propositum mihi fuit, ut meminisse dignamini, B aduersus eos qui homicidium adulteriumque sancti Dauid 2 Esai. 53, 7 7 Luc. 9, 58 8 Reg. II 12, 4 15 Ioh. 13, 26 sq. 17 Reg. II 12, 5 19 Reg. II 12, 5 et 6 1 illi] mam D 4 utebatur alt. TN alebatur cet . 6 requiescere TN quiescere cet . 7 suum om. DX 8 uirum om. D, illum uirum P 9 etenim peccatum culpa Błp hoc mando N 10 intrauit] uenit B\'P\' 13 licet quidem B et (quidem post sRcrificium) 7\'1 licet quibusdam PM eacrarium TN sacrificium cet . 14 illi scripsi ille TN illis cet . furoris] furatum BTJP\' furti D augmentum TN alimentum cet . 16 a diabolo B 18 diximus enim quod BIP propheta TN per prophetam eet . 19 declaretur N 21 peritum BP* perditum Bom. D 22 fruiturum TN futuris donabit B/l;JJ futurum cet . 23 est om. B\'P 25 adulterium homicidiumque X condemnant, meo respondere sermone, et ita fauore uestrae unanimitatis tractatus nostri cursus euasit, ut praedicandus iure omnibus uideretur quem putabamus non posse defendi. sed quoniam nostro uir sanctus auxilio non indiget, iam ipse uobis pro se loquatur et factum suum ipsius dicta defendant. Miserere mei inquit, domine, secundum magnam en misericordiam tuam. noua ni fallor, fratres carissimi, coniunctio ista sermonis, ut magna misericordia diceretur, et non facile alibi lectum memini. et ideo quae sit magna misericordia debemus aduertere. nam etsi magnam misericordiam non facile legerimus, legimus tamen magnam dei uirtutem. et ideo considerantes quae magna sit uirtus conicere poterimus quam misericordiam magnam uoluerit designare. legimus enim in sancto Hieremia: quis es, domine? tu E fecisti caelum et terram in magna uirtute tua et brachio excelso. uirtus ergo magna caelum fecit. quae est uirtus magna, patris an filii? magna utique patris uirtus est — ipse enim per filium caelum fecit et terram, sicut habes: in principio fecit deus caelum et terram —, sed tamen et filius magna uirtus est. nam cum uirtutem patris filium legeris, sicut habes Christum dei sapientiam atque uirtutem, utique cum uirtus patris filius sit, magna uirtus est filius. quemadmodum igitur omnipotens denegatur, quem fatemur F magnam dei esse uirtutem ? haec igitur magna uirtus caelum 5 de apol. Dau. 8, 41 6 Psalm. L 3 11 de apol. Dau. 8, 43 14 Hier. 39 (32), 17 18 Gen. 1,1 21 I Cor. 1, 24 1 condempnant meo TN arguendum putant qualicumque ineo cet . 3 iure omnibus TN ore omnium cet . non om. BT 4 non indiget auxilio DĮP...\\f 5 ipse defendat (om . dicta) X 6 mei inquit TDNP\' et (in ras.) B\' inquit mihi PM, mei om. BT\' deus JY 7 ni TN nisi eet . karissimi T (k in ras.) N 8 et TN, om. eft . 9 lectum TN talem D lectam cet . 10 debemus ... misericordiam TN, om. cet . 11 legimusJ legemus T (corr. ml) N 14 sancto om . x 17 magna uirtus utique uirtus patris est B\' P 18 per ex prae T fecit caelum /, fecit om. D 19 sed tamen TN tamen cet . 20 filii B cum uirtute T 21 habeB (s ex t) T 24 caelum] caelos Błp fecit, quia caelum fecit et filius, sicut habes: omnia per ipsum facta sunt. ergo si et pater fecit et filius, utique facti unitas operationis indicat unitatem. non ergo operatio discrepat patris et filii. si autem una operatio, una utique operationis potestas et maiestas una factorum est. haec de patre et filio. quid ergo silemus de spiritu, praesertim cum scriptura nos diuina non patiatur silere? dat enim locus oportunissimum testimonium ad sancti spiritus unitatem cum patre et filio conprobandam, ut eius quoque operationem a 730 A patris et filii opere dissociare nequeamus. legimus enim magnam uirtutem patris esse, quod caelum fecit, magnam uirtutem etiam filium esse, quoniam caelum fecit, nec solum fecit, sed etiam firmauit; uerbo enim domini caeli firmati sunt. ergo si et fecisse et firmasse caelum magnae uirtutis est, etiam spiritum sanctum a maiestate magnae uirtutis separare non possumus, quia scriptum est: et spiritu oris eius omnis uirtus eorum. namque cum caelum fieret et B terra, superferebatur spiritus, de quo alibi ait per prophetam Dauid: emitte spiritum tuum, et creabuntur. de quo etiam alibi dixit: quoniam uidebo caelos, opera digitorum tuorum. non enim corporalibus digitis deus caelum fecit et terram, sed spiritus gratia septiformis, illo uidelicet digito, de quo habes in euangelio: quodsi in digito dei daemonia eicio. hunc enim digitum alibi spiritum dixit, sicut habes: quodsi in spiritu dei daemonia eicio. 1 Ioh. 1, 3 13 Psalm. XXXII 6 16 Psalm. XXXII 6 18 Gen. 1, 2 19 Psalm. Cin 30 20 Psalm. VIII 4 23 Luc. 11, 20 25 Matth. 12, 28 1 quia caelum fecit TN, om. cet . 2 et pr. om. BD 4 patris et filii discrepat X una operatio DM una opera cet . 5 potestas TN potestas est eet . 9 a patris et filii TN, om. cet . 12 esse etiam filii (ex filifl m2 T\') quod 1xB\' esse etiam filium qui P1 18 nit per prophetam dauid TN propheta ait B ait propheta ait M ait propheta dauid cet . 20 diiit ex qm T caelos tuos B\'PJlf 21 fecit deus caelum DP\' deua fecit caelum T\'B\' 22 et terram om. TN, cf. p. 40:2, 3 uidelicet om. B 23 habemus PltI euangelio (o ex H) T 24 et 25 daemonia eicio TN eicio daemonia cet . XXXII. Ambr. pars 2. 26 si igitur spiritus dei digitus est, quoniam brachium dei filius C est, utique spiritus cooperatus patri et filio per unitatem operationis caelum fecit et terram. ideo enim digitum filius nuncupauit, ut tamquam unius corporis ita diuinitatis exprimeret unitatem. itaque si magna uirtus caelum condidit, utique magna sapientia caelum condidit, quia scriptum est: omnia in sapientia fecisti. Didicimus igitur quae magna sit uirtus: colligamus nunc quae magna sit misericordia. si magna uirtus caelos fecit, et D magna misericordia debet esse de caelo et magna iustitia debet esse de caelo; iustitia enim de caelo prospexit et misericordia uenit e caelo. magna ergo facta est misericordia, quia uerbum caro factum est et habitauit in nobis. ergo magna uirtus caelos fecit, magna uirtus caelos inclinauit, sicut legimus: et inclinauit caelos et descendit. quo ostenditur numquam diuinitatis suae exsors fuisse dei filius nec cum inter homines uersaretur, quoniam etsi suscepit quod non erat, non destitit tamen esse quod erat. itaque E cum dicitur: et inclinauit caelos et descendit, non tam uidetur de caelo descendisse quam ipso descendisse cum caelo. nam cum pater filium alloqueretur in terris situm, angeli ministrarent, non tam mutasse non uidetur sedem dei filius quam transtulisse. ergo didicimus magnam esse misericordiam. itaque si magna misericordia est descendisse de 7 Psalm. CIII 24 11 Psalm. LXXXIIII 11 sq., cf. XXXV 6 13 Ioh. 1, 14 15 Psalm. XVII 10 21 Matth. 3, 17; 17, 5; 4, 11 1 sps dl digitus TN digitus dl eps cet . 10 et magna iustitia debet esse de caelo TN, om. cet . 12 e caelo uenit Dx de caelo N 14 magna alt. om. TN 15 et pr. om. B\'P qui BDTłB\' 16 diuinitatis suae nunquam B\'PP\'M 17 etsi TN et ipse cet . 18 non (alt-.).. . erat om. P esse om. BDTB\'M 19 caelos om. B\'P\' 20 caelos (om . de) X quam ipso descendisse cum caelo Maurini quam ipse descendisse cum caelo TN ipse (ipsum P\', cum ipso, om . de Pai) descendisse de caelo BIPll1 quam celos inclinasse D 21 alloqueretur filium PM si tot BT\'B\' si non D; nam cum ... traiistulisse om. P1 22 tam T (corr . tam) N uideretur BDrB\' 23 quam om. TN 24 est misericordia B\'P caelo, quae sit multitudo miserationum distinguere atque F intellegere debemus. sic enim sequitur: et secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem meam. non enim idem significat uterque uersiculus, sed illud ad incarnationem refertur, hoc uero quod sequitur ad eas referendum uidetur quas dei filius in carne suscepit iniurias, quia ieiunauit, quia esuriuit, quia fleuit, quia uapulauit, quia crucifixus, quia mortuus, quia sepultus est; haec enim carnis, non diuinitatis insignia sunt. et necessarium fuit, ut aerumnarum multitudinem miserationum multitudo depelleret profuturo nobis dominicae certamine passionis.