II. DE ECCLESIA ROTVNDAE FORMVLAE SVPER SEPVLCHRVM DOMINI AEDIFICATA ET DE IPSIVS SEPVLCHRI FIGVRA ET EIVS TEGVRIOLI. Quae utique ualde grandis ecclesia tota lapidea mira rotunditate ex omni parte conlocata a fundamentis in tribus consurgens parietibus inter unumquemque parietem et alterum latum habens spatium uiae, tria quoque altaria in tribus locis parietis medii artifice fabricatis: hanc rotundam et summam ecclesiam supra memorata habentem altaria, unum ad meridiem respiciens, alterum ad aquilonem, tertium ad occasum uersus, duodecim mirae magnitudinis lapideae sustentant columnae. Haec bis 1 ut fertur III hominum simul Y 8 Initium II. cap. Z noua linea in Y II De ecclesia rotandae formnlae super sepulchrum domini aedificata Br de ipsius ciuitatis habitaculis om. Z abitaculis P m 5 atfficia corr. 1. m. Br domos Br 9 sanctis om. Br 10 mirifice corr. Br fabricatae P 11 diligenter Br interrogauimus sanctum Br 12 sepnlcro PYBr, sed plerumque alias sepulchrum n scribitur 13 formnlam Br arculfus om. P depixit Z Initium noui capituli in margine numero II adscripto significatur l, 10 ante verba: De quibus etc. P 14 II nouum capitulum hic incipit solummodo Z, titulus deest 21 medio Z fabricata Y 23 tertium occasum aersns Y 15* quaternales portas habet, hoc est quattuor introitus, per tres e regione interiectis uiarum spatiis stabilitos parietes, ex quibus quattuor exitus ad uulturnum spectant, qui et caecias dicitur uentus, alii uero quattuor ad eurum respiciunt. In medio spatio huius interioris rotundae domus rotundum inest in una eademque petra excisum tegurium, in quo possunt ter terni homines stantes orare, et a uertice alicuius non breuis staturae stantis hominis usque ad illius domunculae camaram pes et semipes mensura in altum extenditur. Huius tegurioli introitus ad orientem respicit, quod totum extrinsecus electo tegitur marmore, cuius exterius summum culmen auro ornatum auream non paruam sustentat crucem. In huius tegurii aquilonea parte sepulchrum Domini in eadem petra interius excisum habetur, sed eiusdem tegurii pauimentum humilius est loco sepulchri. Nam a pauimento eius usque ad sepulchri marginem lateris quasi trium mensura altitudinis palmorum haberi dignoscitur. Sic mihi Arculfus, qui saepe sepulchrum Domini frequentabat, indubitanter emensus pronuntiauit. Hoc in loco proprietas siue discrepantia nominum notanda 1 tris P 2 e regione :.litos parietes, uerba omissa interiectis uiarum spatiis stabi jpallidiorc atramento superscripta sunt Z interdictis Br a 3 spectant ad ulternum Y adulterum P alternum Br spectat, corr . t 1. m. Br calcias PYZ caltias Br caecias Gretser 4 ali quatuor corr. 2. m. Br eurum] eorum Y 5 initium capituli III De ipsius sepulchri figura et eius tegurioli in Br, deinde titulus in textum inrepsit, cum ipsum ▼ capitulum ordiatur: De eius sepulchri petra et tegurioli rotund$in corr. 1.. m. Br 6 tegorium sic semper PY 7 ter om. ZBr 9 carner ram Y 10 tegorioli PY sic semper 11 erterioris Br 12 onatum corr . h 2. m. Br auream non parua sustentata crux Br sustentant P (nins corr. 2. m. Br 13 aquilonali a Br parte sepulcri P 15 usque om. Z p ad sepulchrum Y 16 post mensura Br haec habet: a pplite (corr. 2. m.) usque ad auriculam altitudinis palmorum habere dinoscitur 17 denoscitur PZ dinoscitur YBr. Post hoc uerbum est in Br initium cap. IIII, cuius titulus supra omissus litt. unc. rubris in inferiore margine scriptus est: De illo lapide, qui ad ostium monumenti eius aduolutus est. saepe om. Br 19 Hoc in-sepulchrum om. Y per prophetas Z sine PZ uel Br inter monumentum et sepulchrum. Nam illud saepe supra memoratum rotundum tegurium alio nomine euangelistae monumentum uocant, ad cuius hostium aduolutum et ab eius hostio reuolutum lapidem resurgente Domino pronuntiant; sepulchrum uero proprie dicitur ille locus in tegurio, hoc est in aquilonali parte monumenti, in quo dominicum corpus linteaminibus inuolutum conditum quieuit, cuius longitudinem Arculfus in septem pedum mensura propria mensus est manu, quod uidelicet sepulchrum non, ut quidam falso opinantur, duplex et quandam de ipsa maceriolam petra habens excisam duo crura et femora duo intercidentem et separantem, sed totum simplex a uertice usque ad plantas lectum unius hominis capacem super dorsum iacentis praebens in modum speluncae, introitum a latere habens ad australem monumenti partem e regione respicientem culmenque humile desuper eminens fabrefactum, in quo utique sepulchro duodenae lampades iuxta numerum XII sanctorum apostolorum semper die ac nocte ardentes lucent, ex quibus quattuor in imo illius lectuli sepulchralis loco inferius positae, aliae uero bis quaternales super marginem eius superius conlocatae ad latus dexterum oleo nutriente praefulgent. Sed et hoc etiam notandum esse uidetur, quod mausoleum Saluatoris, hoc est saepe supra memoratum tegurium, speleum siue spelunca recte uocitari possit, de quo uidelicet Domino 1 inter mona semper Br supra saepe YZ 2 notatum P alio monumentum, uerbis nomine euangelistae pallidiore atramento, sed eadem manu superscripiis Z 3 hostium et hostio erasa littera h YBr 5 propriae corr. 1. m. ex proprium Z 8 quatuor Y 10 maceriola petram Z petra maceriolam Y 11 intercedentem PZ interi T c$dentem corr. 2. m. Br seperantem P 13 spelpncae corr. 2. m. Br 14 partem monumenti sed lineolis suprascriptis ordo restitutus est P 15 fabricatum Br 16 dudenae Y 17 et nocte Br 19 su- Y per eius marginem Br 20 dextro corr. 2. m. Br 21 praefulgentes Y 22 sed et hoc etiam-uidebitia p. 230, 4 om. Y etiam om. P magis oleum _, U .P maius oleum, sed corr. Z qui ama soleum corr. 2. m. Br 24 siue spelunca—domino om. Z; solum habet: speleum si ihQ xpo spelonca corr. Br Iesu Christo in ea sepulto propheta uaticinatur dicens: Hic habitabit in excelsa spelunca petrae fortissimae, et paulo post de ipsius Domini resurrectione ad apostolos laetificandos subinfertur: Regem cum gloria uidebitis. Supradictae igitur rotundae ecclesiae formulam cum rotundo teguriolo in medio eius collocato, in cuius aquilonali parte dominicum habetur sepulchrum, subiecta declarat pictura nec non et trium aliarum figuras ecclesiarum, de quibus inferius intimabitur. Has itaque quaternalium figuras ecclesiarum iuxta exemplar, quod mihi, ut superius dictum est, sanctus Arculfus in paginula figurauit cerata, depinximus, non quod possit earum similitudo formari in pictura, sed ut dominicum monumentum, licet tali uili figuratione, in medietate rotundae ecclesiae constitutum monstretur aut quae huic propior ecclesia uel quae eminus posita declaretur.