Et sint in signis et in temporibus et in diebus 
 et in annis. uidetur mihi hoc, quod dixit: in signis, planum 
 fecisse illud, quod dixit: et in temporibus, ne aliud acciperentur 
 signa et aliud tempora. haec enim nunc dicit tempora, 
 quae interuallorum distinctione aeternitatem incommutabilem 
 supra se manere significant, ut signum, id est quasi uestigium 
 aeternitatis tempus adpareat. item cum adiungit: et in diebus 
 et in annis, ostendit quae dixerit tempora, ut dies fiant 
 conuersione fixorum siderum, anni uero manifesti, cum sol 
 signiferum circulum peragit, obscuriores autem, cum id unumquodque 
 uagorum siderum in suis orbibus facit. non enim 
 dixit: et mensibus, quia fortassis mensis annus est lunae; 
 sicut duodecim lunae anni annus est eius sideris, quod 
 < £ > aeovta Graeci uocant, et triginta solis anni annus est eius 
 sideris, quod fPatv(J)v dicitur. et fortasse ita cum omnia sidera 
 ad idem redierint, annus magnus peragitur, de quo multi 
 multa dixerunt. an in signis dicit, quibus certum iter significatur 
 nauigandi, in temporibus autem, uelut est uernum 
 tempus et aestas et autumnus et hiems, quia et ista circumactu 
 siderum uariantur suasque uices atque ordinem seruant, 
 in diebus autem et in annis, sicut iam expositum est, 
 accipiendum ? 
 Et sint in splendorem in firmamento caeli, ut luceant 
 super terram. supra iam dictum erat: fiant luminaria

 3 Gen. 1, 14 25 Gen. 1, 13 

 3 in med. om. MLbd 4 et om. d 4 annis omisso in Y 5 in ante 
 temporibus 8. I. m. 1 V 6 dixit Lbd 8 supra corr . ex super L 
 10 in ante annis om. V dixit b 12 id] ad ML 14 fortasse MLbd 
 est om. Vest luce Ml 15 lunae] solis V 16 fetonta V phetunta ML 
 cpo:aac.uv\'tC& b eiusdem V 17 foenon V phoemon ML <paatvov b 
 19 dixit Llbd 20 nauigandi] uani gaudii V uelut] ut L 21 autumpnus 
 ML hyems V hyemps ML 23 expositum iam bd 25 splendore 
 YMLb et in firmamento b 26 supra-terram om. MLb 
 
 
 in firmamento caeli, ut luceant super terram; cur 
 putamus esse repetitum? an quemadmodum dictum est de 
 stirpibus, ut ferant semen et sit in eis semen secundum suum 
 genus et similitudinem, ita hic e contrario dictum est de 
 luminaribus: fiant et sint, id est fiant et non gignant, sed 
 ipsa sint. et sic est factum. ordo ille seruatur. 
 Et fecit deus duo luminaria: luminare maius initium 
 diei et luminare minus initium noctis, et stellas. 
 quid dicat initium diei et initium noctis mox adparebit. et 
 stellas uero quod addidit, utrum pertineant ad initium noctis 
 an non ambiguum est. quidam autem uolunt hic significari 
 lunam plenam esse primitus factam, quod plena luna initio 
 noctis adsurgit, id est mox post solis occasum. sed illud absurdum 
 est, ut non a prima sed a sexta decima uel quinta 
 decima numerandi sumamus exordium. nec illud moueat, quod 
 perfectum fieri debuerit luminare quod factum est. omni enim 
 die perfecta est; sed eius perfectio ab hominibus non uidetur, 
 nisi cum ex contraria parte soli obposita fuerit. nam etiam 
 cum illo constituta, quoniam sub illo est, uidetur finiri; sed 
 etiam tunc plena est, quia ex alia parte inlustratur nec uideri 
 potest ab his, qui subter sunt, id -est terram incolunt. quod 
 non paucis uerbis, sed subtilibus dissertationibus et quarundam 
 figurarum uisibilium demonstratione doceri potest. 
 Et posuit illa deus in firmamento caeli, ut luceant 
 super terram. quomodo dixit: fiant in firmamento, et 
 quomodo nunc dicit: fecit deus luminaria et posuit in 
 firmamento, quasi extra sint facta et post ibi posita, cum 
 iam dictum sit, ut ibi fierent? an hinc etiam atque etiam 
 significatur non ita deum fecisse, ut homines solent, sed ita

 7 Gen. 1, 16 24 Gen. 1, 17 

 1 cur] ut V 2 dictum om. MLb 3 genna suum Lbd 4 hic 
 om. MLb est om. L 6 factum est MLbd 8 initium post minus 
 om. M 11 huc M hec L poet hic add. et exp. est uolfit V 15 moneat 
 b 20 parte] pte M 21 hiia ML uunt om. V 22 diaaertionibus 
 MLb 27 post ibi] primo ubi MLb 
 
 
 narratum ut hominibus potuit: scilicet ut apud homines aliud 
 sit fecit", aliud „posuit", apud deum autem utrumque idem 
 sit, qui faciendo ponit et ponendo facit? 
 Et praesint diei et nocti et diuidant inter diem et 
 noctem. hoc est quod dictum erat: initium diei et initium 
 noctis, quod hic exponit dicendo: praesint diei et nocti. 
 ergo initium illud principatum intellegere debemus, quia et 
 in die nihil est inter illa quae uidentur sole excellentius et 
 in nocte nihil luna uel stellis. unde illa etiam ambiguitas 
 iam non moueat et credamus stellas sic positas, ut ad initium 
 noctis, id est principatum pertineant. et uidit deus quia 
 bonum est. idem ordo seruatur. meminerimus sane, quod 
 etiam ista deus non uocauerit, cum dici potuerit: et uocauit 
 deus luminaria sidera, quia non omne luminare sidus est. 
 Et facta est uespera et factum est mane dies quartus, 
 si dies istos consideres, quos ortus solis occasusque 
 distinguit, non iste quartus, sed fortasse primus est dies, ut 
 eo tempore putemus ortum esse solem, quo factus est, et 
 donec cetera sidera fierent, occidisse. sed qui intellegit et 
 solem alibi esse, cum apud nos est nox, et noctem alibi esse 
 cum 801 apud nos est, dierum istorum enumerationem sublimius 
 indagabit.