tunc secum reputat, tunc 
 scripturas recordatur, tunc dicit: nonne mihi scriptum est: 
 bibe aquam de tuis uasis et de puteorum tuorum c 
 fontibus. quid mihi cum puteo faeneratoris, ubi et aqua\' 
 includitur? suauiora erant holera cum securitate quam alieno 
 partae epulae cum sollicitudine. non oportuit aliena quaerere. 
 deinde incideram debita, de meis oportuit fontibus remedium

 18 Prouerb. 5, 15 Bas. 269 A (109 A), cf. Prouerb. 23, 27 Baa. 
 269 B (109 A) 22 Prouerb. 15, 17 

 1 solutioni V 2 adoritur om. spatio relicto V, adortatur (t pr. s. 
 u.) add. m2 4 deauratae DP\' siricae P ueniunt de medio DP\' 
 minores DP\' 5 coniux PVC coniunx HT cum uii DP\' iam] 
 tam DP\' 6 uendenda ... auctione om. DP auctione (u del.) T 
 9 accepit P 11 hic certa ... includitur om. spaiio relicto V 12 pectus 
 lorica BT 13 carcer PC et (corr. m2) B arma T et (corr. ml) B 
 14 uinclis BT adlegandas P alligandis (a 8. i m2) B 15 accnsat D 
 17 ea Ya PC et (a eras.) T hac cet . accusari BC 19 mihi om. BT 
 20 tuorum puteorum DP\' 22 alienae DP\' 23 partae Y pasto BT 
 pastae cet . sollicidudine P 
 
 
 quaerere. erant domi uasa minutiora. melius erat ministerium 
 deesse quam cibum, melius uestem uenalem proponere quam 
 libertatem addicere. quid profuit quod publicare paupertatem D 
 meam uerecundatus sum? ecce alius publicauit. ego nolui 
 nutritores uendere, ecce alius adiudicat. sera haec consideratio. 
 tunc decuit metuisse tuis, cum acciperes aliena: tunc 
 decuit succurrere, cum uulnera prima proserperent. melius 
 fuerat in principio tenuare sumptum et necessitatem debiti 
 rei familiaris angustiis ableuare quam ut ad horam ditatus 
 alienis postea exuereris et propriis. 
 
 Accusamus debitorem. quod inprudentius se gesserit, sed E 
 tamen nihil nequius faeneratoribus, qui lucra sua aliena damna 
 arbitrantur et dispendio suo deputant quidquid ab aliis possidetur. 
 aucupantur heredes nouos, adulescentulos diuites explorant 
 per suos, adiungunt se simulantes paternam atque F auitam 
 amicitiam, uolunt domesticas eorum cognoscere necessitates. 
 si quam causam inuenerint, accusant uerecundiam, 
 pudorem arguunt, quod non ante de se speratum fuerit atque 
 praesumptum; sin uero nullos laqueos alicuius necessitatis 
 offenderint. intexunt fabulas, aiunt nobile praedium esse 
 uenale, amplam domum, accumulant prouentus fructuum, 
 annuos reditus exaggerant, hortantur ut coemat. similiter faciunt 
 pretiosas uestes et monilia nobilia praedicantes. neganti 
 se habere pecuniam ingerunt suam dicentes: \'utere ut tua; 598 A 
 de fructibus emptae possessionis pretium multiplicabis,

 3 puplicare et 4 puplicauit P 4 uerecon<latu« P 5 notritoreH P 
 diiudicat D 6 meluisse ... decuit om. VJJI H neceaitate JiT 
 9 alleuare JBDPT 10 exuereris (e alt. e, u.) m2 B ml T exurerr-rih (r 
 pr. eras.) D cxsuereris P exareria P esnriea C 13 poanfdetur P 14 aduliscentulos 
 P 15 atquel et DP\' aduitam (d del.) P Utram 7\' 16 cognoscere 
 domcticaa eorum BT domeotiros (a s. o alt. w2\' V 
 17 inuenerint 1x (int in ras.) inuenerit I) uen-rondiam P 18 de 
 se speratum YBT de se separatum P6\' desperatum om . fuerit) J)i\' 
 19 uiro nullus P 20 tabolas P tabulas lJ/\'I{) . 21 prouf\'Ctl/s PlJP 
 22 coemat (o 8. u. P coernant Illx emant C 25 fruffibu» B 

 XXXII. Ambr. pan 2. 

 u 
 
 
 debitum reddes\'. praetendunt alienos fundos adulescenti, ut eum 
 spolient suis: tendunt retia, simul ut indagine cincta spatia 
 fuerit ingressus, cogunt eum in retia cautionum, laqueos 
 usurarum; petunt obligari sibi auitum praetorium, paternum 
 sepulchrum. praestituitur dies solutioni, dissimulatur conuentio, 
 quando potest solutio sustineri. ubi satis securum B reddiderint, 
 repente ingruunt et instant uehementius, causanti 
 incumbunt dicentes: \'tu possides tua praedia, nos nostram 
 pecuniam non habemus: aurum dedimus, lignum tenemus: 
 tibi fructuum emolumenta procedunt, nobis nihil accrescit 
 pecuniae. otiosa causatio est: saltem renouetur chirographum\\ 
 Itaque dum primo adulescens nihil putat de uestibus suis c 
 aut etiam possessionibus esse uendendum aut ad haec facienda 
 poscit dilationem, usurae adplicantur ad sortem, adcumulatur 
 centesima. iam suspirare incipit, iam malum suum agnoscere. 
 die ac nocte usuram cogitat, quicquid occurrerit, faeneratorem 11 
 putat, quicquid crepuerit, uocem sibi uidetur faeneratoris 
 audire. si habes, cur non soluis? si non habes, cur malum 
 malo adiungis et de uulnere quaeris remedium? cur cotidie 
 obsidionem pateris faeneratoris, expugnationem times? uetus 
 sententia est: faeneratoris et debitoris sibi occurrentium 
 prospectum amborum facit dominus. alter

 22 Prouerb. 29, 13 Bas. 269 A (108 E) 

 1 fundos alienos BT fandos (v s. a m2) V aduliscenti P 2 expolient 
 D et (om . suis) P\' 3 eum om. BT 5 sepulcrum VD solationi 
 §y§tii?$ri (sustineri exp. m2) V (in quo dissimulatur... sustineri 
 infra in mg. m2) 6 securas (s alt. eras.) B 7 instant rnp\' et (et 
 om.) C stant PBT uehementer (tius s . ter m2) V 11 cautio B (ti in 
 ras.) VT chirografum PV cirographum T cyrografum B cyrographum 
 cet . 13 primum BDT, om. P4 aduliscens P nichil adolescens DP\' 
 14 uindendum P aut om. DP\'C ad om. P 16 centisima P centensima 
 V accumulantur (antur ex ante P\') centesimae DP\' 17 ocurerit 
 P 18 increpuerit V faeneratores P 22 post debitoris add . 
 inuicem VBT 
 
 
 quasi <canis> praedam requirit, alter aperta quasi praeda 
 declinat: ille quasi leo quaerit quem deuoret, iste quasi bos E 
 iuuenculus praedonis impetum reformidat: ille quasi accipiter 
 unguibus olorem quaerit inuadere, iste quasi anser aut fulica 
 mauult se uel in praerupta deicere uel in profunda demergere 
 quam istum humani corporis accipitrem sustinere. quid cotidie 
 fugis? etsi non occurrat faenerator, occurrit tibi inopia 
 tamquam bonus cursor. ambos ergo uidet dominus, faeneratorem 
 et debitorem, occurrentes sibi ambos spectat testis 
 alterius iniquitatis, alterius iniuriae: illius auaritiam F condemnat, 
 huius stultitiam. ille gressus debitoris singulos numerat, 
 aucupatur deflexus: iste continuo post columnas caput obumbrat; 
 nullam enim habet debitor auctoritatem. ambobus in 
 digitis usurarum repetitur saepius calculatio. par cura, sed 
 dispar allectus: alter laetatur incremento faenoris, alter 
 cumulo debitionis adfligitur, ille quaestus numerat, hic aerumnas.