KSAWGX cogitet 7 cogitante R 19 interrogatione S in om. 8 semet ipsum 8 20 scit] sit BR 21 sollicita sit AGTMENX dei N domino R 22 sibiJ sed N XXXXI Aag. sect. V pan III. 19 mentis infirmitatem nondum sit matura martyrio, illa uero mulier, cui se praeferre gestiebat, iam possit bibere calicem dominicae humilitatis, quem prius bibendum discipulis amatoribus sublimitatis opposuit? unde, inquam, scit, ne forte ipsa nondum sit Thecla, iam sit illa Crispina? Certe nisi adsit temptatio, nulla doni huius fit demonstratio.