Facitis autem, iuuenes mei, rem necessariam et
utilem, quod non contenti exemplis saeculi uestri,
prioris quoque uultis cognoscere: primum quia, quo
plura exempla inspecta sunt, plus in eloquentia
proficitur. non est unus, quamuis praecipuus sit,
imitandus, quia numquam par fit imitator auctori.
haec rei natura est: semper citra ueritatem est
similitudo. Deinde ut possitis aestimare, in quantum
cotidie ingenia decrescant et nescio qua iniquitate
naturae eloquentia se retro tulerit: quidquid
Romana facundia habet quod insolenti Graeciae aut
opponat aut praeferat circa Ciceronem effloruit;
omnia ingenia quae lucem studiis nostris adtulerunt
tunc nata sunt.
 In deterius deinde cotidie data res
est, siue luxu temporum — nihil enim tam
mortiferum ingeniis quam luxuria est — siue, cum
praemium pulcherrimae rei cecidisset, translatum est omne
certamen ad turpia multo honore quaestuque uigentia,
siue fato quodam cuius maligna perpetuaque in
rebus omnibus lex est, ut ad summum perducta
rursus ad infimum, uelocius quidem quam
 
 ascenderant, relabantur. Torpent ecce ingenia desidiosae
iuuentutis nec in unius honestae rei labore
uigilatur: somnus languorque ac somno et languore 
turpior malarum rerum industria inuasit animos,
cantandi saltandique obscena studia effeminatos tenent,
 et capillum frangere et ad muliebres blanditias
extenuare uocem, mollitia corporis certare cum
feminis et immundissimis se expolire munditiis nostrorum
 adolescentium specimen est.
 Quis aequalium
uestrorum, quid dicam satis ingeniosus, satis studiosus,
immo quis satis uir est? emolliti eneruesque quod
nati sunt inuiti manent, expugnatores alienae
pudicitiae, neglegentes suae. In hos ne dii tantum mali
ut cadat eloquentia: quam non mirarer, nisi animos
in quos se conferret eligeret. erratis, optimi
iuuenes, nisi illam uocem non M. Catonis, sed oraculi
creditis. Quid enim est oraculum? nempe uoluntas
diuina hominis ore enuntiata; et quem tandem
antistitem sanctiorem sibi inuenire diuinitas potuit
quam M. Catonem, per quem humano generi non
praeciperet, sed conuitium faceret? ille ergo uir
quid ait? “orator est, Marce fili, uir bonus dicendi
 peritus.” Ite nunc et in istis uulsis atque expolitis
et nusquam nisi in libidine uiris quaerite oratores.
Merito talia habent exempla qualia ingenia. Quis
est qui memoriae studeat? quis qui, non dico magnis
uirtutibus, sed suis placeat? sententias a
disertissimis uiris iactatas facile in tanta hominum desidia
 
pro suis dicunt et sic sacerrimam eloquentiam quam
praestare non possunt, uiolare non desinunt. Eo
libentius quod exigitis faciam et quaecumque a
celeberrimis uiris facunde dicta teneo, ne ad
quemquam priuatim pertineant, populo dedicabo.