Sed quoniam uerbum caro factum est et habitauit in nobis, eadem sapientia, quae de deo genita est, dignata est etiam in hominibus creari. quo pertinet illud: dominus creauit me in principio uiarum suarum; uiarum enim eius principium caput est ecclesiae, quod est Christus hominem indutus, per quem uiuendi exemplum nobis daretur, hoc est uia certa, qua perueniremus ad deum. non enim redire potuimus nisi humilitate, qui superbia lapsi sumus, sicut dictum est primae nostrae creaturae: gustate, et eritis tamquam dii. huius igitur humilitatis exemplum, id est uiae, qua redeundum fuit, ipse reparator noster in se ipso demonstrare dignatus est, qui non rapinam arbitratus est esse aequalis deo, sed semet ipsum 10 Ioh. 1, 14 13 Prou. 8, 22 18 Gen. 3, 5 21 Phil. 2, 6. 7 1 id SP est om. F* est condere] cH dicitur M et creare P latina 0 2 ex consuetudine i creare om. VO 3 gignere creare YO greca F discirnit S creatura R 4 ctisma FSTNMVOf tisma A citsma P ctisin T ctistin FSNMVOf tistin A citsin P etiam M 6 quantumlibet 0 magna facta P est om. V 8 facta om. M aint M et cetera P neque-facta om. M hic aliter Pbd accipere possumus Pbd possimus FS1 10 habitabit R 12 in hominibus etiam M quo et M 13 initio TN 14 et caput b ecclesie est TNVO est om. FASPMb quod] qm M onl. b 15 homine Pbd uidendi M 16 daret 0 haec b recta AFSTNVOy peruenimus V 17 enim] tantum M 18 primo M 19 tamquam I sicut TNO 20 ipse fuit M semet AFSTNVO( 21 rapina R 22 esse se FPTNOx §qualem PTNVOf euacuauit, formam serui accipiens, ut crearetur homo principio uiarum eius, uerbum, per quod facta sunt omnia. quapropter secundum id, quod unigenitus est, non habet fratres, secundum id autem, quod primogenitus est, fratres uocare dignatus est omnes, qui post eius et per eius primatum in dei gratiam renascuntur per adoptionem filiorum, sicut apostolica disciplina commendat. naturalis ergo filius de ipsa patris substantia unicus natus est, id existens, quod pater est, deus de deo, lumen de lumine; nos autem non lumen naturaliter sumus, sed ab illo lumine inluminamur, ut sapientia lucere possimus; erat enim, inquit, lumen uerum, quod inluminat omnem hominem uenientem in hunc mundum. addimus itaque fidei rerum aeternarum etiam temporalem dispensationem domini nostri, quam gerere et ministrare nobis pro nostra salute dignatus est. nam secundum id, quod unigenitus est dei filius, non potest dici: fuit et erit, sed tantum: est, quia et quod fuit, iam non est, et quod erit, nondum est. ille ergo est incommutabilis sine condicione temporum et uarietate. nec aliunde arbitror manare illud, quod famulo suo Moysi tale nomen suum insinuauit. nam cum ab eo quaereret, si se populus, ad quem mittebatur, contemneret, a quo se diceret esse missum, responsum 2 cf. Ioh. 1, 3 4 cf. Luc. 8, 21 5 cf. Hebr. 2, 11 11 Ioh. 1, 9 1 euacuauit] eiinaniuit AM homo om. M 2 eius] suam M uerbuin] quod est uerbum AFSVOf facta] creata RM 3 secundum om. AST\'NFlV1 id] aliud M 4 id] illud M 5 est om. M \'6 gratia BP nascimur R2P nascuntur M per] post 0 flliorum suorum M 7 filius dei V 8 est natus M id] id est P illud M exsistens V est om. M 9 pr . de om. Y1 lumen non V 11 possimus lucere VO enim om. P 13 itaque] etiam V om. 0 fide 8 14 nostril N FS non, sed er. A, om. TNVOr nobis et ministrare AFSTNVOybd 15 secundum om. M 16 id] illud M 19 manere FSMOf 21 quaereret] credetur quereret V 22 contempneret AFSPN se om P esse om. TN dicentis accepit: ego sum, qui sum. deinde subiunxit: haec dices filiis Israhel: qui est, misit me ad uos. Ex quo iam spiritalibus animis patere confido nullam naturam deo esse posse contrariam. si enim ille est et de solo deo proprie dici potest hoc uerbum — quod enim uere est, incommutabiliter manet, quoniam quod mutatur, fuit aliquid, quod iam non est, et erit, quod nondum est — nihil habet deus contrarium. si enim quaereretur a nobis, quid sit albo contrarium, responderemus nigrum; si quaereretur, quid sit calido contrarium, responderemus frigidum; si quaereretur, quid sit ueloci contrarium, responderemus tardum, et quaecumque similia. cum autem quaeritur, quid sit contrarium ei quod est, recte respondetur: quod non est. Sed per temporalem, ut dixi, dispensationem quoniam ad nostram salutem et reparationem operante dei benignitate ab illa incommutabili dei sapientia natura mutabilis nostra suscepta est, temporalium rerum salubriter pro nobis gestarum adiungimus fidem, credentes in eum dei filium, qui natus est per spiritum sanctum ex uirgine Maria. dono enim dei, hoc est sancto spiritu concessa nobis est tanta humilitas tanti dei, ut totum hominem suscipere dignaretur in utero uirginis, maternum corpus integrum inhabitans, integrum deserens. cui temporali dispensationi multis modis insidiantur haeretici. sed 1 Ex. 3, 14 1 accipit P audiuit M subiungit APTNFM subiungit et dicit YO baec] deinde P 2 dicis EFt dicens M me om. R 3 patere] potestate M 4 posse esse y contraria R illa P 5 dici potest proprie Y proprio M om. P enim om . Py 6 estque P maneat V 7 nihilj nihil ergo AFSrTNYObd 9 si enim TN sifrigidum om . Sf 11 sit om. AFSTNVOa contrarium om. V 12 que-»ri»r F quereretur ASVf ei contrarium 7 13 responditur F1 14 per om. P diximus TN quoniam legitur post Sed in bd 17 nobis] uerbis M 18 est om. M 19 maria uirgine M dei om. 0 20 spiritu sancto APV est nobis VO tanti om. TN 21 utro Fl 23 dispensatione temporali A dispensatione 0 quisquis tenuerit catholicam fidem, ut totum hominem credat a uerbo dei esse susceptum, id est corpus, animam, spiritum, satis contra illos munitus est. quippe cum ista susceptio pro salute nostra gesta sit, cauendum est, ne, cum crediderit aliquid nostrum non pertinere ad istam susceptionem, non pertineat ad salutem. et cum homo excepta forma membrorum, quae diuersis generibus animantium diuersa tributa est, non distet a pecore nisi rationali spiritu, quae mens etiam nominatur, quomodo sana est fides, qua creditur, quod id nostrum susceperit dei sapientia, quod habemus commune cum pecore, illud autem non susceperit, quod inlustratur luce sapientiae et quod hominis proprium est? Detestandi autem etiam illi sunt, qui dominum nostrum Iesum Christum matrem Mariam in terris negant habuisse, cum illa dispensatio utrumque sexum, et masculinum et femininum, honorauerit et ad curam dei pertinere monstrauerit non solum quem suscepit, sed illum etiam, per quem suscepit, uirum gerendo, nascendo de femina. nec nos ad negandam Christi matrem cogit, quod ab eo dictum est: quid mihi et tibi est, mulier? nondum uenit hora mea, sed admonet potius, ut intellegamus secundum deum non eum habuisse matrem, cuius maiestatis personam parabat ostendere aquam in uinum uertendo. quod autem crucifixus est, 19 Ioh. 2, 4 1 quisquis] si quis AFS-(TNVObd si quisquis PM 2 esse susceptom a uerbo dei P a 8. I. A, om. FSMVOr 4 nostra salute PM sit gesta AFSfTNVObd sit om. M est autem AFSf VO aliquid] ad M 5 pertinere queat (re queat in ras.) A istam om. TN 6 homo om. N excepto R 7 est tributa (eat s. I. m. 2) F. V distat .AFS1 VO 8 rationale M nominantur M 9 id] illud M 13 autem om. M 14 Christum om. Y habuisse negant bd negent R 15 utrunque A 16 et-monetrauerit om. M dei] eius VO 17 sed-suscepit om. V suscipit P 18 uirum] uerum AFt minimi M negandum PV 19 Christi] michi Af 20 nondum michi M 21 Amonet Af amonet V eum om. P 23 aqua R secundum-est in mg. sup. F secundum hominem crucifixus est; et illa erat hora, quae nondum uenerat, quando dictum est: mihi et tibi quid est? nondum uenit hora mea, id est, qua te cognoscam. tunc enim ut homo crucifixus cognouit hominem matrem et dilectissimo discipulo humanissime commendauit. nec illud nos moueat, quod, cum ei nuntiaretur mater eius et fratres, respondit: quae mihi mater aut qui fratres et cetera? sed potius doceat ministerium nostrum, quo uerbum dei fratribus ministramus, parentes cum inpediunt, non eos debere cognosci. nam si propterea quisque putauerit non eum habuisse matrem in terris, quia dixit: quae mihi mater? cogatur necesse est et apostolus negare habuisse patres in terris, quoniam praecepit eis dicens: nolite nobis patrem dicere in terris; unus est enim pater uester, qui in caelis est. Nec nobis fidem istam minuat cogitatio muliebrium uiscerum, ut propterea recusanda uideatur talis domini nostri generatio, quod eam sordidi sordidam putant, quia et \'stultum dei sapientius est hominibus> et (omnia munda mundis* uerissime apostolus dicit. debent igitur intueri, qui hoc putant, solis huius radios, quem certe non tamquam creaturam dei laudant, sed tamquam deum adorant, per cloacarum fetores et quaeque horribilia usquequaque diffundi et 4 cf. Ioh. 19, 26. 27 13 Matth. 23, 9 17 I Cor. 1, 25 18 Tit. 1, 15 21 Manichaei 1 hora erat SPMOy nundum P 2 quid mihi et tibi AV mulier quid est OV 3 qua] qui M 4 crucifixua homo VO crucifixus est A 5 humanissime om. A 6 quod om. r nuntiarentur A2 enantiarentur M 8 docept V misterlUm V quo] quod cum TN qui VO uerbo B 9 eos om. TN 10 quisquis 0 in terris om. V 12 hllbuisse] habuisse (sup. exp . fuisse) F fuisse ASf 15 nobis FI VIO istam fidem M muniat S minuit M 16 domini] dei TN nostri] fi er. FT, om. AVO 17 sordidam sordidi VO sordidam om . M stultum est M 19 apostolus uerissime M dicit apostolus 1N et debent RP igitur om. RP 20 haec AFSPTNOy 21 clacarum F1 22 foetores F fctores AS quaecumque AFyPTNMVbd quecnmque S orribilia Fl horrida M in his operari secundum naturam suam nec tamen inde aliqua contaminatione sordescere, cum uisibilis lux uisibilibus sordibus sit natura coniunctior: quanto minus igitur poterat pollui uerbum dei non corporeum neque uisibile de femineo corpore, ubi humanam carnem suscepit cum anima et spiritu, quibus interuenientibus habitat maiestas uerbi ab humani corporis fragilitate secretius! unde manifestum est nullo modo potuisse uerbum dei maculari humano corpore, quo nec ipsa anima humana maculata est. non enim cum regit corpus atque uiuificat, sed cum eius bona mortalia concupiscit, de corpore anima maculatur. quodsi animae maculas illi uitare uellent, haec mendacia potius et sacrilegia formidarent.,