Primum omnium quantam discimus parentibus referre reue- I 513 A rentiam, cum legimus quoniam qui benedicebatur a patre B benedictus erat et qui maledicebatur maledictus erat! ideo hanc parentibus gratiam donauit deus, ut filiorum pietas prouocetur. praerogatiua igitur parentum disciplina est filiorum. honora ergo patrem, ut benedicat te. honoret patrem pius propter gratiam, ingratus pro timore. etsi pauper est pater et non habet diuitiarum copias, quas relinquat filiis, habet C tamen ultimae benedictionis hereditatem, qua sanctificationis opes successoribus largiatur. et multo plus est beatum quam diuitem fieri. festinabat-Ioseph sumere benedictionem. denique et filios suos optulit Manassem et Ephraem, quos benedixit Iacob, ut quia duodecim habebat filios et tertius decimus apostolus futurus erat Paulus quasi posterior electus, tertia decima tribus de Manasse et Ephraem nepotibus sanctificaretur D in utrumque diuisa, quo Paulus non extra paternarum tribuum numerum inueniretur, qui ueteris testamenti et noui egregius praedicator paternae benedictionis hereditatem sibi quoque 2 Gen. 9, 25 sq. 6 Eiod. 20, 12 11 Gen. 48, 1 sqq. 12 Gen. 48, 8 sq. INC. DE PATRIARCHIS BO INCIPIT LIBER ILBEATI AMBROSII DE PATRIARCHIS Px INCIPIT LIB EIUSDE (LIB EIUSDE om. W.\'T, EIUSDEM om. DET\', LIB om. V; LIB VIII 21x) DE BENEDICTIONI- BUS PATRIARCHARUM PNVDT\'. in P\' non est inscriptio 6 ergo 8. u. P prius B et P (r eras.) V (r exp.) 0 (corr. m2) pius patrem WED pius patrem T 7 propter timorem NVD 12 filios B (o ex u) manassen 91\' (en ex em) PP\'1lET manasen 0 manaese V efrem BV effraim Px effrem cet. (jsemper) 14 futurus erat apostolus U\'DT erat futurus apostolus UxE quasi B (i s. u.) 16 tribuum B (u pr. 8. u.), fort . tribum scribendum numerum tribuum 91 xE 17 ueteris B - (is ex es) profecisse facile conprobaret. quam praeclara in hoc mysteria, quod sumens Ioseph filios suos, quos susceperat in Aegypto, 514 A Ephraem ad dexteram suam, ad sinistram autem Istrahel patris sui, Manassem autem ad sinistram suam, ad dexteram autem Istrahel, adplicuit eos ante patrem, extendens autem Istrahel manum dexteram inposuit supra caput Ephraem, qui erat iunior et stabat ad sinistram aui, et sinistram suam inposuit supra Manassen, qui erat ad dexteram, et ita inmutatis manibus benedixit eos! in quo et Ioseph naturae ordinem B seruauit, ut seniori filio plus deferret, sicut Isaac quoque in Esau priorem filium benedictionem deferre cupiebat, sed minorem filium in typo iunioris populi credidit praeferendum, sicut erat ipse a matre praelatus. denique Manasses ex obliuione Latina interpretatione signatur, eo quod populus Iudaeorum oblitus est deum suum, qui fecit eum, et quicumque ex ea plebe crediderit tamquam ex obliuione reuocatur. Ephraem autem fecunditatem fidei interpretatione nominis pollicetur, C qui auxit patrem, sicut ait ipse Ioseph dicens: quia auxit 2 Gen. 48, 13 sqq.; 41, 50 sqq. 13 Gen. 41, 51 Philo de sobrietate 6 (I 397, 1 M.) de congr. quaer. erud. grato 8 (I 525, 6) 15 Deut. 32, 18 17 Philo Legg. alleg. III 30 (I 105, 46) 18 Gen. 41, 52 1 proficisse B et (corr. m2) P facile profecisse Ux E quam B ml N\'VD quamquam B m2 cet . in B m1 D haec in B m2 P\'PxO haec (8. et) in P et in cet . hoc B (c 8. u.) 3 dextram PT istrahel B (t eras.) israhel V isrt cet . 4 manassen VPWEOT manasse 91\' manassen (s pro et n s. u.) D autem malim abesse a sinistra 91\' (corr. m. ant.) suam B (m s. u. m3) ad B ml NV ut ad B m3 (ut extra u.) D (ut s. u.) cet . 5 autem B m1 N\'V esset_ (s. u.) autem B m3 auteip (s . esset.) D esset T (in ras.) cet . istrahel B isrt cet. (semper) adplicuit B m1 PxU\'ET applicauit 9(x (a (alt. exp.) V et adplicuit B m3 (et s. u.) D (et s. u.) cet . ante patrem om. V patrem B ml N\' patrem snum B m3 (suum s. u.) D et T (suum 8. u.) cet . 6 supra BPx super cet . 7 a sinistra N\' posuit W\'JE 8 super caput (man.) NVD manassen BPx0 manasse V manassem 91\' (m alt. eras.) cet . 10 isaac B (a alt. s. u.) 11 conferre V praeferre WoxE 16 ex s. u. P, om. Px 17 interpraetationeiji B 18 qui BPx me deus in terra humilitatis meae. quod est proprium populi iunioris, qui corpus est Christi augens patrem et deum proprium non relinquens. denique spiritaliter de populis hoc esse mysterium senior declarauit. nam cum filius eum putaret errasse uitio hebetioris aspectus, conuertere uoluit manus eius dicens: non sic pater; hic enim primitiuus est. D inpone dexteram tuam supra caput eius. et noluit, sed dixit: scio, fili, scio. et hic erit in populum, et hic exaltabitur, sed frater eius iunior maior illo erit, et semen illius erit multitudo gentium. denique praeferendum Ephraem seniori germano etiam benedictionis serie prophetauit dicens: in uobis benedicetur Istrahel dicentibus: faciat uobis deus sicut 515 A Ephraem et Manasse. et ideo cum essent nepotes, in locum filiorum sunt adoptati, ut non essent auitae benedictionis expertes.