Aperta autem narratio poterit esse, si, ut quidque
primum gestum erit, ita primum exponetur, et rerum
ac temporum ordo servabitur, ut ita narrentur, ut
gestae res erunt aut ut potuisse geri videbuntur. hic
erit considerandum, ne quid perturbate, ne quid con-
torte dicatur, ne quam in aliam rem transeatur, ne
ab ultimo repetatur, ne ad extremum prodeatur, ne
quid, quod ad rem pertineat, praetereatur; et omnino,
quae praecepta de brevitate sunt, hoc quoque in ge-
nere sunt conservanda. nam saepe res parum est in-
tellecta longitudine magis quam obscuritate narra-
tionis. ac verbis quoque dilucidis utendum est; quo 
de genere dicendum est in praeceptis elocutionis. Pro-
babilis erit narratio, si in ea videbuntur inesse ea, quae
solent apparere in veritate; si personarum dignitates
servabuntur; si causae factorum exstabunt; si fuisse
facultates faciundi videbuntur; si tempus idoneum, si
spatii satis, si locus opportunus ad eandem rem, qua
de re narrabitur, fuisse ostendetur; si res et ad
eorum, qui agent, naturam et ad vulgi morem et ad
eorum, qui audient, opinionem accommodabitur. Ac
veri quidem similis ex his rationibus esse poterit:
 
illud autem praeterea considerare oportebit, ne, aut
cum obsit narratio aut cum nihil prosit, tamen inter-
ponatur; aut non loco aut non, quemadmodum causa
postulet, narretur. obest tum, cum ipsius rei gestae
expositio magnam excipit offensionem, quam argu-
mentando et causam agendo leniri oportebit. quod cum
accidet, membratim oportebit partes rei gestae disper-
gere in causam et ad unam quamque confestim
rationem accommodare, ut vulneri praesto medica-
mentum sit et odium statim defensio mitiget. nihil
prodest narratio tum, cum ab adversariis re exposita
nostra nihil interest iterum aut alio modo narrare;
aut ab iis, qui audiunt, ita tenetur negotium, ut nostra
nihil intersit eos alio pacto docere. quod cum accidit,
omnino narratione supersedendum est. non loco dici-
tur, cum non in ea parte orationis conlocatur, in qua
res postulat; quo de genere agemus tum, cum de dispo-
sitione dicemus; nam hoc ad dispositionem pertinet. 
non, quemadmodum causa postulat, narratur, cum aut
id, quod adversario prodest, dilucide et ornate expo-
nitur aut id, quod ipsum adiuvat, obscure dicitur et
neglegenter. quare, ut hoc vitium vitetur, omnia tor-
quenda sunt ad commodum suae causae, contraria,
quae praeteriri poterunt, praetereundo, quae dicenda
erunt, leviter attingendo, sua diligenter et enodate
narrando. Ac de narratione quidem satis dictum videtur; dein-
ceps ad partitionem transeamus.