Si enim urgeantur ex euangelio, ut nihil reponant in crastinum, rectissime respondent: cur ergo ipse 6 Matth. 6, 34 13 cf. Rom. 1, 1 19 Matth. 6, 26 25 cf. Ioh. 12, 6 1 proponantur B praeponant N non alt. om. M reprehendendo JSa reprehen«»»do D reprehenq,ęQdo M reprehendens A sed om. A 3 istorum] historiam P hiatorii 6 Y hiatorio D historum LlO historicum i; 4 eo] tanto PDMf 7 ergo om. N in] de D 8 euangelii PBbd uangelio A 10 cogitant B 12 faciunt A concordant A 13 moneret] et non moneret Py 17 reponant D 18 in crastinum reponere Na reponere uultis M et potest M 19 neque (que 8. I. m. 2) C 20 apothecas] horreis PDMf 22 caeli om. PMf uita ista PD; 24 urgueantur A 25 rectissime] certissime DMf respondeant A dominus loculos habuit, ubi pecuniam collectam reponeret? cur tanto ante fame inminente frumenta sanctis patribus missa sunt? cur apostoli sic indigentiae sanctorum necessaria procurarunt, ne deesset in posterum, ut beatissimus Paulus ad Corinthios - in epistula scriberet: de collectis autem in sanctos, sicut ordinaui ecclesiis Galatiae, ita et uos facite. secundum unam sabbati unusquisque uestrum apud se ponat thesaurizans quod ei placuerit, ut non, cum uenero, tunc collectae fiant. cum autem aduenero, quoscumque probaueritis, per epistulas hos mittam perferre gratiam uestram in Hierusalem. quodsi -dignum fuerit, ut et ego eam, mecum ibunt. haec et alia multa copiosissime et uerissime proferunt. quibus respondemus: uidetis ergo, quamuis dominus dixerit: nolite cogitare in crastinum, non uos tamen his uerbis cogi, ut nihil in crastinum reseruetis. cur ergo isdem uerbis uos cogi dicitis, ut uacetis? cur exemplo uolatilia caeli non uobis sunt ad nihil reseruandum et uultis, ut sint exemplo ad nihil operandum? Dicet aliquis: quid ergo prodest seruo dei, quod prioribus actibus quos in saeculo habebat relictis ad hanc spiritalem uitam militiamque conuertitur, si adhuc eum oportet tamquam opifices exercere negotia? quasi uero facile possit uerbis explicari, quantum prosit, quod dominus diuiti 2 cf. Act. 11, 28 sqq. 5 I Cor. 16, 1-4 14 Matth. 6, 34 1 ubi ipse y collectam pecuniam A 2 pratribus (pra in ras.) C fratribus PM 3 sic om. PDMy 4 deessent A 5 corintios C chorinthios N de collatione in sanctis PDMr 8 reponat PDMr quae ei Y quae illi PDM 9 collecta fiat PDj 10 probaberitia 01 per epistulas om. D 11 iherusalem M ierusalem LODFANybd 12 et pr. om. Ay 18 et uerissime om . y 15 his] istis bd 16 hisdem CLOF BMNi iisdem bd uos om. \'DMf 17 cur uolatilia caeli non uobis sunt eiemplo PDFMNjbd 18 nil Mr seruandum COFA 20 prode est P 22 spiritualem (semper fere ua) A conuertetur N adhuc oportet eum N eum adhuc Fbd 23 opiflcis LOFDd 24 explicari uerbis A explicare Pr XXXXI Aug. Sect. V pari III. 37 consilium capiendae uitae aeternae requirenti ait, ut faceret, si uellet esse perfectus, ut uenditis, quae habebat, et indigentiae pauperum distributis eum sequeretur. aut quisquam tam expedito cursu secutus est dominum quam ille, qui ait: non in uacuum cucurri nec in uacuum laboraui? qui tamen opera ista et praecepit et fecit. haec nobis tanta auctoritas doctis et informatis sufficere debuit [ad exemplum] et relinquendi pristinas facultates et manibus operandi. sed et nos ab ipso domino adiuti possumus fortasse utcumque cognoscere etiam sic operantibus seruis dei priora tamen negotia reliquisse quid prosit. si enim ad hanc uitam ex diuite quisque conuertitur et nulla infirmitate corporis inpeditur, itane desipimus a sapore Christi, ut non intellegamus quantus prioris superbiae tumor sanetur, cum circumcisis superfluis, quibus ante animus exitiabiliter inflabatur, ad modica quae restant huic uitae naturaliter necessaria etiam opificis humilitas minime recusetur? si autem ad hanc uitam ex paupertate conuertitur, non putet id se agere quod agebat, si ab amore uel augendae quantulaecumque rei priuatae iam non quaerens quae sua sunt, sed quae Iesu Christi ad communis uitae se transtulit caritatem in eorum societate uicturus, quibus est anima una et cor unum in deo. ita ut nemo dicat aliquid proprium, sed sint illis omnia 1 cf. Matth. 19, 21 4 Phil. 2, 16 19 cf. Phil. 2, 21 22 cf. Act. 4, 32 1 aeterni B 2 at om. N 8 quisquam tam] quisquam CLO quia tam PFDAMf 4 expedite Å 5 curri in ras. L tam ClX 6 fecit et praecepit A hoc Dbd nec FA auctoritas] anctoritate (te corr. m. 2 ex it aut ti) C, PLOFDAMabd auctoritas te (sm ras.. B 7 doctis et informatis om. CiN ad exemplum om. codd . et relinquendij derelinquendi PLOFDAMC*bd 10 dei seruis N 11 quiaquam Bybd quique D 12 corporis iufirmitate N prepeditur corporis A 13 superbiae prioris Fbd tiraor Nl sanatur PDMAf 15 inflauatur (ua in ba corr.) C inflammabatur AMbd 16 opificum DM opicum Y recusatur PDM AT 17 id se] ipse L se id bd 18 qaantulumcumque PDMy 19 repriuatae L 20 conmunis 7 21 societatè L uiuiturus P uiuitur us y uictnri.. L quibus] quo ibi D deum LOFD 22 sunt N communia. si enim huius terrenae rei publicae antiqui principes praeclarissimo litteratorum suorum eloquio praedicari solent, quod rem communem uniuersi populi suae ciuitatis priuatis suis rebus sic anteponebant, ut quidam eorum Africa edomita triumphator quid nubenti filiae daret non habuerit, nisi ex senatus consulto de publico dotaretur: quo animo esse debet in republica sua ciuis aeternae illius ciuitatis Hierusalem caelestis, nisi ut illud ipsum, quod propriis manibus elaborat, in commune cum fratre et, si quid ei defuerit, de communi suppleat, dicens cum illo, cuius praeceptum exemplumque secutus est: quasi nihil habentes et omnia possidentes? Quamobrem etiam illi, qui relicta uel distributa siue ampla siue qualicumque opulentia inter pauperes Christi pia et salubri humilitate numerari uoluerunt, si corpore ita ualent et ab ecclesiasticis occupationibus uacant — quamquam eis tam magnum animi sui documentum adferentibus et eiusdem societatis indigentiae de his rebus, quas habebant, uel plurimum uel non parum conferentibus uicem sustentandae uitae eorum res ipsa communis et fraterna caritas debeat —, tamen, si et ipsi manibus operentur, ut pigris ex uita humiliore et ob hoc exercitatiore uenientibus auferant excusationem, multo misericordius agunt, quam cum omnia sua indigentibus diuiserunt. quod quidem si nolint, quis audeat cogere? quibus 2 cf. Val. Mai. 4, 4, 10; Seneca ad Alb. 12 11 II Cor. 6, 10 24 cf. Bened. regula E. WoelfBin c. 48, p. 50, 43 2 praeclarissima N literatorum D predicare M 4 affrice hODFM africae T africe BN 5 domi DM domita LF1 domitae F2r edomitae B domitse 0 domite N quod AN 6 senatus consulty LO, (v 8. 0) C 7 debet esse bd rempublicam suam PDAMy 8 illll* L illfl A 9 in] sit in D commune habeat bd cum fratre] cum ferat. (e a. Z. m. 2) F 10 praecepto D 13 etiam om. CLOFABN 14 opulenti facultate bd 15 numerare B om . T 16 ita uacant 7 18 indigentia L 21 si et] etsi DM et LO aliquid manibus PDMAj 22 ob] ab L02B hoc om. CLOB 23 agant A cum omnia] comnnia 7 sua omnia A 24 nolunt Å 37* tamen inuenienda sunt opera in monasterio etiamsi a corporali functione liberiora, sed uigilanti administratione curanda, ut nec ipsi panem suum, quoniam communis iam factus est. gratis manducent. nec adtendendum est, in quibus monasteriis uel in quo loco indigentibus fratribus quisque id quod habebat inpenderit. omnium enim christianorum una respublica est. et ideo quisquis christianis necessaria ubilibet erogauerit, ubicumque etiam ipse quod sibi necessarium est accipit, de Christi accipit, quia ubicumque et ipse talibus dedit, quis nisi Christus accepit? illi autem, qui etiam praeter istam sanctam societatem uitam labore corporis transigebant, ex quorum numero plures ad monasteria ueniunt, quia et in ipso humano genere plures sunt, si nolunt operari, nec manducent. neque enim propterea christiana militia ad pietatem diuites humiliantur, ut pauperes ad superbiam extollantur. nullo modo enim decet, ut in ea uita, ubi senatores fiant laboriosi, ibi fiant opifices otiosi, et quo ueniunt relictis deliciis suis qui fuerant praediorum domini, ibi sint rustici delicati. At enim dominus ait: nolite solliciti esse animae quid manducetis neque corpori quid uestiamini. recte, quoniam supra dixerat: non potestis deo seruire et mamonae. qui enim propter hoc euangelium praedicat, ut habeat unde manducet et unde uestiatur, simul se putat et deo seruire, quia euangelium praedicat, et 13 cf. II Thess. 3. 10 20 Matth. 6, 25 22 Matth. 6. 24 2 fructione L1 fructificatione L1 uigilantifi ministratione r amministratione PD 3 iam] tam D 4 adtendum B 6 enim oai. X 7 quieque PDM 8 accipit om. N 9 christo DLzN christi dono B christi bonis b accepit C2P*L* 0 cum talibus D 10 etiam om. PDMx 12 in om. N 13 si] qui si PDMf non DMf 14 in christiana militia PA in militia christiana bd 16 fiunt senatores bd 17 opifices fiant PDMf 18 deliciis] sdelictis f fuerunt ABMN sunt B 20 at] ait M ait er. in L, om. M 21 animae uestre M neque] uel M uestiamini] induamini D 23 mamonae CP mammone D mammonae cet . 25 putet D et deo] ideo 7 quia-praedieat om. Ã praedicat euangelium N mamonae Of mSmong M mammonae cd. mamonae, quia propter ista necessaria praedicat: quod dominus dicit fieri non posse. ac per hoc ille, qui propter ista euangelium praedicat, non deo, sed mamonae seruire conuincitur, etsi deus illo ad aliorum prouectum, quomodo ipse nescit, utatur. nam huic sententiae subiungit dicens: ideo dico uobis: nolite solliciti esse animae quid manducetis neque corpori quid uestiamini, non ut ista.non procurent, quantum necessitatis est unde honeste potuerint, sed ut non ista intueantur et propter ista faciant quidquid in euangelii praedicatione facere iubentur. eam quippe intentionem quare quid fiat, oculum uocat: unde paulo superius loquebatur, ut ad hoc descenderet, et dicebat: lucerna corporis tui est oculus tuus. si oculus tuus simplex fuerit, totum corpus tuum lucidum erit; si uero oculus tuus nequam fuerit, totum corpus tuum tenebrosum erit, id est: talia erunt facta tua, qualis fuerit intentio tua, cur ea facias. et ad hoc enim ut ueniret, supra de elemosynis praeceperat dicens: nolite condere uobis thesauros in terris, ubi aerugo et tinea exterminat et ubi fures effodiunt et furantur; recondite uero uobis thesauros in caelo, ubi neque tinea neque robigo exterminat, ubi fures non perfodiunt et furantur. ubi enim erit thesaurus tuus, ibi erit et cor tuum. deinde subiunxit: lucerna 5 Matth. 6, 25 12 Matth. 6, 22. 23 18 Matth. 6, 19-21 28 Matth. 6, 22 3 sed mamonae s. Z. m. 2 C conuincitar mammonae seruire A 4 illo] alio D 7 procurarent PDM 8 necessitati sat est Pr necessitatis adest DAM necessitatis satis est bd poterint Y poterit DM non ut B 9 eaangelio B 10 praedicatione] praeconio PDMAfb 11 quidquid PDMf ut] et ut M 12 et om. PDMf oculus est D 13 fuerit simplex A 14 tuus om. PMD 17 adhuc r elemosiuis ABNLDMr 18 in terris thesauros A 19 erugo CLOABDMf exterminant BMN 20 sed recondite D nobis uero r 21 nec tinea M rubigo LOABDFMN\'(bd exterminant ND ubi] et ubi BNbd, fures om. A 22 effodiunt DMP et] nec Nf enim om. M erit] est N corporis tui est oculus tuus, ut illi scilicet, qui elemosynas faciunt, non ea faciant intentione, ut uel hominibus uelint placere uel in terra sibi quaerant rependi quod faciunt. unde et apostolus cum Timotheo diuites monendos praeciperet. facile, inquit, tribuant, communicent, thesaurizent sibi fundamentum bonum in futurum, ut adprehendant ueram uitam. cum ergo in futuram uitam direxerit oculum dominus elemosynas facientium et in caelestem mercedem, ut possint et ipsa facta esse lucida, cum simplex oculos fuerit — in illam quippe nouissimam retributionem ualet, quod et alibi ait: qui uos excipit, me excipit; et qui me excipit, excipit eum qui me misit. qui excipit prophetam in nomine prophetae, mercedem prophetae . accipiet; et qui excipit iustum in nomine iusti, mercedem iusti accipiet. et qui potum dederit uni ex istis minimis calicem aquae frigidae tantum in nomine discipuli, amen dico uobis, non peribit merces eius — ne forte correpto oculo eorum qui necessaria inpendunt indigentibus et prophetis et iustis et discipulis domini ipsorum oculus deprauaretur in quos ista fierent, ut propter ista accipienda uellent Christo militare, nemo, inquit, potest duobus dominis seruire. et paulo post, non potestis, inquit, deo 5 I Tim. 6, 18. 19 11 Matth. 10, 40--42 21 Matth. 6, 24. 25 1 tui om. CLON scilicet qui] quilicet PDMr elemosinas ABDNr 2 faciant PDMr ea tamen M faciunt PM . 3 p!acere uelint PDMf rependi uicem pro his quae faciunt PDMr 4 cam diuites huius saeculi timotheo monendos scriberet PDMr 5 indigentibus communicent PDMr 7 ueram om. M aeterni (s. I . t uera) uitam B uitam aeternam M ergo] et DM dixerit DL duxerit M dominus oculum B 8 elemosinas ABDNf eljmosinas M eleemosynas semper bd celestiG M 9 fuerit oculus simplex M 10 retrubuitionem nouissimam A et om. ABFbd 11 suscipit sexies in sqq. PDM7 15 minimis istis PDMNf 16 discipuli] meo PDMf 17 perdet mercedem suam A 18 correcto PDMf indigentibue impendunt N indigentibus om. M 20 in quos ista] in quo si ista PD; in quo sic ista li fierent] fuerant A ut] fi D accipienda om. M 21 dnobus dominis potest M 22 seruire deo D seruire et mamonae, statimque contexuit: ideo dico uobis, nolite solliciti esse animae quid manducetis neque corpori quid uestiamini.° Et quod sequitur de uolatilibus caeli et de liliis agri, ad hoc dicit, ne quisquam deum putet seruorum suorum necessaria non curare, cum eius sapientissima prouidentia usque ad ista creanda et gubernanda perueniat. neque enim non ipse pascit et uestit etiam eos, qui manibus operantur. sed ne christianam militiam ad hoc detorqueant, ut ista conquirant, hoc seruos suos dominus praemonet, ut in eo ministerio, quod sacramento eius debetur, non ista, sed regnum eius et iustitiam cogitemus: et haec omnia adponentur nobis siue per manus operantibus siue infirmitate corporis inpeditis siue ipsius militiae tali occupatione destrictis, ut nihil aliud agere ualeamus. Neque enim quia dixit deus: inuoca me in die tribulationis, et eximam te, et glorificabis me, propterea non debuit fugere apostolus et per murum in sportam submitti, ut manus persequentis euaderet, sed expectare potius, ut conprehenderetur et eum sicut tres pueros de mediis ignibus liberaret. aut propter hoc nec dominus dicere debuit: si uos persecuti fuerint in una ciuitate, fugite in aliam, quia ipse dixit: si quid petieritis in nomine meo, dabitur uobis. sicut ergo quisquis fugientibus persecutionem 16 Ps. 49. 15 18 cf. Act. 9, 25 20 cf. Dan. 3. 50 22 Matth. 10, 23 23 Ioh. 16, 23 1 mammonae praet. C connexuit A 5 putet deum Pj- putet dominum DM 6 procurare M 7 proueniat PDMf 8 eos] cibus P 9 christiana militia DMy detorqueat PDrM ista conquirant] acta eo usque sinant A 10 dominus BUOB N eo] isto M 11 quo D 12 eius om. M iustitiam eius PDMf et om . (3 opponentur ji 13 nobis DM per om. PDMBr manibuB PDMB7 14 militiae* tali. 0 militiae et alia (a fin. s. I.) L districtis PABNF*bd 17 glorificabis] honorificabis A 18 sporta ABDFMNbd 19 eIpectaret LODABNy 20 ut] et P eos C1 medio ignis M 22 unam ciuitatem CLO 23 petierit P petieritis patrem Fbd 24 dabit Fbd sicut questionem F persecutionem fugientibus bd discipulis Christi obiceret huius modi quaestionem, cur non stetissent potius et inuocato deo per eius mirabilia sic eruerentur ut Danihel a leonibus, ut Petrus ex uinculis, responderent non se oportuisse temptare deum, sed tunc eum talia si uellet esse facturum, cum ipsi quid facerent non haberent; cum uero eis fugam in potestatem dedisset, etiamsi per illam liberantur, non nisi ab ipso liberari: sic etiam dei seruis uacantibus et ualentibus exemplo et praecepto apostolico manibus suis uictum transigere, si quis euangelio mouerit quaestionem de uolatilibus caeli, quae non seminant neque metunt neque congregant in apothecas, et de liliis agri, quia non laborant neque nent, facile respondebunt: si et nos per aliquam uel infirmitatem uel occupationem non possimus operari, sic nos ille pascet et uestiet, quemadmodum aues et lilia, quae nihil operantur huius modi, cum autem possumus, non debemus temptare deum nostrum, quia et hoc, quod possumus, eius munere possumus et, cum hinc uiuimus, illo largiente uiuimus, qui largitus est, ut possimus. et ideo de istis necessariis solliciti non sumus, quia, cum haec possumus agere, ille nos pascit et uestit, a quo pascuntur bomines atque uestiuntur; cum uero haec non possumus agere, idem ipse nos pascit et uestit, a quo aues pascuntur et lilia 3 cf. Dan. 6, 23 cf. Act. 12, 7 1 obiecerit M 2 stetissg B stetisset PFb per] pro M mirabili uirtute PM mirabilem uirtutem Dj 3 ex] a N responderet β 4 temptare] imitari D dominum DMf 5 facere Pj 6 ei P fugam] pngnam p in pot. fugam M 7 liberarentur bd liberantur A 8 uocantibus 7 uastantibus N 9 uictum] uitam PDMf 11 in horreis PDMj apotbecis A apot*ecas L 12 nec A neunt Pj ue.nt C om. A 13 vel pr. om. M possumus ABDN possemna LG1 14 ille nos bd nos pascit ille D paecit PDMf et om. CLOFNji uestit p2DM 15 qui N huiusce bd 16 attSptare M deumJ dominum deum PDM dominum AB-j nostrum om. p non quia β 17 hic AB 18 quia PD largitur M 19 non om. 7 simas D haec agere non (s. I.) possumus M 20 ille] idem ipse N a quauestit om. M homines] omnes PD($21 atque] et DFN.lнl uestiuntur, quoniam nos pluris sumus illis. quapropter in ista militia nostra nec in crastinum cogitamus, quia non propter ista temporalia, quo pertinet crastinus, sed propter illa sempiterna, ubi semper hodiernus est, nos illi probauimus, ut ei nullis negotiis saecularibus inplicati placeamus.