Diuinum ad patres resultauit oraculum, ut, cum 535 A egrederentur ad bellum, tuba canerent, cuius sonitu dominus B reminisceretur populi sui, quo petitum conferret auxilium plus quae misericordiae suae incentiua cognoscens, et in diebus laetitiae suae, in numeniis suis concinerent tubarum sono. unde et Dauid ait: canite in initio mensis tuba, in die frequenti sollemnitatis uestrae. ueniet igitur nobis dies sollemnitatis et iam adpropinquat. canamus tuba tamquam in proelium progredientes, canamus tuba, ut adnuntiemus sollemnitatis diem. simul nobis et certamen imminet et uictoria C repromittitur. uictoria nostra crux Christi est, tropaeum nostrum pascha est domini Iesu. sed ille ante est proeliatus, ut uinceret, non quo ipse egeret certamine, sed ut nobis 1 Num. 10, 9 et 10 6 Psalm. LXXX 4 Basil. III p. 164 A M. (II 1 A G.) 10 Num. 10, 9 INCPT TRAcTATUS EIUSDE DE HELIA ET IEIUNIO P INCIPIT TRACTATUS SCI AMBROSII DE IEIUNIO R INCIPIT SERMO UE- NERABILIS UIRI AMBROSII MEDIOLANENSIS EPI DE IEIUNIO G INC EIUSDEM DE IEIUNIO H AMBROSIUS DE SEPTEM TUBIS (in w mg . H. DE IEIUNIO) B INCIPIT LIBER BEATI AMBROSII DE UTI- LITATE ET LAUDE SCI IEIUNII H INCIPIT TRACTATUS DE HE- LIA ET IEIUNIO DP\' 1 reaultat DP\' et (ut m2) R graderentur H 2 bella B canerent (e alt. ex i) P 3 ferret H plus quae B plusque PGDP\' populis plusque HI, om. RH 4 et om. G 5 numeniis P m1 neomeniis P m2 cet . suis om. H sond RH 6 dicit GH in om. RG, s. u. m2 H tube P et (corr. ml) D frequentis R insigni G insignis H 7 uenit H uobis D et (corr. till) pi, om. H\' 8 propinquat R adpropinquet (a s. e) G canemus R in om. R 9 adnuntiem B diem rollemnitatis DP\' 11 crux Christi] erga xpm DP\' tropheum P (h s. u. m2) RG BIJP 12 nostrum om. DP\' est ante B, ante om. R 13 uinceret (et ex it m2) P quod B ageret H nobis om. H formam bellandi ante praescriberet et postea daret gratiam triumphandi. certamen nostrum ieiunium est. denique ieiunauit saluator, et sic ad eum temptator accessit. et primum gulae direxit spiculum dicens: si filius dei es, dic lapidi huic, ut panis fiat. ille cibum uelut escam laquei D praetendit, ut sic inlaquearet adpetentiam corporalem, dominus ieiunium praetulit, ut laqueos temptatoris, ut uincula dissolueret. denique sic habes scriptum: non in solo pane uiuit homo, sed in omni uerbo dei. illo laqueo Adam fuerat strangulatus, hac absolutione diabolicae quaestionis omnis 536 A homo est liberatus. ! Magna uirtus ieiunii, denique tam speciosa militia est, ut ieiunare delectaret et Christum, tam ualida, ut ad caelum homines eleuaret. et ut humanis magis quam diuinis utamur B exemplis, de Heliae ieiuno ore uox missa caelum clausit sacrilego populo Judaeorum. etenim cum a rege Achab altare esset idolo constitutum, ad uerbum prophetae tribus annis et sex mensibus ros pluuiae non cecidit super terram. digna poena, quae intemperantiam congrue coherceret, ut caelum inpiis clauderetur, qui terrena polluerant. dignum etiam, ut 2 Luc. 4, 2 Bas. 177 C (7 E, 8 A) 4 Luc. 4, 3 8 Luc. 4, 4 15 Reg. III 17, 1 sq., cf. 16, 31 sqq. Bas. 172 C (5 BC) 17 Reg. III 17, 1; 18, 1 1 forma BH debellandi G (om . ante) H peracriberet H 4 lapidi isti R 5 esca P 6 appetentia corporali B 7 teraptatoris P (ia ex es m2) R (ta s. u. m2), sui add. GH ut] et BG, fort. recte uincula (u alt. del. m2) P uincla R uiacula B 8 habet R pane solo GH 10 strangilatus G hoc absolicione B omnia om. B 12 uirtus est G militia (mi ex mil) P, illa militia D (il alt. in ras. m2) P4 14 erigeret P (m2 ex eleuaret) BH\'DP\' ut om. PR quam om. B utar H 15 de om. GH helięie (he ex he) P ieiunio PR et (i tert. eras.) D ad (eras.) celum P 16 acab B ab B ahab D (h 8. u.) P\' alta?rae§sit (litterae punctis distinctae erasae) P altari es-_ .. set R 17 constructa (s . coostituttl) H\' constitum B *prphę:tę (h s. u., tg extra u. m3) P 19 intemperantiam (in add. m3) < ? 20 claucieretur (re s. u. m4) P ad condemnationem regis sacrilegi propheta ad uiduam in C Sarepta Sidoniae mitteretur, quae quoniam deuotionem cibo praetulit, meruit ut ariditatis publicae sola non sentiret aerumnam. itaque non defecit hydria polenta, cum torrentis fluenta deficerent. quid eius reliqua contexam ? ieiunus filium uiduae ab inferis resuscitauit, ieiunus pluuias ore deposuit, ieiunus ignis deduxit e caelo, ieiunus curru raptus ad caelum et quadraginta dierum ieiunio diuinam adquisiuit praesentiam. tunc denique plus meruit, quando amplius ieiunauit. ieiuno D ore statuit fluenta Iordanis et redundantis fluminis alueum repente siccatum puluerulento transmisit uestigio. merito illum dignum caelo diuina iudicauit sententia, ut cum ipso raperetur corpore, quoniam caelestem uitam uiuebat in 537 A corpore et supernae usum conuersationis exhibebat in terris. Quid est enim ieiunium nisi substantia et imago caelestis ? ieiunium refectio animae, cibus mentis est, ieiunium uita est angelorum, ieiunium culpae mors, excidium delictorum, B remedium salutis, radix gratiae, fundamentum est castitatis. hoc ad deum gradu citius peruenitur, hoc gradu Helias ascendit 1 Reg. m 17, 9 sq. 4 Reg. III 17, 16, cf. 7 5 Reg. III 17, 22; 18, 38 et 45; IIII 2, 11, cf. III 19, 8 Bas. 172 C (5 C) 9 Reg. IIII 2, 8 12 Reg. IIII 2, 11 14 Philipp. 3, 20 1 condemnationem H condempnationem G (p eras.) cet . propheta (ex profae) P 2 sareptha BDP1 Bareptbam H\' cibi GB 3 protulit B publicae BGH pluuiae cet., quod uix defendas collato loco Iudith. 11, 10 uulg . ariditas aquae 4 deficit R (corr. ml) B hidria P idria B hydriae H\' polenta PIP pollenta B pollentae G (1 pro exp . m3) polentae cet . 5 defict-rent fluenta H\' deficerint (ni2 defecerint) P ppo deficerent R contexta HI ieiunus ... deposuit om. B 6 suacitauit RH ieiuno H pluuias P 7 ignis P m1 igns B ignes P m2 cet . eduxit a caelo R curro H raptus est H\' est raptus P (est 8. u. m2) cet . 10 redundantis P ml redundantem P m2 cet . 12 dignum om. R 13 caelesti uita R ducebat DP\' 14 at (et m3) G ac H\' exibebat R et (corr. m2) B exibebaijt G 15 nisi... caelestis ieiunium om. R 16 ęţ cibus H ieiunium alt. om. B 17 exaudium B delictorum (s. c ras.) P 18 caritatia B 19 hçlias P caelum ascendit 12 ante quam curru, hanc hereditatem sobrietatis abstemiae ad caelum abiens discipulo dereliquit, in hac uirtute et spiritu Heliae uenit Iohannes. denique in deserto et ille uacabat ieiuniis; esca autem eius erat locustae et mei siluestre. et ideo qui uitae humanae possibilitatem continentia supergressus fuerat, non homo, sed angelus aestimatus est. de ipso C legimus: etiam plus quam propheta. hic est, de quo scriptum est: ecce mitto angelum meum ante faciem tuam, qui praeparabit uiam tuam ante te. quis humana uirtute equos igneos, currus igneos potuisset ascendere, regere aerios currus nisi qui naturam humani corporis incorruptibilis ieiunii uirtute mutasset? sed de Heliae gestis plurima iam frequenti diuersorum librorum sermone digessimus et cauendum arbitror, ne in eadem recurramus, cum praesertim in opere suo ipse laudetur. imitemur ergo illum D et eam escam quaeramus, cuius uirtute diebus ac noctibus progredi ad supernorum possimus cognitionem. non enim omnis esca materialis nec omnis cibus corporalis: est cibus mentis, ut diximus, quo epulantur animae, de quo ait dominus: meus cibus est, ut faciam uoluntatem patris mei, qui in caelis est. hic cibus angelorum, ut diuino 1 Eeg. IIII 2, 14 sq. 2 Matth. 3, 4 Bas. 177 C (7 E) 7 Matth. 11, 9 sq. 20 Ioh. 4, 34 1 abstemiae PR abstinenti BH\' abstinentiae cet . 2 derelinquit fn eras., u 8. u.) P 3 holiae PR nacauit GH 4 ieiunis R eius] ei R, om. H locusta JRBJf 5 quia GH, fort. recte continentie P (e ex a) H\' continentiarji G 7 prfa P 9 qui... tuam om. H\' praeparauit R (corr. m2) B (corr. m1) RG quis (s s. u. m2) H 10 potuisset (t alt . 8. u. m2) H 11 orios currus P (e s, i m2) cursus aeris R currus aerios (aereos B, ereos D, ereos P\') cet . natura R 13 librorum s. u. G 14 in] bis R, om. B 15 praesertim om. H ipsa DP\' illum] eum DP\' 16 in cuius R 17 progredientes G progredi et (et 8. u. m2) H superiorem R superiorum H possemus P cognitionem uenire GH 18 omnia (eras.) omnis P, omnis om. H 19 animi GH 20 uolontatem (Y a. 0 alt.) P 21 caelo H est angelorum RGHH\' angelorum est B famulentur imperio. nulla illis cura mensarum, nullus conuiuiorum usus, nullae repositae epulae, nullus uini potus E aut sicerae, nulla distentio corporis, nulla uentris offensio.