Scribere de clementia, Nero Caesar, institui, ut
quodam modo speculi vice fungerer et te tibi ostenderem perventurum ad voluptatem maximam omnium. Quamvis enim recte factorum verus fructus
sit fecisse nec ullum virtutum pretium dignum illis
extra ipsas sit, iuvat inspicere et circumire bonam
conscientiam, tum immittere oculos in hanc immensam multitudinem discordem, seditiosam, impotentem, in perniciem alienam suamque pariter
exultaturam si hoc iugum fregerit, et ita loqui
 secum:
 " Egone ex omnibus mortalibus placui
electusque sum, qui in terris deorum vice fungerer ?
Ego vitae necisque gentibus arbiter; qualem
quisque sortem statumque habeat, in mea manu
positum est ; quid cuique mortalium fortuna datum
velit, meo ore pronuntiat ; ex nostro responso
laetitiae causas populi urbesque concipiunt ; nulla
pars usquam nisi volente propitioque me floret;
haec tot milia gladiorum, quae pax mea comprimit,

 
ad nutum meum stringentur ; quas nationes funditus
excidi, quas transportari, quibus libertatem dari,
quibus eripi, quos reges mancipia fieri quorumque
capiti regium circumdari decus oporteat, quae ruant
 urbes, quae oriantur, mea iuris dictio est.
 In hac
tanta facultate rerum non ira me ad iniqua supplicia
compulit, non iuvenilis impetus, non temeritas hominum et contumacia, quae saepe tranquillissimis
quoque pectoribus patientiam extersit, non ipsa
ostentandae per terrores potentiae dira, sed frequens
magnis imperiis gloria. Conditum, immo constratum apud me ferrum est, summa parsimonia
etiam vilissimi sanguinis ; nemo non, cui alia desunt,
 hominis nomine apud me gratiosus est.
 Severitatem
abditam, at clementiam in procinctu habeo ; sic me
custodio, tamquam legibus, quas ex situ ac tenebris
in lucem evocavi, rationem redditurus sim. Alterius
aetate prima motus sum, alterius ultima ; alium
dignitati donavi, alium humilitati; quotiens nullam
inveneram misericordiae causam, mihi peperci.
Hodie dis inmortalibus, si a me rationem repetant,
adnumerare genus humanum paratus sum."
 Potes hoc, Caesar, audacter praedicare omnia,
quae in fidem tutelamque tuam venerunt, tuta
haberi, -que tuam tuta ha-supplied by Gertz.
 nihil per te neque vi neque clam adimi rei
publicae. Rarissimam laudem et nulli adhuc princi-

 
pum concessam concupisti innocentiam. Non perdit
operam nec bonitas ista tua singularis ingratos aut
malignos aestimatores nancta est. Refertur tibi
gratia ; nemo unus homo uni homini tam carus
umquam fuit, quam tu populo Romano, magnum
 longumque eius bonum. Sed ingens tibi onus imposuisti; nemo iam divum Augustum nec Ti.