Nec nos hoc in uirginibus praedicamus, quod uirgines sunt, sed quod deo dicatae pia continentia uirgines. nam — quod non temere dixerim — felicior mihi uidetur 1 christianuB K uberibus PH adque Cl 2 quam;\' quantalibet T 3 curauit KGAMENX conparari PAtDGRli 4 muneris S muneri ex numeri H audebit uirginitas B uirginitati T at] aut R si tamen X 5 fuerit E 6 conpensabitur y fructuosias (i s. I.) C negotium hoc G 7 papcunisrio C pecunia B 10 si] su H om. KMENX nuptie KMENX 12 consueuerunt bd 14 disseruimus CPfRb disseri.mus A 15 in illo KHME illorum X continentium (u ex a) G 16 quod eis C\'B quo de eis IZ 17 diuitus RX 18 ueriusque Gl sexu E 19 sine] sine H inlicicito C 20 faemina P tamenj tunc X nascetur H nascitur Zt 21 strupro T 23 in] de G predicamus K 24 dicate B 25 non om . X 16* nupta mulier quam uirgo nuptura; habet enim iam illa quod ista adhuc cupit, praesertim si nondum uel sponsa cuiusquam sit. illa uni studet placere, cui data est, haec multis, incerta cui danda est; hoc uno pudicitiam cogitationis defendit a turba, quod non adulterum, sed maritum quaerit in turba. illa igitur uirgo coniugatae merito praeponitur, quae nec multitudini se amandam proponit, cum amorem unius ex multitudine inquirit, nec se uni iam conponit inuento, cogitans quae sunt mundi, quomodo placeat uiro, sed speciosum forma prae filiis hominum sic amauit, ut, quia eum sicut Maria concipere carne non posset, ei corde concepto etiam carnem integram custodiret. Hoc genus uirginum nulla corporalis fecunditas protulit; non est haec proles carnis et sanguinis. si harum quaeritur mater, ecclesia est. non parit uirgines sacras nisi uirgo sacra, illa quae desponsata est uni uiro casta exhiberi Christo. ex illa non tota corpore, sed tota uirgine spiritu nascuntur sanctae uirgines et corpore et spiritu. Habeant coniugia bonum suum, non quia filios procreant, sed quia honeste, quia licite, quia pudice, quia socialiter 9 cf. I Cor. 7, 34 10 cf. PB. 44, 3 16 cf. II Cor. 11, 2 1 nuptura uirgo G enim om. R 2 sponsam C 4 danda] data X unum K pudicitiae K cogitationibus B 5 adulterium HEX in turba om . X 7 multitudinis K multitudinis. S magnitudini E se om . S amandum IZ amanda B praeponit BX amore B 8 multitudinem PK multitudine. Oy iam uni KMEX X nniiy B ponit JfEXN 9 quae sunt om. Ri placead K speciosam A speciosa K speciosus R 10 fonnam PjAR prac-hominum om. X amabit Pi H ARD 11 sicum y carne. 7 possit R ei] et CIZ om. B in corde MENX 12 custodirc S 13 corporis (s . ris add . ralis) hi 14 non] quia non MEKX haec om. PXjH ADGTMENX carnis om. E arum S 15 est om. E 16 ilia] uirgo illa PKrHADRGT.MENX disponsata K uiro uirginem (uirginem add. m. 2) A casta A om. JfENX exhibere K A exiberi S 17 toto KBG toto B uirgini K 19 suum bonum MSX 20 honestae y procreant] pereant X procreant et procreatos pariter, salubriter, instanter educant, quia tori fidem inuicem seruant, quia sacramentum conubii non uiolant. Haec tamen omnia humani officii sunt munera; uirginalis autem integritas et per piam continentiam ab omni concubitu inmunitas angelica portio est et in carne corruptibili incorruptionis perpetuae meditatio. cedat huic omnis fecunditas carnis, omnis pudicitia coniugalis: illa non est in potestate, illa non est in aeternitate: fecunditatem carnalem non habet liberum arbitrium, pudicitiam coniugalem non habet caelum. profecto habebunt magnum aliquid praeter ceteros in illa communi inmortalitate, qui habent aliquid iam non carnis in carne. Vnde mirabiliter desipiunt, qui putant huius continentiae bonum non esse necessarium propter regnum caelorum, sed propter praesens saeculum, quod scilicet coniugia terrenis curis pluribus atque artioribus distenduntur, qua molestia uirgines et continentes carent: quasi ob hoc tantum melius sit non coniugari, ut huius temporis relaxentur angustiae, non quod in futurum saeculum aliquid prosit. hanc uanam sententiam ne cordis propria uanitate protulisse uideantur, adhibent ex apostolo testimonium, ubi ait: de uirginibus autem praeceptum domini non habeo, consilium autem do tamquam misericordiam consecutus a deo, 22 I Cor. 7, 25. 26 1 salubriter-instsnter edu om. Z stanter P1 2 inuicem fidem G in.uicem K serui«ant X 4 hec X nec H homini R\'( 6 immunis IZB inmunis G immunita R incorruptibilis incorruptiones (s . e add . i) T 7 caedat CZBAR omnis H 8 puditicia K 10 pudicitia E 11 profectum MEX aliquod CH 12 habet T 14 decipiunt CIZB 17 arcioribus RT quam X 18 uirginis K quiasi IZ ob] ab IH tantum] totum KMENX 19 temporis huius MENX temporis ex temporibus B 20 futuro saeculo R\'(2 21 nec T proprii PKyASRGTMENXd uanitate* A protullisse K 22 apostulo K testimonio K hubi S 23 domini om. E ut fidelis essem. existimo itaque hoc bonum esse propter praesentem necessitatem, quia bonum est homini sic esse. ecce, inquiunt, ubi manifestat apostolus hoc propter praesentem necessitatem bonum esse, non propter futuram aeternitatem. quasi praesentis necessitatis rationem haberet apostolus, nisi prouidens et consulens in futurum, cum omnis eius dispensatio nonnisi ad uitam aeternam uocet. Praesens ergo est uitanda necessitas, sed tamen quae aliquid bonorum inpedit futurorum: qua necessitate uita cogitur coniugalis cogitare quae mundi sunt, quomodo placeat uir uxori uel uxor uiro, non quod ea separent a regno dei, sicut sunt peccata, quae ideo praecepto, non consilio cohibentur, quia domino praecipienti non oboedire damnabile est; sed illud, quod in ipso dei regno amplius haberi posset, si amplius cogitaretur quomodo placendum esset deo, minus erit utique, cum hoc ipsum minus coniugii necessitate cogitatur. ideo, de uirginibus, inquit, praeceptum domini non habeo; praecepto enim quisquis non obtemperat, reus est et debitor poenae. proinde quia uxorem ducere uel nubere peccatum non est, si autem peccatum esset, praecepto uetaretur, propterea praeceptum domini de uirginibus nullum est. sed quoniam deuitatis remissisue peccatis adeunda est uita aeterna, in qua est quaedam egregia gloria non 18 1 Cor. 7, 25. 26 1 ut sim N essem cm. N 2 necessitatem om . HI X 3 hominis K homini. H manifestata B manifestaQt A 4 necessitate B 5 futura B quasi otn. X rationem necessitatis Pr R 6 si P1 in om. E 7 eius om. E 9 est ergo G 10 impedat II que T uitae CzZ uite I 11 cogitatur C2IZ,B cogatur B coniugalis cogitare om. CIZB placeat uir ex placeatur H 12 uel] et EX separet T 13 praecepta B prohibentur KAGMENX 14 praecipiente CzIZB hobedire S dampnabile GT 15 habere KIZB SMEN ri posset om . X 16 cogitaret MENX . esse EB dno T 17 munus C congii Hl 18 inquid KHX 19 habea K 20 poene K uxorS»# (at er.) H 21 esse X 22 domini om. X 24 non om. KMENX omnibus in aeternum uicturis, sed quibusdam ibi tribuenda, cui consequendae parum est liberatum esse a peccatis, nisi aliquid ipsi liberatori uoueatur, quod non sit criminis non uouisse, sed uouisse ac reddidisse sit laudis, consilium, inquit, do, tamquam misericordiam consecutus a deo, ut fidelis essem; neque enim inuidere debeo fidele consilium, qui non meis meritis, sed dei misericordia sum fidelis; existimo itaque hoc bonum esse propter praesentem necessitatem. hoc, inquit, unde praeceptum domini non habeo, sed consilium do, hoc est (de uirginibus existimo bonum esse\' propter praesentem necessitatem. noui enim quid praesentis temporis, cui coniugia seruiunt, necessitas cogat, ut ea quae dei sunt minus cogitentur, quam sufficit adipiscendae illi gloriae, quae non erit omnium quamuis in aeterna uita ac salute manentium; stella enim ab stella differt in gloria. sic et resurrectio mortuorum. bonum est ergo homini sic esse. Deinde adiungit idem apostolus et dicit: adligatus es uxori? ne quaesieris solutionem; solutus es ab uxore? ne quaesieris uxorem. horum duorum quod prius posuit ad praeceptum pertinet, contra quod non licet facere. non enim licet dimittere uxorem nisi ex causa 15 I Cor. 15, 41. 42 17 I Cor. 7, 26 18 I Cor. 7, 27 1 omaibus om. KMENX nictoris GX 2 consequenda X 3 ipse (JJZB ipso I uoceantur A1 non uouisse] nouisse EHl 4 uouisse] nonisse R hac K reddisse Xir1 redidisse H sit om. G consilium autem MENX 5 inquid CK a deo om. M 6 ut siin MENX essem otn. MEX essem-fidelis om. N neque] non MEX 7 meritis meis E dei om. CB misericordisrQ IZB sum—esse om. B sum-propter om. IZ sum] CQ9 (8. l . sum) H 8 fidelis-propter om. C 9 unde om. MENX 10 est om. X 12 quid] quia MENX temporibus R praesentis X 13 cogitarentur Z 14 illi adipiscendae illi JIEX illi adipiscendae N 15 hac K stellg B a KMENX 16 differ B gloriam CIZB claritate bd 17 hominis K 18 idem-dicit om. Z et om. EX dicens X allitases D 19 es* K neque sicris (sic saepius) X si aolutus B 21 cdposuit MENX pertinent R per(ine»t y fornicationis, sicut in euangelio ipse dominus dicit. illud autem, quod addidit: solutus es ab uxore? ne quaesieris uxorem, consilii sententia est, non praecepti; licet itaque facere, sed melius est non facere. denique continuo subiecit: et si acceperis uxorem, non peccasti; et si nupserit uirgo, non peccat. illud autem prius cum dixisset: adligatus es uxori? ne quaesieris solutionem, numquid addidit: et si solueris, non peccasti? iam enim supra dixerat: his autem qui sunt in coniugio praecipio non ego sed dominus, uxorem a uiro non discedere: quodsi discesserit, manere innuptam aut uiro suo reconciliari; fieri enim potest, ut non sua culpa, sed mariti discedat. deinde ait: et uir uxorem ne dimittat, quod nihilominus ex praecepto domini posuit, nec ibi addidit: et si dimiserit, non peccat. praeceptum est enim hoc, cui non oboedire peccatum est, non consilium, quo si uti nolueris, minus boni adipisceris, non mali aliquid perpetrabis. propterea cum dixisset: solutus es ab uxore? ne quaesieris uxorem, quia non praecipiebat, ne malum fieret, sed consulebat, ut melius fieret, continuo subiunxit: et si acceperis uxorem, non peccasti; et si nupserit uirgo, non peccat.