Quam misera hominis condicio, quae quasi mercennana D aliis laborat, sibi indiget et nisi aliena misericordia sustentare se nequit! cottidie sub formidine, sub timore grauem tolerans seruitutem et, ne deprehendatur a domino, erratica atque E fugitiua sub umbra quadam saeculi huius putat se posse 1 Iob 2, 7 2 Iob 6, 4 5 Iob 6, 9 et 11-14 11 Iob 7, 1—6 et 13 sq. 3 a quibus B (a in mg. m2) D 6 me om. DP\' quią B (Õtt LXX) qui cet . 7 susteneo P 9 aereae sunt B 12 iij B super terrA DP1 19 usque ad D 20 pudridine P 21 glebus B (in mg. m2) cet . 22 fabula PB fauilla P in mg. m2 B in mg. m2 cet . 23 lectulus B (lu 8. u. m2) D 27 cottidine P (n del.) 29 futigitiua P (ti pr. del.) delitiscere. considera illum, de quo ait in Ecclesiastico Sirach: omnis homo transgrediens in lecto suo, contemnens et dicens in anima sua: quis me uidet? tenebrae circumdant me et parietes. quem uereor? nonne tibi uidetur iste uere esse mercennarius, qui ..... prodegerit ut ille adulescens in euangelio, qui legitur acceptae a patre substantiae portionem ..... et egens atque inops, F quo famem leuaret, pascere greges coepit alienos, ut mercede sumptum exerceret suum? sed ille tamen aliquando conuersus, quia reuertit ad patrem et peccata sua non repressit, sed prodidit: hic autem qui se existimat ab eo qui omnia uideat non uideri et tenebris putat commissa sua posse celari umbram praetendit, sed frustra latere se credit, cum oculus domini lucidior sole occulta omnia deprehendat, tenebrosa 628 A inluminet et intimi cordis penetret conscientiam atque in alta et profunda descendat. uanus ergo qui putat tenebris esse . se tutum, cum lucem uitare non possit, quae lucet in tenebris et tenebrae eam non conprehendunt. quasi fugitiuus itaque et malus mercennarius deprehenditur et antequam se occultet agnoscitur, quia domino omnia antequam quaerat cognita sunt non solum quae facta, sed etiam quae futura. perit igitur in B uacua spe qui putat quod suum crimen abscondat: fabula est ista, non ueritas. denique fabula peccantium odiosa, 2 Sir. 23, 18 (25 sq.) 6 Luc. 15, 12 sqq. 13 Sir. 23, 19 (28) 17 Ioh. 1, 5 23 Sir. 27, 13 (14) 1 delitescere P (e alt. ex i m2) cet . ecclesiasticos; P (s del.) ira PC sirach B (ch 8. u. m2) syrac D sirac P4 2 contempnens PDPC contemp«ens B (t eras., n s. ras.) 3 uidit P 4 circumdant B (dant ex dabunt) parietes P (es ex is m2) 5 uere PBD uir PC lacunam significaui, sua add. ed. Rom., sed plura excidisse uidentur, fort . aliis laboret, cum sua 6 prodiderit DP utile aduliscens P aceeptg PBDP\' accepisse B m2 in mg . C 7 lacunam indicaui 9 conuersus est B (est s. u. m2) DP\' reuertitur B (ur s. u. m2) DP\' 11 uideat B uidet DP\'C 16 in tenebris C 17 s j ease B, se om . C totum PC 21 fort . facta sunt futura suut DP\' repperit D (rep postea add.) P 23 odiosa B ( προσόχϑισμα LXX) otiosa cet . non habens fructum, sed gemitum. narratio enim fatui sarcina in uia. quid enim est aliud peccatum nisi sarcina, quod huius saeculi onerat uiatorem graui depressum fasce delicti ? qui si nollet oneri subiacere, debuit audire dicentem: uenite ad me omnes qui laboratis et onerati estis, et ego uos reficiam. Quid autem aerumnosius, cum ipse lectus communem ad C quietem datus graue uulnus infligat? tunc enim solemus quae fecimus recordari, et factorum suorum stimulis conpungitur interior conscientia. unde et scriptura ait his: quae dicitis in cordibus uestris et in cubilibus uestris conpungimini? remedium quidem debiti, sed tamen conscientiam uulnerauit. sed esto ut aliquando fessis somnus obrepat, terremur insomniis, exagitamur uisionibus, ut iam non requies ista, sed poena sit. ita enim abeunt diuitiae saeculi uelut D somnium exurgentis. sun*exit aliqui istius corporis somno, et nihil possedit idque ipsum quod se credebat habere amisit. constituite mihi nunc diuitem illum, qui cotidiana lucra et quaestus uarios congerebat et exagitabatur cupiditatibus suis, subito resipiscentem considerantemque secum quia non cum morietur, accipiet omnia, neque simul descendet cum eo gloria domus eius et quod ea quae possidet m E hac uita habeant aliquid uoluptatis, non etiam in futurum, 1 Sir. 21, 16 (19) 5 Matth. 11, 28 10 Psalm. IIII 5 16 Esai. 29, 7 Psalm. LXXII 20 20 Psalm. XXXXVIII 18 2 quid... sarcina 8. u. m2 P 3 quod PC quae BDP\' 4 dilecti P (corr. m2) 5 laboratis P (i ex e) 7 autem] enim B ad communem DP\' 10 et om. DP\' 12 fort . quidem dedit 13 fes- O si, B (corr. m2) fessoa DP\' 14 insomniia P (i tert. s. w. m2) non iam DP\' 15 ista om. DP\' abeunt PBC habentur B m2 in mg. DP\' ueluti DP\' 16 exurgentis P (i ex e) aliquis P (s 8. u. m2) cet . ex istius B 17 possedit P (i ex e) possidet B habere credebat B 18 constitue B mihi s. u. m2 B nunc C ml mibi nunc m2 nunc s. u. D 19 exagibatur P exagebatur DP\' 20 considerate questum DP\' non om. DP\' 21 simul om. DP\' discendit P 22 quod] cum DP1 posaedit P (i ex e) C aperientem oculos ad caelestia. nonne tibi uidetur sicut qui in somnis bibebat bibisse et sicut qui in somnis epulabatur epulatus, aperuisse autem oculos et cognouisse quod anima eius inane sperauit et adhuc esuriat et adhuc sitiat, quia modum non habet auaritia nec rapiendo expletur, sed incitatur hoc egentior, quo plura quaesiuerit? et hic ergo surrexit, et uanum est somnium. Sed iterum ipsum audiamus dicentem. incumbebant illi F 629 A amici, qui ad consolandum uenerant, et quasi inimici amaris eum perurguebant sermonibus. unum enim solacii genus est in aerumna et amaritudine constitutis culpa uacare, ut ea quae perpetiuntur aduersa non pro delicti pretio sustinere uideantur. hoc quoque uiro sancto adimere gestiebant, ut uideretur ipse suae auctor aerumnae, qui peccatis grauibus domini contraxisset offensam et pro impietatibus suis illa toleraret, describentes impiorum supplicia, qui uitia sererent B et meterent sibi dolores, quod mandato perirent dei et spiritu irae ipsius interirent, qui insufflaret domos luteas inhabitantibus et arescerent, cogitationes destitueret uersutorum, os obstrueret iniusti. quae uera quidem de domini potestate, sed non conuenientia tanti uiri meritis adserebant. his ergo respondit: in ueritate noui quia ita est.