primum videte hominis audaciam. Sassiam in matrimonium ducere, habiti matrem — illam cuius virum A. A. om. S a Aurium occiderat — concupivit. Vtrum impudentior hic qui postulet, an crudelior illa, si nubat, difficile dictu est; sed tamen utriusque humanitatem constantiamque cognoscite. petit Oppianicus ut sibi Sassia nubat et id magno opere contendit. illa autem non admiratur audaciam, non impudentiam aspernatur, non denique illam Oppianici domum domum Sy : dextram s : om. Mb viri sui sanguine redundantem reformidat, sed quod haberet ille tris ille tres S a: tres ille M m filios, idcirco se ab eis nuptiis abhorrere respondit. Oppianicus, qui pecuniam Sassiae concupivisset, domo domo quoquo modo Orelli sibi quaerendum remedium existimavit ad eam moram quae nuptiis adferebatur. nam cum haberet ex Novia infantem filium, alter autem eius filius Papia Pappia S a natus Teani Teani Teano Bb2 y2 a, Arusianus ( K. vii. 455): Teani Apuli Mb 1 , quod abest ab ab M, Arusianus : a m a Larino xviii milia passuum, apud matrem educaretur, arcessit subito sine causa puerum Teano, quod facere nisi ludis publicis publicis om. a aut festis diebus antea non solebat. mater misera nihil misera nihil mali S a: nihil mali misera M m mali suspicans mittit. ille se Tarentum proficisci cum simulasset, eo ipso die puer, cum hora undecima in publico valens hora und. cum valens in publico a visus esset, ante noctem mortuus et postridie ante quam luceret combustus est. atque hunc tantum maerorem matri prius hominum rumor quam quisquam ex Oppianici familia nuntiavit. illa cum uno tempore audisset sibi non solum filium sed etiam exsequiarum munus ereptum, Larinum confestim exanimata venit et ibi de integro funus iam sepulto filio fecit. dies nondum decem intercesserant cum ille alter filius infans necatur. itaque nubit Oppianico continuo Sassia laetanti iam animo et spe optime optime S a: optima M m confirmato confirmata b 2 , nec mirum quae se non nuptialibus donis sed filiorum funeribus esse esse a a: om. M m delenitam videret. ita , quod ita quod b2 sy a: itaque S Mb 1: itaque quod Naugerius ( cf. §190) ceteri propter liberos pecuniae cupidiores solent esse esse solent S a , ille propter pecuniam liberos amittere iucundum esse duxit. Sentio, iudices, vos pro vestra humanitate his tantis sceleribus breviter a me demonstratis vehementer esse commotos. quo tandem igitur animo fuisse illos arbitramini quibus his iis a de rebus non modo audiendum fuit verum etiam iudicandum? vos auditis de eo in quem iudices non estis, de eo quem non videtis, de eo quem odisse iam non potestis, de eo qui et naturae et legibus satis fecit, quem leges exsilio, natura morte multavit, auditis non non sine b2 y2 s ab inimico, auditis sine testibus, auditis cum ea quae copiosissime dici possunt breviter breviter S a: breviter a me M m strictimque dicuntur. illi audiebant de eo de quo eo de quo eo... quo B : eo quo a iurati sententias ferre debebant, de eo cuius praesentis nefarium et consceleratum voltum intuebantur, de eo quem omnes omnes a a: om. M m oderant propter audaciam, de eo quem omni supplicio dignum esse ducebant; audiebant ab accusatoribus, audiebant verba multorum testium, audiebant cum una quaque de re a P. Publio Cannutio, homine eloquentissimo, graviter et diu diceretur. et est quisquam qui, cum haec cognoverit, suspicari possit posset S a Oppianicum iudicio oppressum et circumventum esse innocentem? acervatim reliqua iam reliqua iam S Bs : iam reliqua cett. , iudices, dicam ut ad ea quae propiora propiora b 2 s : propriora S BMb 1 y huiusce huiusce S a: huius M m causae et adiunctiora sunt perveniam. vos , quaeso, memoria teneatis non mihi hoc esse propositum ut accusem Oppianicum mortuum sed, cum hoc persuadere vobis velim, iudicium ab hoc non esse corruptum, hoc uti initio ac fundamento defensionis, Oppianicum, hominem mortuum hominem S a sceleratissimum et nocentissimum, esse damnatum. qui uxori suae Cluentiae, quae amita huius habiti fuit fuisset S a , cum ipse poculum dedisset, subito illa in media potione exclamavit se maximo cum dolore emori emori S a: mori M m nec diutius vixit quam locuta est; nam in ipso sermone hoc et vociferatione mortua est. et ad hanc mortem mortem S a: mortem tam M m repentinam vocemque vocemque M y : vocesque b sy2 a morientis omnia praeterea quae solent esse indicia et vestigia veneni in illius mortuae corpore fuerunt. eodemque veneno C. Gaium Oppianicum fratrem necavit.