De eo, quod in exodo scriptum est: oculum pro oculo, 
 dentem pro dente et cetera talia. huic loco Manichaei, quod 
 in uetere lege par uindicta permittitur et dicitur oculum pro 
 oculo et dentem pro dente esse perdendum. sic calumniantur, 
 quasi et ipse dominus haec duo, sibi ueluti aduersantia atque 
 contraria in euangelio demonstrauerit. ipse enim ait: audistis, 
 quia dictum est antiquis: oculum pro oculo et dentem 
 pro dente: ego autem dico uobis non resistere malo, 
 sed si quis te percusserit in maxillam, praebe illi et 
 alteram, et quicumque uoluerit tecum iudicio contendere 
 et tunicam tuam auferre, dimitte illi et pallium. 
 in quibus duabus sententiis reuera duorum testamentorum 
 differentia demonstratur, sed amborum tamen ab uno deo constitutorum. 
 nam quoniam primo carnales homines ardebant 
 multo amplius se uindicare quam erat illa iniuria, de qua 
 querebantur, constitutus est eis primus lenitatis gradus. ut 
 iniuriae acceptae mensuram nullo modo dolor uindicantis excederet. 
 sic enim et donare aliquando posset iniuriam, qui 
 eam primo non superare didicisset. unde dominus iam per 
 euangelii gratiam ad summam pacem populum ducens huic

 3 Ez. 18, 23; 33, 11 9 Ex. 21, 24 14 Matth. 5, 38 sqq. 

 1 illis (s. l.) P dicit b 2 penitentiam P 4 pacientia P 5 penitentiam 
 P 6 penitentibus P 7 sibi om. TCSVb 9 scriptum est 
 in exodo TCSVb 10 pro dentem P tente V huic-ue (unc. 
 rubric.) P 12 et om. TSb 16 pro dentem P 17 percusserit te V 
 t 
 maxillam] dexteram max. T, (s. I.) C ei V 24 constiro. 6 P eis 
 om. P leuitatis b 26 posset aliquando V 27 non] sic C 28 dedncens 
 TCSb xeducens Y 
 
 
 gradui superaedificat alterum, ut qui iam audierat non ampliorem 
 uindictam, quam quisque laesus est, reddere, placata 
 mente totum se donare gauderet. quod etiam in illis ueteribus 
 libris propheta praedicat dicens: domine deus meus, si 
 feci istud, si est iniquitas in manibus meis, si reddidi 
 retribuentibus mihi mala. et alius propheta dicit de huiusmodi 
 uiro patiente iniurias et lenissime tolerante: dabit percutienti 
 se maxillam, saturabitur obprobriis. ex quo 
 intellegitur et mensuram uindicandi recte carnalibus constitutam 
 et omnimodam iniuriae remissionem non tantum in 
 nouo testamento esse praeceptam, sed longe ante in uetere 
 praenuntiatam.