Sequitur: ecce enim in iniquitatibus conceptus sum D 
 et in delictis peperit me mater mea. quis tanto adfectu 
 agit paenitentiam? humi stratus iacuit fusus in lacrimas, 
 cibum non gustauit, lauacro se abdicauit. quid iam reliqua E 
 dicam, quod abstinuerit ornatu et comitatu regio? adiunxit 
 confessionem iniquitatis suae et in perpetua saecula toto 
 canendam orbe transmisit. ecce inquit in iniquitatibus 
 conceptus sum et in delictis peperit me mater mea. 
 auerte faciem tuam a peccatis meis et omnes iniquitates 
 meas dele. ne proicias me a facie tua et spiritum 
 sanctum tuum ne auferas a me. libera me de sanguinibus, 
 deus deus salutis meae. <antequam nascimur, 
 maculamur contagio et ante usuram lucis originis ipsius F 
 excipimus iniuriam. in iniquitate concipimur - non expressit 
 utrum parentum an nostra - (et in delictis generat unumquemque 
 mater sua). nec hic declarauit utrum in delictis suis 
 mater pariat an iam sint aliqua delicta nascentis. sed uide ne 
 utrumque intellegendum sit. nec conceptus exors iniquitatis 
 est, quoniam et parentes non carent lapsu. et. ei nec unius 695 A 
 diei infans sine peccato, multo magis nec illi materni conceptus 
 dies sine peccato sunt. concipimur ergo in peccato 
 parentum et in delictis eorum nascimur. sed et ipse partus 
 habet contagia sua, nec unum tantummodo habet ipsa natura

 1 Psalm. L 7 7 Psalm. L 7, 11, IS, 16 12 Augustinus contra 
 duas epist. Pelag. IIII 11, 29 (antequam ... concipimur) et contra Iul. 
 Pelag. I 3, 10 (antequam ... natura. contagium) 20 rob 14, 5 

 1 enim om. RB\' APxBHТ\' 3 lacrimis PD\'T\' 5 abstinuerit (s to 
 11.) B comitatu BPBxD\'O contemptu  comptu cd . adiuncxit 
 (c a. u. m2) P 7 canendum BP\'D\'O canenda T orbi (i ex e m2) B 
 in a. u. m2 pi 12 nascamur ADPxBxD\'T\'O et Augustinus l. pr . 
 18 antequam P 14 iniquitatem B 15 nostria BP\'D\'0 nostram AP\'\' 
 unumquemque generat dugecatinus 16 delictis m2 ex dilectis B 
 17 aint BP\'OBxD\'O sint et eee . 18 eIors BBxLOTТ\' exsors cd. 
 19 lapsum RBIP\' 20 peccato est D\' 21 sint (v 8. i) P\', sunt om. PxT\' 
 concepimur RB\' 22 sed et BP\'DBxD\'O sed eet . 28 tantomod4) 
 (v a. 0 pro m2) P\' 

 XXXII. Ambr. pari a. 

 22 
 
 
 contagium: bonum quidem coniugium, sancta copula; sed 
 tamen qui habent uxores ita sint ac si non habentes. ipse 
 torus incoinquinatus et nemo alterum fraudare debet eo nisi 
 : forte ad tempus, ut uacent orationi: tamen secundum apostolum B 
 non uacat orationi quis eo tempore, quo usum corporeae 
 illius conuentionis exercet; et mulieri menstruatae coinquinatus 
 est pannus nec potest illis diebus purgationis suae offerre 
 sacrificium,. et mulieris quae generauerit dies partus et 
 plerique alii a sacrificio feriati sunt, donec legitimo ritu feta 
 mundetur. 
 ideo in quo uoluit dominus nulla huiusmodi 
 originis esse contagia, dicit illi dominus: priusquam te 
 formarem in utero matris tuae, noui te et, priusquam c 
 exires de uulua, sanctificaui te et prophetam in 
 gentibus posui te. quis tantus, cui tam magna delata sunt? 
 numquid Hieremias ? sed non ille utique in gentibus propheta 
 propositus, sed in Iudaea tunc temporis, nunc autem etiam 
 in nationibus, quae in Iesum dominum crediderunt. uide 
 tamen ne illi dicatur, qui antequam nasceretur ex uirgine, 
 iamdudum erat et erat semper et operabatur etiam in utero 
 Mariae constitutus et ita sanctus erat, ut sanctificaret D prophetas 
 suos. in quo solo et. conceptus uirginalis et partus 
 sine ullo fuit mortalis originis inquinamento. dignum etenim

 1 Augustinus contra Iul. Pelag. n 7, 20 (bonum coniugium... exercet) 
 2 I Cor. 7, 29 3 I Cor. 7, 5 6Leuit.l5,19sqq. 8 Leuit. 
 12, 2 sqq. 11 Hier. 1, 5. 22 Augustinus contra duaa epist. PeIag. 
 IIII 11, 29 (dignum...uita). 

 1 quidem om. Augustinus copola B sed tamen m1 P\'T\' ai tamen 
 P m2 T\' m3 si D\' 2 habent (n a. u.) B\' 3 torus est Augustinus 
 inquoinquinatus RB\'P\' alterutrum (corr, m2) P eo om. BAO 
 4 ad ţę ad tempus B tamen] iam RB\'PxBxT\' 5 quis D ma 
 PDt et (s e. u.) Т\' qui se EO, om. LT, qui D ml cet . usum BPBxD\'O 
 usus cet. 6 mulieris ACDPxLTT\' quoinquinatus B\' 7 pannus 
 (n pr . 8. u. m2) P 8 generauerat P (erapr. a . u. m2) D\' generauit LT 
 11 illic BO illi. (c eras.) P\' 15 ille non Px profeta B 16 pro-\' 
 poeitus BPD\'OT\' positus cet . autem om. CD, 8. u. T etiam] 
 etiam et ACDPx et T\' 17 quae BP\'CDBxD\'OT quae et cd . dum 
 BP\'D\'O xpm dmn cd. 18 nec (c eras.) P\' . 
 
 
 fuit ut qui non erat habiturus corporeae peccatum prolapsionis 
 nullum sentiret generationis naturale contagium. merito ergo 
 Dauid flebiliter in se deplorauit ipsa inquinamenta naturae, 
 quod prius inciperet in homine macula quam uita. 
 , 
 Dum haec dicit et peccatorum specialium atque communium. E 
 conluuiem confitetur, subito ei splendor ueritatis et candor 
 gratiae spiritalis offulsit. supergressus enim umbram spiritu, 
 prophetico ipsa uidit mysteriorum sacramenta caelestium, F 
 quorum typum Moyses praefigurauit in lege. uulneratus igitur 
 caritatis uulnere et indagandae captus ueritatis cupiditate in 
 superiora suae mentis extendit intuitum et in futura prospiciens 
 thensauros sapientiae et scientiae uidit in Christo\\ 
 praeuidit baptismatis sacramentum et miratus gratiam exclamauit 
 subito dicens: ecce enim ueritatem. dilexisti:.. 
 incerta et occulta sapientiae tuae m anifestasti ti mihi. 696 A 
 non incerta mysteria, quia certa sunt, nec incerta secreta et 
 arcana sapientiae, sed non manifesta. hoc enim significat, 
 quia nullis essent manifestata; quod enim oculus non 
 uidit nec auris audiuit nec in cor hominis ascendit, 
 hoc praeparauit deus diligentibus eum. uidens igitur ea 
 dicit: ecce iam non in umbra nec in figura, non in typo, sed

 9 Exod. 24, 8 Cant. 5, 8 12 Sir. 1, 25 14 Psalm. L 8 
 18 I Cor. 2, 9 21 Colose. 2, 17 

 1 ut] et B - habiţaturus (ta ezp. m2) P\' 3 dauid (d alt. ez t) P 
 flebititer (i pro ex e) B 4 et quod Augustinus hominem RAPxT\' 
 maculare (Tę del.) B 6 conluuionem LT ei] eis C enim BU, om. 0 
 -et candor gratiae spiritalis om. BP\'D\'O 7 offalait BP 0 effulsit 
 DBxD\' obfulait cet . umbra R spu. P 9 moeses B uulneratalia 
 RB\' et (m2 uulneratus) f nulnerata. A uulnere T 10 cupidita.te 
 B (e eras.) 11 intuitum BDBxD\'LO et (ū ex u m2) P intantúm 
 T (a . m2 tuitum) cet . 12 thensauros B thesauros cet . uidit 
 (it ex et m2) Bpi 14 dilixisti B 15 occulta (c pro S . u. m2) P 
 tuae om. B 16 misteria P 17 archana B significat T\' significat∗ 
 (ur 8. ras.) pi significans C significant P\' (n alt. expo m2) cd . 
 18 quia BPxD\'O quae BU quia adhuc pi in mg . ** hec que D haec quae 
 r adhaec quae cet . 19 auris (is ex ea m2) BP\' 21 nec BPD\'Q 
 non cd . I 

 22* 
 
 
 in ueritate lux aperta resplendet: ecce nunc ueritatem aspicio, 
 splendorem ueritatis agnosco, nunc te maiore domine deus B 
 noster, ueneror adfectu. ecce enim ueritatem dilexisti:non 
 per speculum, non in aenigmate, sed faciem ad faciem 
 te mihi, Christe, demonstrasti; in tuis te inuenio sacramentis. 
 haec sunt tuae uera sacramenta sapientiae, quibus mentis 
 occulta mundantur. 
 itaque iam laetus atque securus, quod 
 uibrasset ei sapientiae plenitudo, dicit ad dominum: asparges 
 me hysopo, et mundabor; lauabis me, et super 
 niuem dealbabor. bene et ueteris testamenti sacramenta c 
 non euacuat et euangelica docet mysteria praeferenda. hysopo 
 mundari secundum legem postulat, lauari secundum euangelium 
 concupiscit et supra niuem se extimat, si lotus fuerit, 
 dealbandum. per hysopi fasciculum aspargebatur agni sanguine 
 qui mundari uolebat typico baptismate. lauatur autem qui 
 diluitur aeterni fontis inriguo et supra niuem dealbatur cui 
 culpa dimittitur. denique de ipsa anima dicitur: quae est 
 haec, quae ascendit dealbata? antequam baptizaretur, D 
 ipsa est quae dicebat: nigra sum et decora, filia Hierusalem. 
 erat enim nigra, tenebroso peccatorum horrore 
 deformis, sed posteaquam abluta per baptismum remissionem 
 meruit delictorum, dealbata ascendit ad Christum. inde et per

 4 I Cor. 13, 12 Deut. 34, 10 8 Psalm. L 9 11 Exod. 12, 22 
 12 Matth. 3, 13 14 Exod. 12, 22 17 Cant. 8, 5 19 Cant. 1, 5 

 2 maiorem B (m alt. exp.) Px (m alt. eras.) P (i m2 a. ęrp) maiori 
 AD\'LTT\' 4 faciem pr. B facie P\' (w quo cie ad extra u. m2) cd . 
 5 demonstrasti B monstrasti P\'D\'O demonatrans C (n alt. exp.) LT 
 demonstras cd. in tuis te inuenio BP\'D\'O te in tuis teneo cet . 
 6 tua P\'D\' 8 asparge B asparges (e m2 8. a alt.) P aspargis BH 
 asperges cet . 9 hysopo BPxTx isopo C ysopo cet. 11 misteria P 
 bysopo BRB\'APxTx ysopo cet . 12 postolat (v 8. 0 m2) P 13 super 
 Px Bx T\' se 8. t4. m2 P 14 hysopi BPxT\' ysopi cd. aspargebatur 
 BRB\' et (e 8. a alt.) m2 P m1 A aspergebatur cet, 16 dealbabitur 
 LT 19 filiae CPxBxT 20 enim torum horrore 
 om. nigra tenebroso pecca B tenebrosa P\'APxD\' 21 ablaata RB\' 
 
 
 Esaiam dominus locutus est dicens: si fuerint peccata 
 uestra sicut phoenicium, ut niuem dealbabo, id est: si 
 \'cruenta, si tetra, mundabo. haec est nix intellegibilis, de qua 
 ait in euangelio quod domini Iesu refulserint uestimenta sicut 
 nix, eo quod peccatum non cognouerit, caro eius, quando se E 
 induit ueniens in hunc mundum, ab omni ment munda delicto. 
 quid miraris si uidit baptismatis sacramenta cum supra dixerit, 
 ubi descripsit domini passionem: dominus pascit me, e t 
 nihil mihi deerit; in loco uiridi ibi me conlocauit, 
 super aquam refectionis educauit me et alibi: uox 
 domini super aquas, deus maiestatis? et de 
 ipso sacramento plenius dixit: parasti in conspectu 
 meo mensam; inpinguasti in oleo caput meum, et 
 poculum tuum inebrians quam praeclarum est. F 
 Merito ergo istis exultans ait: auditui meo dabis 697 AB 
 gaudium et laetitiam, exultabunt ossa humiliata. 
 probasti, domine Iesu, quia numquam tua uerba praetereunt, 
 probasti illud euangelicum quod dixisti: multi prophetae 
 et iusti uoluerunt uidere quae uidetis et audire 
 quae auditis. ecce Dauid solo laetatur auditu, quia futura

 1 Esai. I 18 3 Matth. 17, 2 6 Ioh. I, 9 8 Psalm. XXII 
 1 sq. 10 Psalm. XXVIII 3 12 Psalm. XXII 5 15 Paalm. L 10 
 17 Matth. 24, 35 18 Matth. 13, 17 

 1 faennt (n a. fl. m2) peccata (ta 8. u. m2) ura (ura in ras.) P\' 
 2 fenicum B fenicium pI phenitium RBI 4 in euangelio quod dni ihu 
 Т\' dns ibs in euangelio quod BD\'O quod (8. u. m2) dni ihu (ihu 8. ras. 
 m2) in euangelio P quod dni ihu in euangelio eet, refulserint P\' 
 (n 8. u. m2) B (nt ex t) 5 eius] enim LT fort . cognouerit <et> 
 quando BP\'D\'O qua cet . 6 mundom et P (et add. m2) PxDI 7 sacramentum 
 LTr dixerit BP\'BxD\'OT\' dixit eet . 8 discripsit B et 
 (corr. ml) P 9 uiridi BP\'BxD\'O pascue uel pascug eet . 10 edocauit B 
 11 maiestatis BPD\'O maiestatie intonuit cet . 14 poculum meum P\'BxD 
 et (tu s. me)B\' praeclarus RB\'ACPx 15 istis BD\'O iste (ste A) quoque 
 AP\'T\' istic quoque P (m2 ex istis) D (quoque 8. u.) eet . 16 exultabunt 
 BEB\'A et exultabunt cd . 17 Iesu] hunc BO hinc P (i ex u 
 m2) lY uerba tua PxTx 18 euangelicum (c 8. tI. m2) pi euglm AC 
 dinsti illud (illud eras.) R 20 audistis B et (s pro exp.) P\'Px 
 
 
 esset remissio peccatorum, et prophetat quia exultabunt ossa 
 humiliata. sicut omnia iusti ossa dicent : domine, quis 
 similis tibi? sic exultabunt ossa humiliata, humiliantis 
 scilicet animam suam iusti. dicuntur ergo ossa uirtutes, c 
 dicuntur ossa uelut quidam animi motus uel animae, qui 
 motus humiliantur peccatis, exultant gratiae caelestis munere. 
 dicuntur et ossa populi ecclesiarum, unde habes dictum in 
 psalmo: non est absconditum os meum, quae fecisti 
 in abscondito. os suum ecclesiam dixit et plebis deuotae 
 conuentus sacros, quoniam sumus membra corporis Christi de 
 carne ipsius et de ossibus eius. hoc igitur dicit, quia ecclesia 
 domini omnia opera diuina cognoscet et fidem resurrectionis D 
 accipiet.