De eo quod scriptum est: et consummauit deus die 
 sexto omnia opera sua, quae fecit, et in septimo requieuit 
 ab eisdem omnibus operibus suis quae fecerat. 
 huic etiam loco Manichaei calumniam mouent et dicunt nouo 
 testamento aduersari, quod in genesi scriptum est deum 
 septimo die requieuisse ab omnibus operibus suis, quae fecit,

 7 cf. Matth. 6, 26 sqq. 11 Col. 1, 15 sq. 17 Rom. 11, 36 
 22 Gen. 2, 2 

 1 post factum est repet . ibi necesse est sqq . V 7 uestit (ti in ras.) P 
 8 et patrem P 9 fatiat C etiam om. C 10 adiungit b nostro 
 ut 
 om. P 11 priraogenit/// Pl tocius C om. P 12 caelo Vb terra 
 TVCSb 15 eaJ et b 19 pr . et om. P 20 aduersentur b 22 consuinpmauit 
 V 23 serto] sexto b (in mg. al . septimo) pro quaefecerat 
 T et cetera 24 hisdem P operibus eisdem b suis. 
 om, TCSVb 25 calumpniam V 27 requieuisse septimo die V 
 
 
 quoniam dominus in euangelio dicit: pater meus usque 
 modo operatur. quod nullo modo contrarium est. dominus 
 enim Iudaeorum refellit errorem, qui putabant sic requieuisse 
 deum die septimo, ut ex illo prorsus nihil operaretur. requieuit 
 autem ab omnibus operibus suis. quae fecit. ut iam ultra non 
 faceret mundum cum omnibus, quae in eo sunt, non tamen, 
 ut etiam a mundi administratione requiesceret. non enim 
 scriptum est: requieuit deus ab omnibus operibus. ut 
 deinceps non operaretur, sed scriptum est: requieuit deus ab 
 omnibus operibus suis, quae fecit, ut deinde non in faciendo 
 mundo, a quo opere post perfectionem cessauerat, sed in administrando 
 operaretur, in quo opere eum esse dominus intimauit. 
 nec illa requies, quasi post laborem deum pausam 
 quaesisse. sed ab instituendis rerum naturis post earum rerum 
 perfectionem cessasse significat. quamuis usque adhuc in administrandis 
 operetur. 
 Sabbati autem obseruationem non intellegebant Iudaei, 
 qui putabant ab iis etiam operibus. quae ad salutem hominum 
 ualent, oportere cessari. unde illos dominus etiam aliis locis 
 de oue, quae in puteum cecidit, et iumento, quod soluendum 
 est. ut ad aquam ducatur, mirifica comparatione redarguit. 
 sabbatum autem non repudiatum, sed intellectum a christianis 
 destitit quidem carnaliter obseruari, sed spiritaliter retinetur 
 a sanctis, qui intellegunt uocem domini uocantis ad requiem 
 et dicentis: uenite ad me, qui laboratis, et ego uos reficiam; 
 tollite iugum meum super uos et discite a me, 
 quia mitis sum et humilis corde et inuenietis requiem

 1 Ioh. 5, 17 20 Luc. 14. 5; 18. 15 25 Matth. 11, 28 sqq. 

 r 
 2 modo] nunc TCSVb operiatur C dflm P 3 deum sic 
 1 • 
 requieuisae VSb 4 operatur P 7 etiam ut V 8 operibus suis J'õ 
 Kuis quae fecit S 9 deinceps] amplius r deinceps-deinde om. S deus 
 fee f h 
 om. CVb 11 pertionem P 12 dñ/I intimar P 18 pausfttS quieuisse 
 (in ras.) C 15 husque V 17 obseruationes TCSVb 18 his Pb 
 hiis SV is C 20 boue qui Tb 28 tenetur b 24 a sanctis retinetur Y 
 27 humilia (es corr. in is) P 
 
 
 animabus uestris. iugum enim meum lene est et sarcina 
 mea leuis est. hoc sabbatum, id est hanc requiem 
 scriptura illa significat, quam Iudaei non intellegebant et pro 
 temporum dispensatione carnaliter sequebantur umbram, cuius 
 umbrae quasi corpus, id est ueritas nobis danda erat. sed 
 quemadmodum illa requies dei post fabricatum mundum insinuatur, 
 sic requiem, quae nobis promittitur, post opera, quae 
 in hoc mundo habemus, si iusta fuerint, consequemur, septima 
 scilicet eademque ultima parte saeculi, de qua longum est 
 disputare. non ergo dominus rescindit scripturam ueteris testamenti, 
 sed cogit intellegi, nec sabbatum soluit, ut pereat quod 
 figurabatur, sed aperit potius, ut adpareat quod tegebatur.